15 сентябрь
көнө
15 сентябрь — григориан стиле буйынса йылдың 258-се көнө (кәбисә йылында 259-сы). Йыл аҙағына тиклем 107 көн ҡала.
| ← сентябрь → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | ||||||
| 2019 йыл | ||||||
Йөкмәткеһе
Байрамдар
Халыҡ-ара байрамдар
БМО — Халыҡ-ара демократия көнө.
Милли байрамдар
Әзербайжан — Белем көнө.
Беларусь — Китапханалар көнө.
Гватемала — Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Гондурас — Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Коста-Рика — Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Никарагуа — Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Сальвадор — Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.- Дагестан Дагестан — Дағстан халыҡтарының берҙәмлек көнө.
.svg){kind=small}
Һөнәри байрамдар
Тарихи ваҡиғаларҮҙгәртергә
- 1784 — Винченцо Лунарди Англияла беренсе булып һауа шарында осош яһай.
- 1812 — Наполеон ғәскәре Мәскәүҙә Кремлде баҫып ала.
- 1917 — «Форбс» журналының беренсе һаны баҫылып сыға.
- 1928 — Инглиз микробиологы Александр Флеминг тәжрибә һөҙөмтәһендә беренсе тапҡыр пенициллин сығара.
- 1930 — Беренсе халыҡ-ара бридж чемпионаты.
- 1965 — 1975 йылдан Салауат районы үҙәге Малаяҙ ауылында урынлашҡан Салауат Юлаев музейы Әлкә мәктәбендә крайҙы өйрәнеү мөйөшө булараҡ эш башлай[1].
- 1997 — Google.com домены теркәлеү.
- 2000 — Сиднейҙа XXVII Олимпия уйындары асыла.
Был көндө тыуғандарҮҙгәртергә
Башҡортостан менән бәйле шәхестәрҮҙгәртергә
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- 1920 — Кәтибә Кинйәбулатова, башҡорт балалар шағиры һәм яҙыусыһы, «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1991), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1980), Һәҙиә Дәүләтшина исемендәге республика премияһы лауреаты (1989).
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- 1906 — Хоҙат Булатов, Советтар Союзы Геройы, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Ищенко Иван Митрофанович (15.09.1912—17.01.1979), Советтар Союзы Геройы (1944), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Автоматсылар ротаһының отделение командиры, сержант. 1945 йылдан хаҡлы ялға сыҡҡансы Өфө предприятиеларында автомеханик булып эшләй. Сығышы менән Украинаның Кировоград өлкәһе Новоукраинка районының Новоподымка ауылынан.
- Сәлмәнов Рафиҡ Вафа улы (15.09.1917—04.07.2003), башҡорт композиторы, РСФСР-ҙың (1989) һәм Башҡорт АССР-ының (1983) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре. 1961 йылдан СССР Композиторҙар союзы ағзаһы.
- Басиров Зилфәт Рәүеф улы (15.09.1927—19.11.2000), скульптор, Башҡортостан Республикаһының халыҡ рәссамы (2000). 1968 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1986).
- Йәнгәрәев Дәүләткирәй Сәлим улы (15.09.1927—20.05.1999), урман ҡырҡыусы, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1966). Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
- Рәхмәтуллин Дәүләтбай Абдрахман улы (15.09.1937), ҡурайсы, йырсы, Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1974).
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Үтәғолов Зөбәй Төхвәт улы (15.09.1913—15.01.1943), Бөйөк Ватан һуғышында батырҙарса һәләк булған яугир, уҡсы, гвардия ҡыҙылармеецы. Советтар Союзы Геройы (март, 1943, үлгәндән һуң).
- Ибраһим Ғиззәтуллин (15.09.1918—13.05.1992), прозаик, Бөйөк Ватан һуғышы инвалиды, 1965 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. III дәрәжә Дан (1943), I дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм Халыҡтар Дуҫлығы (1985) ордендары кавалеры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1988) һәм Ғәлимов Сәләм исемендәге йәштәр дәүләт премияһы лауреаты (1968). Республикала ғына түгел, элекке Советтар Союзында ла «Башҡорт Корчагины» исеме аҫтында киң билдәлелек алған шәхес.
- Ахунйәнов Таһир Исмәғил улы, әҙәби псевдонимы Таһир Таһиров (15.09.1923—25.11.2013), партия һәм йәмәғәт эшмәкәре, журналист, ғалим һәм яҙыусы. 1967—1987 йылдарҙа КПСС-тың Башҡортостан өлкә комитеты секретары. Башҡорт АССР-ының 6—11‑се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Тарих фәндәре кандидаты (1961). 1943 йылдан КПСС, 1957 йылдан СССР-ҙың Журналистар, 1984 йылдан — Яҙыусылар союздары ағзаһы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Фәтих Кәрим (1998), Мәжит Ғафури (2005) исемендәге әҙәби премиялар лауреаты. 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985), өс Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971, 1976, 1986), Халыҡтар дуҫлығы (1980) һәм Ҡыҙыл Йондоҙ (1945) ордендары кавалеры.
- Ишмулла Дилмөхәмәтов (15.09.1928—19.10.1984), актёр, ҡурайсы, йырсы һәм композитор. РСФСР-ҙың атҡаҙанған (1975), Башҡорт АССР-ының халыҡ (1973) артисы.
- Злыдников Дмитрий Афанасьевич (15.09.1928—11.03.1998), ауыл хужалығы алдынғыһы, 1962—1983 йылдарҙа Әлшәй районы «Ленин васыяты» колхозының 2-се комплекслы бригадаһы бригадиры, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1966). Әлшәй районының почётлы гражданы.
- Берг Генрих Артурович (15.09.1933), ғалим-инженер-технолог. Техник фәндәр кандидаты (1966). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1981), СССР‑ҙың нефть эшкәртеү һәм нефтехимия сәнәғәте отличнигы (1993), Рәсәй Федерацияһының почётлы нефтехимигы (2001), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1983).
- Булат Йосопов (15.09.1973), кинорежиссёр. Рәсәй Федерацияһының Кинематографсылар союзы һәм Кинорежиссёрҙар гильдияһы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының Шәйехзада Бабич исемендәге йәштәр дәүләт премияһы лауреаты (1996).
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- 1919 — Мансур Абдуллин, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы (1943).
Дөйөм исемлекҮҙгәртергә
- 1857 — Уильям Тафт, АҠШ-тың 27-се президенты.
- 1881 — Этторе Бугатти, итальян автомобиль инженеры.
- 1890 — Агата Кристи, инглиз яҙыусыһы.
- 1899 — Кириков Сергей Васильевич, зоогеограф, эколог.
- 1923 — Михаил Танич, совет һәм Рәсәй шағиры, популяр йыр текстары авторы, Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (2000) һәм халыҡ артисы (2003). (Ҡайһы бер йырҙары «Текстильный городок», «Чёрный кот», «Как тебе служится», «Идет солдат по городу», «Погода в доме» һәм башҡалар).
- 1925 — Кирилл Лавров (ум. 2007), совет һәм Рәсәй театр һәм кино актёры, СССР-ҙың халыҡ артисы (1975), Социалистик Хеҙмәт Геройы (1985).
- 1926 — Жан-Пьер Серр, француз математигы.
Был көндө вафат булғандарҮҙгәртергә
- 1700 — Андре Ленотр, француз архитекторы.
- 1859 — Исамбард Кингдом Брюнель, инглиз инженеры.
- 1965 — Степан Злобин, рус совет яҙыусыһы, Салауат Юлаев романының авторы.
- 1978 — Вилли Мессершмитт, нимес авиаконструкторы.
