Башҡорт Википедияһына рәхим итегеҙ!
300-ләп телдәге ирекле интернет энциклопедияның
Уны төҙөүҙә һәр кем ҡатнаша ала.
Һеҙҙе лә берҙәм ирекмәндәр ғаиләһенә саҡырабыҙ!
Welcome to the Embassy! * Добро пожаловать в Посольство!
Һайланған мәҡәлә
Рэй Ду́глас Брэ́дбери ( 22 август 1920 йыл, АҠШ, Уокиган — 5 июнь 2012 йыл, Лос-Анджелес) — Америка яҙыусыһы, «Фаренгейт буйынса 451 градус» антиутопияһы, «Марсиан хроникалары» хикәйәләр циклы һәм өлөшләтә «Бәпембәләрҙән яһалған шарап» автобиографик повесы авторы.
Үҙ ғүмерендә Брэдбери һигеҙ йөҙҙән ашыу төрлө әҙәби әҫәр, шул иҫәптән бер нисә роман һәм повесть, йөҙҙәрсә хикәйә, тиҫтәләгән пьеса, бер нисә мәҡәлә, яҙма һәм шиғыр яҙған. Уның тарихтары нигеҙендә бер нисә кино төшөрөлгән, театр постановкаһы һәм музыкаль әҫәр ҡуйылған.
Брэдбери, ижадының байтаҡ өлөшө фэнтези, риүәйәт йә әкиәт жанрҙарына тартым булһа ла, традиция буйынса фәнни фантастика классигы тип иҫәпләнә.
Брэдбери пьесалары халыҡ тарафынан яҡшы ҡабул ителгән, ләкин шиғырҙары ҙур уңышҡа өлгәшмәгән. Уның төп ҡаҙанышы булып хәҙерге заман мәҙәниәтендә ситләтелеп килгән фәнни фантастикаға һәм фэнтезиға ҡарата уҡыусыларҙа ҡыҙыҡһыныу уятыуы тора. Рэй Брэдбери 1920 йылдың 22 авгусында АҠШ-тың Иллинойс штатында Уокиган ҡалаһында тыуған. Дуглас тигән икенсе исемен — ул саҡтағы танылған актёр Дуглас Фэрбенкстан алған.
Яҙыусының атаһы, Леонард Сполдинг Брэдбери (1891—1957), 1630 йылда уҡ Атлантиканы киҫеп, Төньяҡ Америкала урынлашҡан тәүге инглиз күскенселәр тоҡомонан булған[18]. Брэдбериҙың әсәһе, Мари Эстер Моберг (1888—1966), сығышы менән швед булған. Рэй 1692 йылда Салем сихырсыларылары процесы ҡарары менән ситтән тороп аҫыуға хөкөм ителгән Мэри Брэдбери тоҡомонан.
Буласаҡ ирле-ҡатынлы Чикагонан төньяҡҡараҡ, Мичиган күле буйында урынлашҡан кескәй Уокиган ҡалаһында (Иллинойс) танышҡан. Брэдбериҙың ата-әсәһе ул саҡта әүҙем үҫешкән кино сәнғәте менән ҡыҙыҡһынған[18].
Брэдбериҙың 1916 йылда тыуған ике игеҙәк ағаһы: Леонард һәм Сэм булған, әммә Сэмике йәшендә үлгән. 1926 йылда тыуған апаһы Элизабет та шулай уҡ бәләкәй сағында үпкәһе шешеп үлгән[20], шул уҡ йылда яҙыусының олатаһы ла яҡты донъянан киткән. Үлем менән шулай иртә танышыуы уның буласаҡ күп әҫәрҙәрендә сағылыш тапҡан.
Йәш Брэдбери 1938 йылда, мәктәп сығарылыш альбомынан һүрәт
Брэдбери ғаиләһендә 1692 йылғы атаҡлы «Салем сихырсылары буйынса суд процесында»] яҙыусының ҡарт өләсәһе Мэри Брэдбери яндырылған тигән легенда йәшәгән. Был факт ысынбарлыҡта раҫланмаған, ләкин Рэй үҙе быға ышанмаған.
Яҡшы мәҡәлә
Караптар эшләү — караптар төҙөүсе ауыр сәнәғәт өлкәһе. Караптарҙы махсус предприятиеларҙа төҙөйҙәр, уларҙың русса атамаһы — верфь.
Караптар төҙөүҙә эшләгән бер кеше уға бәйле иҡтисад өлкәләрендә тағы 4-5 кешегә эш урыны булдыра.
Кешеләрҙең коллектив эшмәкәрлеге өлкәһе булараҡ, карап төҙөү бик боронғо заманда барлыҡҡа килгән. Уның барлыҡҡа килеүе ҙур күләмле караптар төҙөү ихтыяжы тыуыуына бәйле. Караптар төҙөү Боронғо Мысыр, Боронғо Греция, Финикия, Боронғо Ҡытай кеүек илдәрҙә бик ныҡ үҫешә. Урта быуаттарҙа караптар Византияла, Урта диңгеҙ буйындағы һәм Төньяҡ Европа, Боронғо Русь кеүек илдәрҙә күпләп етештерелә.
VII быуаттан башлап көнсығыш славяндарҙа төҙөү схемаһы әкренләп үҙгәрә : ҡабыҡ, йәки тире менән көпләнгән каркаслы (үрелгән) карап эшләүҙән (боронғо караптан) бер ағастан эшләнгән һәм ситтәре бейегәйтелгән имән, йәки йүкәнән соҡоп эшләнгәнгә (набойная ладья), шунан таҡтанан ҡоршап эшләнгән карап эшләүгә күсәләр. VIII быуатта уҡ стапелдәрҙән килле, клинкерлы (обшивка внахлест), алғы һәм артҡы яғы бер тигеҙ осло клинкер — ситтәре бер-береһенең өҫтөнә сығарып беркетелгән таҡта менән көпләнгән караптар һыуға төшөрөлгөн, шулай уҡ тура ситле һәм бер— береһенә ситтәре тейеп торған таҡта көплө йәйпәк, алды осло һәм арты тупаҡ итеп киҫелгәндәре булған, бәлки тигеҙ итеп киҫелгән өлөшлөләре лә булғандыр.
Рәсәйҙең ҡайһы бер райондарында («Гнёздово», «Ильинский погост», «Плакун» һәм башҡа археологик ҡаҙыныу урындарында) славяндарҙың X быуатта мәйеттәрҙе мәжүси йола буйынса кәмәләрҙә яндырған урындарында караптарҙың ҡорос сигәләре (заклепка) табыла.
Одер йылғаһы тамағында IX быуаттың беренсе яртыһына ҡараған елкәнле таҡта караптың, X быуатта сигәләр ҡулланып төҙөлгән «Святовит» карабының ҡалдыҡтары табыла.
XV—XVI быуаттарҙа Португалия һәм Испанияла, һуңыраҡ — Англия, Нидерландтарҙа, Францияла һәм ҡайһы бер башҡа илдәрҙә күпләп караптар төҙөй башлайҙар, бының өсөн кәрәкле сүбәкте — елкәндәр һәм башҡа караптағы кәрәк-яраҡ өсөн Рәсәйҙә һәм Бөйөк Литва кенәзлегендә һатып алғандар.
XVII быуатта Польша илсеһе С. Немоевский Рәсәйҙә күргәндәрен ҡағыҙға теркәп бара: «Беҙҙең баркаларға ҡарағанда ҙурыраҡ, йылан кеүек итеп төҙөлгән караптар бар. Улар араһында буйға 70 аҙым һәм арҡырыға биш сажин ҙурлыҡтағылары, тәрәнлеге биш локоть (ике метр ярым тирәһе) булғаны осрай… Был караптарҙы улар тимер ҡаҙаҡһыҙ эшләй: улар ағас сөйҙәр менән беркеп эшләнгән һәм мүк менән тығылған; вағыраҡ караптарҙы шыйыҡ артыш (можжевельник) сыбыҡтар менән көпләй һәм, бер нимә менән дә һыҙлыҡламайҙар (не конопатят), өҫтөн дегет ҡушылған ыҫмала менән генә буяйҙар. Ләкин улар һыу үткәрмәй».
↪ дауамы…Аҙна рәсеме
31 март юбилярҙары
- Вәхитова Жәриә Әхмәтвәли ҡыҙы (1935), педагог. 1959 йылдан Ишембай һәм Стәрлебаш районы мәктәптәре, 1983—1989 йылдарҙа Стәрлетамаҡ районы Рощинский урта мәктәбенең рус теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы. РСФСР мәктәбенең-ҙың (1987) һәм Башҡорт АССР-ы мәктәбенең (1971) атҡаҙанған уҡытыусыһы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы Түбәнге Әрмет ауылынан.
- Нелюбин Евгений Викторович (1950), табип-хирург. 1979—1990 йылдарҙа Өфө ҡалаһы һаулыҡ һаҡлау бүлегенең баш хирургы, 5-се дауахананың элекке баш табибы. Башҡортостан Республикаһының 3-сө саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Башҡортостандың атҡаҙанған табибы, СССР-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Иглин районы Оло Теләк ауылынан.
Ҡыҙыҡ мәғлүмәт
- 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының 3860 яугиры орден һәм миҙалдар менән бүләкләнә, 78 кеше — Советтар Союзы Геройы исеменә һәм биш кеше Дан орденының тулы кавалеры исеменә лайыҡ була.
- Стәрлетамаҡ ҡалаһы флагындағы өс тулҡын Ашҡаҙар, Ағиҙел, Стәрле йылғаларын кәүҙәләндерә.
- Башҡорттарҙа тик бишенсе (тыуа ят) йәки алтынсы (ете ят) быуында ғына туғандар үҙ—ара никахлаша алғандар.
- Сатурндың юлдашы Титанда болоттар барлыҡҡа килә һәм яуым-төшөм дә булғылай.
- Тәүге электрон уйын ҡоролмалары Икенсе донъя һуғышынан һуң АҠШ-та барлыҡҡа килә.
- Япон календары буйынса сентябрҙең өсөнсө дүшәмбеһе — Ололарҙы хөрмәтләү көнө.