Башҡорт Википедияһына рәхим итегеҙ!
300-ләп телдәге ирекле интернет энциклопедияның
Һәр кем уны төҙөүҙә ҡатнаша ала.
Һеҙҙе лә берҙәм ирекмәндәр ғаиләһенә саҡырабыҙ!
Welcome to the Embassy! * Добро пожаловать в Посольство!
Көнүҙәк мәҡәлә.
Ҡорбан байрамы (ғәр. عيد الأضحى: Ид әл-Әдһа; фарс. عید قربان: Ҡорбан ғәйете) — иң мөһим мосолман байрамдарының береһе. Хаж тамамланыуын белдерә, зөлхизә айының 10-сы көнөндә, йәғни ураҙанан һуң 70 тәүлек үткәс байрам ителә һәм өс-дүрт тәүлеккә һуҙыла.
дауамы…Һайланған мәҡәлә
Ие́на — Японияның аҡса берәмеге, донъянлағы резерв валюталарының береһе. 100 сендан тора. Халыҡ-ара коды: JPY. ¥ билдәһе иенаның символы булып тора.
1869—1871 йылдарҙа алтын һәм көмөш тәңкә булып сығарылған.
«円» иероглифы менән яҙылған аҡса берәмеге Ҡытайҙан килгән һәм ҡытай телендә «юань» тип атала. Цин династияһының Ҡытай империяһындағы валюталарҙың береһе көмөш булған, ул әйләнештә ҡойолма формаһында йөрөгән. Ләкин XVIII быуатта Ҡытайға Испанияның һәм Мексиканың көмөш тәңкәләре килеп инә, улар «көмөш» йәки «көнбайыш юандәре» тигән исем алалар. Һуңыраҡ Гонконг ҡалаһында британдар төбәк көмөш тәңкәләр сығара башлайҙар, уларҙы «гонконг долларҙары», ә ҡытайса «гонконг юандәре» тип атайҙар. Был валюта Японияға инә башлай, бында ҡытай «юане» японса «эн» тип яңғыраған. 1830 йылдан япондар үҙҙәре көмөш тәңкәләр етештерә башлай, улар металл миҡдары һәм ауырлығы буйынса гонконг тәңкәләре менән бер иш булған.
Мэйдзи реставрацияһынан һуң, 1869 йылда тәүге тапҡыр баҫылып сығып, 1871 йылғы аҡса реформаһы арҡаһында иена рәсми рәүештә Японияның төп аҡса берәмеге тип ҡабул ителгән. Шул уҡ йылды хөкүмәт кландарҙың ҡағыҙ аҡсаларының (XVI быуаттан алып айырым япон феодалдары менән сығарылған) әйләнешен ваҡытлыса туҡтата. 1868 йылда Финанс министрлығы менән үткәрелгән тикшеренеүҙәр буйынса, Токугава заманында (1603—1867) илдә бөтәһе 1694 дана кландарҙың ҡағыҙ аҡсаһы йөрөгән, уларҙы 244 клан, 14 магистрат һәм 9 сёгунат ялсыһы сығарған. 1879 йылға клан аҡсаларын иенаға алмаштырыу тамамлана.
↪ дауамы…Яҡшы мәҡәлә
Максимилиан I (22 март 1459 йыл, Нойштадт — 12 ғинуар 1519 йыл, Вельс) — 1486 йылдың 16 февраленән Германия короле, 1508 йылдың 4 февраленән — Изге Рим империяһы императоры, 1493 йылдың 19 авгусынан — Австрия эрцгерцогы. Германия һәм Австрия дәүләт системаларының реформаторы һәм күп милләтле Европаның яртыһына ғына түгел, диңгеҙ аръяғы колонияларына тиклем йәйелгән Габсбургтар дәүләте архитекторҙарының береһе.
Максимилиан I Австрия эрцгерцогы һәм Изге Рим империяһы императоры Фридрих III һәм Португалия короле Дуарте ҡыҙы Элеонора Португальскаяның икенсе улы<ref>Максимилианды өлкән ағаһы Кристоф, сабый саҡта үлә. 25 мартта ул Нойштадттағы Изге Георгий сиркәүендә суҡындырыла, уның крестный атаһы император Фридрихтың ышанысы менән файҙаланған воевода Николас Уйлаки була. Бала саҡта әсәһе уға ҙур йоғонто яһай, холҡо менән дә ул әсәһенә оҡшай. Әсәһенең иртә үлеүен (1467 йылда) Максимилиан бик ауыр кисергәне билдәле.
Уның Кристоф ағаһы сабый саҡта вафат була, һәм Максимилианды бик бәләкәйҙән үк атаһының вариҫы булараҡ әҙерләй башлайҙар. Башта Максимилианды тәрбиәләү менән әсәһе шөғөлләнә, әммә һуңыраҡ Фридрих, улы үтә иркә булып үҫә тип, уны, әсәһенән алып, тәрбиәсе итеп тәғәйенләнгән священник Петер Энгельбрехтҡа бирә.
↪ д а у а м ы…Аҙна рәсеме
22 август юбилярҙары
- Рим Сыртланов (22.08.1908—13.09.1979), башҡорт театр һәм кино актёры, 1928—1972 йылдарҙа Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры артисы. 1955 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. РСФСР‑ҙың атҡаҙанған (1955), Башҡорт АССР‑ының халыҡ (1954) артисы. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1946).
- Заһиҙуллина Люциә Нурый ҡыҙы (22.08.1943), биотехнолог. Техник фәндәр докторы (2002).
Ҡыҙыҡ мәғлүмәт
Ҡумыҙсылар сығышы
- Ҡорбан байрамы мосолмандарҙың иң мөһим байрамдарының береһе, ул хаж тамамланыуын белдерә, һәм зөлхизә айының 10-сы көнөндә, йәғни Ураҙа ғәйетенән һуң 70 тәүлек үткәс байрам ителә һәм өс-дүрт тәүлеккә һуҙыла.
- Көньяҡ Месопотамияла — Тигр һәм Евфрат йылғалары үҙәнендә цивилизация барлыҡҡа килеүҙе ғәҙәттә шумерҙар менән бәйләйҙәр.
- Астрономияла Әбүғәлисина Аристотелдең «йондоҙҙар Ҡояш яҡтыһын сағылдыра» тигән фекерен тәнҡитләй һәм йондоҙҙар үҙ яҡтыһы менән яҡтыра тип раҫлай, әммә планеталар ҙа яҡтыра тип уйлай.
- Ҡурай менән бер рәттән ҡумыҙ иң боронғо башҡорт милли музыка ҡоралдарының береһе булып тора.
- Балыҡтар һыу ағымына ҡаршы йөҙгәндә, тыныс һыуҙа йөҙөүгә ҡарағанда аҙыраҡ көс сарыф итә.
1960−2009 йылдарҙа Арал һыуының кәмеүе
- 1917 йылдың 25—29 авгусында Өфөлә 2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайы үтә, унда йөҙгә яҡын делегат ҡатнаша. Ҡоролтай Рәсәйҙең федератив-демократик ҡоролошло булырға тейешлелеген билдәләй һәм Башҡорт мәркәз шураһы составын ҡабаттан һайлай.
- Иран-Ираҡ һуғышы дауамлығы, йәлеп ителгән ресурстары, кеше ҡорбаны буйынса, Икенсе донъя һуғышынан һуңғы иң ҙур хәрби бәрелеш була.
- 1960 йылдарҙан Амударъя һәм Һырдаръя йылғаларының һыуын баҫыуҙарҙы һуғарыу өсөн тотонола башлағас, ул осорҙа ҙурлығы буйынса донъяла 4-се урында биләгән Арал диңгеҙенең кимәле ҙур тиҙлектә кәмей башлай. Һөҙөмтәлә элекке күлдең ҙур өлөшөндә Аҡҡом сүле барлыҡҡа килә һәм төбәктә климат ҡырҡа үҙгәрә.