28 февраль
көнө
28 февраль — григориан стиле буйынса йылдың 59-сы көнө. Йыл аҙағына тиклем 306 көн ҡала (кәбисә йылында 307).
| 28 февраль | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 28 февраль Викимилектә | |
| ← февраль → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | ||||||
| 2022 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Милли
Һөнәри
Тарихи ваҡиғаларҮҙгәртергә
- 1720: Пётр I ҡарары буйынса Рәсәй империяһының бөтә учреждениеларында эш башҡарыуҙы тәртипкә һалыу өсөн дәүләт коллегиялары ойошторола.
- 1732: Санкт-Петербургта беренсе Кадет корпусы асыла.
- 1810: Урыҫ гвардияһының революцияға тиклем берҙән-бер диңгеҙ часы булған Гвардия экипажы булдырыла.
- 1825: Рәсәй империяһы һәм Англияның Төньяҡ Америкалағы биләмәләренең сиктәрен билдәләү буйынса конвенция төҙөлә.
- 1835: Карел-фин эпосы «Калевала»ның тәүге баҫмаһы донъя күрә.
- 1854: АҠШ-тың Рипон ҡалаһында Республика партияһы ойошторола.
- 1922: Мысырҙың Бөйөк Британиянан бойондороҡһоҙлоғо иғлан ителә.
- 1922: Мәскәү Художество театрында Карло Гоцциҙың «Принцесса Турандот» спектакле тәүге тапҡыр ҡуйыла.
- 1925: «Радиопередача» акционерҙар йәмғиәте «Радио яңылыҡтары» махсус гәзитен сығара башлай.
- 1935: Америка Ҡушма Штаттары химигы Уоллес Карозерс нейлонды синтезлай.
- 1940: СССР осоусы-һынаусыһы В. П. Федоров донъяла тәүге булып шыйыҡсалы-реактив двигателле ракетопланерҙа осош яһай.
- 1951: Лайнус Полинг һәм Роберт Кори аҡһымдарҙың икенсел структураһының формаһын теоретик яҡтан нигеҙләй.
- 1955: Тантаналы рәүештә Ханой — Пекин — Мәскәү — Берлин тимер юлы асыла.
- 1956: АҠШ-та компьютер өсөн селтәр кабеле патентлана.
- 1966: Донъяла тәүге тапҡыр СССР атом һыу аҫты кәмәләре отряды Ер шары тирәләй йөҙөүгә сыға һәм, һыу өҫтөнә ҡалҡып сыҡмайынса, ай ярымдан маршты уңышлы тамамлай.
- 1987: Һуғыш, хеҙмәт, Ҡораллы Көстәр һәм хоҡуҡ һаҡлау органдары ветерандарының Башҡортостан республика советы ойошторола.
- 1990: Рәсәй Кинематографистар союзы ойошторола.
- 1992: Рәсәй Федерацияһы һәм Көньяҡ Африка Республикаһы араһында дипломатик мөнәсәбәттәр урынлаштырыла.
- 1992: Босния һәм Герцеговинала Серб Республикаһы иғлан ителә.
- 1995: Украина социал-демократик партияһы теркәлә.
- 2010: Ванкуверҙа (Канада) XXI Ҡышҡы Олимпия уйындары тантаналы ябыла. Олимпия байрағы Сочиға тапшырыла.
Был көндө тыуғандарҮҙгәртергә
Башҡортостан менән бәйле шәхестәрҮҙгәртергә
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Буранғолова Мәрйәм Нәбиулла ҡыҙы (1910—16.02.1979), ғалим-биолог, тупраҡ белгесе. 1959—1977 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалы Биология институтының лаборатория мөдире. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1967), профессор (1968). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1968), «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1975).
- Хөсәйенов Айҙар Гайдар улы (1965), журналист, шағир, драматург һәм тәржемәсе, «Истоки» гәзитенең баш мөхәррире.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Искәндәров Рим Сәйетбаттал улы (1931—2010), ғалим-әҙәбиәт белгесе, мәғариф эшмәкәре. 1956—1998 йылдарҙа Ҡырмыҫҡалы районы Үтәгән урта мәктәбе уҡытыусыһы, 1964 йылдан директор урынбаҫары, 1965 йылдан — директоры. Башҡорт әҙәбиәте буйынса дәреслектәр һәм уҡытыу методик әсбаптар авторҙашы. Филология фәндәре кандидаты (1980). Рәсәй Федерацияһы (1993) һәм Башҡорт АССР-ы (1982) мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы, СССР-ҙың мәғариф (1980), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы (1977) отличнигы. Сығышы менән ошо райондың Бишауыл-Уңғар ауылынан.
- Хәсәнов Юлай Иҙрис улы (1931—21.01.2010), мәғариф эшмәкәре. 1949 йылдан Әбйәлил районы мәктәптәре уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1965 йылдан Йәнгел урта мәктәбенең директор урынбаҫары, 1967—1992 йылдарҙа — директоры. РСФСР (1976) һәм Башҡорт АССР-ы (1980) мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы, СССР-ҙың мәғариф (1980), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы (1967) отличнигы. Ленин (1981) һәм Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордендары (1971) кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Дауыт ауылынан.
- Латипов Урал Рамдраҡ улы (1951), юрист, хәрби хеҙмәткәр, юғары хәрби мәктәп уҡытыусыһы. Юридик фәндәр докторы (1993), профессор (1994). Полковник (1991). Белоруссияның дәүләт һәм ижтимағи-сәйәси эшмәкәре.
- Гөлшат Әхмәтҡужина (1951), журналист, шағир һәм драматург. 1981 йылдан республика матбуғат баҫмалары, шул иҫәптән 2002—2007 йылдарҙа «Башҡортостан» гәзите хеҙмәткәре. 1989 йылдан СССР-ҙың Яҙыусылар һәм Журналистар союздары ағзаһы. Әбйәлил районының Ким Әхмәтйәнов исемендәге әҙәби премияһы лауреаты (2006).
- Горюхин Юрий Александрович (1966), Башҡортостанда тыуып һәм йәшәп рус телендә ижад итеүсе яҙыусы һәм журналист. 2007 йылдан «Бельские просторы» журналының баш мөхәррире. 1999 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союзы ағзаһы. Степан Злобин исемендәге әҙәби премия лауреаты (2009).
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Йәмәсова Мәфтуха Шакир ҡыҙы (1907—2005), партия органдары хеҙмәткәре һәм ғалим-педагог. 1948—1951 йылдарҙа ВКП (б)-ның Башҡортостан өлкә комитетының фән һәм юғары уҡыу йорттары бүлеге мөдире; 1954—1976 йылдарҙа К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институты һәм Октябрҙең 40 йыллығы исемендәге Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы һәм өлкән уҡытыусыһы. Филология фәндәре кандидаты (1954). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры.
- Езерский Дмитрий Сергеевич (1917—22.01.2014), осоусы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, капитан (1945). 1938—1941 йылдарҙа Граждандар һауа флотының 209-сы Өфө авиаотряды пилоты. Советтар Союзы Геройы (1945).
- Тереғолов Рал Ғиниәтулла улы (1922—11.09.1998), ғалим-табип. 1952 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1971—1987 йылдарҙа патофизиология кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1969), профессор (1970), Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының почётлы академигы (1995). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1989) һәм БАССР Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе.
- Ғәйнуллин Ғабдулхаҡ Хәйрулла улы (1932—2021), дәүләт хеҙмәткәре, журналист. 1982—1995 йылдарҙа Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының һәм Башҡортостан Республикаһының Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай Секретариатының яуаплы хеҙмәткәре. 1960 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. Башҡорт ССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1992).
- Гәрәев Вил Мулла улы (1937), юғары мәктәп ветераны, ғалим-иҡтисадсы. 1964—2004 йылдарҙа (өҙөклөктәр менән) Өфө авиация институты һәм Өфө дәүләт авиация техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1969 йылдан уҡыу-уҡытыу эштәре буйынса проректор, бер үк ваҡытта 1984 йылдан сәйәси иҡтисад кафедраһы мөдире; 1987 йылда һәм 1990—1993 йылдарҙа — фәнни эштәр буйынса проректор, бер үк ваҡытта фәнни‑техник прогресс иҡтисады һәм идара итеү кафедраһы мөдире; 2005—2010 йылдарҙа «Пилот» Технологик системалар ғилми-тикшеренеү институтының Инновация үҙәге директоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1969), профессор (1984). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1987). Октябрь Революцияһы (1982) һәм «Почёт Билдәһе» (1976) ордендары кавалеры.
- Ғәбдулхаҡов Рафаил Ахвас улы (1952), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны, балалар табибы. 1976 йылдан Үрге Йәркәй үҙәк район дауаханаһының табип-педиатры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Балтас районы Штәнде ауылынан.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Әмиров Рәсим Зәкәриә улы (1923—2.12.1995), ғалим—терапевт, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр Академияһының почётлы академигы (1991), медицина фәндәре докторы (1968), профессор (1970). СССР-ҙың уйлап табыусыһы (1977).
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Бикбулатов Нәжих Тайып улы (1919—1.04.1986), ғалим-токсиколог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Медицина фәндәре докторы (1974), профессор (1976), медицина хеҙмәте полковнигы (1956). Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1979), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1985). Ике 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1945, 1985), өс Ҡыҙыл Йондоҙ (1944, 1945, 1956) һәм «Почёт Билдәһе» (1964) ордендары кавалеры. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Яппаров Хажғәле Муллағәле улы (1929), хужалыҡ эшмәкәре, педагог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1967), доцент (1969). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған иҡтисадсыһы, РСФСР юғары мәктәбе отличнигы.
- Копылов Игорь Александрович (1939—5.10.2002), спортсы-шахматсы. 1984—1990 йылдарҙа СССР-ҙың йыйылма командаһы ағзаһы. Шахмат буйынса халыҡ‑ара гроссмейстер (1994). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре (1999) һәм күренекле спортсыһы (1994). Сығышы менән хәҙерге Түбәнге Новгород өлкәһе Балахна ҡалаһынан.
- Ғәләмшин Ренат Биктимер улы (1949—8.11.2020), ауыл хужалығы һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1981—2009 йылдарҙа Тәтешле районы «Дэмен» хужалығы рәйесе. Башҡорт АССР-ының 12-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. «Башҡортостан удмурттарының республика милли-мәҙәни үҙәге» төбәк йәмәғәт ойошмаһы рәйесе. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1994). Кузебай Герд исемендәге Бөтә удмурт милли премияһы лауреаты (2004), Халыҡтар дуҫлығы ордены кавалеры (2009). Саңғы спорты буйынса СССР спорт мастеры, еңел атлетика буйынса мастерлыҡҡа кандидат.
- Фәтихова Алевтина Леонтьевна (1954), педагог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1989—1996 йылдарҙа Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия институтының (хәҙер Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы) факультет деканы урынбаҫары. Педагогика фәндәре докторы (2006). Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2009). Сығышы менән Күмертау ҡалаһынан.
Дөйөм исемлекҮҙгәртергә
- 1848: Афанасьев Георгий Емельянович, тарихсы, журналист, дәүләт эшмәкәре һәм юғары мәктәп уҡытыусыһы.
- 1908: Баринов Виктор Васильевич, архитектор, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
- 1982: Водянова Наталья Михайловна, супермодель, актёр һәм филантроп (мохтаждарға ярҙам итеүсе).
Был көндө вафат булғандарҮҙгәртергә
- 1945: Мөстәҡимов Зәйнулла Мөстәҡим улы, Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған яугир, Советтар Союзы Геройы (1945).
