28 ноябрь
көнө
28 ноябрь — григориан стиле буйынса йылдың 332-се көнө (кәбисә йылында 333-сө). Йыл тамамланыуға 33 көн ҡала.
| 28 ноябрь | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 28 ноябрь Викимилектә | |
| ← ноябрь → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | |||
| 2023 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Ер: Бөтә донъя мәрхәмәтлек көнө.
- Аура тураһында мәғлүмәтле булыу көнө.
Милли
Албания: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Бурунди: Республика көнө.
Көнсығыш Тимор: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Мавритания: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Панама: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Сингапур: Оләсәй һәм олатайҙар көнө.
Төркмәнстан: Мамыҡ уңышын йыйыу байрамы.
Чад: Республика көнө.
.svg){kind=small}
Һөнәри
Иран: Хәрби-диңгеҙ флоты көнө.
Ҡырғыҙстан: Оборона спорт-техник ойошмалар хеҙмәткәрҙәре көнө.
Рәсәй Федерацияһы: Профессиональ бухгалтерҙар көнө.
Украина: Финанс мониторинг системаһы хеҙмәткәрҙәре көнө.
Тарихи ваҡиғалар
Үҙгәртергә
- 1912: Рәсәй империяһының IV Дәүләт думаһы эш башлай.
- 1943: Өс союздаш дәүләт етәкселәре — СССР-ҙан И. В. Сталин, АҠШ-тан Ф. Д. Рузвельт һәм Бөйөк Британиянан У. Черчилль ҡатнашлығында Тәһран конференцияһы башлана.
Был көндө тыуғандар
Үҙгәртергә
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр Үҙгәртергә
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар Үҙгәртергә
- Байтирәков Нурлығаян Нуриәхмәт улы (1890—17.05.1974), хәрби табип, хирург, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1946—1960 йылдарҙа Башҡорт АССР-ы Эске эштәр министрлығының медицина хеҙмәте начальнигы. Беренсе донъя, Граждандар, Совет-фин һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы. Медицина хеҙмәте полковнигы (1959). Башҡортостанда һаулыҡ һаҡлау эштәрен ойоштороусыларҙың береһе. РСФСР-ҙың (1957) һәм Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1957). 2-се дәрәжә Ватан һуғышы (1945), ике Ҡыҙыл Йондоҙ (1944, 1948) һәм «Почёт Билдәһе» (1948) ордендары кавалеры.
- Хәкимов Кәрим Әбдрәүеф улы («Ҡыҙыл паша»; төп исеме — Ғәбделхәкимов Ғәбделкәрим Ғәбделрәүеф улы; 1890—10.01.1938), СССР-ҙың дәүләт эшмәкәре, дипломат. Ғәрәп илдәрендә СССР-ҙың тәүге тулы хоҡуҡлы вәкиле. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. Сәйәси золом ҡорбаны.
- Алкин Ильяс Сәйетгәрәй улы (1895—27.10.1937), ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Беренсе донъя һәм Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. 1919—1920 йылдарҙа Башҡорт революцион комитеты ағзаһы, Башҡорт ғәскәрҙәре штабы начальнигы, Башҡорт АССР-ының хеҙмәт халыҡ комиссары. Профессор (1931). Сәйәси золом ҡорбаны.
- Исхаҡов Нәзиб Сәхибзада улы (1930—2015), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе эшмәкәре. 1959—1990 йылдарҙа Бөрйән район үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1974), «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Саҡмағош районы Әхмәт ауылынан.
- Фәйзрахманова Лүзидә Үзбәк ҡыҙы (1960), педагогик хеҙмәт ветераны. 2001—2015 йылдарҙа Асҡын районы Ҡубыяҙ урта мәктәбе директоры. Рәсәй Федерацияһының почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре.
- Дауытов Рөстәм Хәзит улы (1965), спортсы. СССР һәм Германия шахматсыһы. 1996 йылдан Германия йыйылма командаһы ағзаһы. Башҡортостандың беренсе халыҡ-ара гроссмейстеры (1989). Германия асыҡ чемпионаты еңеүсеһе (1996), Бөтә донъя шахмат олимпиадаһының көмөш (Истанбул, 2000), Европа чемпионатының бронза (1999) призёры. СССР Ҡораллы Көстәре (1986) һәм үҫмерҙәр араһында СССР чемпионы (1983).
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар Үҙгәртергә
- Зәйнетдинов Шамил Рәшит улы (1951), ғалим-тарихсы. 1975 йылдан СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалы Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтының ғилми хеҙмәткәре, 1995 йылдан — өлкән ғилми хеҙмәткәр; 2000 йылдан — Көнсығыш иҡтисади-юридик гуманитар академияһының Ватан һәм дөйөм тарих кафедраһы мөдире; 2003 йылдан — Бөтә Рәсәй ситтән тороп уҡыу финанс-иҡтисади институты уҡытыусыһы, 2005 йылдан философия, тарих һәм хоҡуҡ кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2001). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Ғәлиәхмәтов Рәил Ниғәмәтйән улы (1956), ғалим-химик. 1979—1980, 1985—1989 һәм 2005—2011 йылдарҙа Гербицидтар һәм үҫемлектәрҙең үҫеүен көйләгестәр ғилми-тикшеренеү технология институты хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1985 йылдан сектор начальнигы, 2005 йылдан — филиал директоры; 2011 йылдан Башҡорт дәүләт университетының инженерия факультеты деканы, бер үк ваҡытта сифатҡа идара итеү кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (2005). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ҡыйғы районы Арыҫлан ауылынан.
- Шаһивәлиев Әмир Дарис улы (1966), муниципаль хеҙмәткәр, ғалим-зооинженер. 2001 йылдан Бөрйән район хакимиәте башлығының беренсе урынбаҫары — ауыл хужалығы идаралығы начальнигы. Ауыл хужалығы фәндәре кандидаты. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Әбйәлил районы Ишкилде ауылынан.
- Усманова Кәримә Ишбулды ҡыҙы (1971), журналист. 2010 йылдан республиканың көньяҡ-көнсығыш төбәге буйынса «Башҡортостан» гәзитенең үҙ хәбәрсеһе. 2015 йылдан Рәсәй һәм Башҡортостандың Журналистар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәтенең Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премияһы лауреаты (2021).
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар Үҙгәртергә
- Лоҡманова Әминә Ибәтулла ҡыҙы (1927—17.04.2008), педагог, урындағы совет органдары хеҙмәткәре. 1947 йылдан (өҙөклөк менән) Хәйбулла районы мәктәптәре уҡытыусыһы; 1977—1984 йылдарҙа Әбеш ауыл советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ы уҡытыусыларының 7-се съезы делегаты (1978). РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бүздәк районы Сыртлан ауылынан.
- Әғзәмов Фәрит Әкрәм улы (1947), ғалим-тау инженеры. 1970 йылдан Өфө нефть институты һәм Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1993 йылдан тау-нефть факультеты деканы. 1999—2010 йылдарҙа нефть һәм газ скважиналарын быраулау кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (1990), профессор (1991). Рәсәйҙең (2004) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған фән эшмәкәре. Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының Урал тау премияһы лауреаты (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Саҡмағош районы Саҡмағош ауылынан.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар Үҙгәртергә
- Воробьёв Николай Алексеевич (1913—13.04.2000), хужалыҡ эшмәкәре. 1953—1973 йылдарҙа Өфөләге «Нефтепроводмонтаж» тресы идарасыһы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1964). Сығышы менән хәҙерге Свердловск өлкәһе Серов районы Фроловское ауылынан.
- Синенко Вера Сергеевна (1923—18.02.2007), әҙәбиәт белгесе, 1944—1997 йылдарҙа К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институты һәм Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1974—1992 йылдарҙа урыҫ әҙәбиәте тарихы кафедраһы мөдире. Филология фәндәре докторы (1972), профессор (1973). Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1977). Сығышы менән хәҙерге Өфө ҡалаһының Дим биҫтәһенән.
- Морозкина Евгения Александровна (1953), әҙәбиәт белгесе, тәржемәсе, 1983 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Филология фәндәре докторы (1996), профессор (1998). Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2003). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Михайлов Виктор Николаевич (1958), 2011 йылдан Башҡортостан Республикаһы буйынса эске эштәр министры урынбаҫары — Баш тикшереү идаралығы начальнигы, юстиция генерал-майоры. II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орденының миҙалы кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Омск өлкәһе Большереченский районы Могильно-Посельское ауылынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар Үҙгәртергә
- Штайгер Готлиб Христианович (1924—16.11.2017), төҙөлөш алдынғыһы. 1974—1991 йылдарҙа «Белорецкметаллургстрой» тресы ташсыһы. СССР Министрҙар Советы премияһы лауреаты (1985). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1974) һәм Халыҡтар Дуҫлығы (1980) ордендары кавалеры. Белорет ҡалаһы һәм Белорет районының почётлы гражданы (1987). Сығышы менән хәҙерге Украинаның Одесса өлкәһе Первомайский ҡасабаһынан.
- Юдин Александр Владимирович (1934—28.06.2010), рәссам. Өфөләге «Баштехинформ» комплексы бинаһының фасадындағы «Фән һәм техника» мозаикаһы (1974) авторҙарының береһе. 1968 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
Дөйөм исемлек Үҙгәртергә
- 1820: Фридрих Энгельс, коммунистик тәғлимәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе.
- 1829: Антон Рубинштейн, Рәсәй империяһы композиторы, беренсе рус консерваторияһына нигеҙ һалыусы.
- 1844: Анджело Мазини (1844—29.09.1926), Италия опера йырсыһы.
- 1849: Василий Канский (1849—1922), Рәсәй империяһы линвисы, филолог, тәржемәсе һәм педагог.
- 1880: Александр Блок, рус шағиры.
- 1903: Ғәҙел Ҡотой, СССР татар яҙыусыһы, «Тапшырылмаған хаттар» повесының авторы.
- 1909: Александр Ранкович, сәйәси эшмәкәр, Югославияның халыҡ геройы.
Был көндө вафат булғандар
Үҙгәртергә
- 1859: Вашингтон Ирвинг, АҠШ яҙыусыһы.
- 1939: Джеймс Нейсмит, баскетбол уйынын уйлап сығарыусы.
- 1954: Энрико Ферми, Италия физигы, Нобель премияһы лауреаты.
- 2006: Любовь Полищук, СССР һәм Рәсәйҙең театр һәм кино актёры.
- 2010: Владимир Маслаченко, СССР һәм Рәсәй телекомментаторы, футбол ҡапҡасыһы.
