28 сентябрь
көнө
28 сентябрь — григориан стиле буйынса йылдың 271-се көнө (кәбисә йылында 272-се). Йыл аҙағынаса 94 көн ҡала.
| 28 сентябрь | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 28 сентябрь Викимилектә | |
| ← сентябрь → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | |||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | ||
| 2022 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
БМО: Ҡотороу ауырыуына ҡаршы көрәш көнө.
- Мәғлүмәтте дөйөм ҡулланыу мөмкинлеге көнө
: Белеүгә хоҡуҡ көнө.
- Аслыҡтан азат булыу көнө.
- Ваҡ-төйәккә иғтибар биреү көнө
- Ломбардтың тыуған көнө.
Милли
АҠШ: Ҡатын-ҡыҙ һаулығы һәм фитнес көнө.
- Һыра эсеү көнө.
Гвинея: Референдум көнө.
Канада: Ағас көнө.
Ҡытай: Конфуций көнө.
Рәсәй: Эш-һөнәргә өйрәтеү китаптары көнө
Таиланд: Флаг көнө.
Чехия: Дәүләт көнө.
Швейцария: Ҡәһүә көнө.
Төбәк байрамдары
- Ульяновск өлкәһе: Тәрбиәсе-остаз көнө.
Һөнәри
Тарихи ваҡиғаларҮҙгәртергә
- 1773: Емельян Пугачёв етәкселегендәге Крәҫтиәндәр һуғышы (1773—1775) башлана.
- 1901: Өфөлә беренсе кино сеансы үткәрелә.
- 2002: «Надеждино» тарихи-мәҙәни үҙәгендә Аксаковтарҙың йорт-музейы асыла.
- 2010: Мәскәү мэры Юрий Лужков отставкаға китә.
Был көндө тыуғандарҮҙгәртергә
Башҡортостан менән бәйле шәхестәрҮҙгәртергә
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Грубина Прасковья Ивановна (1925), хеҙмәт ветераны, ауыл хужалығы алдынғыһы. 1960 йылдан Стәрлетамаҡ районы «Труд» колхозы бригадиры, 1978—2005 йылдарҙа Талалаев сусҡа фермаһы мөдире. Октябрь Революцияһы һәм Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордендары кавалеры. Райондың почётлы гражданы (2002). Сығышы менән элекке Дубниковский ҡасабаһынан.
- Латыпов Данис Мансур улы (1990), спортсы, боксёр, Рәсәй йыйылма командаһы ағзаһы. Төрлө кмәлдәге ярыштар еңеүсеһе һәм призёры.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Авдеев Михаил Васильевич (1821—1.02.1876), Рәсәй империяһы яҙыусыһы, әҙәби тәнҡитсе, публицист. Башҡортостан тәбиғәтен һәм башҡорттарҙың 19-сы быуат уртаһындағы көнкүрешен урыҫ әҙәбиәтендә тәүгеләрҙән булып һүрәтләүсе.
- Воробьев Владимир Иванович (1946), спорт ветераны, хоккейсы, тренер. 1969—1975 йылдарҙа Салауат Юлаев исемендәге спорт клубы командаһы уйынсыһы. 1976 йылдан Олимпия резервының «Салауат Юлаев» балалар-үҫмерҙәр махсус спорт мәктәбенең тренеры, өлкән тренеры, 1992—1993 йылдарҙа «Салауат-Новоил» командаһының баш тренеры. Шайбалы хоккей буйынса СССР-ҙың спорт мастеры (1974); СССР-ҙың (1991) һәм РСФСР-ҙың (1985) атҡаҙанған тренеры, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре (1998). Сығышы менән хәҙерге Силәбе өлкәһенең Ҡытаутамаҡ ҡалаһынан.
- Франк Лев Александрович (1946), музыкант-пианист. Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты профессоры. Рәсәй Федерацияһының һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы, пианистарҙың Италияла уҙған халыҡ-ара конкурсы лауреаты. Сығышы менән хәҙерге Һамар ҡалаһынан.
- Әкбәров Рәфиз Әхмәтзыя улы (1946), юғары мәктәп ветераны, ғалим-агроном. 1978—2017 йылдарҙа Башҡортостан ауыл хужалығы институты һәм Башҡорт дәүләт аграр университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1989 йылға тиклем — өлкән ғилми хеҙмәткәр, 1990—1995 йылдарҙа агрономия факультеты деканы урынбаҫары. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (2006). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Асҡын районы Ҡыйғаҙы ауылынан.
- Ишморатов Ғүмәр Йосоп улы (1951), ғалим-химик. 1975 йылдан Органик химия институты хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1995 йылдан — лаборатория мөдире, бер үк ваҡытта 2008 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Химия фәндәре докторы (1993), профессор (1997). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003). А. Н. Несмеянов исемендәге премия лауреаты (1999).
- Андреев Игорь Владимирович (1956), спорт ветераны. «Динамо» ДСО-һының Башҡортостан өлкә советы тәрбиәләнеүсеһе. 1980—1984 йылдарҙа хәҙерге бишбәйге буйынса СССР һәм РСФСР-ҙың йыйылма командалары ағзаһы. СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1983).
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Судаков Николай Александрович (1922—28.11.2013), ғалим-ветеринар. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1963—1968 йылдарҙа Башҡортостан ауыл хужалығы институтының ветеринария факультеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1965 йылдан — клиник диагностикалау һәм терапия кафедраһы мөдире. Ветеринария фәндәре докторы (1960), профессор (1965).
- Хәсәнов Хәсән Тайып улы (1942—9.08.2010), ауыл хужалығы хеҙмәткәре. Баймаҡ районы Карл Маркс исемендәге колхоздың элекке механизаторы. 3-сө дәрәжә Хеҙмәт Даны ордены кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Ярат ауылынан.
- Исакова Лариса Петровна (1947), балет артисы, балетмейстер, педагог. 1989—1990 йылдарҙа Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының баш балетмейстеры һәм хәҙерге Рудольф Нуриев исемендәге Башҡорт хореография колледжының художество етәксеһе. Татар АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1987), 2-се дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орденының миҙалы менән бүләкләнеүсе (2010). Сығышы менән хәҙерге Бишкәк ҡалаһынан.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Байрак Константин Алексеевич (28.09.1913—24.02.1993), хужалыҡ, партия һәм йәмәғәт эшмәкәре, нефтсе-ғалим. 1956—1961 йылдарҙа Өфө нефть сәнәғәте ғилми-тикшеренеү институты директоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1962). Башҡорт АССР-ының 3—4‑се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Сталин премияһы лауреаты (1950). Ленин (1971), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1959), «Почёт Билдәһе» (1944) ордендары кавалеры. Сығышы менән Әзербайжандың Баҡы ҡалаһынан.
- Степанов Евгений Федорович (28.09.1923—3.09.2008), төҙөүсе, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1955 йылдан Мәләүез районының Ергән МТС‑ы, 1963—1985 йылдарҙа Күмертау колхоз‑ара күсмә механизацияланған колоннаның балта оҫтаһы. СССР-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1978). Ленин (1974), 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971) ордендары кавалеры. Көйөргәҙе районының почётлы гражданы. Сығышы менән Һарытау губернаһының Макаров ауылынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Ишморатова Наилә Мәүлитйән ҡыҙы (28.09.1954), ғалим-химик. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (2007). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (2010). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Туймазы районы Бикмәт ауылынан.
Дөйөм исемлекҮҙгәртергә
- 551 б.э.т.: Конфуций, Ҡытай философы.
- 1803: Проспер Мериме, Франция яҙыусыһы.
- 1897: Мохтар Әүәзов, Ҡаҙағстан яҙыусыһы.
- 1918: Василий Сухомлинский, СССР педагогы.
- 1924: Марчелло Мастроянни, Италия актёры.
- 1934: Брижит Бардо, Франция актёры.
- 1976: Фёдор Емельяненко, Рәсәй спортсыһы.
Был көндө вафат булғандарҮҙгәртергә
- 1829 — Николай Раевский, Батша Рәсәйе генералы.
- 1927 — Виллем Эйнтховен, Нидерланд физиологы.
- 2000 — Яныбай Хамматов, башҡорт яҙыусыһы, РСФСР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1985), Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1994).
- 2016 — Шимон Перес, Израилдең 9-сы президенты (2007—2014).
