16 февраль
көнө
16 февраль — григориан стиле буйынса йылдың 47-се көнө. Йыл аҙағына тиклем 318 көн ҡала (кәбисә йылында 319).
| ← февраль → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | |||
| 2019 йыл | ||||||
Йөкмәткеһе
Байрамдар
Халыҡ-ара байрамдар
Милли байрамдар
КХДР — Сағыу йондоҙ көнө (Ким Чен Ир тыуған көн).
Һөнәри байрамдар
Тарихи ваҡиғаларҮҙгәртергә
- 1568 — Испан инквизицияһы барлыҡ Нидерланд кешеләәренә үлем хөкөмө сығара.
- 1571 — Иван Грозный Рәсәйҙәге тәүге хәрби уставты (воевола Михаил Воротынский әҙерләгән «Приговор о станичной и сторожевой службе») раҫлай.
- 1704 — Варшава конфедерацияһы (1704) Август Көслөнө тәхеттән төшөрә һәм Королһеҙлек иғлан итә, был Польшала граждандар һуғышы башланыуға сәбәп була.
- 1722 — Петр I «Тәхет вариҫлығы хаҡында ҡарар»ға ҡул ҡуя, уның буйынса император вариҫын ололоҡ буйынса түгел, ә үҙ теләге буйынса билдәләй.
- 1837 — Мэн утрауы янында «Jane and Margaret» инглиз елкәнле карабының һәләкәте, 200-ҙән ашыу кеше үлә.
- 1854 — Верный ҡәлғәһенә нигеҙ һалына (1921 йылдан — Алматы, 1929—1997 йылдарҙа Ҡаҙағстандың баш ҡалаһы).
- 1916 — Беренсе донъя һуғышы: генерал Юденичтың Кавказ армияһы 3-сө төрөк армияһын ҡыйрата, урыҫ ғәскәре ауыр ҡанлы һөжүмдән һуң Әрзурум ҡәлғәһенә инә.
- 1918 — Литваның Рәсәйҙән һәм Германиянан бойондороҡһоҙлоғо иғлан ителә.
- Бойондороҡһоҙ Кубан Халыҡ Республикаһы иғлан ителә.
- 1923 — Говард Картер Тутанхамондың кәшәнәһен аса.
- 1925 — Минскиҙа Белорус мәҙәниәте институты китапханаһы асыла.
- 1936 — Испанияла парламент һайлауҙарында «Халыҡ фронты» һул фирҡәләр коалицияһы еңеп сыға.
- 1948 — Америка астрономы Джерард Койпер Урандың юлдашы Миранданы аса.
- 1953 — Күмертау ҡала статусын ала.
- 1957 — СССР-ҙа «Батып барыусыларҙы ҡотҡарған өсөн» миҙалы булдырыла.
- 1968 — Хейливилл ҡалаһында (Алабама штаты) АҠШ-та тәүге ҡотҡарыу хеҙмәте 911 эшләй башлай.
- 1976 — СССР-ҙа Кама автомобиль заводы конвейерынан КАМАЗ маркалы тәүге автомобиль төшә.
- 1978 — Тәүге компьютер электрон иғландар таҡтаһы BBS булдырыла.
- 1992 — Тәһранда Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы ултырышында Әзербайжан, Үзбәкстан, Төркмәнстан, Ҡырғыҙстан һәм Тажикстан ойошма ағзалары итеп алына.
- 2005 — Киото протоколы үҙ көсөнә инә, уның буйынса үҫешкән илдәр һәм баҙар иҡтисадына күсеү юлындағы илдәр атмосфераға парник газдарын сығарыуҙы кәметергә йәки тотороҡландырырға тейеш.
Был көндө тыуғандарҮҙгәртергә
Башҡортостан менән бәйле шәхестәрҮҙгәртергә
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Булат Ишемғол (16.02.1900—10.07.1938), комсомол, партия һәм матбуғат эшмәкәре, яҙыусы һәм журналист. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. 1934 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. I Бөтә Союз совет яҙыусылары съезы (Мәскәү, 1934) делегаты. Сәйәси золом ҡорбаны.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Вәлитов Нәжип Хәтмулла улы (15.02.1936—3.10.2008), ғалим-химик-технолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Химия фәндәре докторы (1978), профессор (1985). СССР‑ҙың нефть эшкәртеү һәм нефтехимия сәнәғәте отличнигы (1981) һәм уйлап табыусыһы (1985). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Кушнаренко районының Ҡарасайылға ауылынан.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Сафин Рафаэль Әхмәтсафа улы (16.02.1932—22.12.2002), шағир, драматург, журналист, йәмәғәт эшмәкәре. 1960 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. БАССР‑ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1982).
- Солтанова Ғәлиә Кәлимулла ҡыҙы (16.02.1937), йырсы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1993) һәм халыҡ артисы (2011).
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Бикмәтов Мөхәмәт Мөхәмәтзариф улы (16.02.1838—1927), башҡорт дин әһеле.
- Лебедев Порфирий Маркович (16.02.1883—3.12.1974), рәссам, педагог. 1944 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы (1944). Башҡортостандың һынлы сәнғәтенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. Сығышы менән хәҙерге Һарытау өлкәһенән.
- Мәүлитов Миҙхәт Рәхмәтулла улы (16.02.1928—8.12.2000), ғалим-тау инженеры, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр Академияһының мөхбир ағзаһы (1995), техник фәндәр докторы (1973), профессор (1974). РСФСР‑ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1988), БАССР‑ҙың атҡаҙанған нефтсеһе (1973), СССР‑ҙың нефть сәнәғәте (1978) һәм Газ сәнәғәте министрлығы отличнигы (1988), СССР‑ҙың почётлы нефтсеһе (1978). Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең Фән һәм техника өлкәһендәге премияһы (2000), И. М. Губкин исемендәге премия (1973, 1980) лауреаты. Почёт Билдәһе ордены кавалеры (1976).
- Мухин Виктор Сергеевич (16.02.1938), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр Академияһының мөхбир ағзаһы (2002), техник фәндәр докторы (1975), профессор (1978). РСФСР‑ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1982), БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1979). Сығышы менән хәҙерге Ярославль өлкәһе Рыбинск ҡалаһынан.
- Хәкимова Венера Миҙхәт ҡыҙы (16.02.1958), инженер-иҡтисадсы, хужалыҡ эшмәкәре. Социология фәндәре кандидаты. «Башҡортостан Республикаһы» нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһының генераль директоры, Башҡортостандың атҡаҙанған иҡтисадсыһы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Иглин районының Рәсмәкәй ауылынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Ильясов Йәүҙәт Хәсән улы (16.02.1929—19.06.1982), Үзбәк ССР-ының баш ҡалаһы Ташкентта йәшәп ижад иткән совет яҙыусыһы, прозаик, шағир, тәржемәсе, журналист һәм рәссам.
Дөйөм исемлекҮҙгәртергә
- 1893 — Михаил Тухачевский, совет хәрби эшмәкәре, Советтар Союзы Маршалы (1935). Сәйәси золом ҡорбаны.
