18 июнь
көнө
18 июнь — григориан стиле буйынса йылдың 169-сы (кәбисә йылында 170-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 196 көн ҡала.
| 18 июнь | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 18 июнь Викимилектә | |
| ← июнь → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | |||
| 2022 йыл | ||||||
Байрамдар
Халыҡ-ара
Милли
АҠШ: Сыр эшләүселәр көнө.
Сейшель Утрауҙары: Конституция көнө.
Төркмәнстан: Юстиция органдары хеҙмәткәрҙәре көнө.
Украина: Милицияның участка инспекторҙары көнө.
Әзербайжан: Кеше хоҡуҡтары көнө.
Һөнәри байрамдар
Молдова: Тарихсылар көнө.
Рәсәй: Ҡораллы Көстәрҙең Хәрби-транспорт бәйләнештәре хеҙмәте көнө.
Тарихи ваҡиғаларҮҙгәртергә
- 1922: Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты элекке Өфө губернаһы өйәҙҙәрен кантондар итеп үҙгәртеү тураһында ҡарар ҡабул итә.
- 1932: Халыҡ-ара баскетбол федерацияһы FIBA ойошторола.
- 1955: «Юность» журналының тәүге һаны донъя күрә.
- 1959: Англиянан Америка Ҡушма Штаттарына донъялағы тәүге трансатлантик телетапшырыу була.
- 1960: «За рубежом» аҙналыҡ гәзите сыға башлай.
Был көндө тыуғандарҮҙгәртергә
Башҡортостан менән бәйле шәхестәрҮҙгәртергә
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Усманов Ғиндулла Ғариф улы (1875—1956), шағир-импровизатор. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы Ғүмәр ауылынан.
- Усманов Ғәлимйән Усман улы (1880—10.05.1974), педагог, мәғариф эшмәкәре. 1932—1952 йылдарҙа Благовар районының Күсәрбай урта мәктәбе директоры. 1904—1905 йылғы рус-япон, Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында ҡатнашыусы. РСФСР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1949). Ленин ордены кавалеры (1949). Сығышы менән ошо райондың Иҫке Һынны ауылынан.
- Ведерников Николай Степанович (1925—29.12.2011), Бөйөк Ватан һуғышы яугире, уҡсылар полкының пулемёт расчеты командиры, старшина. Советтар Союзы Геройы (1945).
- Латышева Наталья Александровна (1945), музыкант, педагог. Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы. Рәсәй Федерацияһының һәм Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Измайлова Гузәл Мансаф ҡыҙы (1955—15.12.2012), йырсы, 2000—2012 йылдарҙа хәҙерге Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһының артист-вокалсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2006). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Ҡәйепов Яхъя Зәйнулла улы (1955), ғалим-агроном, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1992 йылдан (өҙөклөк менән) Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1995—1997 йылдарҙа институттың Сибай лабораторияһы мөдире, 2006 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр, 2009 йылдан — лаборатория мөдире; бер үк ваҡытта 2012—2015 йылдарҙа Башҡорт дәүләт аграр университетының Урал аръяғы филиалы уҡытыусыһы. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (2009). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (2015).
- Әмирханова Лилиә Риф ҡыҙы (1960), ғалим-иҡтисадсы. 1982 йылдан Өфө авиация институты һәм Өфө дәүләт авиация техник университеты уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2007), профессор (2009). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Дёма Леонид Васильевич (1916—17.12.2004), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби осоусы, истребитель авиация полкы командиры ярҙамсыһы, гвардия полковнигы (1995). Советтар Союзы Геройы (1944).
- Әхмәров Рим Ибраһим улы (1936), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны, табип-хирург. 1969 йылдан Ҡырмыҫҡалы районы Һәүәләй ауыл участка дауаханаһының баш табибы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1978), СССР-ҙың почётлы доноры (1976), райондың почётлы гражданы. Сығышы менән ошо райондың Урал ауылынан.
- Әминов Рим Фәйзрахман улы (1941), мәҙәниәт өлкәһе ветераны, театр актёры. 1970—2009 йылдарҙа Салауат башҡорт дәүләт театры актёры, бер үк ваҡытта 1976—1977 һәм 1996—1997 йылдарҙа театр директоры; 2001 йылдан — директор урынбаҫары. 1976 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (1993).
- Жибер Анатолий Васильевич (1946), ғалим-математик. 1973 йылдан Өфө авиация институты һәм Өфө дәүләт авиация техник университеты уҡытыусыһы, 1990—1993 йылдарҙа һәм 2001 йылдан — Хисаплау үҙәге булған Математика институтында, 2001 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр; 1993—2001 йылдарҙа Механика институты хеҙмәткәре, бер үк ваҡытта 2000 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Физика математика фәндәре докторы (1994), профессор (1995). Сығышы менән Ҡаҙағстандың Аҡмулла өлкәһе Колхоз ауылынан.
- Андреев Виктор Михайлович (1951), педагогик хеҙмәт ветераны. 1981 йылдан Салауат ҡалаһындағы 80-се һөнәри-техник училище (хәҙер 72-се Һөнәри лицей) уҡытыусыһы, 1983—2013 йылдарҙа директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре (1993), СССР-ҙың һөнәри-техник белем биреү отличнигы (1986), Рәсәй Федерацияһының почётлы башланғыс һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001). Сығышы менән хәҙерге Ҡаҙағстандың Шымкент ҡалаһынан.
- Әҙеһәмов Илдус Әнәс улы (1951), юғары мәктәп һәм дәүләт хеҙмәте ветераны, ғалим-философ. 1977 йылдан Башҡорт дәүләт педагогия институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1989 йылдан социология һәм политология кафедраһы мөдире. 1994 йылдан Башҡортостан Республикаһы Президенты Хакимиәтенең дәүләт-хоҡуҡ идараһы начальнигы, 1998 йылдан Башҡортостан Республикаһының Дәүләт секретары, 2000—2009 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһының Конституция Суды Рәйесе. Башҡортостан Республикаһының икенсе саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Философия фәндәре кандидаты (1982). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (2001).
- Мурмилов Юрий Александрович (1956), муниципаль хеҙмәт ветераны. 1995 йылдан Бәләбәй районы һәм Бәләбәй ҡалаһы хакимиәтенең бүлек мөдире, 1998 йылдан хакимиәт башлығы урынбаҫары, 2006—2015 йылдарҙа — хакимиәт башлығы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған машина эшләүсеһе. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Дәүләкән районы Шестаев ауылынан.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Ғиздәтуллин Тәлғәт Фәрси улы (1947—28.08.2015), нефтсе. 1969—2006 йылдарҙа «Саҡмағошнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1974—1980 һәм 1987—2006 йылдарҙа — мастер. Рәсәй Федерацияһының почётлы нефтсеһе (2001). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Илеш районы Яңы Нәдир ауылынан.
- Гончарова Галина Ивановна (1952), тыуған яҡты өйрәнеүсе, рәссам. 2011 йылдан Магнитогорск дәүләт университетының музейы етәксеһе. Башҡорттар тарихы һәм мәҙәниәте хаҡында хеҙмәттәр һәм Әбйәлил районы тәбиғәтен һүрәтләгән картиналар авторы. Райондың Ишмөхәмәт Мырҙаҡаев-Балапанов исемендәге премияһы лауреаты (2009). Сығышы менән Магнитогорск ҡалаһынан.
- Исхаҡов Өлфәт Әхмәт улы (1962), хеҙмәт алдынғыһы. 1982—1988 йылдарҙа һәм 1989 йылдан «Салауатнефтеоргсинтез» һәм «Газпром Нефтехим Салауат» берекмәһе аппаратсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған химигы (2012). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ғафури районы Яңғыҙҡайын ауылынан.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Нәжмиев Тимерхан Сафуан улы (1923—18.05.2004), ауыл хужалығы эшмәкәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1947—1951 һәм 1954—1987 йылдарҙа Башҡорт АССР-ы Илеш районының «Искра» колхозы рәйесе. Башҡорт АССР-ының алтынсы сығарылыш Юғары Советы депутаты. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1971). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған агрономы (1967).
- Савельев Владимир Иванович (1933), хужалыҡ эшмәкәре, инженер-механик. 1978—1995 йылдарҙа Ишембай транспорт машиналары эшләү заводы директоры. РСФСР‑ҙың (1989) һәм Башҡорт АССР-ының (1987) атҡаҙанған машиналар эшләүсеһе. Рәсәй Федерацияһының Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (1994). Ике Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1975, 1986) һәм «Почёт Билдәһе» (1971) ордендары кавалеры. Ишембай ҡалаһының һәм районының почётлы гражданы (1999). Сығышы менән хәҙерге Тула өлкәһенең Богородицк ҡалаһынан.
- Зәйнетдинов Рәшит Сәйфетдин улы (1938—18.12.2015), рәссам, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1980 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Профессор (1998). Башҡортостан Республикаһының халыҡ рәссамы (2008), атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1993) һәм Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1995).
- Яҡупов Әмир Әхмәтсәлим улы (1953—27.08.2021), журналист, партия һәм дәүләт органдары ветераны, ҡурайсы. Башҡортостандың тәүге Президентының Матбуғат хеҙмәтен ойоштороусыларҙың береһе. СССР Журналистар союзы ағзаһы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ейәнсура районы Ибрай ауылынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандарҮҙгәртергә
- Карнаухов Михаил Николаевич (1889— 8.01.1971), ғалим-фтизиатр. 1939—1964 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институты уҡытыусыһы. 1939—1949 йылдарҙа Башҡортостан Фтизиатрҙар йәмғиәте рәйесе. Медицина фәндәре кандидаты (1949). РСФСР-ҙың атҡаҙанған табибы (1944), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1947). Ленин (1953) һәм Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1949) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Киров өлкәһенең Слободской ҡалаһынан.
Дөйөм исемлекҮҙгәртергә
- 1845: Шарль Луи Альфонс Лаверан, Франция физиологы, Нобель премияһы лауреаты.
- 1849: Эммануэль Райхер, Германия актёры, Берлиндағы Драма сәнғәтенең юғары мәктәбен ойоштороусы.
- 1905: Леонид Лавровский, балет артисы, балетмейстер, хореограф һәм педагог, СССР-ҙың халыҡ артисы (1965).
- 1942: Пол Маккартни, музыкант, «The Beatles» төркөмөн ойоштороусыларҙың береһе.
- 1950: Евгений Витковский, СССР һәм Рәсәйҙең фантаст яҙыусыһы, әҙәбиәт белгесе, тәржемәсе.
- 1965: Ким Диккенс, АҠШ актрисаһы.
- 1975: Мартен Сен-Луи, Канада хоккейсыһы, Стэнли Кубогы эйәһе, 2014 йылғы Олимпия чемпионы.
- 1976: Максим Галкин, СССР һәм Рәсәйҙең эстрада артисы.
- 1985: Алекс Хирш, АҠШ-тың аниматор-рәссамы, продюсер, «Гравити Фолз» мультсериалы авторы.
- 1995: Максим Ковтун, фигурист, өс тапҡыр Рәсәй чемпионы.
Был көндө вафат булғандарҮҙгәртергә
- 1967: Ишбулатов Рәхим Усман улы, рәссам, Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1961).
