Ҡышҡы Олимпия уйындары

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Олимпия уйындары (мәғәнәләр).

Ҡышҡы Олимпия уйындары — спорттың ҡышҡы төрҙәре буйынса донъялағы иң эре ярыштар. Халыҡ-ара олимпия комитеты эгидаһы менән 4 йылға бер тапҡыр уҙғарыла. Ҡышҡы Олимпия уйындары 1924 йылдан алып йәйге Олимпия уйындарына өҫтәлмә булараҡ үткәрелә башлай. Ҡайһы бер ҡышҡы спорт төрҙәре йәйге Олимпия уйындарына тағы ла иртәрәк — 1908 һәм 1920 йылдарҙа индерелгән була. 1924 йылдан 1992 йылғаса ҡышҡы Олимпия уйындары йәйге уйындар менән бер үк йылда уҙғарылған. 1994 йылдан башлап улар йәйге Олимпиаданан ике йылға һуңлатып үткәрелә.

Башҡа исемдәре: ҡышҡы Олимпиада, Аҡ олимпиада.

Еңеүселәр

1924—2014 йылдарҙа үткән 22 ҡышҡы Олимпия уйындарында дөйөм команда иҫәбе буйынса еңеүселәр исемлеге:

СССР/ Рәсәй Федерацияһы — 9 тапҡыр,
Норвегия — 7 тапҡыр,
ГДР/ Германия — 4 тапҡыр,
Канада — 1 тапҡыр,
АҠШ — 1 тапҡыр,
Швеция — 1 тапҡыр.

Ҡышҡы Олимпия уйындарының спорт төрҙәре

Союз/Федерация	Спорт төрө	Уҙғарыла башланыуы	Дисциплина
FIS	Тау саңғыһы	1936	Тиҙлеккә төшөү, супергигант, слалом-гигант, слалом, күпбәйге
	Саңғы ярышы	1924	Шәхси спринт, командалы спринт, айырым стартлы ярыш, масс-старт, эстафета, скиатлон
	Трамплиндан саңғыла һикереү	1924	K120 шәхси беренселеге, K120 командалы беренселеге, K90 шәхси беренселеге
	Саңғы буйынса икебәйге	1924	Шәхси ярыштар, спринт, эстафета
	Фристайл	1992	Могул, саңғы акробатикаһы, ски-кросс, хафпайп, слоупстайл
	Сноуборд	1998	Биг-эйр, параллель слалом-гигант, слоупстайл, сноуборд-кросс, хафпайп
IBU	Биатлон	1960	Спринт, шәхси уҙыш, пасьют, масс-старт, эстафета, ҡатнаш эстафета
ISU	Конькиҙа фигуралы шыуыу	1908/1924	Ир-егеттәр һәм ҡатын-ҡыҙҙар араһында айырым, шәхси фигуралы шыуыу, парлы фигуралы шыуыу, боҙҙа бейеүҙәр, команда ярыштары
	Конькиҙа ярышыу	1924	500 м, 1000 м, 1500 м, 3000 м, 5000 м, 10000 м, команда ярышы
	Шорт-трек	1992	500 м, 1000 м, 1500 м, эстафета
FIBT	Бобслей	1924	Ике урынлы боб, дүрт урынлы боб
	Скелетон	1928/1948/2002
FIL	Санала шыуыу	1964	Шәхси ярыштар, парлы уҙыштар, командалар эстафетаһы
IIHF	Шайбалы хоккей	1920/1924
WCF	Кёрлинг	1924/1998

Уҙғарыу йылдары һәм урындары

Уйындар	Йыл	Ҡала	Дәүләт	Иҫәбе		Иҫәбе
Уйындар	Йыл	Ҡала	Дәүләт	ҡатнашыусы илдәр	ҡатнашыусы спортсылар	спорт дисциплиналары	спорт төрҙәре
I	1924	Шамони	Франция	16	280	14	4
II	1928	Санкт-Мориц	Швейцария	25	464	14	4
III	1932	Лейк-Плэсид	АҠШ	17	252	14	4
IV	1936	Гармиш-Партенкирхен	Германия	28	646	17	4
—⁽¹⁾	1940	Гармиш-Партенкирхен	Германия
—⁽¹⁾	1944	Кортина д’Ампеццо	Италия
V	1948	Санкт-Мориц	Швейцария	28	669	22	4
VI	1952	Осло	Норвегия	30	694	22	4
VII	1956	Кортина д’Ампеццо	Италия	32	821	24	4
VIII	1960	Скво-Вэлли	АҠШ	30	665	27	4⁽²⁾
IX	1964	Инсбрук	Австрия	36	1091	34	6⁽³⁾
X	1968	Гренобль	Франция	37	1158	35	6
XI	1972	Саппоро	Япония	35	1006	35	6
XII	1976	Инсбрук	Австрия⁽⁴⁾	37	1123	37	6
XIII	1980	Лейк-Плэсид	АҠШ	37	1072	38	6
XIV	1984	Сараево	Югославия	49	1272	39	6
XV	1988	Калгари	Канада	57	1423	46	6
XVI	1992	Альбервиль	Франция	64	1801	57	6
XVII	1994⁽⁵⁾	Лиллехаммер	Норвегия	67	1739	61	6
XVIII	1998	Нагано	Япония	72	2302	68	7⁽⁶⁾
XIX	2002	Солт-Лейк-Сити	АҠШ	77	2399	78	7
XX	2006	Турин	Италия	80	2508	84	7
XXI	2010	Ванкувер	Канада	82	2766	86	7
XXII	2014	Сочи	Рәсәй Федерацияһы	88	2800	98	7
XXIII	2018	Пхёнчхан	Корея республикаһы
XXIV	2022	Пекин	Ҡытай

¹ Икенсе донъя һуғышы арҡаһында уҙғарылмай.

² Биатлон ҡышҡы олимпия спорт төрө булып китә. Бобслей буйынса ярыштарҙан баш тартыла.

³ Сана спорты ҡышҡы олимпия спорт төрө булып китә.

⁴ Тәүҙә уйындар АҠШ-тың Денвер ҡалаһында булырға тейеш булған, әммә финанс мәьәләләре ҡатмарлы булыу сәбәпле Олимпиада Австрияла уҙғарыла.

⁵ Ошо йылдан алып ҡышҡы Олимпия уйындары йәйге уйындары булған йылдарҙа уҙғарылмай. Тәүге һәм һуңғы тапҡыр ҡышҡы Олимпия уйындары араһындағы ваҡыт арауығы ике йыл тәшкил итә.

⁶ Кёрлинг етенсе ҡышҡы олимпия спорт төрө булып китә. Шулай уҡ уйын программаһына сноубордингты индерәләр.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Һылтанмалар

	Ҡышҡы Олимпия уйындары Викимилектә
	Ҡышҡы Олимпия уйындары Викияңылыҡтарҙа