21 июль
көнө
(21 июля битенән йүнәлтелде)
21 июль — григориан стиле буйынса йылдың 202-се (кәбисә йылында 203-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 163 көн ҡала.
| 21 июль | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 | |
 21 июль Викимилектә | |
| ← июль → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шб | Йш |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
| 2024 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Милли
Һөнәри
- 1743: Миәкә районының Боғҙан ауылына нигеҙ һалына.
- 1970: Мысырҙағы Асуан плотинаһын төҙөү тамамлана.
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
үҙгәртергә0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
үҙгәртергә- Мөхтәруллина Айгөл Рәйес ҡыҙы (1970), ғалим-тел белгесе. 1992 йылдан (өҙөклөктәр менән) Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2002 һәм 2004—2007 йылдарҙа БДУ-ның Сибай институтында инглиз филологияһы кафедраһы мөдире; 2010—2013 йылдарҙа БДУ-ның башҡорт филологияһы һәм журналистика факультеты деканы; 2015 йылдан — БДУ-ның гуманитар факультеттарының сит телдәр кафедраһы мөдире. Филология фәндәре докторы (2006), профессор. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
үҙгәртергә- Сафин Миңләхмәт Сафа улы (1906—29.10.1981), Бөйөк Ватан һуғышы яуиры; 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы яугиры, гвардия өлкән сержанты. Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалеры (1945).
- Хәбибуллин Илдус Лотфрахман улы (1951), комсомол органдары һәм юғары мәктәп хеҙмәткәре, физик-ғалим. 1973 йылдан Башҡорт дәүләт университетының ғилми хеҙмәткәре һәм уҡытыусыһы; 1979—1982 йылдарҙа — ВЛКСМ комитеты секретары. Физика-математика фәндәре докторы (2000), профессор (2003). Рәсәй Федерацияһы почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2006), Рәсәй Хөкүмәтенең фән һәм техника өлкәһендәге премияһы лауреаты (2004). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Дәүләкән районы Суйынсы ауылынан.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
үҙгәртергә- Вәлитов Ғибаҙулла Нәби улы (1932—23.07.1986), нефтехимиик. 1958—1986 йылдарҙа «Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһенең ремонтсы слесары, аппаратсыһы һәм өлкән аппаратсыһы. Ленин ордены кавалеры (1971). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы Һайран ауылынан.
- Сәйҙуллина Мәмдүҙә Әхметдин ҡыҙы (1937—2013), китапханасы. 1970—1998 йылдарҙа Ҡариҙел район балалар китапханаһы мөдире. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан.
тулы исемлек
- Горбунова Валентина Юрьевна (1947), генетик-ғалим. 1986 йылдан Биология институтының өлкән ғилми хеҙмәткәре, 1991 йылдан — лаборатория мөдире; 1996 йылдан хәҙерге М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты уҡытыусыһы. Биология фәндәре докторы (2000), профессор (2000). Рәсәйҙең атҡаҙанған юғары мәктәп хеҙмәткәре (2003) һәм почётлы юғары белем биреү хеҙмәткәре (2007), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (2000).
- Рәхмәтуллина Ғәлиә Ғәли ҡыҙы (1957), педагог. 1989 йылдан Баймаҡ ҡалаһының 2-се урта мәктәбе уҡытыусыһы, бер үк ваҡытта 1990—2011 йылдарҙа директорҙың уҡытыу-тәрбиә эштәре буйынса урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (2002), Рәсәйҙең халыҡ мәғарифы отличнигы (1995). Сығышы менән ошо ҡаланан.
- Галкина Римма Сәлиш ҡыҙы (1967), төҙөүсе. 1985—2001 йылдарҙа һәм 2006 йылдан «Металлоконструкция — Востокнефтзаводмонтаж» йәмғиәтенең кран машинисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе (2013). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Мишкә районы Красный Ключ ауылынан.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
үҙгәртергә- Дмитриев Юрий Васильевич (1923—2004), юрист. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1948 йылдан Башҡорт АССР-ы район һәм ҡалаларында прокуратура хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1957—1972 йылдарҙа Белорет ҡалаһы прокуроры. РСФСР-ҙың атҡаҙанған юрисы. 2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге Татарстан Республикаһының Тәтеш ҡалаһынан.
- Бледных Василий Васильевич (1938—20.05.2017), инженер-механик-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1986—2008 йылдарҙа Силәбе ауыл хужалығын механизациялау һәм электрлаштырыу институтының ректоры. Рәсәй Ауыл хужалығы фәндәре академияһы академигы (2007), техник фәндәр докторы (1990), профессор. (1991). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1993) һәм почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (1998). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1990) һәм Дуҫлыҡ (2008) ордендары кавалеры. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
тулы исемлек
- Ряхов Виктор Данилович (1938), водитель. 1966 йылдан «Ишембайнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы водителе. СССР-ҙың нефть сәнәғәте отличнигы.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
үҙгәртергә- Хәбиров Ғамир Әхмәтғәле улы (1949), агроном‑иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1993—2000 һәм 2002—2012 йылдарҙа Башҡорт дәүләт аграр университетының кафедра мөдире. Иҡтисад фәндәре докторы (2004), профессор (2005). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2006). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Шаран районы Ҡараҡашлы ауылынан.
- Хәбибуллин Алик Ғәлимйән улы (1954), хоҡуҡ белгесе-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1989—2003 йылдарҙа СССР һәм Рәсәй Эске эштәр министрлығы Өфө юридик институтының кафедра начальнигы. Юридик фәндәр докторы (1997), профессор (1998). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (2001). Полиция генерал‑лейтенанты. (2011). Сығышы менән хәҙерге Калининград өлкәһенең Приморье ҡасабаһынан.
тулы исемлек
- Ниғмәтуллин Ирек Ғәзиз улы (1959), иҡтисадсы-ғалим, нефтсе, йәмәғәтсе. 2018 йылдан «Башҡортостан Республикаһының Өфө ҡалаһы ҡала округының яһалма ҡоролмаларын йүнәтеү һәм ҡарап-тотоу буйынса махсуслашҡан идаралыҡ» муниципаль унитар предприятиеһының генераль директоры. Башҡортостан Республикаһының 5-се һәм 6-сы саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Иҡтисад фәндәре кандидаты. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған нефтсеһе, Рәсәй Федерацияһы газ сәнәғәтенең почётлы хеҙмәткәре. Салауат Юлаев ордены кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Тажикстандың баш ҡалаһы Дүшәмбенән.
- Кокин Павел Владимирович (1974), спортсы, еңел атлет. 1997—2004 йылдарҙа Рәсәй йыйылма командаһы ағзаһы. Еңел атлетика буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1997). Ярым марафонда Рәсәй чемпионы (2003), халыҡ‑ара марафонда еңеүсе (АҠШ, Кливленд ҡалаһы, 2000), Олимпия уйындарында ҡатнашыусы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Белорет районы Тирлән ауылынан.
- Самойлов Дмитрий Александрович (1989), спортсы. Уҡ атыу буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2007). Рәсәй беренселеге еңеүсеһе (2005), шәхси һәм команда зачётында Рәсәй беренселектәренең көмөш призёры (ике тапҡыр, 2006; 2007). Сығышы менән Бөрө ҡалаһынан.
Дөйөм исемлек
үҙгәртергә- 1899: Эрнест Хемингуэй, АҠШ яҙыусыһы, әҙәбиәт буйынса Нобель премияһының 1954 йылғы лауреты.
- 1972: Ғәтиәтуллин Шакир Йосоп улы, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы (1944).
- 1989: Кәлимуллин Барый Ғибәт улы, СССР архитекторы, педагог, йәмәғәт эшмәкәре.
