Телдәрҙең кодтары

Телдәрҙең кодтары
	Телдәрҙең кодтары
Идентифицирует	лангоид[d]

Телдәрҙең кодтары — мәғлүмәт эшкәрткәндә һәм коммуникацияларҙа телдәрҙе билдәләү өсөн эшләнгән хәрефле йә һанлы кодтар. Бер нисә система бар, иң билдәлеһе — ISO 639.

ISO 639

Был стандарт күпселек телдәрҙең кодын билдәләй:

ISO 639-1 (1998) 2 хәрефле ҡыҫҡартмаларҙан тора;
ISO 639-2 (2002) 3 хәрефле ҡыҫҡартмаларҙан тора;
ISO 639-3 (2007) — 3 хәрефле ҡыҫҡартмалар.

Ике хәрефле кодтар дөйөм алғанда башҡа классификаторҙар ҡулланған кодтарға тап килә, мәҫәлән:

ISO 3166-1 буйынса илдәрҙең кодтары,
ISO 4217 буйынса валюта кодтары,
Интернетта (ccTLD) илдәрҙең юғары кимәл домен исемдәре — бик аҙ ғына айырма менән.

7.75-97 ГОСТ-ы

«Телдәр атамаларының кодтары» 7.75-97 ГОСТ-ы халыҡ-ара стандарты нигеҙҙә (бик аҙ ғына айырмалар менән) ИСО 639-ға тап килә, ул рус һәм инглиз телдәрендә тел атамалары исемлегенән, кириллица алфавиты нигеҙендә өс хәрефле кодтарҙан, латин алфавиты нигеҙендә өс хәрефле кодтарҙан, өс символлы һанлы кодтарҙан тора. Рәсәй Дәүләт китапханаһы һәм «Фәнни-техник мәғлүмәт, китапхана һәм нәшриәт эше» 191-се Техник Комитеты тарафынан эшләнгән. Рәсәй Федерацияһы Дәүләт стандарты тарафынан индерелгән. Стандартлаштырыу, метрология һәм сертификатлау буйынса дәүләт-ара совет тарафынан ҡабул ителгән (Техник секретариаттың 1997 йылдың 21 ноябрендәге № 12-97 отчеты). Рәсәй Федерацияһының дәүләт стандарты сифатында ғәмәлгә индерелеү датаһы: 1999 йылдың 01 ғинуары. Үҙгәртелеүе: 2000 йылдың 01 декабре (1-се Үҙгәреш).

2010 йылда Рәсәй Дәүләт китапханаһында (Машина уҡый ала торған мәғлүмәт форматтарына булышлыҡ итеү ғилми-тикшеренеү бүлеге), 2009 йылғы милли стандартлаштырыу системаһы планына ярашлы, 7.75-97 ГОСТ-ының ISO-639-ға тап килеүен ҡайтанан ҡарау буйынса эш алып барыла.

Стандартлаштырыу, метрология һәм сертификатлау буйынса дәүләт-ара совет ҡабул иткән 1-се Үҙгәрешкә (2000 йылдың 22 июнендәге 17-се Протокол), 7.75-97 ГОСТ-ы түбәндәге дәүләттәрҙә стандарт булып тора:

7.75-97 ГОСТ-ы тел атамаларының бөтә мәғлүмәт эшкәртеү, һаҡлау һәм алмашыу системалары өсөн берҙәм булған хәрефле һәм һанлы кодлы билдәләрен нығыта.

Рус телендә бөтәһе 473 атама өсөн 442 код ҡаралған (уларҙың 31-е — альтернатив атама), ә ISO 639-2 инглиз телендә 563 атама өсөн, альтернативтарҙы ла индереп, 545 код булдыра.

Кодтар документ теленә унификацияланған билдә биреү маҡсатында китапханалар, мәғлүмәт хеҙмәттәре һәм нәшриәттәр ҡулланыуы өсөн тәғәйенләнә, был бигерәк тә автоматлаштырылған мәғлүмәт системаларында мәғлүмәт алмашыу өсөн мөһим.

7.75-97 ГОСТ-ы буйынса телдәрҙең кодтары таблицаһы

Тел	ISO 639-1	ISO 639-2	ISO 639-3	ГОСТ 7.75–97	Һанлы код
Абазин	—	—	abq	аба	005
Абхаз	ab	abk	abk	абх	010
Авадхи	—	awa	awa	авд	012
Авар	av	ava	ava	ава	014
Авеста	ae	ave	ave	аве	016
Адангме	—	ada	ada	ада	018
Адыгей	—	ady	ady	ады	020
Әзербайжан	az	aze	aze	азе	025
Аймара	ay	aym	aym	айм	026
Айну	—	ain	ain	—	—
Акан	ak	aka	aka	ака	027
Аккад	—	akk	akk	акк	028
Албан	sq	alb/sqi	sqi	алб	030
Алеут	—	ale	ale	але	033
Алтай	—	alt	alt	алт	035
Амхар	am	amh	amh	амх	040
Инглиз	en	eng	eng	анг	045
Ғәрәп	ar	ara	ara	ара	050
Аравак	—	arw	arw	арв	051
Арами	—	arc	arc	аре	052
Арапахо	—	arp	arp	арп	053
Араукан	—	arn	arn	арн	054
Әрмән	hy	arm/hye	hye/axm/xcl	арм	055
Ассам	as	asm	asm	аса	060
Ассирий	—	—	aii	асе	065
Атапач	—	—	ath	ата	067
Афар	aa	aar	aar	афа	068
Африкаанс	af	afr	afr	афр	070
Африхили	—	afh	afh	афх	073
Ахвах	—	akv	akv	ахв	074
Ацтек	—	—	nah	ацт	075
Ачех	—	ace	ace	аче	076
Ачоли	—	ach	ach	ачо	077
Бали	—	ban	ban	бал	078
Бамбара	bm	bam	bam	бам	080
Банда	—	bad	bad	бан	082
Баса	—	bas	bas	бас	084
Баск	eu	baq/eus	eus	бак	085
Башҡорт	ba	bak	bak	баш	086
Беджа	—	bej	bej	бед	087
Белорус	be	bel	bel	бел	090
Белуджи	—	bal	bal	беу	095
Бемба	—	bem	bem	бем	097
Бенгал	bn	ben	ben	бен	100
Бикол	—	bik/ bcl	bik	бик	103
Бини	—	bin	bin	бин	104
Бирма	my	bur/mya	mya	бир	105
Бислама	bi	bis	bis	бис	107
Болгар	bg	bul	bul	бол	115
Босний	bs	bos	bos	бос	—
Брауи	—	—	brh	бра	117
Бретон	br	bre	bre	бре	120
Буги	—	bug	bug	буг	123
Бүрәт	—	bua	bua	бур	125
Бходжпури	—	bho	bho	бхо	126
Ваи	—	vai	vai	ваи	127
Валлий	cy	cym/wel	cym	вал	130
Варай	—	war	war	вар	131
Вашо	—	was	was	ваш	132
Венгр	hu	hun	hun	вен	133
Венда	ve	ven	ven	вед	134
Вепс	—	—	vep	веп	135
Воламо	—	wal	wal	воа	136
Волапюк	vo	vol	vol	вол	137
Волоф	wo	wol	wol	воф	138
Вьетнам	vi	vie	vie	вье	140
Га	—	gaa	gaa	гаа	142
Гавай	—	haw	haw	гав	143
Гагауз	—	—	gag	гаг	145
Гайо	—	gay	gay	гай	146
Галисий	gl	glg	glg	гал	147
Ганда	lg	lug	lug	ган	148
Гереро	hz	her	her	гер	149
Геэз	—	gez	gez	гез	151
Гилберт	—	gil	gil	гил	152
Гонди	—	gon	gon	гон	153
Гот	—	got	got	гот	154
Гребо	—	grb	grb	грб	155
Гренланд	kl	kal	kal	эсм	843
Грек (яңы грек)	el	ell/gre	ell	гре	157
Грузин	ka	geo/kat	kat	гру	158
Гуарани	gn	grn	grn	гуа	160
Гуджарат	gu	guj	guj	гуд	165
Гэль	gd	gla	gla	гэл	170
Дакота	—	dak	dak	дак	173
Даргин	—	dar	dar	даг	175
Дат	da	dan	dan	дат	178
Делавэр	—	del	del	дел	179
Дзонг-кэ	dz	dzo	dzo	дзо	183
Дивехи (Мальдив)	dv	div	div	див	180
Динка	—	din	din	дин	181
Диула (Дьюла)	—	dyu	dyu	диу	182
Догри	—	doi	doi	дои	184
Боронғо грек	—	grc	grc	дрг	186
Боронғо мысыр	—	egy	egy	дре	187
Боронғо рус	—	—	orv	дрр	188
Боронғо саксон	—	—	osx
Дуала	—	dua	dua	дуа	190
Дунган	—	—	dng	дун	191
Еврей-ғәрәп	—	jrb	jrb	еар	192
Еврей-фарсы	—	jpr	jpr	епе	193
Зенаг	—	zen	zen	зен	194
Зулу	zu	zul	zul	зул	195
Зуньи	—	zun	zun	зун	196
Ибан	—	iba	iba	иба	197
Иврит	he	heb	heb	ивр	198
Игбо	ig	ibo	ibo	ибо	199
Идиш	yi	yid	yid	иди	202
Илоко	—	ilo	ilo	ило	203
Ингуш	—	inh	inh	инг	205
Индонезия	id	ind	ind	инд	210
Интерлингва	ia	ina	ina	ина	215
Интерлингве	ie	ile	ile	ине	216
Инуктитут	iu	iku	iku	инк	217
Инупиак	ik	ipk	ipk	инп	218
Ирланд	ga	gle	gle	ирл	220
Исланд	is	ice/isl	isl	исл	225
Испан	es	esl/spa	spa	исп	230
Итальян	it	ita	ita	ита	235
Ительмен	—	—	itl	ите	240
Йоруба	yo	yor	yor	йор	245
Ҡабарҙы-черкес	—	kbd	kbd	каа	250
Кабил	—	kab	kab	каб	251
Кави	—	kaw	kaw	каг	252
Каддо	—	cad	cad	кад	254
Ҡаҙаҡ	kk	kaz	kaz	каз	255
Ҡалмыҡ	—	xal	xal	кал	260
Камба	—	kam	kam	кам	263
Каннада	kn	kan	kan	кан	265
Канури	kr	kau	kau	кау	267
Ҡараим	—	—	kdr	каи	270
Ҡараҡалпаҡ	—	kaa	kaa	кал	275
Ҡарасай-балҡар	—	krc	krc	као	280
Карель	—	krl	krl	кас	285
Кариб	—	car	car	кар	288
Каталан	ca	cat	cat	кат	290
Качин	—	kac	kac	кач	293
Кашмири	ks	kas	kas	каш	294
Кечуа	qu	que	que	кеч	300
Кикуйю	ki	kik	kik	кик	302
Киньяма	kj	kua	kua	кия	303
Ҡырғыҙ	ky	kir	kir	кир/кыр	305
Ҡытай	zh	chi/zho	zho	кит	315
Коми	kv	kom	kom	кои	320
Коми-пермяк	—	—	koi	ком	325
Конго	kg	kon	kon	кон	326
Конкани	—	kok	kok	кок	327
Копт	—	cop	cop	коп	328
Корей	ko	kor	kor	коо	330
Корн	kw	cor	cor	кор	332
Корсика	co	cos	cos	кос	334
Коряк	—	—	kpy	коя	335
Коса	xh	xho	xho	коа	340
Кпелле	—	kpe	kpe	кпе	341
Крик	—	mus	mus	крк	344
Ҡырым-татар	—	crh	crh	кры	347
Ҡумыҡ	—	kum	kum	кум	349
Курд	ku	kur	kur	кур	350
Курух	—	kru	kru	куу	352
Кусайе	—	kos	kos	кус	353
Кутенай	—	kut	kut	кут	354
Кхаси	—	kha	kha	кха	357
Кхмер	km	khm	khm	кхм	360
Ладино	—	lad	lad	лад	363
Лак	—	—	lbe	лак	370
Ламба	—	lam	lam	лам	373
Лаос	lo	lao	lao	лао	375
Латин	la	lat	lat	лат	380
Латыш	lv	lav	lav	лаш	385
Лахнда	—	lah	lah	лах	387
Лезгин	—	lez	lez	лез	390
Лингала	ln	lin	lin	лин	395
Литва	lt	lit	lit	лит	400
Лози	—	loz	loz	лоз	402
Луба-катанга	lu	lub	lub	луб	404
Луисеньо	—	lui	lui	луи	406
Лунда	—	lun	lun	лун	407
Луо	—	luo	luo	луо	408
Люксембург	lb	ltz	ltz	люк	409
Магахи	—	mag	mag	маг	410
Мадур	—	mad	mad	мад	411
Майтхили	—	mai	mai	май	412
Макассар	—	mak	mak	мак	414
Македон	mk	mac/mkd	mkd	маа	415
Малагаси	mg	mlg	mlg	млг	418
Малай	ms	may/msa	msa	маз	420
Малаялам	ml	mal	mal	мал	425
Мальта	mt	mlt	mlt	млт	430
Мандинго	—	man	man	май	432
Манипури	—	mni	mni	мни	433
Манси (Вогул)	—	—	mns	ман	435
Маори	mi	mao/mri	mri	мао	437
Маратһи	mr	mar	mar	мар	440
Марвари	—	mwr	mwr	мвр	443
Мари (сирмеш)	—	chm	chm	мач	445
Маршалл	mh	mah	mah	маш	446
Масаи	—	mas	mas	мас	447
Менде	—	men	men	мен	451
Мерян	me	mer	mer	мер	—
Микмак	—	mic	mic	мик	452
Минангкабау	—	min	min	мин	453
Муҡшы	—	mdf	mdf	мок	455
Молдаван	—	—	—	мол	460
Монго	—	lol	lol	мог	462
Монгол	mn	mon	mon	мон	463
Мооре	—	mos	mos	мос	466
Мохаук	—	moh	moh	мох	467
Мэн (Мэнк)	gv	glv	glv	мэн	469
Навахо	nv	nav	nav	нав	470
Нанай (гольд)	—	—	gld	нан	471
Науру	na	nau	nau	нау	472
Ндебеле төньяҡ	nd	nde	nde	нде	473
Ндебеле көньяҡ	nr	nbl	nbl	нбл	474
Ндунга	ng	ndo	ndo	нду	475
Невар	—	new	new	нев	478
Идентификацияланмаған	—	und	und	унд	480
Немец	de	deu/ger	deu	нем	481
Ненец (юрак-самоед)	—	—	yrk	нен	482
Непал	ne	nep	nep	неп	485
Нзима	—	nzi	nzi	нзи	487
Нивх (гиляц)	—	—	niv	нив	490
Нидерланд (Голланд)	nl	dut/nld	nld	нид	495
Нидерланд урта быуаттарҙағы	—	dum	dum	нис	496
Ниуэ	—	niu	niu	ниу	498
Нуғай	—	nog	nog	ног	505
Норвег	no	nor	nor	нор	506
Ньоро	—	nyo	nyo	ньо	508
Ньямвези	—	nym	nym	ням	509
Ньянджа	ny	nya	nya	нян	510
Ньянколе	—	nyn	nyn	нья	512
Нюнорск (яңы норвег)	nn	nno	nno	нно	513
Оджибве	oj	oji	oji	одж	515
Окситан	oc	oci	oci	окс	517
Ория	or	ori	ori	ори	520
Оромо	om	orm	orm	орм	522
Оседжи	—	osa	osa	осе	523
Осетин	os	oss	oss	ост	524
Палау	—	pau	pau	пал	526
Пали	pi	pli	pli	пли	527
Пампанга	—	pam	pam	пам	528
Пангасинан	—	pag	pag	паг	529
Пәнжәб	pa	pan	pan	пан	530
Папьяменто	—	pap	pap	пап	533
Фарсы	fa	fas/per	fas	пер	535
Пәхләүи	—	pal	pal	пех	537
Поляк	pl	pol	pol	пол	540
Понапе	—	pon	pon	пон	542
Португал	pt	por	por	пор	545
Пушту	ps	pus	pus	пуш	550
Раджастхани	—	raj	raj	рад	555
Төрлө ғаилә телдәре	—	mul	mul	мул	556
Раротонга	—	rar	rar	рар	557
Ретороман	rm	roh	roh	рет	560
Руанда	rw	kin	kin	кин	304
Румын	ro	ron/rum	ron	рум	565
Рунди	rn	run	run	рун	567
Урыҫ	ru	rus	rus	рус	570
Рутул	—	—	rut	рут
Саами	—	smi	smi	саа	575
Самаралы арами	—	sam	sam	сам	577
Самоа	sm	smo	smo	смо	578
Санго	sg	sag	sag	саг	579
Сандаве	—	sad	sad	сад	580
Санскрит	sa	san	san	сан	581
Сапотек	—	zap	zap	сап	582
Сардин	sc	srd	srd	срд	583
Свази	ss	ssw	ssw	сва	584
Себуано	—	ceb	ceb	себ	587
Селькуп	—	sel	sel	сел	590
Серб	sr	scc	srp
Серер	—	srr	srr	срр	596
Сидама	—	sid	sid	сид	597
Сиксика	—	bla	bla	сик	598
Сингал	si	sin	sin	син	599
Синдхи	sd	snd	snd	снд	600
Сүриә	—	syr	syr	сир	602
Словак	sk	slk/slo	slk	сло	605
Словен	sl	slv	slv	слв	610
Сөғд	—	sog	sog	сог	613
Сомали	so	som	som	сом	615
Сото төньяҡ	—	nso	nso	сос	617
Сото көньяҡ	st	sot	sot	сот	618
Урта инглиз	—	enm	enm	сра	619
Урта үрге немец	—	gmh	gmh	срн	620
Урта ирланд	—	mga	mga	сеи	621
Урта француз	—	frm	frm	срф	622
Иҫке инглиз	—	ang	ang	ста	623
Иҫке үрге немец	—	goh	goh	свн	624
Иҫке ирланд	—	sga	sga	сти	625
Иҫке норвег	—	non	non	стн	626
Иҫке фарсы	—	peo	peo	стп	627
Иҫке прованс	—	pro	pro	спр	628
Иҫке төрки	—	ota	ota	стт	629
Иҫке француз	—	fro	fro	стф	630
Суахили	sw	swa	swa	суа	631
Сукума	—	suk	suk	сук	632
Сунданский	su	sun	sun	сун	633
Сусу	—	sus	sus	сус	634
Табасаран	—	—	tab	таб	635
Тагал	tl	tgl	tgl	таг	636
Тажик	tg	tgk	tgk	тад	640
Тай	th	tha	tha	таи	645
Таити	ty	tah	tah	тая	647
Талыш	—	—	tly	тал	650
Тамашек	—	tmh	tmh	тмш	653
Тамил	ta	tam	tam	там	655
Татар	tt	tat	tat	тар	660
Тви	tw	twi	twi	тви	670
Телугу	te	tel	tel	тел	675
Темне	—	tem	tem	тем	677
Терено	—	ter	ter	тер	678
Тибет	bo	bod/tib	bod	тиб	680
Тиви	—	tiw	tiw	тив	681
Тигре	—	tig	tig	тиг	682
Тигринья	ti	tir	tir	тир	683
Тлингит	—	tli	tli	тли	684
Тонга (Ньяса)	—	tog	tog	тог	685
Тонга	to	ton	ton	тон	686
Трук	—	—	chk	тру	687
Тсвана	tn	tsn	tsn	тсн	688
Тсонга	ts	tso	tso	тсо	689
Тува	—	tyv	tyv	тув	690
Тумбука	—	tum	tum	тум	692
Төрөк	tr	tur	tur	тур	693
Төркмән	tk	tuk	tuk	тук	695
Угарит	—	uga	uga	уга	697
Удмурт (вотяк)	—	udm	udm	удм	700
Удэгей	—	—	ude	удэ	705
Үзбәк	uz	uzb	uzb	узб	710
Уйғыр	ug	uig	uig	уйг	715
Украин	uk	ukr	ukr	укр	720
Ульч	—	—	ulc	уль	725
Умбунду	—	umb	umb	умб	727
Урду	ur	urd	urd	урд	730
Фанг	—	fan	fan	фан	732
Фанти	—	fat	fat	фат	733
Фарер	fo	fao	fao	фар	735
Фиджи	fj	fij	fij	фид	737
Филиппин	fl	fil	fil	таг	636
Финики	—	phn	phn	фик	738
Фин (Suomi)	fi	fin	fin	фин	740
Фон	—	fon	fon	фон	743
Француз	fr	fra/fre	fra	фра	745
Фриз	fy	fry	fry	фри	750
Фулах	ff	ful	ful	фул	752
Хайда	—	hai	hai	хай	753
Хакас	—	—	kjh	хак	755
Хант (остяк)	—	—	kca	хан	760
Хауса	ha	hau	hau	хау	761
Хилигайнон	—	hil	hil	хил	762
Һинд	hi	hin	hin	хин	770
Хиримоту	ho	hmo	hmo	хмо	772
Хорват	hr	hrv/scr	hrv	—	—
Хотан	—	kho	kho	хот	773
Хупа	—	hup	hup	хуп	774
Цахур	—	—	tkr	цах	775
Сиркәү славян (Иҫке славян)	cu	chu	chu	цер	777
Цимшиан	—	tsi	tsi	цим	778
Сиған	—	rom	rom	цыг	780
Чагатай	—	chg	chg	чаг	781
Чаморро	ch	cha	cha	чам	782
Шайенн (Чейенн)	—	chy	chy	чей	783
Чероки	—	chr	chr	чер	784
Чечен	ce	che	che	чеч	785
Чех	cs	ces/cze	ces	чеш	790
Чжуан	za	zha	zha	чжу	791
Чибча	—	chb	chb	чиб	792
Чинук жаргон	—	chn	chn	чин	793
Чоктав	—	cho	cho	чок	794
Сыуаш	cv	chv	chv	чув	795
Чукот	—	—	ckt	чук	800
Шан	—	shn	shn	шан	803
Швед	sv	sve/swe	swe	шве	805
Шона	sn	sna	sna	шон	807
Шор	—	—	cjs	шор	810
Шотланд (инглиз-шотланд)	—	sco	sco	—	—
Шугнан	—	—	sgh	шуг	815
Шумер	—	sux	sux	шум	817
Эве	ee	ewe	ewe	эве	820
Эвенк (тунгус)	—	—	evn	эвк	825
Эвен	—	—	eve	эвн	830
Эвондо	—	ewo	ewo	эво	832
Экаджук	—	eka	eka	эка	833
Элам	—	elx	elx	эла	834
Эрзә	—	myv	myv	эрз	835
Эсперанто	eo	epo	epo	эсп	845
Эстон	et	est	est	эст	850
Эфик	—	efi	efi	эфи	852
Ява	jv	jav/jaw	jav	ява	860
Яҡут (Саха)	—	sah	sah	яку	865
Яо	—	yao	yao	яоа	867
Яп	—	yap	yap	япа	868
Япон	ja	jpn	jpn	япо	870

Шулай уҡ ҡарағыҙ

ISO 639
{{lang}}
Шаблон:Ref-lang
{{ЯзыкПоКоду}}

Һылтанмалар

ГОСТ 7.75-97(недоступная ссылка)
ГОСТ 7.75-97 2011 йыл 21 октябрь архивланған. (PDF версия документа)
Список кодов языков (инг.)
ISO 639-2 Registration authority (инг.)