Портал:Бөрйән районы
Бөрйән районы.png) Бөрйән районы — Башҡортостандың көньяҡ-көнсығыш районы. Башҡортостан (Көньяҡ) Уралының иң аҙ үҙләштерелгән үҙәк өлөшөндә урынлашҡан. 1930 йылда ойошторолған. Майҙаны 4442 км². Үҙәге — Иҫке Собханғол ауылы. Халыҡ һаны 2010 йылда 18,1 мең кеше (1970 — 14,2 мең; 1979 — 14,1 мең; 1989 — 14,2 мең; 1995 — 15,1 мең кеше). Күпселек башҡорттар йәшәй. 35 ауыл бар. Улар араһынан халыҡ сағыштырмаса күп йәшәгән ауылдар: Иҫке Собханғол (3,7 мең, 1989) һәм Байназар (1,2 мең кеше). Район территорияһы көнсығышта һыу айырғыс Уралтау һыртына, Көнбайышта Ҡалыу һыртына барып терәлә. Улар араһында Ҡыраҡа һәм Юрматау һырттары ята. Айырым урындарҙа абсолют бейеклек 850—1040 метрға етә. Район территоряһының ҡап уртаһынан тиерлек төньяҡтан — көньяҡ-көнбайышҡа табан Ағиҙел йылғаһы, көнбайыш сигенән Нөгөш йылғаһы аға. Ер аҫтында барит, төҙөлөш таштары, һәүер таштар, кирбес сеймалы, ҡом, мергель, доломит, магнезит ятҡылыҡтары бар, ләкин улар геологик йәһәттән бөтөнләй тиерлек тикшерелмәгән. Һайланған мәҡәләРоссия Федерацияһы Башҡортостан Республикаһы Бөрйән муниципаль районы байрағы  Йәшел туҡыманың уртаһына һары алтымөйөш ҡуйылған, уның эсендә айыу һүрәте, ул ҡыҙыл төҫтә. Алтымөйөш ситтәрендә алтын төҫтә тамғалар һүрәтләнгән. Гербҡа нигеҙләнеп эшләнгән байраҡ композицияһында Бөрйән районының тәбиғитәнең һәм тарихи үҫешенең үҙенсәлектәре сағылған. Район үҙенең тәбиғәт һәм боронғо мәҙәниәт ҡомартҡылары менән билдәле. Башҡорт дәүләт тәбиғәт ҡурсаулығы һәм Башҡорт ҡурсаулығы «Шүлгән-таш» Бөрйән территорияһында урынлашҡан. Бөгөнгө рәсем Бөрйән районы Килдеғол ауылы
Бөрйән районы тораҡ пункттары Байназар — Башҡортостандың Бөрйән районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 1313 кеше. Ҡарағай-Ҡыпсаҡ улусына ҡараған ауылдарҙың иң боронғоһо — Байназар ауылы. Хәҙер ул Башҡортостандың Бөрйән районына ҡарай, Байназар ауыл советы биләмәһе үҙәге. Өфө наместничествоһының 1786 йылғы картаһында утар булараҡ күрһәтелгән. 1812 йылда бында хәҙерге Әбйәлил районы 1-се Асҡар ауылынан 30 ғаилә күсеп килгән. Улар Таңатар йылғаһы буйлап күскән тиҙәр. Биш йыл үтеүгә тағы 3, 1858 й. — 14 ғаилә килгән. Шулар араһында Асҡар Бейешевтың ейәне — Аллағол Мөхәмәтйәр улы ла булған. 12 ғаилә бер йылдан тәүге йәшәгән еренә күсә. дауамы... Бөрйән районы географияһы Мәсемтау — Бөрйән районында урынлашҡан Көньяҡ Уралдың тау массивы. Бейеклеге 1040,3 м. 1000 м-ға еткән Көньяҡ Уралдың көньяҡ сигендәге тау һырты, Бөрйән районының иң бейек нөктәһе. Баҙал тауының көнбайышында, Ағиҙел йылғаһының уң ярында урынлашҡан. Мәсем Аҡбуҙат Аҡбуҙат эпосының персонажы. Зарур мәҡәләләрБөрйән районы менән бәйле һәм Википедияла яҙылырға тейеш мәҡәләләр исемлеге:
Бөрйән районында тыуған шәхестәрБүләкова Ғәҙилә Мөҙәрис ҡыҙы (11.04.1957) — ғалим-педагог, филология фәндәре кандидаты, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре. Бүләкова Ғәҙилә Мөҙәрис ҡыҙы 1957 йылдың 11 апрелендә Бөрйән районының Әбделмәмбәт (Ҡыпсаҡ) ауылында, икеһе лә ғүмере буйы уҡытыусы булып эшләгән Рәхилә Ирназарова менән Мөҙәрис Ғәликәевтәрҙең ишле, татыу ғаиләһендә бишенсе бала булып донъяға килә. Тәүҙә тыуған ауылында 8-се, унан Байназарҙа урта мәктәпте тамамлағас, Башҡорт дәүләт университетының филология факультетына уҡырға инә. Бында уға Әхнәф Кирәев, Ким Әхмәтйәнов, Абдрахман Ғәлләмов, Нәғим Ишбулатов, Марат Зәйнуллин, Роберт Байымов, Тимерғәле Килмөхәмәтов, Әхмәт Сөләймәнов, Ғәли Сәйетбатталов, Вәли Псәнчин кеүек күренекле ғалимдарҙан белем алыу бәхете тейә. Студент йылдарында тел ғилеме һәм драма түңәрәктәренә йөрөй. Студенттарҙың һәм йәш ғалимдарҙың ғилми конференцияларында ҡатнаша. Ғилми йыйынтыҡтарҙа мәҡәләләре баҫылып сыға. Башҡа шәхестәр КатегорияларБәләһегеҙме…Яңы мәҡәләләрБаҙал тауы. Тауҙың исеме ҡайҙан килеп сыҡҡанын бер кем әйтә алмай. Республика кимәлендәге ер-һыу атамалары тураһындағы китаптарҙа ла, гәзит биттәрендә лә күренмәй. Тауҙағы ҡаяларҙың, итәгендәге яландарының исемдәре борон-борондан йәшәгән башҡорттарҙан киләлер. д а у а м ы Викидәреслектә Мәсем тауы географик тоҙатошо, һауаһы, үҫемлектәр донъяһы яғынан үҙенсәлекле тау ул. Йәйен еләҫ, һалҡынса, томанһыҙ. Ләпәкәй, серәкәй кеүек бөжәктәр унда булмай, булһа ла, бик һирәк. д а у а м ы Викидәреслектә Нисек ярҙам итергә
Проекттар |
