Википедия

Сводеш күсермә төрки телдәр

№ Башҡорт Chuvash Yakut Tuvan Khakas Standard Altai Tatar Balkar Karachay Kumyk Nogai Karakalpak Kazakh Kyrgyz Uzbek Uyghur Turkmen Azerbaijani Turkish Crimean Tatar Karakhanid
1 мин эпĕ мин мен мин мен мин мен мен мен мен men мен мен men măn men mən men
2 һин эсĕ эн сен син сен син сен сен сен сен sen сен,
сіз (polite) 		сен,
сиз (polite) 		sen săn sen sən sen
3 ул вăл кини ол ол ол ул ол ол ол ол ol ол ал u u ol o o
4 беҙ эпир биһиги бис пiс бис без биз биз биз биз biz бiз биз biz biz biz biz biz
5 һеҙ эсир эһиги силер сiрер слер сез сиз сиз сиз сиз siz сендер,
сiздер (polite) 		силер,
сиздер (polite) 		siz, sizlar, senlar siz,
silăr,
sizlăr,
sănlăr 		siz siz siz
6 улар вĕсем кинилэр олар олар олор алар ала ала олар олар olar олар алар ular ular olar onlar olar
7 был ку бу бо пу бу бу бу бу бу бу bul бұл бу, бул bu bu,
mavu 		bu bu bu
8 теге лешĕ, çавă, вăл ол; сол (the very that) ол ол ол теге, шул йинендагъы, ол ол шо, ол сол, анав, ол sol, ana, ol сол тиги, ошол shu, o'sha u,
avu,
shu 		şu, şol o ; şu; о
9 бында кунта манна мында, бо черде мында мында монда, биредә, бу җирдә мында, блайда мында, былайда мунда, шунда мунда bunda, bul jerde мұнда бул жерде, мында bu yerda, bu yoqda, bu yonda bunda,
bu yărdă,
mayărdă,
mana 		şu taýda, onda, bäri burada , , mında
10 тегендә унта, çавăнта, лере онно ында анда анда тегендә, анда, шул җирдә анда анда, алайда онда онда onda, sonda, ol jerde, sol jerde онда, анда тиги жакта, тиги жерде, анда u yerda, u yoqda, u yonda unda,
u yărdă 		ol ýerde, o taýda orada , , anda
11 кем кам ким кым кем кем кем ким ким ким ким kim кiм ким kim kim kim kim kim
12 нимә мĕн туох чүү (Khalkha) ниме неме, не нәрсә, ни не не не, не зат не, не зат ne не эмне nima, na nemă näme nə ne , , ,
13 ҡайҙа ăçта ханна кайда хайда кайда кайда къайда къайда къайда кайда qayda қайда кайда, кана qayerda, qayda nădă,
qăyărdă,
qăyăr 		nirede harada , qayda , ,
14 ҡасан хăçан хаһан кажан хаӌан качан кайчан къачан къачан къачан кашан qashan қашан качан qachon qachan,
qanchidă,
năchchidă 		haçan haçan ; ; (what time, hour) qaçan
15 нисек мĕнле хайдах кандыг хайди кандый ничек къалай къалай нечик калай qalay қалай, нешік кандай, нечик qalay, qanday, nechik qandaq nähili, niçik; häýsy (which) necə, nətər nasıl
16 түгел çук суох эвес, чок нимес, чох эмес, joк түгел тюйюлдю тюл, тюйюл тюгюл тувыл emes емес эмес emas, yo'q yoq, ămăs däl deyil , (no!, not!) degil ,
17 бөтә пĕтĕм, пур, пурте бары, бүтүн бүгү, хамык, шупту, дөгере прай, тикci, тооза кöндӱрe, ончо, ӱзе,бары бөтен, бары, һәммә битеу бары, бютеу бары, бютюн баьри, савлай barlıq, pu'tkil, pu'tin бәрi, бүкiл баары, бардык, бүткүл (the whole) barcha, hamma, butun, bari, borliq hămmă {Pers.}, barchă, pütün, barliq bary, hemme, ähli, her bütün, hamısı ; ; (Pers.) bütün, ep, episi ,
18 күп нумай элбэх, үгүс хөй; көвей (noun, rare) кöп кöп күп кёп кёб кёп коьп ko'p көп көп koʻp köp köp çox çoq ,
19 бер нисә темиçе хас да, ханнык эрэ; аҕыйах (a few) каш (a few) ; бир каш, шала, кашкыйна нинӌе-де, кöп нимес (a few) ; сала бир канча (a few) берничә бир талай, бир ненча бир ненча бир нече бир неше bir neshe бiрнеше бир нече bir necha, bir qancha, ba'zi, ayrim bir qanchă 'a few', azraq (literally "fewer"), băzi {Arab.} birnäçe, berentak bəzi (some of the) ; bir neçə (a few) , (Ar.) ; (a few) , (a little) bazı (some of the) ; bir qaç (a few)
20 аҙ сахал аҕыйах эвээш, бичии; ас (almost, a little) ас ас аз биркесек, бираз, аз аз аз аз az аз аз oz, kam, picha az az az az
21 башҡа урăх атын өске, ыынды; башка (separate) пасха башка башка башхасы, бирси башха башгъа, оьзге баска basqa, bo'ten басқа башка boshqa, o'zga bashqa, özgă, artuq başga başqa, digər , , (Per.) başqa, diger , ,
22 бер пĕрре биир бир пир бир бер бир бир бир бир bir бiр бир bir bir bir bir bir
23 ике иккĕ икки ийи iкi эки ике эки эки эки эки eki екi эки ikki ikki ikki iki eki
24 өс виççĕ үс үш ӱс ӱч өч юч юч уьч уьш u'sh үш үч uch üch üç üç üç
25 дүрт тăваттă түөрт дөрт тöрт тöрт дүрт терт тёрт дёрт доьрт to'rt төрт төрт toʻrt tört dört dörd dört
26 биш пиллĕк биэс беш пис беш биш беш беш беш бес bes бес беш besh băsh bäş, kelle beş beş
27 ҙур, бөйөк, эре, дәү, оло, оҙон, өлкән пысăк, мăн улахан улуг улуг јаан зур уллу, деменгили уллу, тамада уллу уьйкен u'lken үлкен чоң katta, buyuk, ulkan chong 'older', yoghan, büyük, zor {Pers.} "force(ful)" uly (older) ; çişik böyük , (great, grand) büyük ,
28 оҙон вăрăм уһун узун узун узун озын узун, узакъ узун узун узын uzın ұзын узун uzun uzun uzyn uzun uzun
29 киң сарлака, анлă киэҥ, кэтит делгем, калбак; алгыг (clothes) чалбах, аллығ кэҥ киң кенг кенг генг, энли кенъ, энли ken', enli кең кең keng kăng giňiş, giň geniş , keñ, keniş ,
30 ҡалын хулăн халыҥ кылын халын калын, jooн калын базыкъ, семиз, къалын къалын къалын калын, юван qalın', juwan қалың калың qalin, yo'g'on qelin galyň qalın , (dense) qalın
31 ауыр йывăр ыар, ыарахан аар аар уур авыр ауур ауур авур авыр awır ауыр оор ogʻir eghir agyr ağır ağır
32 бәләкәй, кесе пĕчĕк кыра, куччугуй, кыччыгый биче, бичии кiчиӌек кичинек, кичӱ кечкенә, кече гитче гитче гиччи кишкей kishkentay, kishkene кіші, кішкене, кішкентай кичинекей, кичине kichkina, kichik kichik kiçi, kiçijik kiçik; balaca kiçik ,
33 ҡыҫҡа кĕске кылгас чолдак, кыска хысха кыска кыска къысха къысха къысгъа кыска qısqa қысқа кыска qisqa qisqa gysga qısa qısqa ,
34 тар ансăр; тăвăр (tight) кыараҕас, синньигэс тар, кызыы нiске (not wide), тaр (tight) тар тар тар тар тар тар tar тар тар tor tar dar dar tar
35 нәҙек çӳхе, çинçе синньигэс; чараас (as clothes) чиңге, чуга чуғаӌах, чуға; niske чичке, jука нечкә, нәзек ингчге, жукъа ингичге инче, назик, юкъкъа йинишке, назик jin'ishke, na'zik жiңiшке ичке, жука ingichka, yupqa, nozik inchikă, yupqa inçe nazik, incə , ince ,
36 ҡатын хĕрарăм дьахтар херээжен, кадай, херээжен кижи ипчi кiзi ӱй кижи, эмеген (Mong.) ,катын хатын тиширыу тиширыу къатын гиши хатын-кыз hayal, qatın әйел, қатын аял (Arabic) ayol, xotin, qiz ayal heleý, aýal qadın qadın ,
37 ир арçын эр киһи эр (кижи) ир кiзi эр кижи ир эр киши, эркегирыу эркиши, эркегирыу эркек, эр гиши эр, эркек erkek ер, еркек эркек erkak ăr,
ărkăk 		erkek (adam) kişi , , (Ar.)
38 кеше, әҙәм çын, этем киһи кижи кiзi кижи ,адам кеше адам, киши адам адам, гиши аьдем kisi, adam кiсi, адам киши
адам (Arabic) 		kishi, odam, inson insan, kishi ynsan, adam, kişi insan, adam (Ar.), (person, individual) insan, adam, kişi
39 бала, caбый, бәпес ача оҕо уруг пала, олған бала бала, сабый бала, сабий бала, сабий бала бала bala бала бала bola, chaqa bala çaga bala, uşaq, çağa bala
40 ҡатын арăм ойох, кэргэн кадай, амдыы кижи ипчiзi эмегени, ӱй кижизи,катын, хатын къатын, юй бийче къатын къатын хатын, пише hayal, qatın әйел, қатын аял (Arabic)
катын 		xotin, ayol, rafiqa khotun {Mong.}, ayal "woman", yoldash 'spouse' aýal arvad, əyal , , (woman) apay
41 ир упăшка эр эр, ашак ирi öбöгöни, эр кижизи,эр,кӱйӱ ир эр эр эр эр, киев, бай ku'yew, er күйеу күйөө er, kuyov yoldash 'spouse', ăr "man" är, adam ər , (man) aqay
42 әсә, инә анне ийэ ие, ава иӌе, ине эне ана ана, ання ана ана ана ana, ene ана эне ona, aya, oyi ana eje ana , ana ,
43 ата атте аҕа ада, ача аба; ада ада ата ата, аття ата ата ата a'ke, ata әке, ата ата ota, ada dada, ata kaka ata , (ancestor) ata
44 йәнлек, хайван, мал чĕр чун, выльăх кыыл, харамай аң-мең, аң (beast) аң (beast) тынду; аҥ (beast) хайван (Pers.), җәнлек хайыуан, жаныуар хайыуан, джаныуар гьайван айван, янувар haywan хайуан, жануар айбан (Arabic)
жаныбар (Persian)
аң (beast) 		hayvon, jonivor haywan {Pers. < Arab.}, janliq {Pers. plus suffix} haýwan heyvan (Pers.) ayvan
45 балыҡ пулă балык балык палых балык балык чабакъ чабакъ балыкъ балык balıq балық балык baliq beliq balyk balıq balıq
46 ҡош кайăк көтөр; чыычаах (birdie) куш хус куш кош чыпчыкъ чыпчыкъ къуш кус qus құс куш (bird of prey)
чымчык (small bird)
илбээсин (game) 		qush qush guş quş quş
47 эт йытă ыт ыт адай (Tung.?) ийт эт ит ит ит ийт iyt ит ит it, kuchuk, ko'ppak it it; köpek (male); güýük it, köpək , köpek, it
48 бет пыйтă быт быт пiт бийт бет би бит бит бийт biyt бит бит bit pit bit bit bit
49 йылан çĕлен моҕой (Even.) , эриэн үөн чылан чылан jылан елан жилян джылан йылан йылан jılan жылан жылан ilon yilan ýylan ilan yılan
50 ҡорт, селәүсен ăман, хурт үөн курт, шыйлашкын хурт курт суалчан, чели къурт къурт хурт курт qurt құрт курт qurt qurut gurt, gurçuk qurd , qurt
51 ағас йывăç мас (Tung.) ыяш ағас агаш агач терек терек терек терек ag'ash ағаш бак (Persian)
дарак (Persian) 		daraxt; yogʻoch (wood) dărăkh {Pers.}, yaghach 'wood, lumber' bag, agaç ağac terek
52 урман вăрман тыа, ойуур арга, арыг, эзим ағас арка, агаш, ормон урман агъач агъач, чегет орман, агъачлыкъ орман tog'ay орман, тоғай токой oʻrmon, toʻqay ormanliq 'forest(ed)',
orman 		tokaý meşə, orman orman
53 ботаҡ, сыбыҡ патак, туя мас; баалкы (Rus) ; тайах будук, даянгыыш, сып таях табық ,таяк таяк таякъ таякъ таякъ таяк tayaq таяқ таяк yogʻoch, tayoq choqmaq, tayaq 'stick, cane', soyla 'twig' çöp; taýak (stick, cane) çubuq ; , (support) çubuq
54 емеш çимĕç фрукт (Rus) чимис фрукт, нимис јилек, јискен,јеммыш җимеш жемиш, кёгет кёгет емиш емис jemis, miywe жемiс жемиш meva mevă {Pers.} miwe meyvə , (Pers.) meyva, yemiş
55 орлоҡ вăрлăх, вăрă туораах, бурдук үрезин ӱрен ӱрен бөртек, орлык урлукъ, бюртюк урлукъ урлукъ урлык tuqım, urıq ұрық, тұқым урук, үрөн urugʻ, tuxum uruq tohum toxum (Pers.), (lump, knob, tumor) urluq, tuhum
56 япраҡ çулçă сэбирдэх бүрү пӱр бӱр, бӱри,јалбырак яфрак чапракъ чапракъ япыракъ япырак japıraq жапырақ жалбырак yaproq, barg yopurmaq ýaprak yarpaq yaprak
57 тамыр тымар силис; төрдө (base) дазыл чилеге; тазыл таммыр тамыр тамыр тамыр тамур тамыр tamır тамыр тамыр ildiz, tomir yiltiz kök; düýp (base) kök, tüp , (vein) tamır , ,
58 ҡайыр, ҡабыҡ хупă, хуйăр хатырык чөвүрээ хахпас, хабых чобра,kabïq кабык къабукъ къабукъ къабукъ кабык qabıq қабық кабык qobiq, qobuq qovzaq gabyk qabıq qabuq
59 сәскә чечек, çеçке сибэкки; чэчик (rare?) чечек чахаях, порчо чечек чәчәк, гөл гюл, гокка гюл, гокка чечек шешекей gu'l гүл, шешек гүл (Persian) gul, (chechak) gül {Pers.}, chechăk (esp. blossoms of trees) gül çiçək, gül çiçek
60 үлән курăк от оът от öлöн, от үлән ханс, кырдык, отлау ханс от оьлен sho'p от, шөп чөп, от oʻt, oʻlan ot,
ot-chöp,
chöp 		ot ot ot
61 бау вĕрен, пăяв, çип быа; хендир, чеп, аркан, баг пағ, арғамӌы буу, армакчы бау, аркан, ји,п аркъан, жип, бау джиб, джыджым йип, аркъан бав, аркан jip жiп, арқан жип, аркан arqon, ip, bog' arqan tanap, ýüp; urgan (thick) ip ; urgan (thick) arqan, yip, sıcım ,
62 тире тир тирии кеш, алгы (animal) теер тере тире тери тери тери тери teri терi тери teri teră deri (animal); ham (human) dəri teri
63 ит аш, какай эт эът ит эт ит эт эт эт эт et, go'sh ет эт goʻsht; et gösh {Pers.}, ăt 'flesh' et ət et
64 ҡан юн хаан хан хан кан кан къан къан къан кан qan қан кан qon qan gan qan qan
65 һөйәк шăмă уҥуох сөөк сööк сööк сөяк сюйек сюек сюек суьек su'yek сүйек сөөк suyak söngăk süňk sümük kemik, süyek
66 май çу сыа үс, чаг чағ, симiс, ӱс ӱс, jay ,јуу май жау джау май, яв май may май май yogʻ, moy yagh, may yağ yağ yağ, may , ,
67 йомортҡа çăмарта сымыыт чуурга нымырха jымртка йомырка гаккы, жумуртха гаккы йымырткъа юмыртка ma'yek жұмыртқа, тұқым (dialect) жумуртка tuxum, yumurtqa tukhum ýumurtga yumurta yımırta
68 мөгөҙ мăйрака муос мыйыс мӱус мӱӱс мөгез мюйюз мюйюз мююз муьйиз mu'yiz мүйiз мүйүз шох, (muguz), shox münggüz şah (Pers.) buynuz müyüz, boynuz
69 ҡойроҡ хӳре кутурук кудурук хузурух куйрук койрык къуйрукъ къуйрукъ къуйрукъ куйрык quyrıq құйрық куйрук dum, (quyruq) quyruq guýruk quyruq quyruq
70 ҡаурый тĕк түү, куорсун чүг чӱг jун каурый къанат тюк тюк тюк кушын pa'r жүн, қауырсын жүн jun, tuk, pat păy ýelek tük , (wool) tük ,
71 сәс çӳç баттах, ас, түү; кыл (horse’s) чаш, дүк; хыл сас, хыл чач; кыл (single) чәч, кыл чач чач, тюк чач, тюк, къыл шаш, кыл shash, tu'k, qıl шаш, түк, қыл чач soch, qil; yol (horse’s) chach (of a person's head), tük, qil 'bristles' saç, tüý, gyl saç, qıl (on body) , (on body) saç, qıl (on body) , ,
72 баш пуç төбө, бас баш пас баш баш баш баш баш бас bas, gelle бас баш bosh bash baş baş baş
73 ҡолаҡ хăлха кулгаах кулак хулах кулак колак къулакъ къулакъ къулакъ кулак qulaq құлақ кулак quloq qulaq gulak qulaq qulaq ,
74 күҙ куç харах карак харах кöс күз кёз кёз гёз коьз ko'z көз көз koʻz köz көз göz köz
75 танау сăмса мурун, мунну думчук пурун, тумзух, тунӌух тумчук,murïn,мурун борын бурун бурун бурун бурын murın мұрын мурун burun burun burun burun burun
76 ауыҙ çăвар айах аас аас оос авыз ауз аууз авуз авыз awız ауыз ооз ogʻiz aghiz agyz ağız ağız
77 теш шăл тиис диш тiс тиш теш тиш тиш тиш тис tis тiс тиш tish chish diş diş tiş
78 тел чĕлхе тыл дыл тiл тил тел тил тил тил тил til тiл тил til til dil dil til
79 тырнаҡ чĕрне тыҥырах дыргак тырғах тырмак тырнак тырнакъ тырнакъ тырнакъ тырнак tırnaq тырнақ тырмак tirnoq tirnaq dyrnak dırnaq tırnaq
80 аяҡ ура атах даван, тавангай, бут азах ayaq, айак, аяк аяк табан аякъ аякъ табан taban аяқ аяк oyoq ayaq aýak ayaq , (sole of a foot) ayaq
81 бот пĕçĕ буут (thigh, leg) бут, дөңмек (thigh) азах; бут (thigh) бут бот аяҡ бут аякъ, бут аяк ayaq аяқ, бұт бут oyoq, put put aýak qıç (Pers.), (thigh) bacaq
82 тубыҡ чĕр куççи тобук дискек тiзек тизе тез тобукъ тобукъ тобукъ, тиз тиз dize тiзе тизе tizza tiz dyz diz , (elbow), (heel) tiz
83 ҡул алă илии хол хол кол кул къол къол къол кол qol қол кол qoʻl qol el əl , (arm) el
84 ҡанат çунат кынат чалгын ханат канат канат къанат къанат къанат канат qanat қанат канат qanot qanat ganat qanad qanat
85 ҡорһаҡ хырăм ис ижин, хырын харын, icтi карын, курсак эч, корсак къарын къарын къарын, къурсакъ иш, курсак qarın, ish, qursaq қарын, іш карын, ич, курсак qorin qorsaq garyn qarın , (maw, stomach) qursaq, qarın
86 эсәк пыршă оһоҕос шөйүндү iчеге ичеге эчәк чегиле ичеги, чеги ичек ишек ishek iшек ичеги ichak üchăy 'intestine' içege bağırsaq, içalat iç, bağırsaq
87 муйын мăй моонньу, моой моюн мойын мойын муен боюн боюн боюн мойын moyın мойын моюн boʻyin boyun boýun boyun boyun
88 арҡа çурăм кэлин, арҕа оорга уча, арға, пiл бел, арка арка аркъа сырт аркъа арка arqa арқа арка orqa arqa arka, yagyrny arxa, kürək , , (waist) arqa, sırt ,
89 имсәк кăкăр эмиий эмиг имжек эмчек имчәк кёкюрек, ёшюн, эмчек кёкюрек, ёшюн кёкюрек, тёш коькирек ko'kirek, to's, gewde кеуде, көкірек, төс эмчек emchak ămchăk emjek döş , , (nipple) köküs, kökrek ,
90 йөрәк чĕре сүрэх чүрек чӱрек јӱрек йөрәк жюрек джюрек юрек юрек ju'rek жүрек жүрөк yurak yürăk ýürek ürək yürek ,
91 бауыр пĕвер быар баар паар буур, баар бавыр бауур бауур бавур бавыр bawır бауыр боор jigar jigăr {Pers.}, beghir bagyr ciyər , (breast, bosom) qara ciger
92 эсеү ĕçме ис ижер iзерге ич эчәргә ичерге ичерге ичмек ишуьв ishiw iшу ичүү ichmoq ichmăk (iching!) içmek içmək içmek
93 ашау çиме аһаа, сиэ чиир чирге jи, је ашарга, җияргә, җию ауузланыргъа, ашаргъа ашаргъа ашамакъ ев, ашав jew жеу же yemoq yimăk ~ yemăk (yăng!) iýmek yemək , (food) aşamaq
94 тешләү çыртма ытыр ызырар; туткулаар ызырарға, тударға тиште тешләргә къабаргъа къабаргъа хапмакъ тислев tislew тiстеу тиште tishlamoq chishlimăk (chishlăng!) dişlemek dişləmək ; (bite off) tişlemek ,
95 имеү ĕмме эм сорар, эмер (as breast) сорарға, эмерғе соор имәргә эмерге эмерге эммек, сормакъ эмуьв, сорув emiw, sorıw ему, сору эмүү, соруу emmoq, soʻrmoq ămmăk (eming!) emmek əmmək , emmek ,
96 төкөрөү сурма силлээ дүкпүрер тӱкӱрерғе тӱкӱр төкерергә тюкюрюрге тюкюрюрге тюкюрмек туькируьв tu'kiriw түкiру түкүрүү tuplamoq tükürmăk (tükürüng!) tüýkürmek tüpürmək tükürmek
97 ҡоҫоу хăсма хотуолат кузар хузарға кус костырырга къусаргъа къусаргъа къусмакъ кусув qusıw, qayt etiw құсу кусуу qusmoq qusmak (qusung!) gusmak qusmaq qusmaq ,
98 өрөү вĕрме үр үрер (with mouth) ; хадыыр (wind) ӱрерғе (wind)  ; ӱбӱрерғе ӱр, сок өрергә уфгюрюрге урургъа уьфюрмек, эшмек уьруьв, эсуьв u'rlew, esiw, u'plew үру, үрлеу үйлөө (lips) , согуу, уруу (wind) esmoq chiqmaq (chiqing!) "come/go out" üflemek, öwüsmek üfürmək (wind) , (mouth) esmek (wind) , üfürmek (mouth)
99 тын алыу сывлама тыын тынар тынарға тын, тынарга суларга, тын алга солургъа солургъа тыныш алмакъ тыныс алув dem alıw дем алу дем алуу (Persian) nafas olmoq, dam chiqalmoq năpăs almaq (năpăs eling!) dem almak nəfəs almaq , (have a rest, draw breath) nefes almak
100 көлөү кулма күл каттырар хатхырарга, кӱлерге каткыр көлергә кюлюрге кюлюрге кюлемек куьлуьв ku'liw күлу күлүү, каткыруу kulmoq külmăk (külüng!) gülmek gülmək külmek ,
101 күреү курма көр көөр кöрерге кöр күрергә кёрюрге кёрюрге гёрмек коьруьв ko'riw көру көрүү koʻrmoq körmăk (körüng!) görmek görmək körmek
102 ишетеү илтме иһит дыңнаар истерге ук ишетергә эшитирге эшитирге эшитмек эситуьв esitiw есту угуу, эшитүү eshitmoq anglimaq (anglang!) eşitmek eşitmək , eşitmek
103 белеү пĕлме бил билир пiлерге бил белергә билирге билирге билмек билуьв biliw бiлу билүү bilmoq bilmăk (biling!) bilmek bilmək bilmek
104 уйлау шухăшлама; шутлама (opine) санаа бодаар; боданыр сагышсыраар (worry, think) сағынарға санан уйларга сагъышланыргъа, оюмларгъа сагъыш этерге ойламакъ ойлав oylaw ойлау ойлоо oʻylamoq oylimaq (oylang!), pikir qilmaq (pikir qiling!) pikir etmek, saýmak, üýtmek düşünmək ; (suppose, opine) tüşünmek ,
105 еҫкәү шăшлама (give off smell) сыттаа (give off smell) чыттаар (give off smell) чыстанарға (give off smell) јыт иснәргә ийискерге ийискерге ийислемек ийискилев iyiskew иiскеу (sniff) жыттоо, искөө (sniff), жыт алуу (to sense), искоо (literary) isqamoq (sniff) purimaq (purang!) 'sniff, smell' ysgamak (sniff) iyləmək, qoxlamaq, qoxumaq (give off smell), (to sniff, sense) qoqlamaq
106 ҡурҡыу хăрама куттан коргар хорығарға коркы куркырга къоркъургъа къоркъаргъа къоркъмакъ коркув qorqıw қорқу коркуу qoʻrqmoq qorqmaq (qorqung!) gorkmak, eýmenmek qorxmaq qorqmaq
107 йоҡлау çывăрма утуй удуур узирға уйукта йокларга жукъларгъа джукъларгъа юхламакъ уйклав uyqılaw ұйықтау уктоо uxlamoq ukhlimaq (ukhlang!) uklamak yatmaq yuqlamaq ,
108 йәшәү пурăнма олор, сырыт чурттаар чуртирға jӱр,jes, јаш яшәргә жашаргъа джашаргъа яшамакъ яшав jasaw жасау жашоо yashamoq yashimaq (yashang!) ýaşamak yaşamaq yaşamaq
109 үлеү вилме өл өлүр öлерге öл үләргә ёлюрге, ауушургъа ёлюрге оьлмек оьлуьв o'liw өлу өлүү oʻlmoq ölmăk (ölüng!) ölmek ölmək ölmek ,
110 үлтереү вĕлерме өлөр өлүрер öдiрерге öлтӱр үтерергә ёлтюрюрге, жояргъа ёлтюрюрге оьлтюрмек оьлтируьв o'ltiriw өлтiру өлтүрүү oʻldirmoq öltürmăk (öltürüng!) öldürmek öldürmək öldürmek
111 һуғышыу çапăçма охсус, туһун, кыргыс, сэриилэс демисежир, чаалажар, дайылдажыр кӱрезерге, харбазарға; чаалазарға (war) тартыжар, кӱрежер; jуулажар (war) сугышырга тутушургъа, кюреширге уруш этерге, джагъалашыргъа ябушмакъ, эришмек согысув, кавга этуьв urısıw, sawash etiw соғысу, ұрысу согушуу, урушуу urushmoq (at home) , qurashmoq (war) soqushmaq (soqushung!),
urushmaq (urushung!) 		uruşmak (war) , söweşmek, göreşmek (wrestle) , vuruşmaq, savaşmaq, döyüşmək , , (to battle) (to wrestle) dögüşmek , , ,
112 аулау, ауға, һунарға тытма çӳре бултаа аңнаар, аңныыр ацнирға анда,añuulaa ауларга уучуланыргъа ууларгъа ав этмек анъшылав awlaw аулау аң уулоо ovlamoq ovlimaq (ovlang!) awlamak ovlamaq avlamaq
113 һуғыу çапма, шаккама оҕус, сырбат кагар, согар, шанчар cабарға, теерге, урунарға сок сугарга, бәрергә урургъа, согъаргъа урургъа урмакъ согув, урув urıw, sog'ıw ұру, соғу уруу, согуу urmoq urmaq (urung!) patlamak; urmak (beat) vurmaq ; , (to sting) urmaq ,
114 киҫеү касма кыс, быс кезер кизерге кес кисәргә кесерге, жырыргъа кесерге гесмек кесуьв kesiw кесу кесүү kesmoq kăsmăk (kesing!) kesmek kəsmək , kesmek , , ,
115 ярыу пайлама, уйăрма хайыт чарар, оондактаар; чарарға, оодарға (wood) оот, jар ярырга юлеширге, бёлюрге джарыргъа бёлмек боьлуьв bo'liw жару бөлүү, ажыратуу yormoq yarmaq (yering!) ýarylmak yarmaq , yarmaq , , ,
116 сәнсеү, ҡаҙау чикме, тирме батары саай бижектээр, шанчар, шиштээр сазарға сай, сайар,çïnçe чәнчергә чанчыргъа чанчыргъа, сугъаргъа чанчмакъ, кадамакъ шаншув, кадав shanshıw, qadaw сұғу, қадау, шаншу саюу, матыруу sanchmoq, tiqmoq tiqmaq 'to insert' (tiqing!), sanjimaq (sanjang!), pichaqlimaq (pichaqlang!) pyçaklamak, naýzalamak sancmaq, batırmaq, soxmaq , , (pain) soqmaq ,
117 тырнау чăрмалама, черме, шăйăрма тарбаа, тыҥырахтаа дырбактаар тырбахтирға тырма тырнарга тырнаргъа тырнаргъа тырнамакъ тырнав tırnaw тырнау тырмоо tirnamoq tirnaqlimaq (tirnaqlang!) dyrnaçaklamak cızmaq, dırnaqlamaq , (scratch, draw) tırnamaq ,
118 ҡаҙыу алтма, чавма, чакалама, чавалама, чавса кăларма хас казар хазарға кас казырга къазаргъа къазаргъа къазмакъ казув qazıw қазу казуу qazimoq kolimaq (kolang!)—a loan-word, to judge from the stem's containing a back vowel together with a front guttural, but from which language?, qazmaq (qezing!) gazmak qazmaq qazmaq , , ,
119 йөҙөү ишме уһун, харбаа (Even?) эштир чӱзерге эжин,jüsü йөзәргә жюзерге джюзерге юзмек ялдав, юзуьв ju'ziw жүзу сүзүү suzmoq (su) üzmăk (üzüng!) ýüzmek üzmək , (glide) yaldamaq ,
120 осоу вĕçме көт ужар учугарға уч очарга учаргъа учаргъа учмакъ ушув ushıw ұшу учуу uchmoq uchmaq (uchung!) uçmak uçmaq uçmaq ,
121 атлау утма, çӳреме бар, хаамп баар; чоруур (go) парарға, чöрерге бар, јор, јӧр]]⊙ барырга, йөрергә, атлау (stride) жюрюрге, барыргъа джюрюрге, барыргъа юрюмек юруьв жүриў бару, жүру баcуу, жүрүү, баруу yurmoq, bormoq, kezmoq barmaq (bering!), yürmăk (yürüng!) ýöremek, barmak gəzmək, yerimək , , (reach, arrive) (to step) yürmek
122 килеү килме, пыма кэл келир килерге кел килергә келирге келирге гелмек келуьв келиў келу келүү kelmoq kălmăk (keling!) gelmek gəlmək kelmek
123 ятыу выртма сыт чыдар чадарға jaт, jиадып jaт ятарга жатаргъа джатаргъа ятмакъ ятув жатыў жату жатуу yotmoq yatmaq (yeting!) ýatmak, uzanmak uzanmaq, yatmaq , yatmaq, uzanmaq
124 ултырыу ларма олор олурар одырарға отур утырырга олтурургъа олтурургъа олтурмакъ олтырув отырыў отыру отуруу oʻtirmoq olturmaq (olturung!) oturmak oturmaq oturmaq
125 тороу тăма тур турар турарға тур торырга сюелирге, сирелирге сюелирге, сирелирге турмакъ турув турыў тұру туруу turmoq turmaq (turung!) durmak durmaq turmaq
126 боролоу пăрма, çавăрма эргит, эрий ээр, эргилдирер айлан(дыр)арға, айландыры бызарға бурыл борырга бурургъа бурургъа бурмакъ, бурулмакъ бурув, бурылув бурыў, бурылыў бұру, бұрылу буруу, бурулуу burmoq burimaq (burang!) dönmek dönmək , (to twist) burulmaq , ,
127 төшөү тӳнме, такăнма; ӳкме түс дүжер тӱзерге тюш, дьыгыл төшәргә, егылырга тюшерге, жыгъылыргъа тюшерге йыгъылмакъ йыгылув қулаў, жығылыў жауу, жығылу, құлау жыгылуу, түшүү tushmoq, yiqilmoq chüshmăk (chüshüng!) ýykylmak düşmək , (collapse) tüşmek ,
128 биреү пама биэр бээр пирерге бер бирергә берирге берирге бермек беруьв бериў беру берүү bermoq bărmăk (bering!) bermek vermək bermek
129 тотоу тытма тут тудар тударға тут тотарга тутаргъа тутаргъа тутмакъ ыслав, тутув тутыў, устаў тұту, ұстау кармоо, тутуу tutmoq tutmaq (tutung!) tutmak tutmaq tutmaq
130 ҡыҫыу хĕсме, чăмăртама, хĕстерме, пăчăртама ык кызар хызарға сыгар, кыза тудар кысарга къысаргъа къысаргъа къысмакъ кысув қысыў қысуу сыгуу siqmoq, qismoq qismaq (qising!),
siqmaq (siqing!) 		sykmak sıxmaq , (throttle, choke) sıqmaq
131 ышҡыу сăтăрма, сĕрме сот (eyes) ; аал дүрбүүр, өгээр чызарға дьыжип сыймаар ышкырга, уарга (eyes) ышыргъа ышыргъа ишымакъ ыскылав ысқылаў, ысыў ысқылау сүртүү, сүйкөө, ушалоо ishqalamoq; surtmoq (as cream) sürkimăk (sürkăng!) oýkamak, sürtenmek sürtmək , sürtmek , ,
132 йыуыу çума сууй чуур чуурға jун,јуу юарга жууаргъа джууаргъа жувмакъ ювув жуўыў жуу жуу yuvmoq yuymaq (yuyung!) ýuwmak yumaq , (dialectal) yuvmaq
133 һөртөү шăлма сот чодар; аштаар (clean up) чызарға арлаар, арчып турар,сӱртӱ сөртергә сыйпаргъа, къургъакъсытыргъа сюртерге сибирмек суьртуьв сүртиў сүрту аарчуу, сүртүү artmoq sürtmăk (sürtüng!), eritmaq (eriting!) süpürmek silmək , (sweep), (rub) silmek
134 тартыу туртма; сĕтĕрме (drag) тарт тыртар сöртирге, тартарға тарт, чире, чöй тартырга тартыргъа тартыргъа тартмакъ тартув тартыў тарту тартуу, чоюу choʻzmoq, tortmoq tartmaq (tarting!) dartmak, çekmek çəkmək , (to weigh) çekmek
135 этеү тĕкме, тĕртме үт, ас идер iдерге, сазарға етер] этәргә тюртерге тюртерге, теберирге тюртмек, тебермек ийтев ийтериў итеру, түрту түртүү itarmoq, turtmoq ittărmăk (ittiring!) itmek itələmək , (kick) itemek
136 ташлау ывăтма, утма, пăрахма бырах; кэбис; тамнаа (cast) октаар, дажаар тастирға, силерге ташта ташларга атаргъа атаргъа ташламакъ, атмакъ таслав, былактырув таслаў, ылақтырыў тастау ыргытуу, таштоо otmoq (stone) ; tashlamoq (dice) tashlimaq (tashlang!), atmaq (eting!) atmak atmaq , (to let go) atmaq
137 бәйләү кăкарма, çыхма, сыпма баай баглаар палғирға буулаа бәйләргә байларгъа, эшерге байларгъа байламакъ байлав, бавлав байлаў байлау байлоо bogʻlamoq baghlimaq (baghlang!) baglamak bağlamaq bağlamaq
138 тегеү çĕлеме; тĕрлеме (knit) тик даараар тiгерге кöктö, шиде,tége тегәргә тигерге тигерге тикмек тигуьв тигиў тiгу тигүү tikmoq tikmăk (tiking!) tikmek tikmək tikmek
139 һанау шутлама аах, ахсаанна аах санаар санирға тооло, чотто,саны санарга санаргъа санаргъа санамакъ санав санаў санау, есептеу саноо, эсептөө sanamoq sanimaq (sanang!) sanamak saymaq saymaq
140 әйтеү теме; калама эт, диэ чугаалар, сөглээр, дээр чоохтирға, чохтанарға айт әйтергә айтыргъа айтыргъа, дерге айтмакъ, демек айтув, дев айтыў, деў айту, деу айтуу, деш aytmoq; demoq (pronounce) demăk (dăng!), eytmaq (eyting!) diýmek demək , demek
141 йырлау юрлама ыллаа ырлаар ырлирға, сарнирға кожондо, сарында җырларга жырларгъа джырларгъа йырламакъ йырлав қосық айтыў жырлау, ән айту ырдоо ashula aytmoq, kuylamoq nakhsha eytmaq (nakhsha eyting!), (vs. with bird(s) as subject:) sayrimaq (sayrang!) saýramak oxumaq , (for birds) yırlamaq
142 уйнау выльама оонньоо ойнаар ойнирға ойно уйнарга ойнаргъа ойнаргъа ойнамакъ ойнав ойнаў ойнау ойноо oʻynamoq oynimaq (oynang!) oýnamak oynamaq oynamaq
143 йөҙөү ишме (?) уһун (as of wood) салдаар чӱзерге, ағарға јӱс йөзәргә жюзерге джюзерге юзмек ялдав, юзуьв жүзиў жүзу калкуу, cүзүү suzmoq lăylimăk (lăylăng!) 'float,drift', üzmăk (üzüng!), lăpildimăk (lăpildăng!) 'flutter, wave, flap' ýüzmek üzmək , (glide in water or air)
144 ағыу юхма сүүр агар (river) ; төктүр (tears) ағарға ак агарга саркъыргъа агъаргъа акъмакъ агув ағыў ағу агуу oqmoq aqmaq (eqing!) akmak axmaq aqmaq
145 өшөү шăнма тоҥ доңар тоорға чарча, тон өшергә, туңырга бузларгъа, юшюрге бузларгъа, юшюрге бузламакъ, уьшюмек тонъув, бузлав, уьсуьв тоңыў үсу, тоңу тоңуу (with ice) , үшүү (feel cold) muzlamoq, toʻngmoq tonglimaq (tonglang!) şatlamak, doňdurmak donmaq , (feel cold) buzlanmaq
146 шешеү шыçма иһэн таҕыс, ис, көбеө ыжар, дөртеер, хапыяр (face) сiзерге, кöберге сеш шешәргә кёберге кёберге шишмек, гёпмек сисуьв исиў iсiп-кебу, iсiну, ісу шишүү, көбүү shishmoq köpmăk (köpüng!) 'swell, bloat', qaparmaq 'to blister' (qapirang!) çişmek şişmək , , (to foam, bubble) şişmek
147 ҡояш хĕвел күн хүн кӱн кӱн кояш кюн кюн гюн, гюнеш куьн қуяс, күн күн күн quyosh, kun kün gün gün, günəş , (day) küneş
148 ай уйăх ый ай ай ай ай ай ай ай ай ай ай ай oy ay aý ay ay
149 йондоҙ çăлтăр сулус сылдыс чылтыс jылтыс йолдыз жулдуз джулдуз юлдуз юлдыз жулдыз жұлдыз жылдыз yulduz yultuz ýyldyz ulduz yıldız
150 һыу шыв уу суг суғ суу су суу суу сув сув суў су суу suv su suw su suv
151 ямгыр çумăр самыыр, ардах чаъс наңмыр jaaш, jaнмыр яңгыр жауун джангур янгур, явун ямгыр жамғыр жаңбыр, жауын жамгыр, жаан yomgʻir yamghur ýağış yağış yağmur
152 йылға, иҙел çырма, шыв, юханшыв өрүс хем суғ суу елга черек къобан, черек оьзен сув, йылга сув дəрья өзен дарыя (Persian)
өзөн 		daryo dăriya {Pers.} derýa çay özen, neer
153 күл кӳлĕ күөл хөл кöл кöл күл кёл кёл кёл коьл көл көл көл koʻl köl köl göl göl
154 диңгеҙ тинĕс муора (Rus.) , байҕал далай (Mong.) талай (Mong.) талай,teñis (Mong.) диңгез тенгиз тенгиз денгиз тенъиз теңиз теңiз деңиз dengiz dengiz—in view of its word-initial /d/, not /t/, from which language? deňiz dəniz deñiz ,
155 тоҙ тăвар туус дус тус тус тоз туз туз туз туз дуз тұз туз tuz tuz duz duz tuz
156 таш чул таас даш тас таш таш таш таш таш тас тас тас таш tosh tash daş daş taş
157 ҡом хăйăр кумах кум; элезин (Mong) хум кумак, сай ком юзмез къум, юзмез хум, къайыр кум, кайыр қум, шеге құм кум qum qum gum; çäge qum qum
158 саң, туҙан тусан быыл (Rus.) доозун тозын тоозыны тузан букъу, къум букъу чанг шанъ гирт, шаң тозан, шаң чаң, тоз chang [[]] çaň, toz, tozan toz toz ,
159 тупраҡ, ер çĕр, тăпра cир, буор (soil) довурак, хөрзүн тобырах, чир тобрак җир, туфрак топуракъ, жер топуракъ топуракъ топырак топырақ топырақ топурак tuproq topa toprak torpaq , (ground) topraq ,
160 болот пĕлĕт былыт булут пулут булут болыт булут булут булут булыт булт бұлт булут bulut bulut bulut bulud bulut
161 томан тĕтре туман туман тубан туман томан туман туман, тубан туман туман думан тұман туман tuman tuman duman duman ; (smoke) tuman ,
162 күк тӳпе халлаан дээр тигiр тенери күк кёк кёк кёк коьк көк, аспан көк; аспан (Pers.) көк
асман (Persian) 		koʻk; osmon (Pers.) asman {Pers.},
kök 'blue, sky' 		gök, asman göy , (peak, top) kök ,
163 ел çил тыал хат (Tung.) , салгын чил салкын, jel,јел җил жел джел ел ел жел жел, самал шамал (Persian)
жел 		yel shamal {Arab.},
sălkin shamal 'breeze' 		ýel külək, yel yel ,
164 ҡар юр хаар хар хар кар кар къар къар къар кар қар қар кар qor qar gar qar #invoke:Message box qar #invoke:Message box
165 боҙ пăр муус дош пус тош,бос,мус боз буз буз буз буз муз мұз муз muz muz buz buz #invoke:Message box buz Ҡалып:L
166 төтөн тĕтĕм буруо ыш тӱдӱн, ыс ыш,тӱтӱн төтен тютюн тютюн тютюн туьтин түтин түтiн, ыс түтүн tutun tütün tüsse tüstü Ҡалып:L, Ҡалып:L (black smoke, soot), Ҡалып:L (tobacco) tütün Ҡалып:L, Ҡалып:L
167 ут вут уот от от от ут от от от, ялын от, ялын от, жалын от от olov, oʻt atăsh {Pers.},
ot 		ot od Ҡалып:L, (Pers.) Ҡалып:L ateş, ot Ҡалып:L
168 көл кĕл күл хүл кӱл кӱл, öлöн көл кюл кюл кюл куьл күл күл күл kul kül kül kül Ҡалып:L kül Ҡалып:L
169 яныу çунма умай (intr.) ; умат, уотта (tr.) кывар, өрттенир кöйерғе кӱй, кӱйер, жаҥак,јаҥак янарга жанаргъа джанаргъа янмакъ, гюймек янув жаныў жану күйүү yonmoq köymăk (köyüng!), yanmaq (yening!) ötmek, otlamak; ýanmak yanmaq Ҡалып:L yanmaq
170 юл çул суол орук чол jол юл жол джол ёл йол жол жол жол yoʻl yol ýol yol Ҡалып:L yol
171 тау ту хайа (Tung.) даг тағ тыы, кыр,туу тау тау тау тав тав таў тау тоо togʻ tagh dag dağ Ҡалып:L dağ
172 ҡыҙыл хĕрлĕ кыһыл кызыл хызыл кызыл кызыл къызыл къызыл къызыл кызыл қызыл қызыл кызыл qizil qizil gyzyl qırmızı, al Ҡалып:L, Ҡалып:L (Ar.) qırmızı, qızıl
173 йәшел симĕс, ешĕл күөх ногаан (Mong.) (от) кöк, ноған, чазыл jaжыл яшел жашил джашил яшыл, гёк ясыл жасыл жасыл жашыл yashil yeshil ýaşyl yaşıl Ҡалып:L yeşil
174 һары сарă араҕас, саһархай сарыг сарығ сары сары сары сары сары сары сары сары сары sariq seriq sary sarı Ҡалып:L sarı
175 аҡ шурă үрүҥ, маҕан ак ах ак ак акъ акъ акъ ак ақ ақ ак oq aq ak ağ Ҡалып:L beyaz, aq
176 ҡара хура хара кара хара кара кара къара къара къара кара қара қара кара qora, siyoh siyah răng {Pers.}, qara gara qara Ҡалып:L qara, siya
177 төн каç түүн дүн тӱн, хараа тӱн төн кече кече гече туьн түн түн түн tun; kecha (evening) tün,
kechă 'night; yesterday',
kăch 'late, dusk, evening' 		gije gecə Ҡалып:L, Ҡалып:L (yesterday) gece
178 көн кун күнүс хүн кӱн кӱн көн кюн кюн гюн куьн күн күн күн kun kün gün gün Ҡалып:L, Ҡалып:L (day) kün
179 йыл çул сыл, дьыл чыл чыл jыл ел жыл джыл йыл йыл жыл жыл жыл yil yil ýyl il Ҡалып:L yıl, sene
180 йылы ăшă сылаас чылыг чылығ jылу җылы жылы джылы йылы йылы жыллы жылы жылуу iliq illiq,
ilman 		ýyly ılıq Ҡалып:L issi
181 һыуыҡ сивĕ мүлүүн; тымныы соок соох соок салкын, суык сууукъ сууукъ сувукъ сувык, салкын суўық суық, салқын суук sovuq soghuq sowuk soyuq Ҡалып:L suvuq
182 тулы тулли толору долу толдыра толо тулы толу толу толу толы толы толы толук, толтура toʻq, toʻla toluq doly; dok (satisfied) dolu Ҡалып:L; Ҡалып:L (satisfied) tolu
183 яңы çĕнĕ саҥа чаа наа jaны яңа жангы джангы янгы янъы жаңа жаңа жаңы yangi yengi täze (Pers.) yeni, təzə Ҡалып:L yañı
184 иҫке, ҡарт (person) кивĕ; ватă (person) эргэ; кырдьаҕас (person) эрги; кырган (person) иргi; кирі (person) эски; карган (person) иске, карт (person) эски эски эсги эски ески, көне ескi; қарт, кәрі (person) эски; кары (people) eski; qari qeri(maq) (of people) '(to become) old' (qering! 'please grow old'),
kona {Pers.} (of things),
ăski 'ramshackle, vicious' 		köne (things) , garry (people) köhnə, əski; (people) yaşlı, qoca Ҡалып:L, Ҡалып:L (aged) , Ҡалып:L eski, qart
185 яҡшы лайăх үчүгэй, үтүө эки чахсы jaкшы яхшы ашхы, иги ашхы, иги яхшы яхшы, ийги жақсы жақсы, игі жакшы yaxshi yakhshi ýagşy, gowy yaxşı Ҡалып:L, Ҡалып:L (to suit) , Ҡалып:L (suiting, good) yahşı, eyi
186 насар, яман япăх, начар куһаҕан, дьаабы бaк, багай хомай, чабал jaман, комой начар аман, осал аман яман яман жаман нашар, жаман жаман,начар yomon yaman (er)bet; pis; ýaman (badly) pis, yaman Ҡалып:L, Ҡалып:L yaramay, yaman
187 серек çĕрĕк сытыйбыт ирик, чыдыг чызығ, чызаан (fruit) ; iрiк (wood) чирик, калган черек чириген чирик чирик ширик ширик шiрiк чирик chirik chirik,
chirigăn 		çüýrük çürük Ҡалып:L çürük
188 бысраҡ пыльчăклă, варланчăк, хура кирдээх, бадараан хирлиг, боктуг кiрлiг, пуртах кирлӱ пычрак, керле кир кир, кирли кир, нас кирли, нас кирли кiр, батпақты, кир kir kir,
măynăt {?Arab.},
paskina 		kirli, hapa çirkli, kirli Ҡалып:L kirli
189 тура тӳрĕ көнө дорт, хөнү кöнi тӱс, чике туры тюз тюз тувра, тюз тувра, туьз туўры, дүзиў түзу түз toʻgʻri; tik (adv.) udul—to judge from its intervocalic /d/ not within a suffix, from which language?,
tüz 		göni; dogry düz Ҡалып:L, Ҡалып:L tüz
190 йоморо, түңәрәк çаврака төгүрүк төгерик, тырыкы тоғылах, тегiлек, терпек болчок, тегерик түгәрәк, йомры тёгерек тёгерек дёгерек тымалак, тоьгерек думалақ, жумыры домалақ, дөңгелек, жұмыр тегерек, тоголок, жумуру dumaloq; yumaloq (sphere) domlaq,
yumilaq 		togalak, öwre yumru Ҡалып:L; Ҡалып:L, Ҡалып:L (wheel) tögerek
191 үткер çивĕч, вичкĕн сытыы чидиг, өткүр чiтiг курч үткен жютю джити итти оьткир өткир өткiр курч, өткүр oʻtkir kăskin,
ötkür,
ittik 		ýiti; ötgür iti Ҡалып:L, Ҡалып:L keskin Ҡалып:L
192 үтмәҫ мăка сыппах дөгей, шапты; мугур омас моко үтмәс гумадах дуппукъ, гумух томакъ оьтпес, топал өтпес өтпеc, өтпес, дөкір мокок, өтпөгөн oʻtmas ötmăs kütek küt Ҡалып:L (Pers.) toqal
193 шыма яка, такăр, тӳрĕ дэхси, кылааккай дески, тас тӱс килен, тӱс,tegis шома; тигес сыйдам сыйдам тегиш тегис тегис тегiс тегиз, текши, жылма tekis, silliq tăkshi {?Mong.},
siliq 		tekiz hamar, düz Ҡалып:L tegiz Ҡалып:L, Ҡалып:L
194 дымлы йĕпе, нӳрĕ, исленчĕк инчэҕэй, уулаах, сииктээх өл, шык, мөөн, шал öл ӱлӱш, чыкту,dimluu,дымлуу юеш, дымлы жибиген мылы сув, дым сув, сувланган ылғал ылғал, дымқыл (moist) ным, нымдуу hoʻl, nam höl,
năm 		çygly; öl (damp, wet) nəm, yaş, islaq Ҡалып:L, Ҡалып:L dım Ҡалып:L
195 ҡоро типĕ, хăрăк кураанах кургаг хуруғ кургак коры къургъакъ къургъакъ къургъакъ, къуру кургак, куры қурғақ құрғақ кургак quruq, qurgʻoq quruq qury quru Ҡалып:L quru Ҡалып:L
196 дөрөҫ тĕрĕс сөп, сөптөөх, таба шын, ылаптыг сын, орта чын,toroo,туроо,тороо дөрес, туры тюз тюз дурус дурыс дурыс, туўры дұрыс, тура туура toʻgʻri toghra dogry düzgün, doğru Ҡалып:L doğru Ҡалып:L
197 яҡын çывăх чугас чоок чағын jуук,jaqïn,јакын якын жууукъ джууукъ ювукъ ювык жақын жақын, жуық жакын yaqin yeqin ýakyn yaxın Ҡалып:L yaqın Ҡалып:L, Ҡалып:L
198 алыҫ, йыраҡ инçе ыраах ырак ырах узак, ыраак ерак узакъ узакъ узакъ, йыракъ узак, алыс узақ, алыс алыс, жырақ алыс, ыраак uzoq, olis (distant) yiraq uzak, alyş uzaq Ҡалып:L, Ҡалып:L uzaq Ҡалып:L
199 уң сылтăм уҥа оң оң он’ уң онг онг онг онъ оң оң оң oʻng ong sag sağ Ҡалып:L oñ, sağ Ҡалып:L
200 һул сулахай хаҥас солагай сол сол сул сол сол сол сол сол, шеп сол сол chap sol çep sol Ҡалып:L sol Ҡалып:L
201 -ра/-ре, -та/-те -га/-ҕа -да, -де, -та, -те -да, -де, -та, -те -де, -те -да/-дә, өстендә -да/-де, юсюнде -да/-де, юстюнде -да/-де, уьстюнде -да/-де/-та/-те, уьстинде -да/-де/-та/-те, үстинде -да/-де, астында -да, -до, -де, -дө -da +da, +dă,
+ta, +tă 		[[]] -da/-də Ҡалып:L/Ҡалып:L, Ҡалып:L/Ҡалып:L -da/de, -ta/te Ҡалып:L
202 -да -ра/-ре, -та/-те иһигэр -да, -де, -та, -те, иштинде -да, -де, -та, -те -де, -те -да/-дә, эчендә -да/-де, ичинде -да/-де, ичинде -да/-де, ичинде -да/-де/-та/-те, ишинде -да/-де/-та/-те, ишинде -да/-де, iшiнде ичинде, -да, -до, -де, -дө -da +da, +dă,
+ta, +tă 		[[]] -da/-də Ҡалып:L, Ҡалып:L/Ҡалып:L, Ҡалып:L/Ҡалып:L -da/-de, -ta/-te Ҡалып:L, Ҡалып:L, Ҡалып:L
203 -менән -па/-пе кытары -биле, -биле кады/катай [[]] -ту, -ду,meŷen белəн бла бла булан ман, мен менен, бенен, пенен -мен, -менен менен, бирге bilan bilăn bilen ilə, -la/-lə Ҡалып:L, Ҡалып:L/Ҡалып:L -nen, ile Ҡалып:L
204 һәм тата, та, те, -па/-пе уонна биле, болгаш, база даа, таа jaña да/дә, һәм эм, да эм, да ва, -да/де эм, -да/-де/-та/-те және, ҳәм, -да/-де/-та/-те және, һәм жана va vă {Pers. & Arab.} we və, da/də Ҡалып:L, Ҡалып:L (Ar.) ve Ҡалып:L, Ҡалып:L
205 әгәр -сан/-сен, енчен, эхер буоллаҕына, өскө -за/-са, -зе/-се, болза, бир эвес (conj.) [[]] -ca/-ce -са/-сә, әгәр -са/-се, эсе эсе эгер эгер егер -са/-се, егер -са/-се/-со/-сө
эгер (Persian) 		agar -sa(+), -să(+),
ăgăr {Pers.} 		eger əgər Ҡалып:L/Ҡалып:L, Ҡалып:L eger Ҡалып:L, Ҡалып:L, Ҡалып:L
206 сөнки мĕншĕн тесен ол иһин чүге дээрге, ооңужун [[]] öçün чөнки ючюн, нек, десек ючюн неге тюгюл неге десенъ себеби өйткенi анткени chunki -ghachqa, -găchkă,
-qachqa, -kăchkă (these having a nuance similar to 'since', by which is meant its use like 'given that'), chünki {Pers.} 		çünki çünki Ҡалып:L, Ҡалып:L, Ҡалып:L, Ҡалып:L, Ҡалып:L (Pers.) çünki Ҡалып:L
207 исем ят аат ат ат ат исем, ат ат ат ат ат ат, исим ат, есiм ат
ысым (Arabic) 		ism, nom, ot isim {Arab.}, at at ad Ҡалып:L ad, isim Ҡалып:L
208 өй, йорт өг ӱй юй, журт [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] үй үй
209 диуар кабырга хуна [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] қабырға
210 болан бугу кийик [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] бұғы бугу
211 сысҡан чычкан чичхан [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] тышқан чычкан
212 ҡуян койон, коён къоян [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] қоян коён
213 бөркөт, көсөгән, баһадир, ҡыйыу, таҙғара, ҡарағош, сәмреғош бӱркӱт ,мӱркӱт къуш [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] бүркіт бүркүт
214 үрмәксе ээремчигей (literature) јӧргӧмӧш, джергемеш губу [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] өрмекші жөргөмүш möý ,örümjek (literature) hörümcek örümcek
215 йөҙ, бит, сырай бет, јӱс бет [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] бет,жүз бет, жүз
216 тән, буй, һын тен сан [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] дене
217 кендек кендик киндик [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] кіндік киндик
218 бармаҡ бармак бармакъ [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] саусақ бармак
219 ауырыу, ауырыулы, сирле ууры, ууру, сыз ауругъан, аурукъсунган [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ауру оорулуу, оору
220 энә, сәнскәк ийне ийне [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ине ийне
221 кейем кийим кийим, быстыр [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] киім кийим
222 күкрәү кӱркӱр кюкюреу [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] күн күркіреу күн күркүрөгү
223 йәшен чагылган, јажын элия [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] шағылысу, жасын чагылган
224 бейегерәк, юғарыраҡ ӱстӱнде бийигиракъ [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] үстінде үстүндө
жогору
225 түбәнгерәк, аҫҡараҡ, түбәнерәк астында, алдында эншгеракъ [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] астында төмөндө
алдында
астында
226 йүткереү јӧтӧл- жетел этерге [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жөтелу жөтөл-
227 һатып алыу сатып алы- сатып алыргъа [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] сатып алу ал-, сатып ал-
228 һайлау таҥ- сайларгъа [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] таңдау танда-
229 үҫеү ӧс- ёсерге [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] өсу өс-
230 асыу ач- ачаргъа [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ашу ач-
231 урлау уурда- урларгъа [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ұрлау уурда-
232 хыяллау, уйға батыу тӱш кӧр- [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] түс көру түш көр-
233 илау јыла- жиляргъа [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жылау ыйла-
234 иҫнәү эснерге [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] есінеу эсте-
235 бешереү, әҙерләү тамак јаш- этерге [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] тамақ істеу тамак жаса-
236 алты алты алты [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] алты алты
237 ете јети ,джети, јэти, джэти жети [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жеті жети
238 һигеҙ сегис сегиз [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] сегіз сегиз
239 туғыҙ тогус тогъуз [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] тоғыз тогуз
240 ун он он [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] он он
241 яҙ јас яз [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жай жаз ýaz yaz
242 йәй јай җәй [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жаз жай ýaý yay
243 көҙ кӱс көз [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] күз күз güz payız, güz
244 ҡыш кыш кыш [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] қыс кыш gyş qış
245 китеү, йүнәлеү, һуҙылыу, юлланыу, юл алыу, ҡарау, тәрбиәләү кӧдӱ [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] көтүү
246 нисә, нисәнсе, күпме, ҡайһы, ҡайһыныһы кайсы, кайзы, нече кайчы [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] қайсы кайсы, нече
247 күпме, ни хәтле, ни тиклем, ни ҡәҙәр, ни саҡлы, нисә кӧп'мӧ [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] көпме көпмө
248 буре, ҡашҡар бӧрӱ бүре [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] бөрі бөрү börü börü börü'
249 аҡса укҫа сэҥихэ акча акча [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] акча
250 алыу бодьо ал алырга [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] алуу almak
251 йүгереү, йүгерешеп йөрөү јӱгер йүгерге [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жүгөрүү
252 үгеҙ, буға, һыйыр вӑкар ынах, оҕус буга пуға, інек бука, ийнек, инек сыер, үгез, бога, инәк [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] буқа,буға, сығыр, інек, өгіз, сыйыр бука, инек, сыйыр, өгүз öküz
253 ат, алаш, йылҡы аът ат ат [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ат
254 ҡабырға, ҡыр, ян хавырга кабырга [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] қабырға кабырга qowurgha gaburga qabırğa kaburga
255 айыу адыг айу [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] аюу аю ayiq aýy ayı
256 һыра сыра сыра [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] сыра сыра syra sıra sıra
257 йән, күңел, рух, дәрт, хис, аң, аҡыл, әруах, зат, тын, һулыш јан, тын, кӱ'н, кӧҥӱл күңел [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] көңіл көңүл göňül
258 рәхмәт, яҡшы әле, һау бул рахмат, јакшы эле [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] рахмат, жакшы эле
259 һау, һаумы, сәләм, хәйерле көн, нихәл, арыумы, шәпме, һаумыһығыҙ су, сэлам саумы сез [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] салам, рахмат
260 һау бул, иҫән-һау, һау булығыҙ јакшы болзын [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]]
261 өсөн, ниңә, нишләп неге учун, неге өчен [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] үшін үчүн uchun üchün üçün üçün
262 эйе, шулай шул ээх эйе ийә, иә [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] иә ийи ha he'e hawa hə evet, ha
263 юҡ, >ма/мә ҫук суох чок чох јок , ба, бе юк [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жоқ жок yoq yoq ýok yox yok
264 эшсе ӗҫҫын дьиэһит дьиэхэн ишши ісӌі ишчи эшче [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ишші ишчи ishchi ishchi işçi işçi işçi işçi
265 ут, үлән оът от от, ӧлӧҥ ут [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] от от, өлөң ot ot ot ot ot ot
266 һарымһаҡ ыхра чочунаах сармиис самзах сарымсак сарымсак [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] сарымсақ сарымсак sarimsaq samsaq sarymsak sarımsaq sarmısak, sarımsak sarımsaq
267 һуған сухан луук согуна соған согон ,согоно суган [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] соған согон sog'an piyaz sogan soğan soğan soğan
268 сусҡа сосха чочко чучка [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] шошқа чочко cho'chqa choshqa ,chochqa
269 тауыҡ чӑх дагаа таңах така тавык [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] тауқ тоок tovuq toxu towuk tovuq tavuk tavuq
270 йәйә ҫу ча чаӌах јаа йәй [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жақ жаа yoy yay ýaý yay yay yay
271 һаулыҡ, сәләмәтлек, иҫәнлек, иҫәнлек-һаулыҡ саг сағ суу, су кадык [[]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] сау соо soq saq sag sağ sağ sağ, saw
272 арыу, ары, бал ҡорто пыл хурчӗ ары аары, арыы, адару [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ара аары ari here ary arı arı arı
273 уҡ уок ок ох јебе, ок ук [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жебе, оқ жебе, ок oq oq ok ox ok oq
274 көнсығыш, шәреҡ илин чөөн ,чөөн чүк іскер кӱнчыгыш көн чыгыш [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] күншығыс, күн чыгыш sharq sherq gündogar şərq doğu, şark
275 көнбайыш арҕаа барыын чүк, барыын кидер кӱнбадыш көнбатыш [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] күнбатыс күнбатыш g'arb gherb günbatar qərb batı, garp
276 төньяҡ соҕоруу мурнуу чүк ӱстінзарых тӱштӱк төньяк [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] оңтүстік түштүк janub jenub günorta cənub güney, cenup cenüp
277 көньяҡ хоту соңгу чүк ,соңгу ӱстензарых тӱндӱк көньяҡ [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] солтүстік түндүк shimol shimal demirgazyk şimal kuzey
278 ҡараңғы, таң таң таң караҥу, таҥ караңгы [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] қараңғы караңғы qoron'giliq, qorong'i karanlık qaranlıq karanlık
279 төш тӗлӗк түүл дүш тӱс тӱш төш [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] түс түш tush tüsh düýş tüş düş tüş
280 хоҙай, тәңре торӑ таҥара дээр, бурган, кудай худай кудай ходай [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] құдай кудай Xudo Xuda hudaý Xoda Tanrı quday
281 дингә , диндар, ышаныусы, дини тура'ла'х дээчэт дээрлиг тигриник дым [[]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] тін тин tin din din din din din
282 халыҡ дэхээ-киһи, дьон эл-кижи халых калык халык [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] халық, адамдар калк, кишилер odamlar adamlir halk, il , iil xalq halk qalq, halq, kalk, xalq
283 тарых тарых, тӱӱки тарых [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] тарых тарых tariq tariq taryh tarıx tarıh
284 ил йал ил эл ил [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ел эл el el el əl el el
285 йоҡо ыйхӑ уйгу уйғу уйку йоко [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] ұйық уйку uyuq uky yuxu uyku uyqu
286 йыр юрӑ ырыа сарын, ыр сарын, ыр ыр, сарын ,кожоҥ җыр [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] жыр, ән жыр, ыр ir aýdym mahnı yır, şarkı yır
287 эш ӗҫ иш іс иш эш [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] іс, іш иш ish ish iş iş iş iş
288 йөҙ [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]]
289 еҙ йӑр ис іс ис эз [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] із из iz iz iz iz iz iz
290 ваҡыт, саҡ сах шак ,үе сах чак ,ӧй, вакт чак, вакыт [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] уақыт, шақ убакты, убакыт, чак vaqt ,chogi' waqt wakt vakit ,çağ
291 төмән дүмээн тӱмен тӱмен төмән [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] [[ ]] түмен түмөн tuman tümen tümen tümen dümen, tümen tümen

See also

үҙгәртергә

Ҡалып:Swadesh lists

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Сводеш_күсермә_төрки_телдәр&oldid=835663» битенән алынған