Америка
Аме́рика — Төньяҡ Америка һәм Көньяҡ Америка ҡитғаларын һәм уларға яҡын ятҡан утрауҙарҙы (шул иҫәптән Гренландияны) берләштереүсе донъя киҫәге[3].
| Америка | |
|---|---|
_blank.svg) Көнбайыш ярымшар картаһында Америка | |
| Территория | 42,549,000 км2 км² |
| Халҡы | 953.7 млн. (июль 2013) [1] кеше |
| Этнохороним | Американдар[2]; км² |
| 35 | дәүләтте керетеп |
| Бойөндороҡло дәүләттәр | 23 |
| Телдәр | испан, инглиз, португал, француз, кечуа, гаити креол, гуарани, аймара, юта-ацтек, нидерланд һ. б. |
| Сәғәт бүлкәте | UTC-10 на UTC |
 | |
 Americas Викимилектә | |
Был донъя киҫәген шулай уҡ «Яңы Донъя» (рус. «Новый Свет») тип атайҙар[4]. Америка атамаһы итальян сәйәхәтсеһе Америго Веспуччи исеменән алынған.
Ғәҙәттә был донъя киҫәген Төньяҡ Америкаға (Төньяҡ Америка ҡитғаһы илдәре һәм уға яҡын утрауҙары), Латин Америкаһына (испан, португал һәм француз телле дәүләттәр), Көньяҡ Америкаға (Көньяҡ Америка ҡитғаһы илдәре һәм уға яҡын утрауҙары), Үҙәк Америкаға (Үҙәк Америка илдәре) һәм Кариб бассейнына (Кариб диңгеҙе бассейнында урынлашҡан дәүләттәр һәм колониялар)[5].
Геологик тарихҮҙгәртергә
Башта Көньяҡ (көнбайыш Гондвана) һәм Төньяҡ Америка (көнбайыш Лавразия) төрлө ҡитға булып торғандар, улар 8 миллион йыл элек Панама тирәһендә ҡушылғандар[6].
Төньяҡ АмерикаҮҙгәртергә
Төньяҡ Американың буйһонған территорияларыҮҙгәртергә
Бермудтар (Бөйөк Британияның биләмәләре)
Гренландия (Данияның киң автономияһы)
Сен-Пьер һәм Микелон (Францияның биләмәләре)
Үҙәк АмерикаҮҙгәртергә
.svg){kind=small}
Кариб бассейныҮҙгәртергә
Антигуа һәм Барбуда
Багам Утрауҙары
Барбадос
Гаити
Гренада
Доминика
Доминика Республикаһы
Куба
Сент-Винсент һәм Гренадин
Сент-Китс һәм Невис
Сент-Люсия
Тринидад һәм Тобаго
Ямайка
Кариб бассейнының колониялары һәм буйһонған территорияларыҮҙгәртергә
АҠШ-тың Виргин утрауҙары (АҠШ биләмәләре)
Ангилья (Бөйөк Британияның биләмәләре)
Аруба (Нидерланд биләмәләре)
Бонэйр (Нидерланд биләмәләре)
Британия Виргин утрауҙары (Бөйөк Британияның биләмәләре)
Гваделупа (Францияның биләмәләре)
Кайман утрауҙары (Бөйөк Британияның биләмәләре)- Клиппертон (Францияның биләмәләре)
Кюрасао (Нидерланд биләмәләре)
Мартиника (Францияның биләмәләре)
Монтсеррат (Бөйөк Британияның биләмәләре)
Пуэрто-Рико (АҠШ биләмәләре)- Саба (Нидерланд биләмәләре)
Сен-Бартельми (Францияның биләмәләре)
Сен-Мартен (Францияның биләмәләре)
Синт-Мартен (Нидерланд биләмәләре)
Синт-Эстатиус (Нидерланд биләмәләре)
Тёркс һәм Кайкос (Бөйөк Британияның биләмәләре)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Көньяҡ АмерикаҮҙгәртергә
.svg){kind=small}
Көньяҡ Американың буйһонған территорияларыҮҙгәртергә
Фолкленд утрауҙары (Бөйөк Британияның биләмәләре)
Көньяҡ Георгия һәм Көньяҡ Сандвич утрауҙары (Бөйөк Британияның биләмәләре)
Гвиана (Францияның биләмәләре)
Шулай уҡ ҡарағыҙҮҙгәртергә
ИҫкәрмәләрҮҙгәртергә
- ↑ The World Factbook. Central Intelligence Agency (2013). Дата обращения: 30 сентября 2013. 2011 йылдың 27 сентябрь көнөндә архивланған.
- ↑ "New Worlder". Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 2nd ed. 1989.
- ↑ Америка // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.
- ↑ Америка // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 4 томах. — СПб., 1907—1909.
- ↑ Америка // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- ↑ Сумчатые животные Южной Америки 2013 йылдың 17 август көнөндә архивланған.
ӘҙәбиәтҮҙгәртергә
- Америка // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- Ашкинази Л. А., Гайнер М. Л. Америка без комплексов: Социологические этюды, 2010.
- Геевский И. А., Сетунский Н. К. Американская мозаика. М.: Политиздат, 1995. — 445 с., ил. — ISBN 5-250-01193-4
ҺылтанмаларҮҙгәртергә
|
Америка Викиһүҙлектә |
|---|---|
|
Америка Викикитапханала |
|
Америка Викимилектә |
|
Америка Викияңылыҡтарҙа |