Шеварднадзе Эдуард Амвросиевич
Шеварднадзе Эдуард Амвросиевич (груз. ედუარდ ამბროსის ძე შევარდნაძე, Эдуа́рд Амбро́сис дзе Шевардна́дзе; 25 ғинуар 1928 йыл — 7 июль 2014 йыл[1]) — СССР һәм Грузияның дәүләт эшмәкәре һәм сәйәсмәне. Грузия Ленинсы Коммунистик Йәштәр Союзы (ЛКСМ Грузии) Үҙәк Комитетының 1-се секретары (1957—1961), Грузин ССР-ы Эске эштәр министры (1965—1972), Грузия Комммунистар партияһы Үҙәк Комитетының беренсе секретары (1972—1985), СССР-ҙың Сит ил эштәре (1985—1990) һәм Тышҡы бәйләнештәр министры (19 ноябрь — 26 декабрь 1991)[2]. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1981). КПСС Үҙәк Комитетының Политбюро ағзаһы (1985—1990), М. С. Горбачёвтың яҡын соратнигы, Грузия Президенты (1995—2003).
| Эдуард Амвросиевич Шеварднадзе | ||||||||||||||||
| груз. ედუარდ ამბროსის ძე შევარდნაძე | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 26 ноябрь 1995 йыл — 22 ноябрь 2003 йыл | ||||||||||||||||
| Алдан килеүсе: | Вазифа тергеҙелә (1991—1992: Звиад Константинович Гамсахурдия) | |||||||||||||||
| Дауамсы: | Нино Анзоровна Бурджанадзе (вазифа башҡарыусы) Михаил Николозович Саакашвили | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| 6 ноябрь 1992 йыл — 26 ноябрь 1995 йыл | ||||||||||||||||
| Алдан килеүсе: | Вазифа булдырыла; Грузияның Дәүләт Советы Рәйесе булараҡ үҙе | |||||||||||||||
| Дауамсы: | Вазифа бөтөрөлә; Грузия Президенты булараҡ үҙе | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| 4 ноябрь 1992 йыл — 25 ноябрь 1995 йыл | ||||||||||||||||
| Алдан килеүсе: | Вазифа булдырыла | |||||||||||||||
| Дауамсы: | Зураб Виссарионович Жвания | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| 10 март — 4 ноябрь 1992 йыл | ||||||||||||||||
| Алдан килеүсе: | Вазифа булдырыла | |||||||||||||||
| Дауамсы: | Вазифа бөтөрөлә | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| 19 ноябрь — 26 декабрь 1991 йыл | ||||||||||||||||
| Хөкүмәт башлығы: | Иван Степанович Силаев | |||||||||||||||
| Алдан килеүсе: | Вазифа булдырыла; Борис Дмитриевич Панкин (СССР-ҙың Сит ил эштәре министры булараҡ) | |||||||||||||||
| Дауамсы: | Вазифа бөтөрөлә | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| 2 июль 1985 йыл — 20 декабрь 1990 йыл | ||||||||||||||||
| Хөкүмәт башлығы: | Николай Иванович Рыжков | |||||||||||||||
| Алдан килеүсе: | Андрей Андреевич Громыко | |||||||||||||||
| Дауамсы: | Александр Александрович Бессмертных | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| 1 июль 1985 йыл — 13 июль 1990 йыл (1978 йылдың 27 ноябренән — кандидат) | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| 29 сентябрь 1972 йыл — 6 июль 1985 йыл | ||||||||||||||||
| Алдан килеүсе: | Василий Павлович Мжаванадзе | |||||||||||||||
| Дауамсы: | Джумбер Ильич Патиашвили | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| 21 май 1965 йыл — август 1972 йыл | ||||||||||||||||
| Алдан килеүсе: | Отар Александрович Кавтарадзе | |||||||||||||||
| Дауамсы: | Константин Еремеевич Кетиладзе | |||||||||||||||
| Дине: | православие, Грузин православ сиркәүе | |||||||||||||||
| Тыуған: | 25 ғинуар 1928 СССР, ЗСФСР, Грузин ССР-ы, Гурия крайы, Ланчхут районы, Мамати ауылы, | |||||||||||||||
| Үлгән: | 7 июль 2014 (86 йәш) Тбилиси, Грузия | |||||||||||||||
| Ерләнгән: | Крцаниси[d] | |||||||||||||||
| Исеме: | груз. ედუარდ შევარდნაძე рус. Эдуард Амвросиевич Шеварднадзе | |||||||||||||||
| Атаһы: | Амвросий Георгиевич Шеварднадзе | |||||||||||||||
| Ҡатыны: | Нанули Ражденовна Шеварднадзе (ҡыҙ фамилияһы Цагарейшвили) (1929—2004) | |||||||||||||||
| Балалары: | сын: Паата дочь: Манана | |||||||||||||||
| Партия: | КПСС (1948—1991) | |||||||||||||||
| Белеме: | А. Цулукидзе исемендәге Кутаиси педагогия институты | |||||||||||||||
| Хәрби хеҙмәт | ||||||||||||||||
| Хеҙмәт иткән йылдары: | 1964—1972 | |||||||||||||||
| Принадлежность: |  СССР
| |||||||||||||||
| Ғәскәр төрө: | МВД | |||||||||||||||
| Звание: |  | |||||||||||||||
| Командир булған: | Грузин ССР-ы Йәмәғәт тәртибен һаҡлау министрлығы (1965—68), Грузин ССР-ы Эске эштәр министрлығы (1968—72) | |||||||||||||||
| Бәрелештәр: | Августовский путч[d], Гражданская война в Грузии[d], Южноосетинская война[d], война в Абхазии[d] һәм Революция роз[d] | |||||||||||||||
| Автограф: | 
| |||||||||||||||
| Наградалары: |
| |||||||||||||||
.svg)
Биографияһы
үҙгәртергәЭдуард Амвросиевич Шеварднадзе 1928 йылдың 25 ғинуарында Грузин ССР-ының (хәҙерге Грузияның) Гурия өлкәһе Лахчут районы Мамати ауылында педагог ғаиләһендә тыуған. Уның оло ағаһы Акакий 1941 йылда Брест крепосын обороналағанда батырҙарса һәләк була, хәҙерге ваҡытта «Герой-крепость Брест» мемоиаль комплексында ерләнгән[3]. Хеҙмәт эшмәкәрлеген 1946 йылда ВЛКСМ-дың Тбилиси ҡалаһы Орджоникидзе район комитетында инструктор булып башлай, артабан кадрҙар һәм ойоштороу-инструктор эштәре бүлеге мөдире була[4]. 1949—1951 йылдарҙа Эдуард Амвросиевич Грузияның ВКП (б) Үҙәк Комитеты ҡарамағындағы ике йыллыҡ партия мәктәбе тыңлаусыһы. Уны таманлағандан һуң Грузия Ленинсы Коммунистик Йәштәр Союзы (ЛКСМ Грузии) Үҙәк Комитеты инструкторы итеп үрләтелә. 1952 йылда Шеварднадзе комсомолдың Кутаиси өлкә комитеты секретары, шунан икенсе секретары, ә алдағы йылда — беренсе секретары итеп һайлана.
Тбилиси медицина техникумын, 1959 йылда «тарих» һөнәре буйынса — А. Цулукидзе исемендәге Кутаиси педагогия институтын тамамлай.
1956—1957 йылдарҙа — Грузия Ленинсы Коммунистик Йәштәр Союзы Үҙәк Комитетының (ЦК ЛКСМ Грузии) икенсе, 1957—1961 йылдарҙа — беренсе секретары. 1958 йылдың апрелендә ВЛКСМ-дың ХІІІ съезында Михаил Горбачёв менән таныша.
1961—1963 йылдарҙа — Грузия Коммунистар партияһы Мцхет район комитетының беренсе секретары, 1963—1964 йылдарҙа — партияның Тбилиси ҡалаһы Беренсе май район комитетының беренсе секретары. 1964—1965 йылдарҙа — Грузин ССР-ы Йәмәғәт тәртибен һаҡлау министрының беренсе урынбаҫары, 1965—1968 йылдарҙа — Йәмәғәт тәртибен һаҡлау министры. 1968—1972 йылдарҙа — Грузин ССР-ы Эске эштәр министры. Махсус дәрәжәһе — Эске хеҙмәт генерал-майоры.
1972 йылда Грузин ССР-ы Коммунистар партияһының Тбилиси ҡала комитетының беренсе секретары була.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Ушел из жизни экс-президент Грузии Эдуард Шеварднадзе, "Эхо Москвы" (07.07.2014). 7 июль 2014 тикшерелгән.
- ↑ Указ Президента СССР от 19.11.1991 N УП-2873 О назначении Шеварднадзе Э. А. Министром внешних сношений СССР 2016 йыл 20 сентябрь архивланған.
- ↑ Шеварднадзе о брате Акакие, погибшем в 1941 году во время обороны Бреста. [1]. Дата обращения: 12 май 2012.(недоступная ссылка)
- ↑ Николай Александрович Зенькович. Самые закрытые люди: энциклопедия биографий. — Olma Media Group, 2002. — С. 637. — ISBN 5948500357, 9785948500355.
Китаптар
үҙгәртергә- Als der Eiserne Vorhang zerriss — Begegnungen und Erinnerungen. Metzler, Peter W., Duisburg 2007, [Aktualisierte, neu konzipierte und ergänzte Ausgabe von Pikri Tsarsulsa da Momawalze — Memuarebi] Die deutsche Ausgabe ist Grundlage für alle Übersetzungen und Ausgaben außerhalb der georgischen Sprache. ISBN 978-3-936283-10-5
- Когда рухнул железный занавес. Встречи и воспоминания. Эдуард Шеварднадзе, экс-президент Грузии, бывший министр Иностранных дел СССР. Предисловие Александра Бессмертных. Übersetzung aus der deutschen in die russische Sprache. Russische Lizenzausgabe von «Als der Eiserne Vorhang zerriss»; Grundlage der russischen Ausgabe ist die deutsche Ausgabe. М.: Издательство «Европа», 2009, 428 с. ISBN 978-5-9739-0188-2
- Kui raudne eesriie rebenes. Übersetzung aus der deutschen in die estnische Sprache. Estnische Lizenzausgabe von «Als der Eiserne Vorhang zerriss»; Grundlage der estnischen Ausgabe ist die deutsche Ausgabe. Olion, Tallinn, 2009. ISBN 978-9985-66-606-7
Библиография
үҙгәртергә- Carolyn Ekedahl; Goodman, Melvin Allan. The wars of Eduard Shevardnadze. — Brassey's, 2001. — ISBN 1-57488-404-2.
- Hough, Jerry F. Democratization and revolution in the USSR, 1985-1991. — Brookings Institution Press, 1997. — ISBN 0-8157-3748-3.
Һылтанмалар
үҙгәртергә
|
Эдуард Шеварднадзе Викимилектә |
|---|---|
|
Эдуард Шеварднадзе Викияңылыҡтарҙа |
- Шеварднадзе Эдуард Амвросиевич. «Герои страны» сайты.
- Детализированная биография грузинского «седого лиса»
| Алдан килеүсе: Василий Павлович Мжаванадзе |
Грузия ССР-ы Комммунистар партияһы Үҙәк Комитетының 11-се беренсе секретары  29 сентябрь 1972 — 6 июль 1985 |
Һуңынан килеүсе: Джумбер Ильич Патиашвили |
| Алдан килеүсе: Андрей Андреевич Громыко |
СССР-ҙың 6-сы Сит ил эштәре министры .svg) 2 июль 1985 — 20 декабрь 1990 |
Һуңынан килеүсе: Александр Александрович Бессмертных |
| Алдан килеүсе: Борис Дмитриевич Панкин СССР-ҙың Сит ил эштәре министры |
СССР-ҙың 1-се Тышҡы бәйләнештәр министры 19 ноябрь — 26 декабрь 1991 |
Һуңынан килеүсе: Андрей Владимирович Козырев Рәсәй Федерацияһының Сит ил эштәре министры |
| Алдан килеүсе: Вазифа булдырыла Тенгиз Китовани һәм Джаба Иоселиани Грузия Хәрби Советының рәйестәштәре булараҡ |
Грузия Дәүләт Советының 1-се Рәйесе.svg) 10 март 1992 — 4 ноябрь 1992 |
Һуңынан килеүсе: Зураб Виссарионович Жвания |
| Алдан килеүсе: Вазифа булдырыла |
Грузия парламентының 1-се Рәйесе 4 ноябрь 1992 — 26 ноябрь 1995 |
Һуңынан килеүсе: Вазифа бөтөрөлә |
| Алдан килеүсе: Звиад Гамсахурдия |
Грузияның 2-се Президенты 26 ноябрь 1995 — 23 ноябрь 2003 |
Һуңынан килеүсе: Нино Анзоровна Бурджанадзе (вазифа башҡарыусы) Михаил Николозович Саакашвили |