Ҡарлыхан заказнигы
Ҡарлыхан заказнигы (рус. "Карлыхановский" заказник) — республика әһәмиәтендәге дәүләт зоология ҡурсаулығы. Хайуандарҙың һирәк төрҙәре популяцияларын тергеҙеү маҡсатында ойошторола (1972).
| Ҡарлыхан заказнигы | |
|---|---|
| урыҫ "Карлыхановский", заказник | |
| Төп мәғлүмәт | |
| Майҙаны | 19300,0 гектар |
| Нигеҙләнгән ваҡыты | 13 август 1972 йыл |
| Урынлашыуы | |
| 55°56′50″ с. ш. 58°42′04″ в. д.HGЯO | |
Тәбиғи үҙенсәлектәре
үҙгәртергәБалаҡатай районы Ҡарлыхан ауылының көнсығыш ситендә Ыйыҡ йылғаһы[1] бассейынына урынлашҡан. Рельефы тигеҙ, ҡалҡыулы теҙемле убалы. Майҙаны 19,3 мең га. Территорияһы урман аҡландары менән ҡатнаш ултыртмаларҙан тора. Урман массивы — 80%-ын биләй. Айырыуса оҙаҡ йәшәгән киң япраҡлы урмандар ҡыҙыҡһыныу тыуҙыра. Ылыҫлы урмандар (ҡарағайҙар һәм бер аҙ аҡ шыршы) башлыса ҡурсаулыҡтың төньяҡ-көнбайыш өлөшөнә тура килә.
Заказникта һөтимәрҙәрҙең 60-ҡа яҡын, ҡоштарҙың 150-нән ашыу төрө осрай. Шуларҙың 40 төрө һунар объекты булараҡ ҡыҙыҡһыныу тыуҙыра.
Ағастарҙан: ҡара ерек, саған, айыу баланы, балан, миләш, муйыл, йүкә, уҫаҡ һәм ҡайын таралған.
Заказник районы — европа һәм себер хайуандары ареалдарының бер-береһенә үтеп инеү урыны булып тора. Мышы, бүре, ҡондоҙ, америка шәшкеһе, ҡоралай, үрғуян, аҡ ҡуян, һеләүһен күп булыуы менән айырылып тора. Ҡарағай урманы кейектәре айырым һаҡлауға алына.
Ҡоштарҙан: һыуһар, ҡор, ҡурпысыҡ, сел, һуйыр, һуна өйрәк, һоро һәм нәҙек оҙон ҡойроҡло турғай, һоро ҡойроҡло һөмәй (серая и длиннохвостая неясыти), һупайҙы йәки һупылдыҡ ябалаҡ (мохноногий сыч) төйәкләй, аҡ өкөнөң ҡышлауға ҡалғаны билдәләнгән.
Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл китабына индерелгән ҡоштар: ҡом һайыҫҡаны, бөркөт, ҡарағош, мөншөгөр, сапсан, зөгәй, һоро өкө, һоро торна. Шулай уҡ БР-ның һәм РФ-ҙың Ҡыҙыл китаптарына индерелгән европа шәшкеһе, ҡама, орсоҡ йылан йәшәй.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Әй йылғаһы ҡушылдығы
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы/ Ҡарлыхан заказнигы
- ↑ ООПТ "Карлыхановский", заказник 2023 йыл 15 ғинуар архивланған.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Ҡарлыхан заказнигы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 18 ғинуар 2023)
- Карлыхановский/. — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ») (рус.).