Тяньцзинь
Тяньцзи́нь (ҡытайса ябай 天津, пиньин телендә: Tiānjīn) — Ҡытай Халыҡ Республикаһының үҙәк ҡарамағындағы дүрт ҡалаһының береһе. Ҙурлығы яғынан континенттағы Ҡытайҙа өсөнсө. Майҙаны — 11 943 км², 2009 йылғы мәғлүмәттәр буйынса халҡы 14 425 000 кеше, Эске тулайым продукт — 750 млрд юань (2009).
| Ҡала | |
| Тяньцзинь (ҡытайса 天津 | |
 | |
| Ил | |
|---|---|
| Статус |
Үҙәк ҡарамағындағы ҡала |
| Координаталар | |
| Мэр |
Хуан Синго |
| Нигеҙләнгән | |
| Майҙаны |
11 943 км² |
| Климат тибы |
континенталь |
| Рәсми теле | |
| Халҡы |
▲ 14 425 000 кеше (2009) |
| Тығыҙлығы |
1 210 кеше/км² |
| Агломерация |
23 800 423 |
| Сәғәт бүлкәте | |
| Телефон коды |
+86 22 |
| Почта индексы |
300000-319000 |
| Һанлы танытмалар | |
| Автомобиль коды |
津A, B, C; 津E (такси) |
| ISO 3166-2 |
CN-12 |
| Рәсми сайт |
tj.gov.cn (ҡыт.) |
| Аббревиатура | |
Географияһы
үҙгәртергәТяньцзинь Төньяҡ Ҡытайҙа, Бохай ҡултығы буйында, Хуанхэ и Янцзы йылғалары менән тоташҡан Бөйөк Ҡытай каналының төньяҡ осонда урынлашҡан. Ҡала көнсығыштан Бохай ҡултығы һыуҙары менән йыуылһа, төньяҡтан, көньяҡтан һәм көнбайыштан Хэбэй провинцияһы, төньяҡ-көнбайышта үҙенән 96 саҡрымда ятҡан Пекин биләмәләре менән сиктәш һәм баш ҡала менән юғары тиҙлекле тимер юлы менән бәйләнгән.
11 943 км² майҙаны менән Тяньцзинь илдә 31-се урында. Ҡала зонаһы Хайхэ йылғаһы буйында, ә порттар унан ситтәрәк, Тымыҡ океандың Бохай ҡултығы ярҙарында урын алған. Һары диңгеҙҙең яҡын булыуына ҡарамаҫтан, һауа температураһында киҫкен айырма булған континенталь климат өҫтөнлөк итә. Ҡала диңгеҙ буйҙарындағы тигеҙ рельефлы ерҙә ултыра.
Тарихы
үҙгәртергәСун династияһы хакимлегенә тиклем Хайхэ йылғаһы үҙәндәре аҙ үҙләштерелгән була. XII быуатта үҙәк һәм көньяҡ Ҡытайҙың ашлыҡ һәм башҡа төр аҙыҡ-түлеген артабан илдең төньяҡ төбәктәренә бүлеп оҙатыу өсөн тауар келәттәре (складтар) төҙөлә. Юань династияһы осоронда ҡалала тоҙ ҡайнатыу ойошторола.
Климаты
үҙгәртергә| Тяньцзинь климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрһәткес | Ғин. | Фев. | Март | Апр. | Май | Июнь | Июль | Авг. | Сен. | Окт. | Нояб. | Дек. | Йыл |
| Абсолют максимум, °C | 14,3 | 20,8 | 30,5 | 33,1 | 38,5 | 42,0 | 40,5 | 38,1 | 34,9 | 30,8 | 23,0 | 14,4 | 42,0 |
| Уртаса максимум, °C | 1,7 | 5,3 | 11,8 | 20,1 | 26,2 | 29,9 | 30,9 | 30,1 | 26,3 | 19,5 | 10,3 | 3,6 | 17,9 |
| Уртаса температура, °C | {{{Янв_ср}}} | 0,0 | 6,6 | 14,6 | 20,6 | 24,8 | 26,8 | 26,0 | 21,3 | 14,2 | 5,4 | −1,1 | 13,0 |
| Уртаса минимум, °C | −8,3 | −5,3 | 0,9 | 8,2 | 14,2 | 19,3 | 22,5 | 21,7 | 16,2 | 8,8 | 0,6 | −5,5 | 7,8 |
| Абсолют минимум, °C | −18,1 | −16 | −11,1 | −6 | 5,0 | 8,7 | 13,9 | 10,0 | 6,5 | −3 | −12 | −16,2 | −18,1 |
| Яуым-төшөм нормаһы, мм | 3 | 8 | 10 | 31 | 40 | 75 | 177 | 164 | 52 | 25 | 11 | 5 | 606 |
| Сығанаҡ: Climatebase | |||||||||||||
Административ-территориаль бүленеш
үҙгәртергәТяньцзинь 13 районға һәм 3 өйәҙгә бүленгән:
| Карта | # | Статус | Исеме | Иероглифтар | Пиньинь | Халҡы (2010) |
Майҙаны (км²) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| 1 | Район | Хэпин | 和平区 | Hépíng qū | 470 000 | 10 | |
| 2 | Район | Хэдун | 河东区 | Hédōng qū | 680 000 | 39 | |
| 3 | Район | Хэси | 河西区 | Héxī qū | 760 000 | 41 | |
| 4 | Район | Нанькай | 南开区 | Nánkāi qū | 760 000 | 41 | |
| 5 | Район | Хэбэй | 河北区 | Héběi qū | 620 000 | 29 | |
| 6 | Район | Хунцяо | 红桥区 | Hōngqiáo qū | 560 000 | 21 | |
| 7 | Район | Биньхай | 滨海新区 | Bīnhăi xīnqū | 1 000 000 | 2 270 | |
| 8 | Район | Дунли | 东丽区 | Dōnglì qū | 460 000 | 320 | |
| 9 | Район | Сицин | 西青区 | Xīqīng qū | 330 000 | 545 | |
| 10 | Район | Цзиньнань | 津南区 | Jīnnán qū | 380 000 | 401 | |
| 11 | Район | Бэйчэнь | 北辰区 | Běichén qū | 320 000 | 478 | |
| 12 | Район | Уцин | 武清区 | Wǔqīng qū | 840 000 | 1 570 | |
| 13 | Район | Баоди | 宝坻区 | Bǎodǐ qū | 650 000 | 1 523 | |
| 14 | Өйәҙ | Нинхэ | 宁河区 | Nínghé qu | 360 000 | 1 414 | |
| 15 | Өйәҙ | Цзинхай | 静海区 | Jìnghǎi qu | 520 000 | 1 476 | |
| 16 | Өйәҙ | Цзисянь | 蓟县 | Jì xiàn | 810 000 | 1 593 |
Халҡы
үҙгәртергә2009 йыл аҙағына Тяньцзинь халҡының һаны 14 425 000 кеше була, шуларҙың 9,8 млн. ҡала биләмәһендә даими йәшәүселәр — хукоу), үҙ сиратында уларҙың 5,99 млн. ҡаланыҡылар, 3,81 млн. — ауыл халҡы. Күҙаллауҙар буйынса, халыҡ һаны 14 млн-ға етәсәк һәм уларҙың 11,5 млн. ҡаланыҡылар буласаҡ[1]
Халыҡтың күпселеге ханьдар, һәм шул уҡ ваҡытта ҡалала Ҡытайҙа рәсми теркәлгән 55 ваҡ халыҡтың 51-нең вәкилдәре йәшәй. Уларҙың һан яғынан күберәктәре: хуэйҙар, корейҙар, манжурҙар һәм монголдар.
| Тяньцзиндең аҙ һанлы халҡы (2000 йылда) | ||
|---|---|---|
| ҠХР-ҙың ваҡ халыҡтары | Һаны | Процент |
| Ханьдар | 9 581 775 | 97,29 % |
| Хуэйҙар | 172 357 | 1,75 % |
| Манжурҙар | 56 548 | 0,57 % |
| Монголдар | 11 331 | 0,12 % |
| Корейцтар | 11 041 | 0,11 % |
| Чжуандар | 4 055 | 0,041 % |
| Туцзя халҡы | 3 677 | 0,037 % |
Сәйәсәт
үҙгәртергәҠытай Халыҡ Республикаһының башҡа райондарындағы кеүек, Тяньцзиндә лә «партия-хөкүмәт» идара итеү берлеге ғәмәлгә эйә. Ҡала хөкүмәте башлығы — ҡала мэры.
Туғанлашҡан ҡалалар
үҙгәртергәТяньцзинь төрлө илдәрҙең түбәндәге ҡалалары менән күрһәтелгән йылдарҙа туғанлашҡан:
|
