Наровчатов Сергей Сергеевич

Наровчатов Сергей Сергеевич (3 октябрь 1919 йыл — 22 июль 1981 йыл) — урыҫ совет шағиры, тәнҡитсе һәм журналист, хәрби корреспондент. Совет-фин һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1979). 1943 йылдан — ВКП(б) ағзаһы.

Наровчатов Сергей Сергеевич
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР
Тыуған көнө	3 октябрь 1919({{padleft:1919|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:3|2|0}})
Тыуған урыны	Хвалынск[d], Һарытау губернаһы[d], Совет Рәсәйе
Вафат булған көнө	22 июль 1981({{padleft:1981|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:22|2|0}}) (61 йәш) или 27 июль 1981({{padleft:1981|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:27|2|0}}) (61 йәш)
Вафат булған урыны	Коктебель[d], Феодосия ҡала советы[d], Ҡырым өлкәһе[d], Украина Совет Социалистик Республикаһы, СССР
Үлем төрө	тәбиғи үлем[d]
Үлем сәбәбе	Шәкәр диабеты
Ерләнгән урыны	Кунцево зыяраты[d]
Балалары	Ольга Сергеевна Наровчатова[d]
Туған тел	урыҫ теле
Яҙма әҫәрҙәр теле	урыҫ теле
Һөнәр төрө	шағир, журналист, публицист
Биләгән вазифаһы	баш мөхәррир[d]
Уҡыу йорто	А. М. Горький исемендәге әҙәбиәт институты Мәскәү философия, әҙәбиәт һәм тарих институты[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Хәрби звание	өлкән лейтенант[d] һәм Капитан
Һуғыш/алыш	Бөйөк Ватан һуғышы һәм Совет - Финляндия һуғышы (1939—1940)
Сәнғәт йүнәлеше	социалистик реализм[d]
Ойошма ағзаһы	СССР Яҙыусылар союзы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Биографияһы

Сергей Сергеввич Наровчатов 1919 йылдың 3 октябрендә Хвалынск (хәҙер һарытау өлкәһе), ҡалаһында тыуған. бала сағы Мәскәүҙә уҙа, 1933 йылда әсәһе менән Магаданға күсеп китә (атаһы төрмәлә ултыра). Магаданда 1-се урта мәктәпте тамамлай (иң боронғо мәктәп, хәҙер — Н. К. Крупская исемендәге лицей).

1941 йылда Философия, әҙәбиәт һәм тарих (МИФЛИ) һәмА. М. Горький исемендәге Әҙәби институттарын тамамлай.

Совет-фин һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнаша. 1941 йылдың декабренән алып — хәрби хәбәрсе, 1942 йылдың авгусынан — корреспонденттары-гәзите ойошторған «Отважный воин» гәзите (2-се удар армияһы) корреспонденты, өлкән лейтенант, капитан.

1971 йылдан — СССР Яҙыусылар союзы секретары һәм РСФСР Яҙыусылар союзы Мәскәү бүлексәһенең беренсе секретары. 1972 йылда «Совет шиғриәтенең тере традициялары» темаһы буйынса кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай. КПСС-тың Мәскәү ҡала комитеты ағзаһы, РСФСР Юғары Советы депутаты.

1974—1981 йылдарҙа — «Яңы донъя» журналының баш мөхәррире.

1981 йылдың 22 июлендә Коктебелдә диабет ауырыуынан вафат була (башҡа мәғлүмәттәр буйынса — Феодосияла). Мәскәүҙә Кунцев зыяратында ерләнгән.

Ижады

1935 йылда «Колымская правда» гәзитендә тәүге шиғыры баҫтырыла.

Беренсе профессиональ баҫмаһы — «Семен Дежнев» шиғыры («Октябрь» журналы, 1941 йыл).

Һуғыш темаһы — Наровчатов ижадының төп темаһы.

Төрлө жанрҙарҙа 40-тан ашыу китап авторы: шиғриәт, проза, әҙәбиәт ғилеме, тәнҡит, публицистика һәм башҡалар.

Уның тәүге шиғырҙар йыйынтығы («Костер») Мәскәүҙә 1948 йылда нәшер ителә. Шунан һуң «Азатлыҡ һалдаттары»(«Солдаты свободы», 1952), «Талапсан юлсы» («Взыскательный путник», 1963).

Артабанғы китаптарында ла («Четверть века», 1965; «Через войну», 1968; «Знамя над высотой», 1974; «Боевая молодость», 1975 «Фронтовая радуга» поэмаһы, 1979) һуғыш темаһы иң мөһим темаларҙың береһе булып ҡала).

Башҡа шиғырҙар йыйынтыҡтары: «Пёс, девчонка и поэт» (1965); «Полдень» (1969); «Ширь» (1979); «Пролив Екатерины» поэмаһы (1956).

Китаптар авторы: «Ғәҙәти булмаған әҙәбиәт ғилеме» («Необычное литературоведение», 1970); «Атлантида һинең менән йәнәш. Тәнҡит, бәхәс, уйланыуҙар» «Атлантида рядом с тобой. Критика, полемика, размышления», (1972), «Беҙ тормошҡа инәбеҙ: Йәшлек китабы» («Мы входим в жизнь: Книга молодости», 1978) һәм башҡа әҙәби-тәнҡит һәм публицистик әҫәрҙәр.

Наровчатов 1973 йылдың 31 авгусында «Правда» гәзитенә Солженицын һәм Сахаров тураһындағы бер төркөм совет яҙыусыларының хатына ҡул ҡуя.

Маҡттаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Социалистик Хеҙмәт Геройы (1979)
• ике Ленин ордены (02.07.1971; 02.10.1979)
• 2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены (20.4.1945)
• Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (28.10.1967)
• Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (2.10.1944; 2-се дәрәжә Ватан һуғышы орденына тәҡдим ителгән була)
• «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы (29.10.1943)
• «Мәскәүҙә обороналаған өсөн» миҙалы
• «Ленинградты обороналаған өсөн» миҙалы
• «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы
• юбилей миҙалдары
• М. Горький исемендәге РСФСР-ҙың Дәүләт премияһы (1974) — «Василий Буслаев» поэмаһы өсөн (1967)

Хәтер

1982 йылда Магаданда 1-се Пролетар тыҡрығы Наровчатов урамы тип үҙгәртелә, 1992 йылда унда мемориаль таҡтаташ ҡуйыла.

1984 йылда Мәскәүҙәге Төҙөүселәр урамы, 1-се корпус, 4 -се йортта мемориаль таҡтаташ ҡуйыла.

Библиографияһы

Әҫәрҙәр йыйынтыҡтары

• Избранные произведения: В 2 т. / Оформ. М. Шлосберга. М.: Худ. лит., 1972.
  • Т. 1: Стихотворения. Поэмы. Статьи о поэзии. 494 с., 1 л. портр.
  • Т. 2: Литературоведение. Воспоминания. 398 с.
• Собрание сочинений: В 3 т. / Предисл. Л. Лавлинского; Оформ. А. Ременника. М.: Худ. лит.
  • Т. 1: Стихотворения, поэмы. 1977. 405 с., 1 л. портр.
  • Т. 2: Необычное литературоведение. 1978. 366 с.
  • Т. 3: Статьи о поэзии. Воспоминания. 1978. 390 с.
• Стихотворения и поэмы / Вступ. ст. А. Урбана; Сост., подгот. текста и примеч. Р. Помирчего; [Предисл. авт.]. Л.: Сов. писатель, 1985. 463 с, 3 л. портр. (Б-ка поэта. Большая сер.).
• Избранные произведения: В 2 т. / Предисл. авт.; Сост. и подгот. текста Н. Крюкова; Оформ. А. Анно. М.: Худ. лит., 1988.
  • Т. 1: Стихотворения. Поэмы. 430, [1] с.
  • Т. 2: Рассказы. Очерки. Статьи о литературе. Воспоминания о писателях. 637, [2] с.

Шиғриәте

• Костёр / [Ред. Н. Тихонов; Худ. Р. Житков]. М.: Моск. рабочий, 1948. 122 с.: ил.
• Солдаты свободы / Под общ. ред. Н. тихонова; Оформ. Н. Долгорукова; грав. Н. Побединской. [М.]: Мол. гвардия, 1952. 56 с.
• Горькая любовь: Стихи / [Послесл. В. Сякина; Худ. Г. Дмитриев]. [М.]: Мол. гвардия, 1957. 135 с.: ил.
• Северные звезды: Стихи / Под ред. Вл. Луговского; [Худ. В. Антощенко]. Магадан: Кн. изд-во, 1957. 92 с.
• Стихи [и поэма «Василий Буслаев» / Ред. В. Субботин]. М.: Сов. писатель, 1960. 223 с.
• Стихи / Оформ. В. Добера. М.: Гослитиздат, 1962. 275 с., 1 л. портр.
• Взыскательный путник: Кн. стихов / Худ. А. Мануилов. М.: Сов. Россия, 1963. 134 с.: ил.
• [Избранная лирика / Предисл. В. Карпеко]. [М.]: Мол. гвардия, 1964. 29 с.
• Пёс, девчонка и поэт: Стихи. М.: Правда, 1965. 32 с.
• Стихи / [Предисл. авт.]. М.: Худ. лит., 1965. 255 с., 1 л. портр.
• Четверть века: Стихи. [М.]: Мол. гвардия, 1965. 168 с., 1 л. портр.
• В грозу / [Худ. Н. Абакумов]. [М.: Воениздат, 1966]. 47 с.: ил., портр.
• Поэмы / [Предисл. Е. Винокурова; Худ. В. Кочупалов и А. Кочупалов]. [Магадан: Кн. изд.], 1967. 71 с.: ил., портр.
• Зелёные дворы: Стихи. М.: Правда, 1968. 31 с.
• Избранное: Стихотворения, поэмы / Худ. В. Кульков. М.: Худ. лит., 1968. 355 с.: ил., 1 л. портр.
• Через войну: Стихи / [Предисл. Н. Тихонова]. М.: Воениздат, 1968. 231 с.
• Полдень: Избр. стихи / Худ. В. Локшин. М.: Сов. писатель, 1969. 232 с.: ил.
• Узор на клинке / [Предисл. И Гринберга]; Рис. Ю. Жигалова. М.: Дет. лит., 1971. 191 с.: ил., портр.
• Дальний путь: Стихи и поэмы / [Предисл. авт.; Худ. М. Ромадин]. М.: Современник, 1973. 327 с.: ил.
• Знамя над высотой: Стихотворения и поэмы / [Худ. Е. Дорон]. М.: Воениздат, 1974. 350 с.: ил., 1 л. портр.
• Боевая молодость: Стихотворения. Поэма / [Худ. А. Бобров]. М.: Мол. гвардия, 1975. 239 с.: ил.
• Стихотворения и поэма / [Предисл. авт.]. М.: Моск. рабочий, 1975. 304 с.: портр.
• Василий Буслаев: Поэма. М.: Сов. Россия, 1976. 79 с.: портр.
  • То же / [Худ. Б. Мокин]. М.: Современник, 1978. 62 с.: ил.
  • То же / Худ. В. Кочупалов. М.: Дет. лит., 1980. 94 с.: ил.
• Избранное = Selected Verse / [Предисл. авт. на англ. яз.]; Пер. с рус. Т. Боттинга; Оформ. А. Семёнова. М.: Прогресс, 1979. 181 с. Текст парал.: рус., англ.
• Ширь: Стихи и поэма / Худ. В. Локшин. М.: Сов. писатель, 1979. 159 с.: ил., портр.
• Избранное: Стихотворения, поэмы / [Предисл. авт.]; Оформ. М. Шевцова. М.: Худ. лит., 1980. 494 с., 1 л. портр.
• Стихотворения. Поэмы / Сост. О. Наровчатова; [Предисл. авт.]; Худ. С. Данилов. М.: Сов. Россия, 1983. 206 с.

Прозаһы

• Лирика Лермонтова: Заметки поэта. М.: Худ. лит., 1964. 129 с.
  • То же / Оформ. И. Васильевой. Изд. 2-е. М.: Худ. лит., 1970. 103 с.
• Поэзия в движении: Статьи. М.: Сов. писатель, 1966. 247 с.: ил.
• Необычное литературоведение / Худ. Н. Гришин. [М.]: Мол. гвардия, 1970. 336 с.: ил.
  • То же / Худ. А. Колли, И. Чураков. 2-е изд., доп. М.: Мол. гвардия, 1973. 396 с., 40 л. ил.: ил.
  • То же / Оформ. И. Сальниковой. 3-е изд. М.: Дет. лит., 1981. 366 с.
• Атлантида рядом с тобой: Критика, полемика, размышления. [М.: Современник, 1972]. 350 с.: портр.
• Живая река: Литературоведение и критика. М.: Сов. Россия, 1974. 156 с.
• Берега времени: [Стихи, рецензии]. М.: Современник, 1976. 301 с.: портр.
• Мы входим в жизнь: Кн. молодости / [Худ. Д. Шимилис]. М.: Сов. писатель, 1978. 255 с.: портр.
  • То же. 2-е изд. М.: Сов. писатель, 1980. 287 с.: портр.
• Абсолют. М.: Правда, 1981. 48 с.
• «И бысть сеча велика…»: Ист. рассказ / Рис. И. Непомнящего; Оформ. А. Ганнушкина. М.: Дет. лит., 1982. 78 с.: ил.

Һылтанмалар

• Наровчатов Сергей: «А лишь окончится война, Тогда-то, главное, случится!»  (билдәһеҙ) телеканал «Культура» (3 октябрь 2009). Дата обращения: 17 июль 2010. 2012 йыл 15 февраль архивланған.
• Сергей Наровчатов шиғриәт н поэзосфера порталы
• Наровчатов, Сергей Сергеевич // Краткая литературная энциклопедия / Гл. ре а. а. Сурков. — М. : советская энциклопедия, 1962—1978.