Мөғтәзилиҙәр

Мөғтәзилиҙәр (ғәр. المعتزلة‎, мү‘тәзилә — «айырымланғандар, сыҡҡандар, киткәндәр»; үҙатамалары — أهل العدل و التوحيد‎, әһел әл-ғәҙел үә-т-тәүхид — «ғәҙеллек һәм тәүхид кешеләре»; рус. 'Мутазили́ты) — VII—IX быуаттарҙа кәләмдәге беренсе ҙур йүнәлеш вәкилдәре, Өмәүи һәм Ғәббәси хәлифәттәрҙең дини-сәйәси тормошонда әһәмиәтле роль уйнаған. Был йүнәлеште, риүәйәткә ярашлы, Хәсән әл-Бәсри түңәрәгенән сыҡҡас, Бәсрала Үәсил ибн Ғата һәм Ғәмер ибн Ғөбәйд нигеҙләгән. Был йүнәлештең атамаһының барлыҡҡа килеүенә бәйле башҡа версиялар ҙа бар.

Әҙәбиәт

урыҫ телендә

• Ибрагим, Сагадеев. ал-Му‘тазила // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 175-176.
• Смирнов А. В., Анисов А. М. Логические основания философии времени мутазилитов // Философский журнал. № 2(3). 2009. С. 132—163
• Султанов Р. И. Мутазилиты // Философский энциклопедический словарь / Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. — М.: Советская энциклопедия, 1983. — С. 391. — 840 с. — 150 000 экз.
• Средневековая арабская философия: мутазилитский калам. 2020 йыл 30 сентябрь архивланған. Учебное пособие / Новосиб. гос. ун-т. Новосибирск, 2005. 80 с.

башҡа телдәрҙә

• Абу Захра М. Тарих аль-мазахиб аль-ислямиййа. Каир: Дар аль-фикр аль-арабий, б.г. (ғәр.)
• Ан-Нашар А. С. Нашъат аль-фикр аль-фальсафи фи аль-ислям. Ч.1-3. Каир, 1977. (ғәр.)
• Nader A. N. Le système philosophique des Mutazula. Beirut, 1956. (фр.)

Һылтанмалар

• Али-заде А. А. «Мутазилиты — основатели философского рационализма в исламе» // Литературно-философский журнал «Топос». — 2004.
• Калам // Энциклопедия Кругосвет
• Таевский Д. Мутазилиты // История религии