Әбүбәкер (Ырымбур өлкәһе)
Әбүбәкер (башҡа атамалары — 2-се Әбеш, Ҡасаҡ; рус. Абубакирово) — Рәсәй Федерацияһы Ырымбур өлкәһе Гай (Хәлил) районындағы юҡҡа сыҡҡан ауыл. Үҙәмбай ауыл советы составында булған.
Географик урынлашыуы үҙгәртергә
Гөбөрлө йылғаһы буйында урынлашҡан булған.
Тарихы үҙгәртергә
Ауылға үҫәргән ырыуы башҡорттары нигеҙ һалған.
XVIII быуатта Яйыҡ буйы далаларында йәшәгән башҡорттар таулы-урманлы төбәктәргә күсергә мәжбүр була. Был башҡорт ихтилалдарын баҫтырыу барышында башҡорт ауылдары тулыһынса яндырылыуына бәйле. Әммә күп йылдар үтһә лә, башҡорттар үҙ аҫаба ерҙәрен онотмайҙар һәм уларҙы һаҡлау маҡсатында кире Гөбөрлө тауҙарына күсәләр[1]. 1816 йылдан һуң Гөбөрлө йылғаһы буйына Әбеш (Әбүзәр) ауылынан йорт старшинаһы Әбүбәкер Көсөков, йорт старшинаһы Исхаҡ Әбешев, Боҫҡоновтар ғаиләһе, Ильяс Торошев күскән[2].
1858 йылда Әбеш ауылынан Ғәбдесәләм Хәмитов, Сабаҡлы ауылынан Ҡоҙаш (Кужаш) Ишбаев (Игебаев), Хәлил ауылынан Әбделкәрим Байғаҙаҡов ғаиләләре менән күсерелә. 1863 йылда Әбүбәкерҙән Хәлил ауылына Исхаҡ Исмәғилов ғаиләһе менән күсерелә.
1863 йылда Сабаҡлы ауыл йәмғиәтенең Әбүбәкер, Сабаҡлы, Ишбирҙе, Үҙәмбай ауылдары башҡорттарының йәйләүҙәре Кесе Ҡаялы йылғаһы башынан Үлмәҫ-Үлгән йылғаһының тамағына тиклем, Үлмәҫ-Үлгән тамағынан Душа-Клиряк-Тапкан шишмәһенең инешенә ҡарай Саҡман убаһына тиклем, унан һуң Оло Ҡаялы йылғаһында һәм унан түбәнге ағымында Бөгөл урынына тиклем һуҙылған Әсетулла күленә ҡарай, Бөгөлдән йәнә Кесе Ҡаялы йылғаһының башына тиклем тип һуҙылыуы тасуирланған[3].
1917 йылдан Башҡортостан автономияһының (1919 йылдан Башҡортостан АССР-ының) Үҫәргән кантоны составында була. 1922 йылдың 5 октябренән Йылайыр кантоны составына индерелә. 1934 йылда яңы ойошторолған Ырымбур өлкәһенең составына бирелә. Хәлил (Гай) районы составында була.
1950-се йылдарҙың аҙағында ауыл юҡҡа сыҡҡан.
Халҡы үҙгәртергә
| 1859 | 1892 | 1892 | 1901 | 1917 |
|---|---|---|---|---|
| 241 | 187 | 212 | 186 | 250 |
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Абсалямова Ю. А. Оренбургские башкиры: историко-этнографическое исследование. — Уфа, 2016. — С. 65—66. — 184 с. — ISBN 978-5-9613-0424-4.
- ↑ История башкирских родов. Усерган. Том 35. Ч. 2 / С. И. Хамидуллин, Б. А. Азнабаев, И. Р. Саитбатталов, И. З. Султанмуратов, Р. Р. Шайхеев, Р. Р. Асылгужин, В. Г. Волков, А. А. Каримов, А. М. Зайнуллин.. — Уфа: НОЦ «История башкирского народа» ИИГУ БашГУ; Белая река, 2019. — С. 167, 188-189. — 704 с.
- ↑ «Начиная с вершины р. Малой-Каялы до устья речки Улмяс-Ульган, от устья Улмяс-Ульгана на вершину речки Душа-Клиряк-Тапкан до убы (холма) Сакман, оттоль на озеро Асетуллы, находящееся на реке Большом Каялы и ею вниз по течению до местечка Бугуль, с Бугуля опять на вершину речки Малой Каялы… Пространство описанных кочевок занимает в окружности до 30 верст»
— Абсалямова Ю. А. Оренбургские башкиры: историко-этнографическое исследование. — Уфа, 2016. — С. 108. — 184 с. — ISBN 978-5-9613-0424-4.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Абубакирово // Населённые пункты Башкортостана. Энциклопедия / Авт.-сост.: Г. З. Кутушев [и др.]. — Уфа: Акирус, 2022. — 863 с. — ISBN 9785604437995.