Юрматы кантоны (рус. Юрматынский кантон) — Башҡортостан кантоны.

Юрматы кантоны
Юрматы кантоны
Ил Башҡортостан автономияһы
Башҡортостан АССР-ы
Үҙәге Ергән (1918 йылдан), Петровское (1919 йылдың мартынан) һәм Воскресенск (1919 йылдың ноябренән) ауылдары
Ойошторолған 1919
Майҙаны 6 313 км²
Халҡы 94 974 кеше (1920)
Рәсми телдәр башҡорт теле

Административ үҙәге — Ергән (1918 йылдан), Петровское (1919 йылдың мартынан) һәм Воскресенск (1919 йылдың ноябренән) ауылдары.

Тарихы үҙгәртергә

1917 йылдың декабрендә III Бөтә башҡорт ойоштороу ҡоролтайы «Башҡортостандың автономиялы идараһы тураһында» ҡарарын ҡабул итә, уға ярашлы Башҡортостан мөхтәриәте туғыҙ кантондан тора: Барын-Табын, Бөрйән-Түңгәүер, Ете ырыу, Иҫкен-Ҡатай, Ҡыпсаҡ, Ҡыуаҡан, Тамъян, Туҡ-Соран һәм Үҫәргән[1][2]. 1919 йылдың башына ҡарата Башҡортостан мөхтәриәте 13 кантондан тора: Арғаяш, Бөрйән-Түңгәүер, Дыуан, Ете ырыу, Көҙәй, Ҡошсо, Ҡыпсаҡ, Табын, Тамъян-Ҡатай, Туҡ-Соран, Үҫәргән, Юрматы һәм Ялан[3].

1919 йылдың 20 мартындағы «Үҙәк Совет власы менән Башҡорт хөкүмәте араһында Башҡорт совет автономияһы тураһында килешеү»гә ярашлы республика территорияһы 13 кантондан тора, уның араһында Юрматы кантоны ла була.

1922 йылдың 5 октябрендә кантон бөтөрөлә, уның территорияһы Стәрлетамаҡ кантоны составына инә.

Халҡы үҙгәртергә

1920 йылда — 94 974 кеше (1920).

 
Башҡортостан кантондары, 1920

География үҙгәртергә

Майҙаны — 6 313 км² (1922). Төньяҡта — Табын кантоны, төньяҡ-көнсығышта — Тамьян-Ҡатай кантоны, көньяҡ-көнсығышта - Бөрйән-Түңгәүер кантоны, көньяҡта һәм көнбайышта Ҡыпсаҡ-Ете ырыу кантоны, көнбайышта Өфө губернаһы менән сиктәш була.

Кантон башҡармаһы (ревкомы) рәйестәре үҙгәртергә

Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. История башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН. — Уфа: Гилем, 2010. — Т. V. — С. 128. — 468 с.
  2. Әсфәндиәров Ә. З. Кантон // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  3. Азнагулов В. Г., Хамитова З. Г. Парламентаризм в Башкортостане: история и современность. — Уфа: ГРИ «Башкортостан», 2005. — С. 72. — 304 с.

Һылтанмалар үҙгәртергә