Эдуард Мане

Эдуард (Эдуар) Мане (франц. Édouard Manet [edwaʁ manɛ]; 23 ғинуар 1832 йыл, Париж — 30 апрель 1883 йыл, Париж) — Франция рәссамы, гравёр, импрессионизмға нигеҙ һалыусыларҙың береһе.

Эдуард Мане
франц. Édouard Manet
Эдуард Мане, 1870 йыл, портрет, Надар әҫәре
Тыуған:	23 ғинуар 1832({{padleft:1832|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:23|2|0}})[…]
Тыуған урыны:	Париж, Франция короллеге
Үлгән:	30 апрель 1883({{padleft:1883|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:30|2|0}})[…] (51 йәш)
Үлгән урыны:	Париж, Өсөнсө французреспубликаһы
Гражданлығы:	Третья французская республика
Жанр:	француз рәссамы, художник-универсалист, импрессионизмға нигеҙ һалыусыларҙың береһе
Стиль:	импрессионизм
Имза:
Работы

Йәшлек

Мане Эжени һәм Огюст, рәссамдың ата -әсәһе, Мане, 1860, музей Орс, Париж

Эдуард Мане Париж кварталындағы Сен-Жермендә-де-Пре Бонапарт урамы , 5-се йортта Юстиция министрлығы департаменты башлығы Огюст Мане һәм француз дипломаты, элекке Гётеборг консулы ҡыҙы Эжени Фурние Дезире ғаиләһендә тыуған. Швед короле Карл XIII Мане әсәһенең крестный атаһы булған. 1839 йылда Мане пансион Пуал аббатҡа уҡырға бирелә , артабан уҡыуға битарафлыҡ сәбәптәре буйынса, атаһы уны « тулы пансионлы» Роллен коллежына (франц.), күсерә. Ул унда 1844 йылдан 1848 йылға тиклем уҡый, шулай уҡ бер ниндәй ҙә уңыш күрһәтә алмай.

Манела рәссам булыу теләге ҙур булыуына ҡарамаҫтан, уның атаһы, улына юрист карьераһы юрап, сәнғәт белеменә ҡаршы сығыш яһай. Әммә әсәһенең бер туғаны, Эдмон-Эдуар Фурние, малайҙың әҙәби һәләте булыуын аңлап, уны махсус рәсем сәнғәте буйынса лекцияға йөрөргә кәңәш бирә, шәхсән үҙе барып туғанын яҙҙыра һәм уның уҡыуын түләй. Эдмон ағаһы арҡаһында, ул уны төрлө музейҙарға йөрөтә, Мане үҙе өсөн Лувр аса, һәм ул шәхси һәм ижади тормошона хәл иткес йоғонто яһай. Рәсем дәрестәре , ғәжәпкә ҡаршы, Манела ҡыҙыҡһыныу тыуҙыра алмай, гипс менән эшләүгә ҡарағанда, иптәштәренең портреттарын эшләүҙе хуп күрә, бераҙҙан уны башҡа синыфташтарына өлгө итеп ҡуя башлайҙар. Был дәрестәрҙә Прустың Антонен менән таныша, ул уның ғүмерлек дуҫына әйләнә, киләсәктә мәҙәниәт министры була.

Бразилияға сәйәхәт

1848 йылда, уҡыуын тамамлағандан һуң, йәш Маненың рәссам булыу теләгенә, пландарына, атаһы киҫкен ҡаршы сыға. 1847 йылда Мане диңгеҙ мәктәбенә уҡырға керергә хәл иткәс, компромисс табыла, әммә имтихандарҙа уңышһыҙлыҡҡа осрай (Маненың белем кимәле һай булыуы дөйөм йоғонто яһай). Шуға ҡарамаҫтан, уны ҡабат имтиханға әҙерлек сифатында елкәнле судно «Гваделупа һәм Гавр» менән йөҙөргә сығаралар.

Сәйәхәт ваҡытында елкән Бразилияға туҡтала. Экзотика, тропик илдәрҙең матурлығы, байлығы Манела сәнғәткә ынтылышты, өйрәнергә, уҡырға теләген көсәйтә генә. Эдуард сәфәрҙән бик күп һүрәттәр, һыҙмалар, этюдтар алып ҡайта. Йыш ҡына команда ағзалары модель сифатын үтәй уға.

Был сәйәхәттән Маненың туғандарына яҙған хаттары ҡалған, Рио карнавалында алған тәьҫораттарын, бразиль ҡатын-ҡыҙҙарының экзотик матурлығын һүрәтләгән ул анда. Икенсе яҡтан, ҡоллоҡто тәнҡитләгән һәм Францияла монархия реставрациялау мөмкинлеген күҙаллаған. Артабанғы эштәренең ундан бер өлөшө булып диңгеҙ пейзаждары, диңгеҙгә сәйәхәт булһа, уның Бразилияға сәйәхәте шулай уҡ ҙур роль уйнай.

Үҫеш

Мане Мадам (Леенхоф Сюзанн) зәңгәр диванда Лувр, Париж

1849 йылдың июлендә, Парижда булып ҡайтҡандан һуң, тағы ла бер тапҡыр Мане диңгеҙ мәктәбенә һөҙөмтәһеҙ имтихан тапшырырға маташа. Был юлы атаһы, күп һанлы һүрәттәрен баһалап, уның сәләтенә шикләнмәй, Париждағы нәфис сәнғәт мәктәбенә уҡырға керергә кәңәш итә. Әммә академик программаларҙың артыҡ ҡаты булыуынан ҡурҡып, Мане 1850 йылда уҡ ваҡытта модала булған рәссам Том Кутюр оҫтаханаһына уҡырға инә, ул 1847 йылда «Римлеләр бөтөү осоронда» монументаль эше менән дан алған була.

Нәҡ шул ваҡытта Мане менән Францияла ул ваҡытта һынлы сәнғәттә хакимлек иткән классик — романтик традициялар араһында бәхәс тыуа. Буржуаз йүнәлештәге стиль өҫтөнлөк итеүе, ахыр сиктә, Мане Кутюр менән асыҡтан — асыҡ араһын өҙөргә ҡарар итә — йәш рәссам уҡытыусыһының оҫтаханаһын ташлап китә. Әммә, атаһы талабы буйынса ғәфү үтенергә һәм кире ҡайтырға мәжбүр була, шулай ҙа Кутюрҙың академизмы уны ҡәнәғәтләндермәй.

Йәш рәссамдың хәле уның элекке һөйгәне Пленар Леенхофтың көтөлмәгән йөклөлөгө арҡаһында ла кискенләшә. Эдуардтың насар даны таралыу һәм атаһының асыуынан һаҡланыу өсөн, балаға уйлап сығарылған атай Коэлла тип яҙыла. Шулай уҡ яңы тыуған бала Сюзаннаның улы түгел, ә туғаны тигән хәбәр ҙә таратыла.

Һынлы сәнғәт менән мауығыу Манены күп һанлы сәйәхәттәргә әйҙәй. Ул бер нисә тапҡыр голландия музейҙарында була, унда ул Франс Халстың һынлы сәнғәте менән һоҡлана. Сәйәхәт ҡылыусылар өсөн традицион 1853 йылда француз рәссамдарына хас традицион Италияға сәйәхәт яһай, унда ул Венеция һәм Флоренцияла була. Нәҡ шул осорҙа йәш рәссамға Иртә һәм Юғары Яңырыш оҫталарының картиналары йоғонто яһай. Уға бигрәк тә Веласкес ныҡ тәьҫир итә. Бәлки, тап уның һуңғы әҫәрҙәре, билдәле бодегон, импрессионизмдың сәнғәттә бер йүнәлеш булып китеүенә булышлыҡ иткәндер ҙә инде… Францияға кире юл бик оҙаҡ була — Мане Үҙәк Европала, Дрезден, Прага, Вена һәм Мюнхен музейҙары буйлап күп йөрөй.

1856—1858 йылдарҙа Мане өмөтлө рәссам булараҡ билдәлелек яулай, уны төрлө салондарға саҡыралар, бында ул париж йәмғиәтенең юғары вәкилдәре менән таныша. Француз шағиры Шарль Бодлер менән Мане айырыуса йылы мөнәсәбәттә була. Граф Альбер де Баллеруа менән бергә рәссам Лавуазье урамында оҫтахана бинаһы асалар. Көн һайын йәш рәссам Лувр буйлап йөрөй, билдәле полотноларҙан күсермә эшләй, Кутюрҙың хуплауын көтә: Манеға йәш сағынан уҡ билдәлелек алыуға ынтылыш хас була.

Мане бенгаль уттары менән яҡтыртылған, , маңлайҙарында янған йондоҙҙарҙа ялған гәүһәрҙәр, , ҡулында — көмөш таяҡ кеүек портреттарға ҡаршы сыға. Де Банвиль, картина ҡарата үҙ фекерен Мане «Le Bock Бон» (француз теленә тәржемә менән Та. М. Пахомова).

Париж салоны

«Абсент яратыусы», 1858—1859, Яңы глиптотека Карлсберг

Иң тәүҙә рәсми салондар яулап алғансы, мин элекке оҫталарға дан һәм хөрмәт күрһәтергә тейешмен. Эдуард Мане.

1859 йылда Мане сәнғәт буйынса белеме алыуы тамаланды тип ҡарар итеп, йыл һайын үткәрелә торған абруйлы Париж күргәҙмәләренең Париж салонында ҡатнашырға өҡарар итә. Рәссам реалистик йөкмәткеле (Бодлер ижады менән оҡшаш булған) картинаһы «Абсент яратыусылар» ға оло өмөттәр бағлай . Ул тағы ла Кутюр фекере менән ҡыҙыҡсына, уның ҡарашы тағы ла кире була, Мане уҡытыусыһы менән араһын бөтөнләйгә өҙә. Бер аҙҙан һуң, яңы фажиғә: Александр аҫылына, ул малай уның оҫтаханаһында ярҙам иткән һәм «Сейә менән малай» картинаһының персонажы була. Рәссам жюри салоны «Абсент яратыусылар» картинаһын кире ҡағыуҙарын ишетә бер аҙҙан.(жюри ағзаларынан бары бер Делакруа уның өсөн тауыш биргән, ә үҙенең уҡытыусыһы Кутюр ҡаршы тауыш биргән). Салон картинаны ҡабул итмәүе нигеҙле була: картина ғәҙәти булмаған теманы сағылдырған — реалистик эскесе портреты. Бында шулай уҡ алыҫ план юҡ, шул уҡ ваҡытта Мане классик киләсәк ҡулланған, ул картиналарға тәрәнлек бирә. Бокал торған өҫтәл сите перспективаға тура килмәй. Һындың күләгәһе лә урынына тап килмәй. Мане ярым тон ҡулланмай, еңел генә яҡтылыҡ һынды һыҙыҡ өҫтөнә ала. Уңышһыҙлыҡ Манены үҙ юлынан ситкә тайпылдыра: ул ауырлыҡ менән ҡыҙыҡлы сюжеттар таба, ә ҡай ваҡыт билдәле рәссамдарҙан элементтар ала.

Әммә тиҙҙән яңы картиналары өсөн Эдуард яңы сюжет таба. Ул ҡалалағы баҡса Тюильри, бында ял көндәрендә париж богемаһы йөрөү өсөн һәм донъяуи әңгәмәләр өсөн йыйыла. Хәҙер рәссам Кутюрҙың бөтә кәңәштәрен ҡәтғи кире ҡағып, йыйылған кешеләрҙе еңел генә һүрәтләй. Картиналарындағы тематик һәм техник яңылыҡтар Маненың яҡындарында тағы ла ғәжәпләнеү һәм аңлашылмаусанлыҡ тыуҙыра. Бындай төр һынлы сәнғәт репортаждар һәм журнал иллюстрациялары өсөн генә тәғәйенләнгән тип ҡабул ителгән. Мане картиналарҙа академик техника «ентекле биҙәлеш» те алып ташлай, картина алыҫ йәки яҡын арауыҡта ҡаралғаны әһәмиәткә эйә түгел. Бындай ҡарашта полотноның бер өлөшө яҡындан ҡарағанда алыҫтағыһын ҙурайтып ҡарауға тиң. «Тюильри баҡсаларында музыка» ла, киреһенсә,яҡындан ҡарағанда йөҙҙәр абстракт формала. Оригинал менән оҡшашлыҡҡа картиналарҙы бер ни тиклем алыҫлыҡта ҡарағанда ғына өлгәшергә була.

«Музыка Тюильри», 1862, Милли галереяһы, Лондон

Ентекле һайлап алыуға ҡарамаҫтан, 1861 йылда Маненың ике картинаһы («Ата-әсә портреты» һәм «Гитарреро») жюри салонда ҡабул ителгән, өҫтәүенә, һуңғыһы бүләк ала хатта. Йәш рәссамдың ижад емештәре тамашасылар тарафынан йылы ҡабул ителә. Салонда танылыу рәссамға аҡса һәм дан килтерә, атаһының таныуы Эдуард өсөн бик ҡиммәтле була, ул үҙенең йортонда ҡунаҡтарға ғорурлыҡ менән Маненың оло йәштәгеләрҙе һүрәтләгәндәрен күрһәтә.

Мане оҫтаханаһын сираттағы тапҡыр үҙгәртә — ул хәҙер Батиньоль (франц.)кварталының көнбайыш өлөшөндә урынлашҡан. Был ваҡытта салондың ойоштороусыларының береһе Луи Мартин, йәш рәссамдарҙың ауырлыҡтарын аңлап, альтернатив күргәҙмә ойоштора, унда Мане картиналары ла куйыла : «Малай менән сейә», «Уҡыусы» һәм танылыу алған «Гитарреро». Рәссам киләһе салон тураһында уйлана һәм «Ҡарт музыкант» картинаһын яҙа план үтәлеше яғынан яҡшы, әммә композиция төҙөү яҡтан көсһөҙ була. Яңынан салонға мөрәжәғәт итергә уйланып, Мане йәнә офортҡа мөрәжәғәт итә. Даими эҙләнеп, ул яңы картинаһын яҙа "Урам йырсыһы ", һүрәткә төшөүсе Викторина-Луиза Мерана, йәш провинциал, теләһә ниндәй ысул менән ярлылыҡтан сығырға тырышыусы була. Һүрәткә төшөүсе менән рәссамды ижади ептәр генә түгел, ә интим да бәйләй. Париж таралған имеш-мимештәрҙе Сюзанна белмәй, йәки белгәнен күрһәтмәй.

Киләһе күргәҙмәгә «монументаль» полотно эҙләп, Мане натуранан шәрә картина яҙырға уйлай.. Рәссамға композиция Рафаэль композицияһындағы «Парис суды» нан Марк-Антонио Раймонди гравюраһы хеҙмәт итә. Картина «Һыу инеү» жюри тәҡдиме менән бергә « Йәш ҡатын-ҡыҙ эспада кейемендә» һәм «Йәш кеше махо костюмында». Бер үк ваҡытта Мане Мартин менән күргәҙмә ойоштороу тураһында һөйләшә — унда «Тюильриҙа музыка» һәм «Ҡарт музыкант», «Gitanos» һәм «Испан балеты», "Урам йырсыһы " һәм «Лола иң Валенсия» кеүек эштәре керә. Асылыусы салон тамашасыларҙы ҡыҙыҡһындырырға тейеш була. Әммә рәссамдың цех буйынса өлкән коллегалары һәм тамашасыларға картина тиҫкәре йоғонтол яһай. Шулай уҡ жюри 1863 йылда бөтә кире ҡағырға тәҡдим мане салоны өс картина. Дөрөҫ, бындай хәтәр яҙмыш бер Мане картиналарына ғына ҡағылмай: 2800 картина кире ҡағыла. Ҡыйынһыраусы рәссамдар Мартиниға күргәҙмәне жюри нәшриәтенән башҡа үткәрергә мөрәжәғәт итәләр.

Башта Мартин баҙнат итмәй салон асырға, әммә император Наполеон III тәҡдиме буйынса күргәҙмә асыла шунда уҡ «Кире ҡағылыусылар салоны» тигән исем ала. Рәссамдың ҙур өмөт бағлаған «Үләндә иртәнге аш» картинаһы тәнҡитләнә, килеүселәрҙә көлкө тыуҙыра. Шул уҡ ваҡытта картина оло иғтибарға лайыҡ була, киләсәктә ул «Кире ҡағылыусылар салоны — 1863» символына әйләнә. Мане ғауғалы дан ала.

«Иртәнге аш» менән уңышһыҙлыҡтан һуң , Мане шәрә ҡатын-ҡыҙҙың һүрәтен эшләү идеяһынан баш тартмай. Тиҙҙән ул яңы картина яҙырға тотона, Тициан полотноһы «Венера Урбинская» менән рухланып . Әммә уның тамамланған эше шик тыуҙыра, уның урынына башҡа эштәрен салонға ебәрә, рәссам — «Үгеҙҙәр һуғышы эпизоды» һәм дини композиция «Фәрештәләр менән үле Христос».

«Олимпия», 1863 йыл, Музей Орс, Париж

1864 һәм 1863 йылдарҙа Мане Кире ҡағылғандар салонында ла, , рәсми салонда ла яңы картиналарын ҡуя, бигерәк тә «Үләндә иртәнге аш» тәнҡитселәр яғынан киҫкен ризаһыҙлыҡ тыуҙыра. 1865 йылда Мане үҙенең (хәҙер билдәле) «Олимпия» — картинаһын ҡуя, ул ҙур ғауғаға сәбәпсе була һәм шул ваҡытта уның замандаштары картинаны вульгар тип таба.

Сәнғәт чиновниктары һәм «мәғрифәтле тамашасы» яғынан һөсләтеү, рәссамды Испанияға ҡасырға мәжбүр итә, әммә унда Мане, ваҡытты файҙалы үткәрә, Эль Грек, Гойя һәм Веласкес әҫәрҙәре менән таныша.

Был ваҡытта Мане, жюри салонында даими кире ҡағылып, бер төркөм йәш рәссамдар менән яҡынлаша, тиҙҙән уларҙы импрессионистар тип атайҙар. Клод Моне, Поль Сезанн һәм Эдгар Дега «Олимпия» авторы дуҫтары һәм эйәрсендәре булып китәләр.

1867 йылда Парижда үткән Бөтә донъя күргәҙмәһендә Эдуард Мане Альма күпере эргәһендә үҙ павильонын төҙөй. Ун йыл эсендә ижад иткән 50 картинаһы ҡуйыла. Бәлки, тап ошо хәл иткес аҙым киләһе ике салонда уның эштәре ҡабул ителә. Нисек кенә булмаһын, рәссам тәүәккәл үҙ юлы менән бара.

1869 йылда Мане йәш рәссам Ева Гонсалес менән таныша, портреты өсөн уға һынын төшөрөргә тәҡдим итәсәк. Ева Гонсалес Эдуардтың берҙән-бер уҡыусыһы була.

Батиньоль төркөмө

Эдуард Мане. Испания гитарасыһы (Гитарреро). 1860 й. Метрополитен Музейы, Нью-Йорк.

Испаниянан ҡайтҡас, Мане яңынан картиналар яҙырға башлай — нисек кенә уның эштәре яҡшы булһа ла, салон кире ҡағасаҡ тигән имеш-мимештәргә ҡарамай. Бигерәк тә был ваҡытта Мане өсөн дуҫтары, уның ижадын һөйөүселәр ярҙамы ҡөиммәт була. Йыш ҡына Гранд-рю-де-Батиньоль урамында магазинда буяу һатып алғанда, йәнәш урынлашҡан кафе Гербуала була башлай, унда билдәле яҙыусы һәм рәссамдар ҙа йыш була, шулай уҡ билдәле Фантный-Латур, Уистлер, Дюранти^[en], Дега, Ренуар, Моне, Писсарро. Эмиль Золя — Мане ижады яҡлы, уның сәнғәтен һаҡлаусы. Замандаштары әйтеүе буйынса, Мане был төркөмдә абруйлы була (Батиньоль кварталы), формаль булмаған был йыйылыш, либераль була, ҡатнашыусылар уны тәнҡитләргә ҡурҡалар. Дөрөҫ, казустан башҡа үтмәй: Дюранти яғынан тәнҡит, тупаҫлыҡ арҡаһында Мане уны дуэльға саҡыра, Дюранти яралана. Шуға ҡарамаҫтан, Дюрантить һәм Мане килешәләр, Эдуардтың вафатына тиклем иң яҡшы дустар булып ҡалалар.

Импрессионистар менән яҡынайыу

1870 йылда Парижды ҡамау ваҡытында, инанған республикасы булараҡ, баш ҡалала ҡала. Франция-пруссия һуғышы һәм Париж коммунаһынан һуң йәш рәссам импрессионистар менән яҡындан таныша. Быны, мәҫәлән, күп һанлы картиналарҙың пленэр ҙа яҙылыуы, иңгә-иң 1874 йылда Клод Моне менән Аржантейҙа, иҫбатлай. Шуға ҡарамаҫтан Мане импрессионистар төркөмө күргәҙмәләрендә ҡатнашырға теләмәй. Ул теләһә нисек булһа ла рәсми салон жюриының таныуына өлгәшергә ынтыла. 1874 йылда уның исеме тирәләй сираттағы ығы — зығы барлыҡҡа килә. «Тимер юл» жюриҙа тағы кире тойғоһо тыуҙыра. 1879 йылда ғына рәссам ныҡлығын салон баһалай: Мане полотноһы «Оранжереяла» һәм «Кәмәлә» бик йылы ҡабул ителә.

Э Мане. Мексика императоры Максимилиан атып. 1867 й., Кунстхалле, Мангейм

Наполеон III етәкселегендәге Францияла урнаштырылған строй Мане картинаһында «Император Максимилиан ды атыу» — Мексикала француз хөкүмәте яҡлы вәкилде язаға тарттырыу тураһында, сағылыш таба. Мане Курбе миҫалында Альма күпере янындағы баракта, сәйәси сәбәптәр буйынса, картинаһын ҡуя алмай.

1868 йыл менән, Империя һәләк булған осорҙа, 1868 йылдан бер генә ижад салоны ла рәссамға дан һәм ҡәнәғәтләнеү килтермәй. береһе лә ҡәнәғәт түгел һәм ижад салоны мана рәсми дан килтерә. Буржуаз тамашасыһы һәм тәнҡитселәр яғынан рәссам ижадын тәнҡитләү дауам итә.

Төҫ, — ти Мане, — ул тойомлау һәм тәмләү, әммә күңелеңдә тағы ла нимәлер булырға тейеш, һеҙ белдерергә теләгән, — бынан башҡа бөтә нимә мәғәнәһен юғалта! Хәтирәләр Жаннио (француз теленә тәржемә менән Та. М. Пахомова).

Франция-пруссия һуғышы

Э Мане. Аҡ пиондар. 1864 й. Орсэ Музейы, Парижда.

1870 йылдың йәйендә франция-пруссия һуғышы, Наполеон III ниәтләгән, юғары нөктәһенә етә. 1870 йылдың көҙөндә империя режимы селпәрәмә килә, Франция республикаһы иғлан ителә, әммә хәрби хәрәкәттәр элекке ҡолас менән бара. Эдуард Мане Францияның көньяғындағы Олорон-Сент-Мариға туғандарын ебәрә. Үҙе рәссам, үҙенең ватандаштарының яҙмышын тулыһынса уртаҡлашып,үҙенең коллегалары менән армия составында Парижды һаҡлауҙа ҡатнаша. Бәхеткә күрә, ул хәрби хәрәкәттәрҙә иҫән ҡала. 1871 йылдың февраль айында ул Парижды ҡалдыра, һәм Франция хөкүмәте капитуляцияһы тураһында белә. Уның өсөн шундай ауыр ваҡытта ла, Мане эшләүен дауам итә— шулай, Бордола ул порт пейзажын яҙа.

Күпмелер ваҡыт үткәндән һуң, и Париж коммунаһы иғлан ителгәс, Мане ҡабат төҙөлгән Рәссамдар федерацияһына алына, әммә ул сәйәсәттән алыҫ була. Етди тетрәнеүҙәр рәссамды бер йылға ижадына тәнәфес алырға мәжбүр итә.

Яңы оҫтаханаларында урынлаштырылған һуң, 1873 йыл, Эдуард Мане «Һыра һауты» (франц. Le Bon Bock)картинаһын яҙа, һуңғы 15 йылда беренсе тапҡыр тиерлек ҙур уңыш ҡаҙана. Был, әммә, Эдурдты модала булған конъюнктур рәссамға әйләндермәй (Курбе кеүек ҡайһы бер уңыштар һуң Салондағы) — 1874 йылда жюри уның "Бал-маскарад операһы"н кире ҡаға. 1876 йылда салоны ике картина жюри мане кире ҡаға. А берлектәге күргәҙмәләр, тамашасылар һәм тәнҡитселәр яғынан мыҫҡыл итеүҙәргә генә килтерә килтерә.

Әммә, 1874 йылдан Мане , үҙенсәлекле стиль эшләй, был уны йәш импрессионизмға яҡынайта (Мане менән Дега, яңы импрессионизм ағымында төп фигура, дуҫлығын билдәләп китергә кәрәк).

Һуңғы йылдарҙа

Мане ҡәбере зыярат Пассии

1877 йылдан Маненың һынлы сәнғәттә натюрморт һәм портретҡа ынтылышы һиҙелә башлай. Веласкестың бигерәк тә ижадына йоғонтоһо күҙәтелә. Яйлап танылыу яулаған рәссам. 1879 йылдан сәнғәт тәнҡитселәре күҙ алдында абруй яулай, үҫә, уның картиналары салон тарафынан ҡабул ителә. Береһендә Мане миҙалға лайыҡ була, икенсе урын өсөн, был уға жюри һайлауынан арынырға мөмкинлек бирә.

Шул көн, xix быуатта француз һынлы сәнғәтен яулау йәки еңелеүен һүрәтләргә теләһәләр, Кабанельде оноторға мөмкин, тик Мане менән иҫәпләшергә кәрәк. Ж.-А. Кастаньяри, 1875 йылда (француз теленә тәржемә менән Та. М. Пахомова).

1881 йылдың декабрендә Антонять Прустың тәҡдиме буйынса, рәссам бала саҡ дустарын һәм яңы мәҙәниәт министры, Мане Почетлы легион ордены менән бүләкләнде.

Шуға ҡарамаҫтан, Эдуард Мане ижады 1890 йылдар аҙағына тиклем танылмай. Шул саҡта ғына уның картиналары шәхси һәм дәүләт йыйылыштарына ала башлайлар («Олимпия» дуҫтары тарафынан Луврға көсләп тиерлек бирелә, уның һатып алыу буйынса йәмәғәт 1889 йылда яҙылған).

1879 йылдың сентябрендә Мане ревматизм дың беренсе киҫкен өйәнәге була. Тиҙҙән унда атаксия — хәрәкәттәрҙең координацияһы боҙолоу ауырыуы башлана. Ауырыу тиҙ арала көсәйә, рәссамдың ижади мөмкинлектәре сикләнә. Был осорҙа күп һанлы һәм натюрморт, акварелдәр барлыҡҡа килә.

Ауырыу билдәләре еңеп, Мане һуңғы ҙур полотно «Бар „Фольк-Бержер“» яһа, 1882 йылда Салон уны энтузиазм менән ҡабул иткән. Ниһайәт, был йыл Мане таланты танылыу ала — хатта кем уның менән ғүмере буйы көрәшә. Рәссам булып эшләү генә түгел, йөрөү ҙә ауырлаша. Эдуард Мане 1883 йылдың 19 апрелендә ауыр операция — һул аяғына ампутация кисерә, , ә 11 көн үткәс, тәүге һауығыу билдәләренә ышанһа ла, ҡот осҡос 1883 йылдың 30 апрелендә агония нан вафат була. Уны ерләргә бөтә Париж йыйыла.

Ғаилә

1863 йылда Мане Сюзанна Пленар Леенхофф, голландкаға өйләнә, уның менән роман 10 йыл буйы дауам итә. Леенхофф Мане ҡуҫтыларына фортепиано дәрестәре бирә. Сюзанна, атаһы Огюст.ү һөйәркәһе булған тигән версия ла бар. 1851 йылда улдары Леон Леенхофф тыуған. Атаһы үлгәндән һуң, бер йылдан Мане Сюзаннаға өйләнгән. Леон һәм Сюзанна рәссамдың күп полотноларына модель булғандар.

Эдуард Мане галереяһы

• 
  Валенсиянан Лола(1862)
• 
  Үләндә иртәнге аш (1863)
• 
  Леон Леенхофф Портреты (1868)
• 
  Тимер юлдар (1872-1873)
• 
  Кәмәләр (1874)
• 
  Аржантей (1874)
• 
  Сливовица (1877)
• 
  Мадам Гийеме портреты (1880)
• 
  Ташҡабаҡтан, 1878-79, А. С. Пушкин исемендәге һынлы сәнғәт музейы
• 
  Прустың Антонять Портреты, 1877-1880, А. С. Пушкин исемендәге һынлы сәнғәт музейы
• 
  Кролик (1881)
• 
  Бар «Фольк-Бержер» (1882)

Әҙәбиәт

• Мане Э. Жизнь. Письма. Воспоминания. Критика современников. — М.: Искусство, 1965.
• Прокофьев В. Н. Жизнь и творчество Эдуарда Мане (вступительная статья) // Эдуард Мане: Жизнь, письма, воспоминания, критика современников. — М., 1965.
• Прокофьев В. Н. Живопись Эдуарда Мане между прошлым и будущим. Некоторые вопросы поэтики и стилистики // Прокофьев В. Н. Об искусстве и искусствознании. Статьи разных лет. — М., 1985.
• Перрюшо А. (пер. М. Прокофьевой). Эдуард Мане. — М.: Терра, 2000. — 400 с. — (Мастера). — ISBN 5-300-02940-8.
• Перре Катрин.Модернизм Фуко (Лекция М. Фуко о живописи Э. Мане) 2021 йыл 23 июль архивланған. // Искусство versus литература: Франция — Россия — Германия на рубеже XIX—XX веков: Сб. ст. — М.: ОГИ, 2006. — С. 148—165.
• Чернышева М. А. Мане. — СПб.: Бельведер, 2002.