Назарбаев Нурсолтан Әбеш улы

(Н. Ә. Назарбаев битенән йүнәлтелде)

Нурсолта́н Әбеш улы Назарбаев (ҡаҙ. Звук Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев; 6 июль 1940 йыл) — дәүләт эшмәкәре һәм сәйәсмән, Ҡаҙағстан Республикаһының беренсе президенты. Ҡаҙаҡ ССР-ы Министрҙар Советы рәйесе (1984—1989) һәм президенты (1990—1991); Ҡаҙаҡ ССР-ы Коммунистар партияһы Үҙәк Комитетының 1-се секретары (1989—1991). «Илбашы» (ҡаҙ. Елбасы) рәсми титулына эйә. 2015 йылдың апрелендә бишенсе тапҡыр президент итеп һайлана. 2019 йылдың 19 мартында үҙ теләге менән вазифаһын ҡалдырҙы[3]

Нурсолтан Әбеш улы Назарбаев
ҡаҙ. Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев
Нурсолтан Әбеш улы Назарбаев
Флаг
Флаг
Ҡаҙағстан Республикаһы президенты
Флаг
Флаг
24 апрель 1990 йыл — 20 март 2019 йыл
Алдан килеүсе: вазифа булдырыла
Дауамсы: Ҡасым-Йомарт Тоҡаев (вазифа башҡарыусы)[1]
1990 йылдың 24 апреленән алып 1991 йылдың 10 декабренә тиклем Ҡаҙаҡ ССР-ы президенты булараҡ
Флаг
Флаг
Ҡаҙаҡ ССР-ы КП ҮК 1-се секретары
22 июнь 1989 йыл — 28 август 1991 йыл
Алдан килеүсе: Геннадий Васильевич Колбин
Дауамсы: Вазифа ғәмәлдән сыға
Флаг
Флаг
Ҡаҙаҡ ССР-ның Юғары Советы Рәйесе
22 февраль 1990 йыл — 24 апрель 1990 йыл
Алдан килеүсе: Кийлыбай Усенович Медеубеков
Дауамсы: Ерик Магзумович Асанбаев
Флаг
Флаг
Ҡаҙаҡ ССР-ның Министрҙар Советы Рәйесе
22 март 1984 йыл — 27 июль 1989 йыл
Алдан килеүсе: Байкен Ашимович Ашимов
Дауамсы: Узакбай Караманович Караманов
 
Дине: ислам[2]
Тыуған: 6 июль 1940({{padleft:1940|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:6|2|0}}) (84 йәш)
СССР, Ҡазаҡ ССР-ы (Ҡаҙағстан), Алматы өлкәһе, Ҡарасай районы, Чемолган (Ушконыр) ауылы
Атаһы: Әбеш Назарбаев
Әсәһе: Альжан Назарбаева
Ҡатыны: Назарбаева Сара Алпыс ҡыҙы
Балалары: Дарига
Динара
Әлиә
Партия: КПСС (1962—1991)
«Нур Отан» (1999 йылдан алып)
Ғилми дәрәжәһе: иҡтисад фәндәре докторы[d] (1992)
 
Сайт: www.akorda.kz
 
Автограф:
 
Наградалары:

Ҡаҙағстан:

СССР:

Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены «Почёт Билдәһе» ордены
«Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы
«Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы
«70 лет Вооружённых Сил СССР» миҙалы
«70 лет Вооружённых Сил СССР» миҙалы

Рәсәй Федерацияһы:

Башҡа дәүләттәрҙең:

Большой крест, декорированный большой лентой Ордена За заслуги перед Итальянской Республикой
Большой крест, декорированный большой лентой Ордена За заслуги перед Итальянской Республикой
Азатлыҡ ордены (Украина)
Азатлыҡ ордены (Украина)
Орден Князя Ярослава Мудрого І степени
Орден Князя Ярослава Мудрого І степени
«Күренекле хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры
«Күренекле хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры
Румыния Йондоҙы Ордены
Румыния Йондоҙы Ордены
Большая почётная звезда «За заслуги перед Австрийской Республикой»
Большая почётная звезда «За заслуги перед Австрийской Республикой»
Бөйөк Витаутас Ҙур тәре ордены кавалеры
Исмоили Самони ордены кавалеры
Исмоили Самони ордены кавалеры
Отличнейший орден Святого Михаила и Святого Георгия
Ҡотҡарыусы ордены Ҙур тәреһенең кавалеры
Ҡотҡарыусы ордены Ҙур тәреһенең кавалеры
Орден Короля Томислава на ленте с Большой Звездой
Большой крест ордена Пия IX
Большой крест ордена Пия IX
Алтын почётлы Азатлыҡ ордены
Алтын почётлы Азатлыҡ ордены
Аҡ бөркөт ордены
Аҡ бөркөт ордены
Леопольд I Ҙур тәре ордены кавалеры
1 класлы Икеле аҡ тәре ордены кавалеры
1 класлы Икеле аҡ тәре ордены кавалеры
Кавалер орденской цепи Заслуг Венгрии
Кавалер орденской цепи Заслуг Венгрии
«Нил мәрйене» ордены
«Нил мәрйене» ордены
Почётлы легион Оло Тәре ордены кавалеры
Имән тажы ордены Ҙур тәреһе
Имән тажы ордены Ҙур тәреһе
Хризантема ордены кавалеры
Хризантема ордены кавалеры
Өс йондоҙ орденының Ҙур тәреһе кавалеры
Өс йондоҙ орденының Ҙур тәреһе кавалеры
I класлы Төркиә ордены кавалеры
I класлы Төркиә ордены кавалеры
Кавалер ордена Креста земли Марии на цепи
Кавалер ордена Креста земли Марии на цепи
Бойондороҡһоҙлоҡ ордены (Катар)
Бойондороҡһоҙлоҡ ордены (Катар)
Изге Карл Ҙур тәре ордены
Лента ордена Республики Сербия
«Мугунхва» ордены кавалеры
«Мугунхва» ордены кавалеры

Конфессиональ бүләктәр:

«Дан һәм Намыҫ» ордены
«Дан һәм Намыҫ» ордены
Орден святого благоверного князя Даниила Московского I степени
Орден святого благоверного князя Даниила Московского I степени
I дәрәжә «Аль-Фахр» ордены
I дәрәжә «Аль-Фахр» ордены

Биографияһы

үҙгәртергә

Нурсолтан Әбеш улы Назарбаев 1940 йылдың 6 июлендә Ҡазаҡ ССР-ының (Ҡаҙағстан), Алматы өлкәһе, Ҡарасай районы, Чемолган (Ушконыр) ауылында тыуған.

Башҡа мәғлүмәттәр

үҙгәртергә
  • «VESTI.UZ» сайты мәғлүмәттәре буйынса, Ҡаҙағстанда Назарбаевтың отставкаһы тураһында хәбәрҙәр йөрөй, шул уҡ ваҡытта Конституция буйынса беренсе президент булараҡ ул ғүмеренең һуңғы көндәренәсә был вазифала ҡала ала. Илдең Конституцион советы Нурсолтан Назарбаев үҙ теләге һәм ирке менән ваҡытынан алда президент посын ҡалдырырға хоҡуҡлы тигән ҡарар ҡабул иткән[4].
 
«Ебәк юлы-2009» раллиһының һуңғы этабы барышындағы тантаналы сараларҙа ҡатнашыусы Рәсәй Федерацияһы Президенты Дмитрий Медведев, Төркмәнстан Президенты Ҡорбанғоло Бирҙемөхәммәдов һәм Ҡаҙағстан Президенты Нурсолтан Назарбаев.
  • Планетаның иң бай һәм ҡеүәтле хакимдарының Handelsblatt баҫмаһы төҙөгән рейтингында $1,1 млрд менән 10-сы урынды биләй[5]
  • Нурсолтан Назарбаевҡа Алматы[6] һәм Сулпан-ата[7] Анкара[8] ҡалаларында, Украинала[9] һәйкәл, Астанала барельеф асыла.
  • Уның исемен Иорданияла, Төркиәлә[10] һәм Чечен Республикаһында урамдар йөрөтә[11]. Чечен Республикаһында лицей уның исемен йөрөтә[7]. Тағы ла Ҡаҙағстанда университет, мәктәптәр[12], Назарбаев үҙәге дәүләт учреждениеһы, Аҡтүбә ҡала паркы[13], ләлә сорты[14], орден һәм пик уның исемен йөрөтә[15].

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. Токаев вступил в должность президента Казахстана. РИА Новости. 2019, 19 марта, 09:09 (рус.) (Тикшерелеү көнө: 20 март 2019)
  2. К. Назарбаев: Ислам необходим как воздух 2009 йыл 5 июнь архивланған.
  3. Нурсултан Назарбаев ушел в отставку. РИА Новости. 2019, 19 марта, 16:05
  4. НАЗАРБАЕВ СОБРАЛСЯ НА ПОКОЙ. КТО ПРЕЕМНИК? 15.02.2019 (рус.) (Тикшерелеү көнө: 16 февраль 2019)
  5. Utro.UA — Фото — Топ-10 богатейших правителей современности 2013 йыл 2 декабрь архивланған.
  6. В Алматы поставили памятник Назарбаеву с крыльями беркута — Росбалт.ру
  7. 7,0 7,1 Мнения политологов: Культ без личности / Политика / Baursak.kz - социальная сеть Казахстана. Дата обращения: 15 март 2013. Архивировано 15 март 2013 года. 2012 йыл 13 декабрь архивланған.
  8. В столице Турции открыт памятник Назарбаеву — Gazeta.kz 2013 йыл 28 июль архивланған.
  9. Город юности мстит Назарбаеву
  10. Улица Назарбаева в Турции | TURK-MEDIA(недоступная ссылка)
  11. Улица Назарбаева в Грозном - Общество - Фабрика Новостей. Казахстан. Дата обращения: 15 март 2013. Архивировано 15 март 2013 года.
  12. Главная — АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы» 2013 йыл 12 май архивланған.
  13. rus.azattyq.org/content/monument_aktobe_lenin_park_nazarbayuev_/24098055.html
  14. http://news.mail.ru/inworld/kazakhstan/society/17564607/?frommail=1(недоступная ссылка)
  15. Флаг МЧС водрузили казахстанские спасатели на пике Нурсултана — Headline.kz 2013 йыл 5 апрель архивланған.

Һылтанмалар

үҙгәртергә