Үтә бейек йорттар
Үтә бейек йорттар (ингл. skyscraper) — кешеләргә йәшәү һәм хеҙмәт урындары булдырыу өсөн төҙөлгән донъялағы иң бейек йорт-биналар, манаралар.
Уларҙың минималь бейеклеге күпме булырға тейешлеге бөгөн дә бәхәс тыуҙыра. АҠШ һәм Европала минималь бейеклеге 150 м йәки 500 фут булған йорттарҙы үтә бейектәр рәтенә индерәләр[1].
300 метрҙан бейек биналар үтә бейек йорттар тип атала[2].
Иң бейек йорттарҙың бейеклеген иҫәпләгәндә теле— һәм радиоманаралар оҙонлоғо бында кермәй.
Бина бейеклеген үлсәүҙәге өс критерий:
- бинаның конструктив бейеклеге.
- өҫтәге ҡатҡа хәтле .
- антенна(һ.б.) осонаса.
Төп критерий булып — 1-се тора.
19-сы быуатҡа ҡәҙәре бейек биналар һирәк төҙөлгән.
2011 йылдың октябренә донъяла 150 метрҙан бейек 2490 бейек ҡоролма иҫәпләнә[3].
Беренсе иң бейек ҡоролма
үҙгәртергә
Иң беренсе бейек ҡоролма булып 1985 йылда төҙөлгән Чикаголағы The Home Insurance Building иң бейек бина һанала. Ул 1931 йылға хәтле була. Башта ул 42 метрлы һәм 10 ҡатлы булып төҙөлә, ә 1891 йылда тағын ике ҡат өҫтәлә (бейеклеге 55 метрға етә). Проект авторы — Уильям Ле Барон Дженни. Ул бина төҙөүҙә беренсе булып каркастар ҡуллана.
Иң бейек 10 ҡоролма
үҙгәртергәЕрҙәге иң бейек 10 ҡоролма
үҙгәртергә| Исеме | Ҡала | Бейеклеге, м | Ҡаттар | Төҙөлөү йылы |
|---|---|---|---|---|
| Бурдж Халифа |  Дубай |
828 | 163 | 2009 |
| Шанхай башняһы |  Шанхай |
632 | 128 | 2014 |
| Абрадж аль-Бейт |  Мәккә |
601 | 120 | 2012 |
| Халыҡ-ара сауҙа үҙәге 1 |  Нью-Йорк |
541,3 | 104 | 2013 |
| Тайбэй 101 |  Тайбэй |
508 | 101 | 2004 |
| Шанхай бөтә донъя сауҙа үҙәге | Шанхай |
492 | 101 | 2008 |
| Халыҡ-ара коммерция үҙәге |  Гонконг |
484 | 108 | 2010 |
| Петронас-1 |  Куала-Лумпур |
452 | 88 | 1997 |
| Петронас-2 | Куала-Лумпур |
452 | 88 | 1997 |
| Наньцзин Гринлэнд аҡса үҙәк | Нанкин |
316,6 | 66 | 2010 |
Ҡитғалар буйынса иң бейек ҡоролма
үҙгәртергә| Континент | Исеме | Ҡала | Бейеклеге, м | Ҡаттар | Төҙөү йылы | |
| Австралия һәм Океания | Q1 |  Австралия, Голд-Кост |
323 | 78 | 2005 | |
| Азия | Дубай манараһы | , Дубай |
828 | 163 | 2009 | |
| Африка | Карлтон Сентр Офис Тауэр (инг.)баш. |  КАР, Йоханнесбург |
223 | 50 | 1973 | |
| Европа | Меркурий Сити Тауэр |  Рәсәй Федерацияһы, Мәскәү |
339 | 75 | 2013 | |
| Төньяҡ Америка | Халыҡ-ара сауҙа үҙәк 1 | АҠШ, Нью-Йорк |
541,3[4] | 105 | 2013 | |
| Көньяҡ Америка | Парке Сентраль Торре Эсте (инг.)баш. | .svg){kind=small} Венесуэла, Каракас |
225 | 56 | 1979 |
Тарихи иң бейек ҡоролмалар
үҙгәртергә| Исеме | Төҙөлөү йылы | Ҡала | Статусы | Бейеклеге (м) | ҡаттары | |
| Хоум-иншуранс-билдинг | 1885 | АҠШ Чикаго |
1931 йылда емерелә | 55 | 12 | |
| Уорлд билдинг | 1890 | АҠШ Нью-Йорк |
1955 йылда емерелә | 94 | 20 | |
| Манхэттен Лайф иншуренс билдинг (инг.)баш. | 1894 | АҠШ Нью-Йорк |
1930 йылда емерелә | 106 | 18 | |
| Парк Роу билдинг (инг.)баш. | 1899 | АҠШ Нью-Йорк |
әле лә бар | 119 | 30 | |
| Зингер билдинг (инг.)баш. | 1908 | АҠШ Нью-Йорк |
1968 йылда емерелә | 187 | 47 | |
| Метрополитан Лайф Тауэр | 1909 | АҠШ Нью-Йорк |
әле лә бар | 213 | 50 | |
| Вулворт билдинг | 1913 | АҠШ Нью-Йорк |
әле лә бар | 241 | 60 | |
| Трамп билдинг | 1930 | АҠШ Нью-Йорк |
әле лә бар | 283 | 71 | |
| Крайслер билдинг | 1930 | АҠШ Нью-Йорк |
әле лә бар | 319 | 77 | |
| Эмпайр Стейт билдинг | 1931 | АҠШ Нью-Йорк |
әле лә бар | 381,3 | 102 | |
| Бөтә донъя сауҙа үҙәге (1-се манара) | 1972 | АҠШ Нью-Йорк |
2001 йылда емерелә | 417 | 110 | |
| Сирс-Тауэр (хәҙер Уиллис-тауэр) | 1973 | АҠШ Чикаго |
әле лә бар | 443,2 | 110 | |
| Петронас-Тауэрс | 1998 | Малайзия Куала-Лумпур |
әле лә бар | 451,9 | 88 | |
| Тайбэй 101 | 2004 | Ҡытай Республикаһы Тайбэй |
әле дә бар | 508 | 101 | |
| Бурдж Халифа | 2009 | Дубай |
әле дә бар | 828 | 163 |
Галерея
үҙгәртергә-
Тайбэй 101 -
ВТЦ, Роттердам -
Франкфурт -
«Swiss Re» («Ҡыяр») Лондон -
БМО бинаһы, Нью-Йорк -
Түбән Манхэттэн, Нью-Йорк -
Төнгө Торонто -
Миллениум манараһы, Вена -
Цзинь Мао, Шанхай
.JPG)
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Skyscrapernews 2018 йыл 4 октябрь архивланған.
- ↑ CTBUH Criteria for Defining and Measuring Tall Buildings (ингл.). — Критерии Совета по высотным зданиям и городской среде (CTBUH) по классификации высотных зданий. Дата обращения: 9 июль 2010. Архивировано 24 август 2011 года.
- ↑ CTBU. List of all completed buildings in the world 2012 йыл 11 ғинуар архивланған. (инг.)
- ↑ Tallest skyscrapers | Emporis.com
Һылтанмалар
үҙгәртергә
|
Үтә бейек йорттар Викимилектә |
|---|---|
|
Үтә бейек йорттар Викияңылыҡтарҙа |
- Kingdom Tower — Иң бейек ҡоролма 2012 йыл 3 сентябрь архивланған.
- Бейек мода 2008 йыл 20 февраль архивланған. «Новые известия» 15.02.2007
- Skyscraperpage — Донъяның иң бейек ҡоролмалары
- Күктерәүҙәр төҙөлөшө (инг.)
- Бейек биналар базаһы 2011 йыл 6 август архивланған. (инг.)
- Күктерәүҙәр виртуал музее (инг.)
- Бейек биналар һәм ҡалалар советы (инг.)
- Мәскәү биналары фотолары 2012 йыл 10 апрель архивланған. (рус.)