Изге Лаврентий йылғаһы
Изге Лаврентий йылғаһы (франц. fleuve Saint-Laurent, ингл. Saint Lawrence River) — АҠШ һәм Канада территориялары аша ағыусы һәм Бөйөк күлдәрҙе Атлантик океан менән тоташтырыусы Төньяҡ Америкалағы ҙур һыу артерияһы.
| Изге Лаврентий йылғаһы | |
|---|---|
| фр. fleuve Saint-Laurent, ингл. Saint Lawrence River | |
 Квебекта Изге Лаврентий йылғаһының яры | |
| Характеристика | |
| Оҙонлоғо | 1197 км |
| Бассейн | 1 344 200 км² |
| Һыу сығымы | 10 400 м³/с |
| Һыу ағымы | |
| Инеше | Онтарио |
| · Бейеклеге | 250 м |
| · Координаталар | 44°11′06″ с. ш. 76°33′03″ з. д.HGЯO |
| Тамағы | Изге Лаврентий ҡултығы |
| · Бейеклеге | 0 м |
| · Координаталар | 48°02′16″ с. ш. 69°34′27″ з. д.HGЯO |
| Урынлашыуы | |
| Һыу бассейны | Атлантик океан |
| Илдәр |  АҠШ, .svg){kind=small} Канада
|
| Изге Лаврентий йылғаһы Викимилектә | |
Гидрография
үҙгәртергәТамағында йылғаның киңлеге 130 километр тәшкил итә. Оҙонлоғо 1197 км[1], бассейн майҙаны — 1 344 200 км².[2]
Йылғаға француз сәйхәтсеһе Жак Картье тарафынан исем бирелгән. Йылға ҡойған ҡултыҡ та (Изге Лаврентий ҡултығы) шул уҡ атаманы йөрөтә.
Яр буйының текә ҡаялары һәм үҙәндәре һыу менән осрашып донъялағы иң ҙур фьорд — Сагеней фьордын барлыҡҡа килтерә. Ул яҡынса 100 километрға тиклем һуҙыла. Төньяҡтан йылғаға Сагеней ҡушылдығы эстуарий барлыҡҡа килтереп үҙ һыуҙарын ҡоя. Монреаль ҡалаһынан һуң яҡынса 160 километр дауамында йылға бихисап тупһалар менән осраша.
Фауна
үҙгәртергәЙылғала белухаларҙы, финвалдарҙы һәм күк киттарҙы осратырға мөмкин. Изге Лаврентий йылғаһында йөҙләгән төр балыҡ, 20 төрҙән ашыу ер-һыу хайуандарын һәм һөйрәлеүселәр, шулай уҡ 12 төр һыу һөтимәрҙәр йәшәй. Һаҙлыҡтарҙа һәм яр буйында яҡынса 300 төр ҡош оя ҡора.
Хужалыҡта әһәмиәте
үҙгәртергәЙылға бассейнында яҡынса 20 миллион кеше, шул иҫәптән 4 млн — Монреаль ҡалаһында йәшәй.
Йылға һәм каналдар буйлап диңгеҙ суднолары ла йөрөй ала, һәм Изге Лаврентий транспорт юлы булараҡ бик ҙур әһәмиәткә эйә.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Rivers of Canada (ингл.). The Canadian Atlas Online. Royal Canadian Geographical Society. Дата обращения: 9 март 2015. 2015 йыл 2 апрель архивланған.
- ↑ Rivers Flowing into the Atlantic Ocean (ингл.). The Atlas of Canada. Natural Resources Canada. Дата обращения: 9 март 2015.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Regional Geography of the St. Lawrence River (инг.)
- Information about Juniper Island (Ontario) 2009 йыл 25 декабрь архивланған. (инг.)
- Лаврентия святого река // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Был гидрология буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып 
Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ