Зәбур

Зәбур - (Псалти́рь, Псалты́рь) - (Ҡалып:Lang-chu; грек. ψαλτήριον, псалтерий тигән музыка ҡоралы атамаһынан — Иҫке Ғәһедтең Библия китабы. Зәбур 150 йәки 151 псаломдан — мәдхиәнән тора, улар тормоштоң төрлө һынауҙары ваҡытында диндарҙарҙың илаһи кисерештәрен сағылдыра.Иҫке йәһүд теленән тәржемә ителгән. Библияла Зәбур Иов Китабынан һуң һәм Сөләймән (Исламда - пәйғәмбәр) Риүәйәттәре Китабы алдынан тора. Күпмелер милли Библияларҙа Зәбур китабы «Псаломдар» тип атала, мәҫәлән, грек. Ψαλμοί, ингл. Psalms.

Йәһүдиҙәрҙә был китап йәһ. תהלים‎ (тəhилим, «маҡтауҙар») тип атала.

Зәбурҙың («Псалтирь») нәсраниҙар ғибәҙәте ваҡытында ҡулланыла торған айырым баҫмалары ла Псалтирь тип атала.

Зәбур тураһында Ислам

Забу́р (ғәр. زبور‎) — Илаһи Китап, Ислам пәйғәмбәре Дауытҡа иңгән. Ҡөрьәндә телгә алына.

Забур Аллаһы тәғәләнең Тәураттан һуң ебәргән икенсе Китабы. Ислам ғөләмәләренең күбеһе Зәбур тип Псалтирҙе атай. Зәбур күләме буйынса Илаһи Китаптарҙың иң бәләкәйе. Таурат менән Ҡөрьәндән айырмалы, Зәбурҙа яңы дини күрһәтмәләр юҡ. Дауыт Пәйғәмбәр Муса тәғлимәтенә таяна, ә Зәбур Муса пәйғәмбәр шәриғәтен артабан да нығытыуға хеҙмәт итергә тейеш булған. Мәдхиәләр (псаломдар) Зәбурҙа шиғри тел менән бирелгән һәм уға тәрән мәғәнәле һүҙҙәр, тәҡдимдәр һәм нәсихәттәр ингән .

Псаломдар (мәдхиәләр) нумерацияһы

Тексты псаломдарға бүлеү ( нумерация ла) Библияның йәһүди ( масорет) телендәге боронғо грек телендәгенән айырыла.

Зәбур боронғо йәһүд теленән тәржемә (масорет)	Боронғо грек теленән тәржемә(Septuaginta)
1–8	1–8
9-10	9
11-113	10-112
114-115	113
116:1-9	114
116:10-19	115
117-146	116-145
147:1-11	146
147:12-20	147
148-150	148-150

Псаломдар (мәдхиәләр) сәнғәттә һәм әҙәбиәттә

Псалом яҙылған кувшин. Билдәһеҙ француз эшләгән, биҙәктәрҙе лә билдәһеҙ американ эшләгән. Бруклин музейы,Нью-Йорк- NY - DSC08371

Һанс Кристиан Андерсендың "Кейек аҡҡоштар" тигән әкиәтендә ошондай эпизод бар

Элиза үҙе тирәләй ҡулға-ҡул тотоношоп баҫҡан ағаларын күрә; яҡшылап аяҡ терәр ер ҙә юҡ ине хатта. Диңгеҙ ярһып ҡаяға һуғыла, барыһын да һыуға ҡойондора; ялағай ялтырауынан күкте ялҡын ялмап алған төҫлө, туҡтауһыҙ күк күкрәй, әммә туғандар ҡулға-ҡул тотоноп, Аллаға ялбарып мәдхиәләр (псаломдар) йырлайҙар, был уларға сабырлыҡ һәм ғәйрәт бирә.

Әҙәбиәт

Исчерпывающую библиографию русских исследований, толкований и переводов Псалтири см. в книге:

• Книги Ветхого Завета в переводе П. А. Юнгерова. Учительные книги. М., 2012, с.164-175 (библиография составлена и частично отреферирована А. Г. Дунаевым).
• Немировский, Е. Л., История славянского кирилловского книгопечатания XV — начала XVII века. Том II, часть 2: Начало книгопечатания у южных славян. М.: Наука, 2005. ISBN 5-02-032678-X (вся серия), ISBN 5-02-033223-2 (конкретно том II, часть 2).
• Никольский, Н. М., Царь Давид и псалмы. Спб., 1908.
• Полный православный богословский энциклопедический словарь, т. 2. Спб.: изд-во П. П. Сойкина, 1913.
• Розов, Н., Древнерусский миниатюрист за чтением псалтири // Труды отд. древнерус. литературы. Т. 22. М. — Л., 1966.
• Употребление книги Псалтырь в древнем быту русского народа // Православный собеседник. Кн. 4. Казань, 1857.
• Успенский, Н. Д., Древнерусское певческое искусство (2-е изд.). М., 1971.
• Ellis, P., The men and the message of Old Testament. N. Y., 1963.
• Lods, А., Histoire de la littérature hébraique et juive depuis les origines jusqu'à la ruine de l'état juif. Paris, 1950.
• Али-заде, А. А. Забур (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
• Kraus H.-J. Psalmen. 5., grundlegend überarbeitete und veränderte Aufl. Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag des Erziehungsvereins, 1978 (Bd. 1 Psalmen 1-59; Bd. 2. Psalmen 60-150; Bd. 3. Theologie der Psalmen)
• Hossfeld F.-L., Zenger E. Psalmen 51-100. Freiburg: Herder, 2000; 3. Aufl., 2007. 727 S. (Herders theologischer Kommentar zum Alten Testament). ISBN 3-451-26826-4.
• Hossfeld F.-L., Zenger E. Psalmen 101—150. Freiburg: Herder, 2008. 912 S. (Herders theologischer Kommentar zum Alten Testament). ISBN 3-451-26827-2.
• The Bible and the Dead Sea Scrolls, ed. by James H. Charlesworth. Leiden: Brill, 2005, p. 93-97.

Һылтанмалар

на русском языке

• Али-заде, А. А. Забур (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.

на других языках

• Ҡалып:ЭИ/2
• Williams T.F. Qumran Psalms Scroll (11Q5/11QPs-a) 2020 йыл 9 июнь архивланған.
• Псалтирь (греч.) в Септуагинте (и англ. перевод)
• ΨΑΛΜΟΙ 2018 йыл 2 сентябрь архивланған. (Псалтирь на древнегреческом языке)
• Латинские Псалтири (Psalterium Gallicanum, juxta Hebraeos, Romanum, Pianum и прочие редакции)
• Psalterium sec. Vulgatam Clementinam 2014 йыл 9 ғинуар архивланған. (латинская Псалтирь по тексту Климентинской Вульгаты)
• Der Deutsch Psalter mit den Summarien Псалтирь в переводе и с комментариями М.Лютера (1535)
• Ψалтирь (Псалтирь на церковнославянском языке, воспроизведение текста по Елизаветинской Библии)
• Псалтирь на церковнославянском языке 2017 йыл 16 декабрь архивланған. (в русской транскрипции, без ударений)
• Псалтирь по Септуагинте (с самодельным подстрочным переводом на русский)
• Псалтирь с толкованием на сайте Полного Православного Молитвослова
• Параллельный славянско-русский текст Псалтири в переводе Е. Н. Бируковой, И. И. Бирукова (издание 2007 г.) 2018 йыл 7 ноябрь архивланған.
• Параллельные латинский и английский тексты Псалтири
• Стихотворная (метрическая) Псалтирь Стернхолда-Хопкинса (по изданию 1812 г.) 2013 йыл 30 март архивланған.
• Стихотворная (метрическая) Псалтирь Т.Равенскрофта (электронное факсимиле издания 1621 г.)
• Женевская Псалтирь (по изданию 1729 г.)
• Псалмы.ру. Святые и старцы о Псалтири
• Тегилим с параллельным английским переводом

• Тегилим — русская транслитерация еврейского текста и русский перевод 2018 йыл 14 август архивланған.
• Тегилим — современный русский перевод
• Псалмы — Ҡыҫҡа йәһүд энциклопедияһынан (рус.)
• Современное, с обозначением нумерации каждого стиха, переложение церковнославянской Псалтири на язык русский (документ в формате docx)
• Псалтирь Следованная, репринтное издание Донского монастыря, 1993 г., часть 1 часть 2