Боҙаяҙ

Боҙаяҙ (рус. Бузовьязы) — Башҡортостандың Ҡырмыҫҡалы районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 1492 кеше. Почта индексы — 453149, ОКАТО коды — 80235815001.

Боҙаяҙ
Нигеҙләү датаһы	1757
Дәүләт	Рәсәй
Административ үҙәге	Боҙаяҙ ауыл Советы (Ҡырмыҫҡалы районы) һәм Боҙаяҙ районы
Административ-территориаль берәмек	Боҙаяҙ ауыл Советы (Ҡырмыҫҡалы районы), Ҡырмыҫҡалы районы, Боҙаяҙ районы һәм Стәрлетамаҡ кантоны
Халыҡ һаны	1492 кеше (2010), 1624 кеше (2002), 1541 кеше (2009)
Почта индексы	453149
Боҙаяҙ Викимилектә

Тарих

Мишәрҙәр Борай яҡтарынан килгәндәр һәм Иҫке Мерәҫ (хәҙер ауыл Дәүләкән районына инә) ауылында йәшәүсе Стәрлетамаҡ өйәҙе Нуғай даруғаһының Өршәк-Мең олоҫы башҡорттарынан алгандар. Улар ерҙе 20 йылға арендаға алып тора. Һуңынан килешеү яңынан илле йылға оҙайтыла. Башта ауылға нигеҙ һалыусы Мөслим Ҡәныбәков хөрмәтенә Мөслим тейеп атала, һуңынан ауылга Боҙаяҙ йылғаһы исеме эйәрә. 1920 йылда Боҙаяҙҙа 957 йортта 3748 кеше йәшәй.

1935-1956 йылдарҙа – Боҙаяҙ районы үҙәғе.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	1492	701	791	47,0	53,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Милли состав:

Ауылдың төп халҡы татарҙар (мишәр татарҙары) - 53%

Мәҙәниәт

Аулда китапхана, мәҙәниәт йорто бар.

Бер нисә аулдың халҡын ҡабул иткән дауаһана бар һәм дарыухана эшләй.

Мәсет, почта бүлеге һәм мәктәп менән балалар баҡсаһы бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Ҡырмыҫҡалы): 26 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Ҡарлыман): 39 км

• 
  Боҙаяҙ мәсете
• 
• 
• 
• 
• 

Билдәле шәхестәр

• Булгакова Дилә Хәмзә ҡыҙы (11.07.1937) — шағир, прозаик. 1997 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәй Федерацияһы Яҙыусылар союздары ағзаһы.
• Әсәнов Фәнил Абдулһаҙый улы (30 декабрь 1929 йыл — 30 ғинуар 1995 йыл) — журналист, яҙыусы, шағир һәм драматург, йәмәғәт эшмәкәре. РСФСР-ҙың (1980) һәм Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре
• Әбдиев Рифғәт Фәйез улы (22.12.1926) ғалим-философ, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Философия фәндәре докторы (1996).
• Ҡәнзәфәр Усаев (1738, Нуғай даруғаһы, Саҡмағош ауылы — 10 июль 1804, Балтик Порты, хәҙерге Палдиски, Эстония) — Е. И. Пугачевтың күренекле көрәштәше. 1757 йылдан Боҙаяҙ ауылында мулла була, 1762 йылдан — мишәр сотнигы.

Һылтанмалар

• Боҙаяҙ // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.  (Тикшерелеү көнө: 20 декабрь 2018)
• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978–5–295–04683–4 (рус.)