Яппар-Йәнбәк

Яппар-Йәнбәк (рус. Япар-Янбеково; икенсе атамаһы Мишкә) — Башҡортостан Республикаһының Дәүләкән районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 79 кеше булған. ОКАТО коды — 80222816012.

Ауыл
Яппар-Йәнбәк рус. Япар-Янбеково
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Дәүләкән районы
Ауыл биләмәһе	Имай-Ҡарамалы ауыл Советы (Дәүләкән районы)
Координаталар	54°14′24″ с. ш. 55°31′53″ в. д.
Нигеҙләнгән	1896
Беренсе мәртәбә телгә алынған	1896
Халҡы	↘79 кеше (2010)
Милли состав	башҡорттар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	453427
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 222 816 012
ОКТМО коды	80 622 416 146
Яппар-Йәнбәк

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	79	40	39	50,6	49,4

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Дәүләкән): 50 км
• Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Имай-Ҡарамалы): 11 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Дәүләкән): 50 км

Тарихы

Яппар-Йәнбәк ( М и ш к ә) район үҙәгенән һәм Дәүләкән тимер юл станцияһынан көнсығышҡа табан 50 саҡрым алыҫлыҡта Өршәк йылғаһы буйында урынлашҡан. Ауылға XIX быуат аҙағында Бәләбәй өйәҙенә ингән Яппар аыуылы һәм Стәрлетамаҡ өйәҙенең Йәнбәк ауылынан кешеләре нигеҙ һалған, тип фаразлана. 1896 йылдағы сығанаҡтарҙа телгә алына, ошо йылда 1115 дисәтинә ер һәм 138 дисәтинә урман менән файҙаланғандар. 1896 йылда 13 йортта 43 кеше йәшәгән. 1906 йылда мәсет теркәлгән. 1896-1914 йылдарҙа Ҡаҙанғол, 1914-1923 йылдарҙа Имай-Ҡармалы, 1923-1926 йылдарҙа Дәүләкән улусы составында. 1926-1930 йылдарҙа Стәрлетамаҡ өйәҙе Өршә-Мең улусы, 1930-1934 йылдарҙа Ауырғазы районы Яңы Йәнбәк ауыл Советы, 1932 йылдан Дәүләкән районы составында. 1919-1923 йылдарҙа Яппар-Йәнбәк ауыл Советы үҙәге, 1923-1926 йылдарҙа Мерәҫ ауыл Советы составында.1934-1951 йылдарҙа Мерәҫ, 1952-1965 йылдарҙа Екатерино-Григорьевск, 1965 йылдан Имай‑Ҡарамалы ауыл Советына ҡарай. Совет осоронда ауыл халҡы «Өршәк» колхозында эшләй.

Халҡы: 1896 йылда — 43 кеше; 1902 йылда — 44 кеше; 1906 йылда — 165 кеше; 1917 йылда — 167 кеше; 1920 йылда — 169 кеше; 1923 йылда — 157 кеше; 1926 йылда — 169 кеше, 1932 йылда — 161 кеше; 1939 йылда — 148 кеше; 1959 йылда — 194 кеше; 1989 йылда — 110 кеше; 2002 йылда — 117 кеше; 2010 йылда— 79 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты бар.

Урамдары

Исемдәре:

Үҙәк урам (рус. Центральная (улица))

Билдәле шәхестәре

• Хисмәтуллин Ниғмәт Гәрәй улы (1914—?), Бөйөк Ватан һуғышы яугиры. 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының ветеринар хеҙмәткәре, гвардия старшинаһы. Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалеры (1945).
• Суруров Таһир Сабир улы (рус. Суруров Тагир Сабирович) 1902 йыл ― 24 ноябрь 1943 йыл) — легендар 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы яугиры, гвардия ҡыҙылармеецы, рядовой.

Һылтанмалар

• Яппар-Йәнбәк // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 18 февраль 2021)
• Япар-Янбеково на портале «Генеалогия и Архивы» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 18 февраль 2021)
• * Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий 470-се б. 2022 йыл 28 март архивланған.
• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• А.Казанцев. «История населённых пунктов Давлекановского района». — Өфө: «Издательские решения. По лицензии Ridero», 2021 й. — С. 348-се б..
• «Налог Белешмәһе» статистикаһында Яппар-Йәнбәк ауылы