Хөсәйен (Дәүләкән районы)
Хөсәйен (рус. Хусаиново) — Башҡортостандың Дәүләкән районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 304 кеше[2]. Почта индексы — 453424, ОКАТО коды — 80222819007.
| Ауыл | |
| Хөсәйен рус. Хусаиново | |
.jpg) Хөсәйен ауылы | |
| Ил | |
|---|---|
| Федерация субъекты | |
| Муниципаль район | |
| Ауыл биләмәһе | |
| Координаталар | |
| Нигеҙләнгән | |
| Беренсе мәртәбә телгә алынған | |
| Элекке исеме |
Иҫке Хөсәйен, Иҫке Хәсән |
| Халҡы | |
| Милли состав |
башҡорттар — 98% |
| Сәғәт бүлкәте | |
| Почта индексы |
453424 |
| Һанлы танытмалар | |
| Автомобиль коды |
- |
| Код ОКАТО | |
| Код ОКТМО | |
.svg)
Халыҡ һаны
үҙгәртергәБөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | |||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 304 | 153 | 151 | 50,3 | 49,7 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Тарихы
үҙгәртергәРайон үҙәгенән һәм Дәүләкән тимер юл станцияһынан көньяҡ-көнсығышҡа табан 41 саҡрым алыҫлыҡта Өршәк йылғаһы буйында урынлашҡан. Ауылға XVIII быуаттың 2-се яртыһында Нуғай даруғаһы Өршәк-Мең улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һала. Тәүге төпләнеүсе улус старшинаһы Хөсәйен Бикбулатов исеме менән аталған. Шулай уҡ Иҫке Хөсәйен, Иҫке Хәсән булараҡ теркәлгән[3]. Ауыл тәүге тапҡыр 1895 йылдағы перепись буйынса иҫәпкә алына. 13 ихатала 70 кеше йәшәгән. XX быуат башында Яңы Хөсәйен бүлендек ауылы барлыҡҡа килгәндән һуң Иҫке Хөсәйен булараҡ иҫәпкә алынған.
1896 йылдағы «Бәләбәй өйәҙе ауыл ер йәмғиәттәре расписаниеһы»нда 2 торама пункт: 4679 дисәтинә ер һәм 29 дисәтинә урманы булған аҫаба башҡорттар, 44 дисәтинә ерле яңы күсеп сыҡҡан крәҫтиәндәр торама пункты теркәлгән. 1895 йылға Стәрлетамаҡ өйәҙе Өршәк-Мең улусы составында. 1896—1923 йылдарҙа Бәләбәй өйәҙе Имай-Ҡармалы, 1923—1930 йылдарҙа Стәрлетамаҡ улустарында. 1930—1932 йылдарҙа Ауырғазы районы Яңы Йәнбәк ауыл советы, 1932—1951 йылдарҙа Дәүләкән районы Яңы Йәнбәк ауыл советы составында. 1952—1965 йылдарҙа Филипповка ауыл советы, 1965 йылдан Ҡаҙырғол ауыл Советы биләмәһендә. XIX быуат аҙағында мәсет төҙөлә, мәктәп асыла, училище, һыу тирмәне булған. 1873 йылда мәктәптә 20 кеше уҡыған. Малсылыҡҡ, умартасылыҡ, урман кәсептәре, игенселек менән шөғөлләнгәндәр. Совет осоронда ауыл кешеләре «Труд», Тельман исемендәге , III Интернационал, «Өршәк», «Правда», «Маяҡ» колхоздарында эшләй.
Малсылыҡ, умартасылыҡ, урман кәсептәре, игенселек менән шөғөлләнгәндәр. Халҡы: 1795 йылда — 70 кеше; 1816 йылда — 169 кеше; 1859 йылда — 248 кеше; 1870 йылда — 235 кеше; 1896 йылда — 250 кеше; 1906 йылда — 298 кеше; 1920 йылда — 228 кеше; 1939 йылда — 253 кеше; 1959 йылда — 342 кеше; 1989 йылда — 240 кеше; 2002 йылда — 321 кеше; 2010 йылда — 304 кеше. Башҡорттар —98 % (2002). Башланғыс мәктәп (Яңы Йәнбәк урта мәктәбе филиалы), фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб, китапхана бар.[4][5]
Урамдары
үҙгәртергәИсемдәре:[6]
Географик урыны
үҙгәртергәБилдәле шәхестәре
үҙгәртергә- Ибраһим Тойғонов (1793—?) — хәрби эшмәкәр. 1812 йылғы Ватан һуғышында һәм Рус армияһының сит илгә 1813—1814 йылдарҙағы походтарында ҡатнашыусы.
- Ҡотлогилдин Мырҙабай Мырҙагилде улы (10 июнь 1918 йыл башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 3 сентябрь 1916 йыл) — 10 июль 2000 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы яугиры, 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының гвардия сержанты.Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалеры.(1945).
Видеояҙмаларҙа
үҙгәртергәИҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы / Хөсәйен ауылы (Дәүләкән районы)
- ↑ А.З.Асфандияров «История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий» 470-се б. 2022 йыл 28 март архивланған.
- ↑ А.Казанцев. «История населённых пунктов Давлекановского района». — Өфө: «Издательские решения. По лицензии Ridero», 2021 й. — С. 325—327-се б.б..
- ↑ «Налог Белешмәһе» статискаһында Хөсәйен ауылы
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Хөсәйен (Дәүләкән районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- А.З.Асфандияров «История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий» 470-се б. 2022 йыл 28 март архивланған.
- А.Казанцев. «История населённых пунктов Давлекановского района». — Өфө: «Издательские решения. По лицензии Ridero», 2021 й. — С. 325—327-се б.б..
- «Налог Белешмәһе» статискаһында Хөсәйен ауылы