Красовский Николай Николаевич

Красовский Николай Николаевич
	Красовский Николай Николаевич
	рус. Никола́й Никола́евич Красо́вский
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР; Рәсәй
Тыуған ваҡыттағы исеме	рус. Никола́й Никола́евич Красо́вский
Тыуған көнө	7 сентябрь 1924
Тыуған урыны	Екатеринбург, РСФСР, СССР
Вафат булған көнө	4 апрель 2012 (87 йәш)
Вафат булған урыны	Екатеринбург, Рәсәй
Ерләнгән урыны	Широкореченское кладбище[d]
Балалары	Красовский, Андрей Николаевич[d]
Һөнәр төрө	математик
Эшмәкәрлек төрө	теория управления[d]
Эш урыны	Институт математики и механики им. Н. Н. Красовского Уральского отделения Российской академии наук[d]; Станкомаш[d]; Урал дәүләт техник университеты[d]; А. М. Горький исемендәге Урал дәүләт университеты[d]
Уҡыу йорто	Урал дәүләт техник университеты[d]
Ғилми дәрәжә	физика-математика фәндәре докторы[d]
Ғилми етәксе	Барбашин, Евгений Алексеевич[d], Малкин, Иоэль Гильевич[d] һәм Четаев, Николай Гурьевич[d]
Аспиранттар	Юрий Сергеевич Осипов[d], Куржанский, Александр Борисович[d], Субботин, Андрей Измайлович[d], Субботина, Нина Николаевна[d], Лукоянов, Николай Юрьевич[d], Рафаил Фёдорович Габасов[d], Фаина Михайловна Кириллова[d], Александр Георгиевич Ченцов[d] һәм Третьяков, Владимир Евгеньевич[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Ойошма ағзаһы	Рәсәй Фәндәр академияһы һәм СССР Фәндәр академияһы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	Большая золотая медаль имени М. В. Ломоносова[d] (1996) Премия имени А. М. Ляпунова[d] (1992) премия Исаака[d] (2006) IEEE Control Systems Award[d] (2003)
Вики-проект	Проект:Математика[d]

Красовский Николай Николаевич (7 сентябрь 1924 йыл — 4 апрель 2012 йыл) — математика һәм механика өлкәһендә СССР һәм Рәсәй ғалимы. Оптималь идара итеү һәм дифференциаль уйындар теорияһы буйынса ҙур фәнни мәктәпкә нигеҙ һалыусы. СССР Фәндәр академияһы һәм Рәсәй Фәндәр академияһы академигы. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1974).

Биография

Николай Николаевич Красовский 1924 йылдың 7 сентябрендә Екатеринбург ҡалаһында киң билдәле табип ғаиләһендә тыуған.

1949 йылда Урал политехник институтын (УПИ) тамамлай. 1949—1959 йылдарҙа Урал политехник институтында уҡыта (1958—1959 йылдарҙа — юғары математика кафедраһы мөдире).

1959—1970 йылдарҙа Урал дәүләт университетында (УрДУ) математика һәм механика факультетында уҡыта. Теоретик механика (1959—1960), хисаплау математикаһы (1961—1963), ғәмәли математика (1965—1970) кафедралары мөдире була. Урал дәүләт университетының теоретик механика кафедраһы профессоры. Мәктәптә уҡытыуҙа ҡатнаша.

Уҡытыу менән бер рәттән ғилми эшмәкәрлек менән шөғөлләнә, физика-математика фәндәре докторы була (1957). 1963 йылдан Свердловск ҡалаһында С. B. Стечкин ойошторған (И. M Виноградов һәм М. В. Келдыш ярҙамы менән) СССР Фәндәр академияһының Урал бүлексәһе математика һәм механика институтында эшләй.

1964 йылдың 26 июненән СССР Фәндәр академияһының механика һәм идара итеү процестары бүлегенең (механика) ағза-корреспонденты; 1968 йылдың 26 ноябренән СССР Фәндәр академияһының механика һәм идара итеү процестары бүлегенең (тотороҡлолоҡ һәм көйләү теорияһы) академигы.

970—1977 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһының Урал бүлексәһенең математика һәм механика институты директоры. Рәсәй Фәндәр академияһы Урал бүлексәһенең Математика һәм механика институтының баш ғилми хеҙмәткәре һәм Рәсәй Фәндәр академияһының кәңәшсеһе.

Улы Андрей (1953) — механик, физика-математика фәндәре докторы.

2012 йылдың 4 апрелендә вафат була. Ҡаланың почетлы граждандары аллеяһында Широкореченск зыяратында ерләнгән.

2013 йылда Бөтә Рәсәй мәктәп уҡыусылары олимпиадаһында информатика буйынса иң күп мәрәй йыйған 14 йәшкә тиклемге уҡыусылар өсөн Красовский премияһы булдырылған^[12].

Фәнни эшмәкәрлеге

Е. А. Барбашиндың, И. Г. Малкиндың, Н. Г. Четаевтың уҡыусыһы.

Хеҙмәттәре идара итеү теорияһы, тотороҡлолоҡ теорияһы, ғәҙәти, нәҫелдән килә торған, стохастик, уйын динамик системаларында күҙәтеүҙәр, дифференциаль уйындар теорияһы буйынса.

Н. Н. Красовскийҙың хеҙмәттәрендә һыҙыҡлы булмаған системаларҙың хәрәкәттәре тотороҡлолоғоноң яңы критерийҙары формулировкалана һәм иҫбатлана, тотороҡлолоҡ һәм тотороҡһоҙлоҡ тураһында ҡайһы бер төп теоремалар өсөн Ляпунов функцияһы бар.

Оптималь идара итеү теорияһын төҙөүселәрҙең береһе. Функциональ анализ ысулдарын ҡулланып, оптималь идара итеү теорияһының бер төрөн эшләй, ул оптималь ҡарарҙар, оптималлек өсөн кәрәкле һәм етерлек шарттар булыуының һөҙөмтәле шарттарын формалаштырыу мөмкинлеген бирә. Билдәле бер ҡамасауҙар булғанда күҙәтеү проблемаларына минимакслы ҡараш эшләй, стохастик схемалар менән оптималь идара итеү буйынса бер нисә фундаменталь һөҙөмтә ала һәм идара ителеүсе системаларҙы оптималь тотороҡландырыу теорияһын эшләй. Н. Н. Красовский позицион дифференциаль уйындарҙың үҙенсәлекле концепцияһын, экстремаль маҡсатҡа йүнәлтеү ысулын тәҡдим итә. Н. Н. Красовский эшләгән дифференциаль уйынды формалаштырыу (таҙа һәм ҡатнаш стратегиялар кластарында ултыраҡ нөктәләрҙең булыуы, сиселештәрҙе тотороҡландырыу һ.б.) теорияның үҫешенә һәм һөҙөмтәле иҫәпләү алгоритмдарын төҙөү өсөн нигеҙ булып тора. А. И. Субботин менән берлектә дифференциаль уйындарҙа оптималь идара итеү проблемаһын «тотороҡло күпер» төҙөүгә ҡайтарып ҡалдыра.

Уның уҡыусылары араһында академиктар: Ю. С. Осипов, А. Б. Куржанский, А. И. Субботин, А. В. Кряжимский, Рәсәй Фәндәр академияһының ағза-корреспонденттары А. Г. Ченцов, В. Е. Третьяков, В. Н. Ушаков, Н. Н. Субботин һәм башҡа фән кандидаттары һәм докторҙары.

Төп хеҙмәттәре

Некоторые задачи теории устойчивости движения 2020 йыл 17 февраль архивланған.. — М., 1959.
- Англ. перевод: Stanford University Press, Stanford, CA, 1963.
Лекции по теории управления. Свердловск. Части 1 (Программное управление линейными системами, 1967), 2 (Обобщенное программное управление линейными системами, 1968), 3 (Дифференциальные игры, 1970), 4 (Основная игровая задача наведения; Поглощение цели; Экстремальная стратегия, 1972).
Теория управления движением 2019 йыл 25 август архивланған.. — М., 1968.
Игровые задачи о встрече движений. — М., 1972.
Позиционные дифференциальные игры 2020 йыл 19 февраль архивланған.. — М., 1974 (совм. с А. И. Субботиным).
- Game-theoretical control problems. — N. Y. a. o., 1988 (with A. I. Subbotin).
Управление динамической системой. — М., 1985.
Задачи управления с гарантированным результатом 2022 йыл 18 май архивланған.. — Свердловск, 1986 (совм. с В. Е. Третьяковым).
Control under Lack of Information. — Birkhauser, 1994 (совм. с А. Н. Красовским).

Ҡыҙыҡлы факттар

Хәҙерге ваҡытта Урал федераль университетында Н. Н. Красовский исемендәге Урал компьютер мәктәбе (УКМ) эшләй, Н. Н. Красовский 2004 йылдан алып уның ғилми етәксеһе булған^[13].

Дәүләт наградалары

Социалистик Хеҙмәт Геройы (1974)
II дәрәжә «Ватан алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» ордены (2004)
III дәрәжә «Ватан алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» ордены (1999) — Ватан фәнен үҫтереүгә, юғары квалификациялы кадрҙар әҙерләүгә ҙур өлөш индергәне һәм Рәсәй Фәндәр академияһының 275 йыллығына бәйле^[14]
Ике Ленин ордены (14.01.1967; 06.09.1974)
Октябрь Революцияһы ордены (06.09.1984)
Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (15.09.1961)
миҙалдар
Ленин премияһы (1976) — математик идара итеү теорияһы буйынса эштәр серияһы өсөн (Н. Н. Красовский менән берлектә премияны шулай уҡ А. B. Куржанский, Я. С. Осипов, А. И. Субботин ала, һуңынан улар шулай уҡ СССР Фәндәр академияһы академигы булып китәләр)
СССР Дәүләт премияһы (1984)
III дәрәжә «Свердловск өлкәһе алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» отличие билдәһе (12 сентябрь 2007 йыл)^[15]
Свердловскиҙың Почетлы гражданы (1987)

Ғилми исемдәре һәм бүләктәре

Венгрия Фәндәр академияһының сит ил ағзаһы (1988)
РФА-ның А. М. Ляпунов исемендәге алтын миҙалы (1992)
Урал дәүләт техник университеты-Урал политехник институтының Почетлы докторы (1994)
Урал дәүләт университетының Почетлы профессоры (1996)
Рәсәй Фәндәр академияһының М. В. Ломоносов исемендәге Ҙур Алтын миҙалы (1996)
Демидов премияһы (1996)
Рәсәй Фәндәр академияһының Урал бүлексәһе академигы С. В. Вонсовский исемендәге Алтын миҙал (2003)
Электротехника һәм электроника инженерҙары институты премияһы (2003)^[16]
«Күренекле ғалимдар» номинацияһында Ватан фәненә булышлыҡ итеү фонды премияһы лауреаты (2006)

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 Record #55496190 // VIAF (билдәһеҙ) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
↑ Красовский Николай Николаевич // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
↑ Умер Почетный гражданин Екатеринбурга Николай Красовский (урыҫ)
↑ Find a Grave (ингл.) — 1996.
↑ https://warheroes.ru/hero/hero.asp?id=29818
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 Математическая генеалогия (ингл.) — 1997.
↑ https://isaran.ru/?guid=A76FF9EF-7D32-6D3B-F8A8-C4BC802527CD&q=ru/person
↑ http://imkn.urfu.ru/interesting/biography/
↑ https://www.mathnet.ru/links/6d165affb81aa34a482b79781ed42645/timb132.pdf
↑ http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-68.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12
↑ Прохоров В. В. Премия имени Красовского // Российская академия наук. Уральское отделение. — 22.04.2013. 2014 йыл 29 август архивланған.
↑ УКШ - уникальный образовательный проект УГТУ-УПИ (билдәһеҙ). Дата обращения: 18 декабрь 2019. Архивировано 18 декабрь 2019 года.
↑ Указ Президента Российской Федерации от 4 июня 1999 года № 701 «О награждении государственными наградами Российской Федерации работников Российской академии наук» (билдәһеҙ). // Официальный сайт Президента России. Дата обращения: 12 август 2016. Архивировано 17 декабрь 2016 года.
↑ Указ Губернатора Свердловской области от 12 сентября 2007 года № 886-УГ «О награждении Красовского Н. Н. и Чупахина О. Н. знаком отличия Свердловской области „За заслуги перед Свердловской областью“ III степени» (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 сентябрь 2018. Архивировано 30 сентябрь 2018 года.
↑ IEEE Control Systems Award (билдәһеҙ). Дата обращения: 18 май 2015. Архивировано 29 июнь 2015 года.

Әҙәбиәт

Н. Н. Красовский (к 80-летию со дня рождения) // Прикладная математика и механика. — 2004. — Т. 68. — Вып. 4.

Һылтанмалар

Красовский Николай Николаевич (билдәһеҙ). «Герои страны» сайты.
Профиль Н. Н. Красовского РФА рәсми сайтында
Николай Николаевич Красовский (1924—2012)

[_3de5d8bd8f466475-1] 1,0 ^1,1 Record #55496190 // VIAF (билдәһеҙ) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.

[_adc2f39b2fffbff0-2] Красовский Николай Николаевич // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_a1d601f62399e905-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 Архив по истории математики Мактьютор — 1994.

[_c7dad8dc3b271db8-4] Умер Почетный гражданин Екатеринбурга Николай Красовский (урыҫ)

[_a3e0732e0938a379-5] Find a Grave (ингл.) — 1996.

[_4856ecef3540eea7-6] ttps://warheroes.ru/hero/hero.asp?id=29818

[_ebb61edf5dc69449-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 Математическая генеалогия (ингл.) — 1997.

[_b804cac18029fcd3-8] ttps://isaran.ru/?guid=A76FF9EF-7D32-6D3B-F8A8-C4BC802527CD&q=ru/person

[_288ed99396b0acd3-9] ttp://imkn.urfu.ru/interesting/biography/

[_19a94edd71ea0e23-10] ttps://www.mathnet.ru/links/6d165affb81aa34a482b79781ed42645/timb132.pdf

[_3f4899c82c2ca8bb-11] ttp://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-68.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12

[12] Прохоров В. В. Премия имени Красовского // Российская академия наук. Уральское отделение. — 22.04.2013. 2014 йыл 29 август архивланған.

[13] УКШ - уникальный образовательный проект УГТУ-УПИ (билдәһеҙ). Дата обращения: 18 декабрь 2019. Архивировано 18 декабрь 2019 года.

[14] Указ Президента Российской Федерации от 4 июня 1999 года № 701 «О награждении государственными наградами Российской Федерации работников Российской академии наук» (билдәһеҙ). // Официальный сайт Президента России. Дата обращения: 12 август 2016. Архивировано 17 декабрь 2016 года.

[15] Указ Губернатора Свердловской области от 12 сентября 2007 года № 886-УГ «О награждении Красовского Н. Н. и Чупахина О. Н. знаком отличия Свердловской области „За заслуги перед Свердловской областью“ III степени» (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 сентябрь 2018. Архивировано 30 сентябрь 2018 года.

[16] IEEE Control Systems Award (билдәһеҙ). Дата обращения: 18 май 2015. Архивировано 29 июнь 2015 года.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Красовский Николай Николаевич
рус. Никола́й Никола́евич Красо́вский^[1]

Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР Рәсәй
Тыуған ваҡыттағы исеме	рус. Никола́й Никола́евич Красо́вский^[1]
Тыуған көнө	7 сентябрь 1924^[2]^[3]
Тыуған урыны	Екатеринбург, РСФСР, СССР
Вафат булған көнө	4 апрель 2012^[4]^[3] (87 йәш)
Вафат булған урыны	Екатеринбург, Рәсәй
Ерләнгән урыны	Широкореченское кладбище^[d]^[5]^[6]
Балалары	Красовский, Андрей Николаевич^[d]
Һөнәр төрө	математик
Эшмәкәрлек төрө	теория управления^[d]
Эш урыны	Институт математики и механики им. Н. Н. Красовского Уральского отделения Российской академии наук^[d]^[3] Станкомаш^[d]^[3] Урал дәүләт техник университеты^[d]^[3] А. М. Горький исемендәге Урал дәүләт университеты^[d]^[3]
Уҡыу йорто	Урал дәүләт техник университеты^[d]^[3]
Ғилми дәрәжә	физика-математика фәндәре докторы^[d]
Ғилми етәксе	Барбашин, Евгений Алексеевич^[d], Малкин, Иоэль Гильевич^[d] һәм Четаев, Николай Гурьевич^[d]
Аспиранттар	Юрий Сергеевич Осипов^[d], Куржанский, Александр Борисович^[d], Субботин, Андрей Измайлович^[d]^[7], Субботина, Нина Николаевна^[d]^[8], Лукоянов, Николай Юрьевич^[d]^[9], Рафаил Фёдорович Габасов^[d]^[7], Фаина Михайловна Кириллова^[d]^[10], Александр Георгиевич Ченцов^[d]^[7] һәм Третьяков, Владимир Евгеньевич^[d]^[7]
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Ойошма ағзаһы	Рәсәй Фәндәр академияһы һәм СССР Фәндәр академияһы^[d]^[11]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	Большая золотая медаль имени М. В. Ломоносова^[d] (1996) Премия имени А. М. Ляпунова^[d] (1992) премия Исаака^[d] (2006) IEEE Control Systems Award^[d] (2003)
Вики-проект	Проект:Математика^[d]