Экономика (фән)

Экономика
	Экономика
Значимый человек	Адам Смит, Рикардо Давид, Карл Маркс, Джон Мейнард Кейнс, Пол Энтони Самуэльсон[d], Кеннет Эрроу[d], Маршалл, Альфред[d], Пигу, Артур Сесил[d], Милтон Фридман[d], Леон Вальрас[d], Йозеф Шумпетер, Вильфредо Парето[d] һәм Менгер, Карл[d]
Сәнғәт йүнәлеше	Классическая политическая экономия[d], Австрийская школа[d], меркантилизм[d], Марксизм, Q3578707? һәм Новое кейнсианство[d]
Өйрәнеү объекты	иҡтисад, экономическое благо[d] һәм услуга[d]
Вики-проект	Проект:Экономика[d]
Веб-сайт Stack Exchange	economics.stackexchange.com
	Экономика Викимилектә

Экономика (урыҫса эконо́мика, бор. грек. οἶκος — йорт һәм νόμος — ҡанун, йәғни — хужалыҡ итеү ҡағиҙәләре) — хужалыҡ итеү (етештереү, бүлеү, алыштырыу һәм ҡулланыу) эшмәкәрлеген өйрәнеүсе фән. Иҡтисади (экономик) ысынбарлыҡ фәнни экономика теориялары объекты булып тора, улар теоретик һәм ғәмәли йүнәлештәргә бүлеп йөрөтөлә.

Теоретик йүнәлеш — экономика теорияһы — алыштырыу, бүлеү, сикләнгән ресурстарҙы ҡулланыуҙың ысулын һайлау үҙенсәлектәрен тикшерә .

Ғәмәли экономика^ru_en экономика теорияһы эшләп сығарған закондар, теориялар, тәҡдимдәрҙе экономика системаларының айырым элементтары эшендә ҡулланыу мөмкинлеген өйрәнә.

Б.э.т. IV быуатта уҡ Ксенофонт «Домострой» (бор. грек. "Οἰκονομικός") тигән хеҙмәт яҙа, уны Цицерон латин теленә лат. Oeconomicus тип тәржемә итә. Джон Стюарт Милль «Принципы политической экономии^ru_en(1848 г.) тигән хеҙмәтендә был терминды ҡуллана.

Айырым фән булараҡ экономика XVIII быуатта Адам Смиттың «Исследование о природе и причинах богатства народов»( «Халыҡтарҙың байлығы булмышы һәм сәбәптәре тураһында тикшеренеү»,ғәҙәттә «Богатство народов»,1776 йыл) тигән китабынан башлана. Йозеф Шумпетер Адам Смитҡа тиклем дә экономка күренештәренең эске логикаһы бар икәнен фән кимәлендә түгел, ә тик эске һиҙемләү (интуиция) кимәлендә генә аңлағандар тип яҙа.

Экономика фәненең функцияларыҮҙгәртергә

Экономика түбәндәге функцияларҙы үтәй^[1]:

Танып-белеү^[2]
Ғәмәли^[3]
Планлаштырыу (прогностическая)
Донъяға ҡараш^[4]
Методология
Идеология
Тәнҡит
Теория

Экономика фәненең объекттарыҮҙгәртергә

Тикшеренеү өлкәһе масштабы буйынса экономика фәне фирмалар, хужалыҡтар, айырым производстволарҙы өйрәнеүсе микроэкономикаға^[5], һәм и дөйөм милли хужалыҡты өйрәнеүсе макроэкономика бүленә^[6] Һуңғы йылдарҙа фәнни әҙәбиәттә «наноэкономика» ( шәхси экономика субъекттарын өйрәнә), мезоэкономика (иҡтисад өлкәләре, региондар), интерэкономика (халыҡ-ара экономика) һәм мегаэкономика (донъя хужалығы) тигән төшөнсәләр ҙә ҡулланыла.

Кеше эшмәкәрлеге өлкәһе булараҡ иҡтисадҡа (экономикаға) баҙар, сәнәғәт, ауыл хужалығы, финанстар, сауҙа, хеҙмәт күрһәтеү , эшҡыуарлыҡ, мерчандайзинг, менеджмент, маркетинг һ.б.

Хәҙерге заман экономикаһы мәсьәләләреҮҙгәртергә

Фән булараҡ экономиканың төп темаһы булып кешеләрҙең сикләнмәгән ихтыяжы һәм уларҙы үтәү өсөн кәрәкле сикләнгән ресурстар араһындағы ҡапма-ҡаршылыҡ тора.

Һәр бер экономик система ниндәйҙер һайлау төрөнә өҫтөнлөк бирергә тейеш. Улар араһында иң мөһимдәре: ниндәй тауарҙар эшләргә, уларҙы нисек эшләргә, кем һәм ниндәй эш башҡарырға тейеш һәм был эштең һөҙөмтәһе кем өсөн тәғәйенләнгән. Быларҙы һайлау ресурстарҙың сикләнгән булыуына бәйле.

ИҫкәрмәләрҮҙгәртергә

↑ Функции экономической теории 2020 йылдың 2 июль көнөндә архивланған.
↑ Познавательная функция экономики состоит в том, что в категориях и принципах человек узнаёт что-то новое, в центре внимания экономики находится человек с его потребностями и интересами
↑ Практическая функция выражается в том, что экономическая теория создаёт заинтересованность в действиях индивидов; вырабатывает принципы, правила, формы хозяйствования субъектов рыночной экономики; разрабатывает эффективные направления использования ресурсов
↑ Мировоззренческая функция проявляется в том, что, анализируя с помощью экономических категорий и законов практику хозяйственной жизни, человек познаёт окружающий мир, тенденции общественного прогресса, выявляет баланс взаимодействия общества, экономики и природы
↑ В центре микроэкономики интересы субъектов хозяйствования: бизнесменов, работников, их потребности, желания, приоритеты, рыночный спрос, поведения потребителей, предприятий в условиях конкуренции, формирования рынка ресурсов и доходов фирмы. Центральной проблемой микроэкономики является рыночная цена товара, взаимодействия спроса и предложения, их эластичность (способность изменяться).
↑ Макроэкономика предстает как национальная экономика или экономика государства и исследует хозяйственную систему в целом.

ҠарағыҙҮҙгәртергә

	Экономика (фән) Викидәреслектә
	Экономика (фән) Викимилектә
	Экономика (фән) Викияңылыҡтарҙа

[Функции-1] Функции экономической теории 2020 йылдың 2 июль көнөндә архивланған.

[2] Познавательная функция экономики состоит в том, что в категориях и принципах человек узнаёт что-то новое, в центре внимания экономики находится человек с его потребностями и интересами

[3] Практическая функция выражается в том, что экономическая теория создаёт заинтересованность в действиях индивидов; вырабатывает принципы, правила, формы хозяйствования субъектов рыночной экономики; разрабатывает эффективные направления использования ресурсов

[4] Мировоззренческая функция проявляется в том, что, анализируя с помощью экономических категорий и законов практику хозяйственной жизни, человек познаёт окружающий мир, тенденции общественного прогресса, выявляет баланс взаимодействия общества, экономики и природы

[5] В центре микроэкономики интересы субъектов хозяйствования: бизнесменов, работников, их потребности, желания, приоритеты, рыночный спрос, поведения потребителей, предприятий в условиях конкуренции, формирования рынка ресурсов и доходов фирмы. Центральной проблемой микроэкономики является рыночная цена товара, взаимодействия спроса и предложения, их эластичность (способность изменяться).

[6] Макроэкономика предстает как национальная экономика или экономика государства и исследует хозяйственную систему в целом.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]