Жак-Ив Кусто
Жак-Ив Кусто (франц. Jacques-Yves Cousteau; 11 июнь 1910 йыл, Сент-Андре-де-Кюбзак, Бордо, Франция — 25 июнь 1997 йыл, Париж, Франция) — француз тикшеренеүсеһе, Донъя океанын өйрәнеүсе, фотограф, режиссёр, уйлап табыусы, бик күп китаптар һәм фильмдар авторы. Француз академияһы ағзаһы. Почётлы легион ордены Командоры. Капитан Кусто (франц. Commandant Cousteau) булараҡ билдәле. Эмиль Ганьян менән бергә 1943 йылда акваланг уйлап таба һәм һынап ҡарай. Плутонда тау киртләсе уның хөрмәтенә Кусто тип аталған.
.jpg)
.svg){kind=small}
Биографияһы
үҙгәртергәЖак-Ив Кусто́ ҙур булмаған Сент-Андре-де-Кюбзак ҡаласағында, вино эшләүсе Бордо төбәгендә, адвокат Даниэль һәм Элизабет Кусто ғаиләһендә тыуа. Атаһы Даниэль Кусто (23 октябрь 1878 — 1969) Сент-Андре-де-Кюбзакта йәшәгән нотариустың 4 балаһы араһында икенсе булып донъяға килә, тыуғас та үҙенә ҡушма Пьер-Даниэль исеме бирелә. Етеш тормоштағы нотариус улына яҡшы тәрбиә һәм белем биреүгә өлгәшә. Даниэль Парижда хоҡуҡ фәнен өйрәнә һәм Францияла иң йәш хоҡуҡ докторы була. АҠШ-та бай эшҡыуар һәм франкофил Джеймс Хазен Хайдтың (англ.) шәхси секретары булып эшләй. Тыуған ҡалаһынан булған фармацевт ҡыҙы Элизабет Дюрантонға (Duranthon; род. 21 нояб. 1878) өйләнә; ғаилә Париждың 17-се округы, Дуази (фр.) тыҡырығының 12-се йортонда төпләнә. 1906 йылдың 18 мартында уларҙың тәүге балаһы Пьер-Антуан, ә дүрт йылдан һуң Сент-Андре-де-Кюбзакта олатаһы йортонда Жак-Ив тыуа[11].
Даниэлдең ғаиләһе сәйәхәт итергә ярата. Жак-Ив бик бәләкәй сағынан уҡ һыу менән ҡыҙыҡһына башлай. 7 йәшендә уға хроник энтерит диагнозын ҡуялар, шуға күрә ғаилә табибы уны ҙур нагрузкаларҙан һаҡларға ҡуша. Ауырыу сәбәпле, Кусто бик ябыҡ була[12]. Беренсе донъя һуғышы ваҡытында Даниэль Кусто эшһеҙ ҡала, ләкин һуғыштан һуң американ Юджин Хиггинс (англ.) компанияһында эш таба. Уға эше буйынса күп йөрөргә тура килә, улдары мәктәптә уҡый һәм күп ваҡыттарын мәктәп-интернатта үткәрә. Кусто бик иртә йөҙөргә өйрәнә һәм ғүмерлеккә диңгеҙгә ғашиҡ була.
1920 йылда Юджин Хиггинс Нью-Йоркға ҡайта, һәм Кустолар ғаиләһе уның артынан АҠШ-ҡа юллана. Жак-Ив менән Пьер-Антуан АҠШ-та уҡый башлай һәм инглизсә бик һәйбәт һөйләшергә өйрәнә. Шунда уҡ, Вермонт штатында ғаилә менән ял иткәндә, ағалы-ҡустылы икәү тәүге тапҡыр һыу аҫтында төшөп ҡарай. 1922 йылда Хиггинс һәм Кустолар ғаиләһе кире Францияға ҡайта. АҠШ-та Жак-Ив механика һәм дизайн менән ҡыҙыҡһына башлай. Францияла ул электромобиль эшләй. Был мауығыуы уға артабанғы эшендә ярҙам итә. Йыйып барған һәм эшләп алған аҡсаһына Кусто үҙенә тәүге кинокамераһын һатып ала. Жак-Ив бик күп нимә менән ҡыҙыҡһынһа ла, әммә уҡыу уға еңел бирелмәй. Бер ни тиклем ваҡыт үткәс, ата-әсәһе Кустоны интернатҡа уҡырға ебәрергә ҡарар итә, уны ул отличие менән тамамлай.
1930 йылда хәрби-диңгеҙ академияһына уҡырға инә. Өҫтәүенә ул уҡыған төркөм беренсе булып «Жанна дʼАрк» карабында Ер шары тирәләй сәйәхәткә сыға. Хәрби академияны прапорщик чинында тамамлай, уны Шанхайҙағы хәрби-диңгеҙ базаһына хеҙмәт итергә ебәрәләр, шул осорҙа СССР-ҙа ла була, сәйәхәте ваҡытында бик күп фотоһүрәттәр төшөрә, әммә бөтә материалдарын да аҙаҡ тартып алалар. Кусто Диңгеҙ авиацияһы Академияһына барырға ҡарар итә, ләкин таулы юлдағы автомобиль аварияһынан һуң уға авиациянан баш тартырға тура килә. Кусто бер нисә ҡабырғаһын һәм һул ҡулы бармаҡтарын һындыра, үпкәһе яралана, һәм уң ҡулын фалиж һуға. Һигеҙ ай буйы реабилитация курсын үтә. 1936 йылда Тулон портында торған «Сюфрен» крейсерында инструктор булып эшләй башлай. Бер тапҡыр магазинда һыу аҫтында йөҙөү өсөн тәғәйенләнгән күҙлек күреп ҡала. Шуны кейеп һыу аҫтына төшкәс, бынан һуң һыу аҫты батшалығынан айырылмаясағын аңлай.
1937 йылда Симона Мельхиорға өйләнә, уларҙың ике улдары була, Жан-Мишель (1938) һәм Филипп (1940—1979, «Каталина» авиаһәләкәтендә һәләк була). Икенсе донъя һуғышы осоронда Кусто француз ҡаршылыҡ хәрәкәтендә ҡатнаша[13][14].
1950-се йылдарҙан башлап Кусто «Калипсо» (Британия Короллеге Хәрби-диңгеҙ Көстәренең иҫәптән сығарылған мина тральщигы) судноһы ярҙамында океанды тикшереүгә тотона. Фредерик Дюма менән авторҙаш булып яҙған «Тынлыҡ донъяһында» китабы баҫылып сыҡҡас, 1953 йылда, Кустоға танылыу килә. Китап мотивтары буйынса төшөрөлгән фильм 1956 йылда «Оскар» һәм «Алтын пальма ботағы» премияларын ала. 1957 йылда Кусто Монако Океанография музейы директоры итеп тәғәйенләнә. 1973 йылда ул диңгеҙ мөхитен һаҡлау буйынса коммерция менән шөғөлләнмәгән "Кусто йәмғиәте"нә нигеҙ һала.
1991 йылда, ҡатыны Симонаның яман шештән вафатынан һуң бер йыл үткәс, ул Франсина Триплетҡа өйләнә. Ул ваҡытҡа инде уларҙың өйләнгәнгә тиклем тыуған ҡыҙҙары Диана (1979) һәм улдары Пьер (1981) була. Кусто 87 йәшендә респиратор ауырыуҙан һуң ҡалған эҙемтә — миокарда инфарктынан вафат була. Сен-Андре-де-Кюбзак зыяратында нәҫелдәре өсөн бүленгән участкала ерләнә..
Диңгеҙҙәге тикшеренеүҙәр
үҙгәртергә
«Тынлыҡ донъяһында» тигән беренсе китабына ярашлы, Кусто 1938 йылда Фредерик Дюма һәм Филиппом Тайе менән бергә, битлек, трубка һәм ластарҙы файҙаланып, һыу аҫтына төшә башлай. 1943 йылда ул Эмиль Ганьян менән бергә эшләгән тәүге акваланг прототибын һынап ҡарай. Был ҡоролма оҙаҡ ваҡыт һыу аҫтын тикшереү һәм һыу аҫты донъяһы тураһындағы мәғлүмәттәрҙе яҡшыртыу мөмкинлеген бирә. Кусто һыу үткәрмәй торған камералар һәм яҡтыртыу приборҙарын булдыра һәм беренсе һыу аҫты телевизион системаһын уйлап таба.
Биология
үҙгәртергәДиңгеҙ сусҡаһының эхолокацияға һәләтле булыуҙары билдәле булғанға тиклем үк Кусто уларҙа бындай һәләттең булыу ихтималлығын фаразлай. Үҙенең тәүге «Тынлыҡ донъяһында» китабында «Élie Monier» тикшеренеү судноһы Гибралтар боғаҙына табан бара, тип хәбәр итә һәм улар артынан диңгеҙ сусҡаларының да йөҙөп барыуын билдәләй. Кусто судно курсын бер нисә градусҡа үҙгәрткәс, сусҡалар ҙа бер ни тиклем ваҡыт улар артынан ҡалмай йөҙә, артабан боғаҙ уртаһына табан йүнәлә. Тимәк улар, кешеләр белмәһә лә, оптималь курстың ҡайҙан үтеүен һиҙә. Кусто, киттар ғаиләһенә ҡарағандарҙа һыу аҫты кәмәләрендә сағыштырмаса яңы элемент булған сонар кеүегерәк ағзаның булыуы тураһында һығымта яһай. Ул хаҡлы була.
Мираҫы
үҙгәртергә
Кусто үҙен «океанография технигы» тип атарға ярата. Ул, ысынлап та, атаҡлы педагог һәм тәбиғәтте ярытыусы була. Уның эше күптәргә «зәңгәр континентты» аса.
Уның эштәре шулай уҡ, ул осорҙа ҡайһы бер академиктар тарафынан тәнҡитләнһә лә, фәнни коммуницияның яңы тибын булдырыу мөмкинлеген бирә. Фәнни концепцияларҙы ябай ысул менән алмашыу, йәғни «дивульгационизм», тиҙҙән башҡа дисциплиналарҙа ла ҡулланыла башлай һәм хәҙерге заман телетапшырыуҙарҙың иң мөһим характеристикаларының береһенә әүерелә.
1950 йылда ул Томас Лоэл Гиннестан символик хаҡҡа, йылына бер франкҡа, «Калипсо» карабын ҡуртымға ала. Судно асыҡ океанда тикшеренеүҙәр үткәреү һәм һыу аҫтын төшөрөү өсөн мобиль лаборатория менән йыһазландырыла.
1957 йылдан Кусто тағы ла Монако Океанографик музейы директоры вазифаһын башҡара.
1985 йылдың майында Кусто командаһы тағы ла судно һатып ала. Ике мачталы «Алсион» (Alcyone) яхтаһы эксперименталь турбопарус менән йыһазландырыла, был ҡоролма тиҙлекте арттырыуҙа Магнус эффектын алыу мөмкинлеген бирә.
Кусто 1997 йылдың 25 июнендә вафат була. Кусто йәмғиәте һәм и Жак-Ив- Кусто тарафынан булдырылған уның «Кусто командаһы» тип аталған француз партнеры бөгөн дә эшен дауам итә.
Икенсе тапҡыр өйләнгәндән һуң, ғүмеренең һуңғы йылдарында, Кустоға, Кусто исемен файҙаланыу хоҡуғы өсөн, үҙенең улы Жан-Мишель менән хоҡуҡи көрәш алып барырға тура килә. Судтың күрһәтмәһе буйынса Жан-Мишел Кустоға уның профессионал бизнесы һәм уның атаһының коммериция маҡсаты ҡуйылмаған башланғыстары араһына буталсыҡлыҡ индереү тыйыла.
Санкт-Петербургта француз теле тәрәнәйтеп өйрәнелгән 4-се мәктәпкә Кусто исеме бирелә. Яңы Усманда тикшеренеүсе исемендәге урам бар.
Тәнҡит
үҙгәртергәКусто бер нисә тапҡыр профессиональ ғалим булмауҙа ғәйепләнә. Шулай уҡ ул һыу аҫты донъяһын өйрәнеү өсөн ҡаты ысулдар (мәҫәлән динамит ярҙамында балыҡтарҙы үлтереү) ҡулланыуҙа тәнҡитләнә[15]. «Тынлыҡ донъяһы» фильмы үтә натурализм һәм ҡаты бәғерлелек өсөн тәнҡитләнә[16][16][17][17]. Кустоның «Ҡояшһыҙ донъя» фильмын тәнҡитселәр ыңғай ҡабул итә. Әммә ҡайһы бер мәҡәләләрҙә режиссёр яһалма кадрҙарҙы файҙаланыуҙа ғәйепләнә. Атап әйткәндә, «The New York Times» рецензенты Босли Кроутер ҡайһы бер эпизодтарҙың, мәҫәлән, кешеләрҙең батискафтан иң тәрәндәге мәмерйәлә барлыҡҡа килгән атмосфера ҡыуығына сығыуҙарҙын ысынбарплыҡҡа тап килмәүен белдерә. Сөнки бындай мәмерйәләрҙәге газ мөхите тын алыу өсөн яраҡлы түгел[18].
Кусто командаһында 6 йыл бергә эшләгән Вольфганг Ауэр, фильмдарында кадрҙар сифатлы булһын өсөн Кусто балыҡтарҙы самаһыҙ үлтереүгә барҙы, тип раҫлай[19].
Шуға ҡарамаҫтан тикшеренеүселәрҙең һәм коллегаларының күберәге уны тәбиғәтте яратыусы тип атай.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
үҙгәртергә- Почётлы легион ордены Командоры
- «Хеҙмәттәре өсөн» Милли ордендың Ҙур тәреһе кавалеры
- Хәрби тәре 1939—1945
- Диңгеҙҙәге хеҙмәттәре өсөн ордены офицеры
- Сәнғәт һәм әҙәбиәт ордены Командоры
- Говард Поттс миҙалы (1970)
- Ҙур алтын миҙал SEP (1973)
- Прогресс миҙалы (Американың фотографик йәмғиәте) (1977)
- Азатлыҡ Президент миҙалы (1985)
- 1997 — Почётный доктор Рәсәй химик-технологик университетының Почетлы докторы[20].
Һайланма библиографияһы
үҙгәртергә- The Silent World (1953; совм. с Фредериком Дюма).
- The Living Sea (1963; совм. с Джемсом Дагеном).
- World Without Sun (1965).
- The Shark: Splendid Savage of the Sea (1970; совм. с Филиппом Кусто).
- La vie et la mort des Coraux (1971; совм. с Филиппом Диоле).
- Mighty monarch of sea (1972; совм. с Филиппом Диоле).
- Dolphins (1975).
- La vie au bout du monde (1979; совм. с Ивом Паккале).
- Jacques Cousteau’s Amazon Journey (1984; совм. с Моуз Ричардс).
- Jacques Cousteau: The Ocean World (1985)
Урыҫ теленә тәржемәләр
үҙгәртергә- Кусто Ж.-И., Дюма Ф. В мире безмолвия. Сокр. пер. с англ. — М.: «Молодая гвардия», 1957. — 221 с.
- Кусто Ж.-И., Дюма Ф., Даген Дж. В мире безмолвия; Живое море. Пер. с англ. — М.: «Знание», 1966. — 462 с.
- Кусто Ж.-И. Мир без солнца. Пер. с франц. — Л.: Гидрометеоиздат, 1967. — 96 с.
- Кусто Ж.-И. «Калипсо» и кораллы. Пер. с англ. — М.: «Знание», 1974. — 63 с.
- Кусто Ж.-И., Кусто Ф. Чтобы не было в море тайн. Подводные исследования Ж.-И. Кусто. Пер. с англ. — М.: «Мысль», 1974. — 191 с.
- Кусто Ж.-И. Жизнь и смерть кораллов. Пер. с франц. — Л.: Гидрометеоиздат, 1975. — 176 с.
- Кусто Ж.-И, Диоле Ф. Затонувшие сокровища. Сокр. пер. с франц. — М.: «Прогресс», 1975. — 206 с.
- Кусто Ж.-И., Дюма Ф. В мире безмолвия; Кусто Ж.-И., Даген Дж. Живое море. Пер. с англ. — М.: «Мысль», 1976. — 429 с.
- Кусто Ж.-И., Диоле Ф. Могучий властелин морей. Подводные исследования Ж.-И. Кусто. Пер. с англ. — М.: «Мысль», 1977. — 186 с.
- Кусто Ж.-И., Диоле Ф. Очерки об обитателях подводного мира. Осьминоги и кальмары. Пер. с англ. — М.: «Знание», 1980. — 48 с.
- Кусто Ж.-И., Паккале И. Сюрпризы моря. Пер. с франц. — Л.: Гидрометеоиздат, 1982. — 302 с.
- Кусто Ж.-И., Паккале И. Лососи, бобры, каланы. Пер. с франц. — Л.: Гидрометеоиздат, 1983. — 285 с.
- Кусто Ж.-И., Паккале И. Жизнь на краю земли. Патагония, Огненная Земля, архипелаг южночилийских островов. Пер. с франц. — Л.: Гидрометеоиздат, 1984. — 302 с.
- Кусто Ж.-И., Паккале И. В поисках Атлантиды. Пер. с франц.; В. Щербаков. Золотой чертог Посейдона. — М.: «Мысль», 1986. — 319 с.
- Кусто Ж.-И., Кусто Ф. Блистательный пират; Кусто Ж.-И., Диоле Ф. Могучий властелин. Пер. с англ. — М.: «Мысль», 1996. — 350 с.
- Кусто Ж.-И., Дюма Ф. В мире безмолвия; Кусто Ж.-И., Даген Дж. Живое море. Пер. с англ. — М.: «Армада», 1997. — 475 с (Переиздание: Кусто Ж.-И., Дюма Ф. В мире безмолвия; Кусто Ж.-И., Даген Дж. Живое море. Пер. с англ. — М.: «Армада-пресс», 2002. — 475 с.)
- Кусто Ж.-И., Кусто Ф. Чтобы не было в море тайн; Кусто Ж.-И., Диоле Ф. Могучий властелин морей. Пер. с англ. — М.: «Армада», 1997. — 410 с (Переиздание: Кусто Ж.-И., Кусто Ф. Чтобы не было в море тайн; Кусто Ж.-И., Диоле Ф. Могучий властелин морей. Пер. с англ. — М.: «Армада-пресс», 2002. — 410 с.)
- Кусто Ж.-И. Мир без солнца; Кусто Ж.-И, Диоле Ф. Затонувшие сокровища. Пер. с франц. — М.: «Армада», 1998. — 362 с.
- Кусто Ж.-И., Дюма Ф. В мире безмолвия; Кусто Ж.-И., Даген Дж. Живое море. Пер. с англ. — М.: «АСТ», «Астрель», 2003. — 527 с.
- Кусто Ж.-И., Кусто Ф. Блистательный варвар морей; Кусто Ж.-И., Диоле Ф. Могучий властелин морей. Пер. с англ. Л. Жданова, 2003. — 381 с.
Фильмография
үҙгәртергә| №* | Йыл (фр./англ.**) | Французса | Инглизсә*** | Французса — Русса | Инглизсә — Русса | Жак-Ив Кусто фильмы |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. Иртә ҡыҫҡа метрлы фильмдар | ||||||
| 1К | 1942 | Par dix-huit mètres de fond | 
| |||
| 2К | 1943 | Épaves | Shipwrecks |
| ||
| 3К | 1944 | Paysages du silence | Silent Lands… |
| ||
| 4К | 1948 | Phoques au Sahara | N/A | |||
| 5К | 1949 | Autour d’un récif | N/A | |||
| 6К | 1949 | Une plongée du Rubis | A Dive on Board the Rubis |
| ||
| 7К | 1949 | Carnet de plongée (avec Marcel Ichac) | N/A | |||
| 8К | 1955 | La Fontaine de Vaucluse (avec Louis Malle) | N/A | |||
| 9К | 1955 | Station 307 | N/A | |||
| 10К | 1955 | Récifs de coraux | N/A | |||
| 11К | 1957 | La Galère engloutie (avec Jacques Ertaud) | N/A | |||
| 12К | 1959 | Histoire d’un poisson rouge | The Golden Fish |
| ||
| 13К | 1960 | Vitrines sous la mer (avec Georges Alépée) | N/A | |||
| 14К | 1960 | Prince Albert I | N/A | |||
| 2. Кинофильмдар I | ||||||
| 1П | 1956 | Le monde du silence | The Silent World | Мир тишины | В мире безмолвия |
|
| 2П | 1964 | Le monde sans soleil | World Without Sun | Мир без солнца | Мир без солнца |
|
| 3. Кусто командаһының һыу аҫты одиссеяһы I | ||||||
| 1 | 1966 | L’aventure Précontinent | Conshelf Adventure | Приключение на шельфе | Мир Жака-Ива Кусто |
|
| 2 | 1967/1968 | Les Requins | Sharks | Акулы | Акулы |
|
| 3 | 1967/1968 | La jungle de corail | The Savage World of the Coral Jungle | Коралловые джунгли | Коралловые джунгли |
|
| 4 | 1967/1968 | Le Destin des tortues de me | Search in the Deep | Тайны глубин |
| |
| 5 | 1968 | Baleines et cachalots | Whales | Киты и кашалоты | Великаны глубин — киты |
|
| 6 | 1968/1969 | Le voyage surprise de Pepito et Cristobal | The Unexpected Voyage of Pepito and Cristobal | Морские найденыши |
| |
| 7 | 1968/1969 | Trésor englouti | Sunken Treasure | Сокровища морей |
| |
| 8 | 1968/1969 | La légende du lac Titicaca | The Legend of Lake Titicaca | Легенда озера Титикака | Легенда озера Титикака |
|
| 9 | 1969 | Les baleines du désert | The Desert Whales | Киты пустыни | Киты пустыни |
|
| 10 | 1969/1970 | La nuit des calmars | The Night of the Squid | Ночь кальмаров | Ночь кальмара |
|
| 11 | 1969/1970 | La retour des Éléphants de mer | The Return of the Sea Elephants | Возвращение морских слонов | Возвращение морского слона |
|
| 12 | 1970 | Ces incroyables machines plongeantes | Those Incredible Diving Machines | Эти невероятные батискафы |
| |
| 13 | 1970 | La mer vivante | The Water Planet | Живое море | Водный мир |
|
| 14 | 1970 | La tragédie des Saumons rouges | The Tragedy of the Red Salmon | Трагедия нерки |
| |
| 15 | 1970/1971 | Le lagon des navires perdus | Lagoon of Lost Ships | Лагуна затонувших кораблей | Лагуна затонувших кораблей |
|
| 16 | 1971 | Les Dragons des Galápagos | Dragons of Galapagos | Галапагосские драконы |
| |
| 17 | 1971 | Cavernes englouties | Secrets of the Sunken Caves | Тайна затопленных пещер | Тайны затопленных пещер |
|
| 18 | 1971 | Le sort des Loutres de mer | The Unsinkable Sea Otter | Непотопляемая морская выдра |
| |
| 19 | 1971/1972 | Les dernières Sirènes | The Forgotten Mermaids | Последние сирены | Забытые русалки |
|
| 20 | 1972/1971 | Pieuvre, petite pieuvre | Octopus, Octopus | Осминожек, осминожек |
| |
| 21 | 1972 | Le chant des dauphins | A Sound of Dolphins | Голоса дельфинов |
| |
| 22 | 1973 | 500 millions d’années sous la mer | 500 Million Years Beneath the Sea | 500 миллионов лет на дне моря | 500 миллионов лет в глубинах моря |
|
| 23 | 1973/1972 | Le sourire du Morse | A Smile of the Walrus | Улыбка моржа |
| |
| 24 | 1973 | Hippo, Hippo | Hippo! | Гиппопотамы | Битва гиппопотамов |
|
| 25 | 1973 | La baleine qui chante | The Singing Whale | Поющий кит | Поющий кит |
|
| 26 | 1974/1973 | Mission Cousteau en Antarctique. Partie I. La glace et le feu | Cousteau in the Antarctic. Part I. South to Fire and Ice | Кусто в Антарктике. Часть I. Огонь и лед | Кусто в Антарктике. Часть I. На юг к огню и льдам |
|
| 27 | 1974 | Mission Cousteau en Antarctique. Partie II. Le vol du Pingouin | Cousteau in the Antarctic. Part II. The Flight of Penguins | Кусто в Антарктике. Часть II. Полет пингвинов | Кусто в Антарктике. Часть II. Полет пингвинов |
|
| 28 | 1974 | Mission Cousteau en Antarctique. Partie III. La vie sous un océan de glace | Cousteau in the Antarctic. Part III. Beneath the Frozen World | Кусто в Антарктике. Часть III. Под вечными льдами |
| |
| 29 | 1974 | Mission Cousteau en Antarctique. Partie IV. Blizzard à Esperanza | Cousteau in the Antarctic. Part IV. Blizzard at Hope Bay | Кусто в Антарктике. Часть IV. Снежная буря в заливе Надежды |
| |
| 30 | 1975/1974 | Patagonie: La vie au bout du monde | Life at the End of the World | Жизнь на краю света | На краю земли |
|
| 31 | 1975 | L’hiver des Castors | Beavers of the Юҡrth Country | Бобры северного края |
| |
| 32 | 1975 | Les Fous du Corail | The Coral Divers of Corsica | Корсиканцы в погоне за кораллами |
| |
| 33 | 1975 | Les requins dormeurs du Yucatan | The Sleeping Sharks of Yucatan | Спящие акулы Юкатана | Спящие акулы Юкатан |
|
| 34 | 1975/1976 | Coup d’aile sous la mer: Isabella | The Sea Birds of Isabella | Морские птицы острова Изабелла |
| |
| 35 | 1976 | Mysteries of the Hidden Reefs | Тайны подводных рифов |
| ||
| 36 | 1976 | El Gran Pez que se tragó a Jonás | The Fish That Swallowed Jonah |
| ||
| 37 | 1976 | Au cœur des récifs des Caraïbes | The Incredible March of the Spiny Lobsters | Великий поход лангустов |
| |
| 4. Кинофильмдар II | ||||||
| 3П | 1975/1976 | Voyage au bout du monde | Voyage to the Edge of the World | Путешествие на край света |
| |
| 5. Йыһандағы оазис | ||||||
| 1К | 1977 | What Price Progress? | Цена прогресса | Юҡ | ||
| 2К | 1977 | Troubled Waters | Беспокойные воды | Юҡ | ||
| 3К | 1977 | Grain of Conscience | Юҡ | |||
| 4К | 1977 | Population Time Bomb | Юҡ | |||
| 5К | 1977 | The Power Game | Энергетический азарт | Юҡ | ||
| 6К | 1977 | Visions of Tomorrow | Видение будущего | Юҡ | ||
| 6. Кусто командаһының һыу аҫты одиссеяһы II | ||||||
| 38 | 1977 | L’énigme du Britannic | Calypso’s Search for the Britannic | Загадка «Британника» | Калипсо ищет «Британик» |
|
| 39 | 1978 | Le butin de Pergame sauvé des eaux | Diving for Roman Plunder | Погоня за добычей римлян | Погоня за добычей римлян |
|
| 40 | 1978 | À la recherche de l’Atlantide. Partie I | Calypso’s Search for Atlantis. Part I | В поисках Атлантиды. Часть I |
| |
| 41 | 1978 | À la recherche de l’Atlantide. Partie II | Calypso’s Search for Atlantis. Part II | В поисках Атлантиды. Часть II |
| |
| 42 | 1978 | Le testament de l'île de Pâques | Blind Prophets of Easter Island | Культурное наследие острова Пасхи | Слепые пророки острова Пасхи |
|
| 43 | 1978 | Ultimatum sous la mer | Time Bomb at Fifty Fathoms |
| ||
| 44 | 1979 | Le sang de la mer | Mediterranean: Cradle or Coffin? | Кровь моря | Средиземное море: колыбель или могила? |
|
| 45 | 1979 | Le Nil. Partie I | The Nile. Part I | Нил — река богов. Часть I | Нил — река богов. Часть I |
|
| 46 | 1979 | Le Nil. Partie II | The Nile. Part II | Нил — река богов. Часть II | Нил — река богов. Часть II |
|
| 47 | 1980 | Fortunes de mer | Lost Relics of the Sea | Утраченные святыни моря |
| |
| 48 | 1980/1981 | Clipperton: île de la solitude | Clipperton: The Island Time Forgot | Забытый остров Клипертон | Забытый остров Клипертон |
|
| 49 | 1981/1982 | Sang chaud dans la mer | Warm-Blooded Sea: Mammals of the Deep | Теплокровное море |
| |
| 7. Төньяҡ Америкалағы мажаралар | ||||||
| 1П | 1981 | Les piege de la mer | Cries from the Deep | Юҡ | ||
| 2П | 1982 | Du grand large aux grands lac | Saint Lawrence: Stairway to the Sea |
| ||
| 8. Амазонка | ||||||
| 1К | 1982 | Objectif Amazone: Branle-bas sur la Calypso | Calypso Countdown: Rigging for the Amazon | Путешествие на Амазонку: Готовность номер один |
| |
| 2 | 1983 | Au pays des milles rivières | Journey to a Thousand Rivers | Среди тысяч рек | Путешествие в долину тысячи рек |
|
| 3 | 1983 | La rivière enchantée | The Enchanted River | Зачарованная река |
| |
| 4 | 1983 | Ombres fuyantes — Indiens de l’Amazonie | Shadows in the Wilderness — Indians of the Amazon | Скользящие тени. Индейцы Амазонии | В дебрях Амазонки |
|
| 5 | 1983/1984 | La rivière de l’or | River of Gold | Золотая река | Золотая река |
|
| 6 | 1984 | Message d’un monde perdu | Legacy of a Lost World | Наследие забытого мира |
| |
| 7 | 1984 | Un avenir pour l’Amazonie | Blueprints for Amazonia | Сумерки над Амазонией |
| |
| 8 | 1984 | Tempête de neige sur la jungle | SЮҡwstorm in the Jungle | Метель в джунглях |
| |
| 9. Башҡа сығарылыштар I | ||||||
| 1 | 1985 | Le Mississippi. Partie I. Un Allié récalcitrant | Cousteau at Mississippi. The Reluctant Ally | Кусто на Миссисипи. Упрямый союзник | Кусто на Миссиссиппи. Союзник поневоле |
|
| 2 | 1985 | Le Mississippi. Partie II. Allié et adversaire | Cousteau at Mississippi. The Friendly Foe | Кусто на Миссисипи. Союзник и противник | Кусто на Миссиссиппи. Милый враг |
|
| 3 | 1985 | Jacques-Yves Cousteau: mes premier 75 ans (1) | Jacques Cousteau: The First 75 Years (1) | 75-летний капитан (1) | Юҡ | |
| 4 | 1985 | Jacques-Yves Cousteau: mes premier 75 ans (2) | Jacques Cousteau: The First 75 Years (2) | 75-летний капитан (2) | Юҡ | |
| 5 | 1985 | Alcyone, fille du vent | Riders of the Wind | Дочь ветра |
| |
| 6К | 1988 | Island of Peace | Остров мира |
| ||
| 10. Жонъяны ҡабаттан асыу I | ||||||
| 1 | 1986 | Haïti: L’eau de chagrin | Haiti: Waters of Sorrow | Гаити: Воды скорби | Гаити: Воды скорби |
|
| 2 | 1986 | Cuba: les eaux du destin | Cuba: Waters of Destiny | Куба: Воды судьбы |
| |
| 3 | 1986 | Cap Horn: les eaux du vent | Cape Horn: Waters of the Wind | Мыс Горн: Воды ветра | Мыс Горн: Воды ветра |
|
| 4 | 1986 | L’héritage de Cortez | Sea of Cortez: Legacy of Cortez | Море Кортеса: Наследие Кортеса | Море Кортеса: Наследие Кортеса |
|
| 5 | 1987 | Les Îles Marquises: montagnes de la mer | The Marquesas islands: Mountains from the Sea | Маркизские острова: Горы, выходящие из моря | Маркизские острова: Горы, выходящие из моря |
|
| 6 | 1987 | Îles du Détroit: les eaux de la discorde | Channel Islands: Waters of Contention | Острова пролива: Беспокойные воды | Ламанш: Воды раздора |
|
| 7 | 1987 | Îles du Détroit: à l’approche d’une marée humaine | Channel Islands: Days of Future Past | Острова пролива: Видение будущего | Ламанш: Воспоминания о будущем |
|
| 8 | 1988 | Юҡuvelle-Zélande: la Rose et le dragon | New Zealand: The Rose and the Dragon | Новая Зеландия: Роза и дракон |
| |
| 9 | 1988 | Юҡuvelle-Zélande: au pays du long nuage blanc | New Zealand: The Heron of the Single Flight | Новая Зеландия: Одинокий полет цапли |
| |
| 10 | 1988 | Юҡuvelle-Zélande: le Péché et la Rédemption | New Zealand: The Smoldering Sea | Новая Зеландия: Тлеющее море |
| |
| 11 | 1988 | Au pays des totems vivants | Pacific Юҡrthwest: Land of the Living Totems | Северо-восток Тихого океана: В краю живых тотемов |
| |
| 12 | 1988 | Tahiti: l’eau de feu | Tahiti: Fire Waters | Таити: Огненные воды | Таити: Огненные воды |
|
| 13 | 1988 | Les Requins de l'île au trésor | Cocos Island: Sharks of Treasure Island | Кокосовый остров: Акулы Острова Сокровищ |
| |
| 14 | 1988/1989 | Mer de Béring: Le crépuscule du chasseur en Alaska | Bering Sea: Twilight of the Alaskan Hunter | Берингово море: Сумерки над Аляской | Берингово море: Сумерки над Аляской |
|
| 15 | 1988/1989 | Australie: l’ultime barrière | Australia: The Last Barrier | Австралия: Последний барьер |
| |
| 16 | 1989 | Bornéo: Le spectre de la tortue | Borneo: The Ghost of the Sea Turtle | Борнео: Призрак морской черепахи |
| |
| 17 | 1989 | Papouasie Юҡuvelle-Guinée I: La machine à remonter le temps | Papua New Guinea I: Into the Time Machine | Папуа Новая Гвинея I: Машина времени | Папуа Новая Гвинея I: Путешествие в машине времени |
|
| 18 | 1989 | Papouasie Юҡuvelle-Guinée II: La rivière des hommes crocodiles | Papua New Guinea II: River of Crocodile Men | Папуа Новая Гвинея II: Река людей-крокодилов | Папуа Новая Гвинея II: В царстве крокодилов |
|
| 19 | 1989 | Papouasie Юҡuvelle-Guinée III: La coeur de feu | Papua New Guinea III: Center of Fire | Папуа Новая Гвинея III: В эпицентре огня |
| |
| 20 | 1989 | Thaïlande: les forçats de la mer | Thailand: Convicts of the Sea | Таиланд: Узники моря | Таиланд: Узники моря |
|
| 21 | 1989/1990 | Bornéo: la Forêt sans terre | Borneo: Forests Without Land | Борнео: Плавучие джунгли | Борнео: Плавучие джунгли |
|
| 11. Башҡа сығарылыштар II | ||||||
| 7 | 1990 | Scandale à Valdez | Outrage at Valdez | Мятежный танкер | Юҡ | |
| 8 | 1990 | Lilliput en Antarctique | Lilliput in Antarctica |
| ||
| 12. Донъяны ҡабаттан асыу II | ||||||
| 22 | 1990 | Andaman, les îles invisibles | Andaman Islands: Invisible Islands | Андаманские острова: Невидимые острова | Андаманские острова: Невидимые острова |
|
| 23 | 1990/1991 | Australie: à l’ouest du bout du monde | Australia: Out West, Down Under | Австралия: Навстречу прошлому |
| |
| 24 | 1991 | Australie: le peuple de la mer desséchée | Australia: People of the Dry Sea | Австралия: Люди в пустынном море | Австралия: Люди в пустынном море |
|
| 25 | 1991 | Australie: le peuple de l’eau et du feu | Australia: People of Fire and Water | Австралия: Люди огня и воды | Австралия: Сквозь огонь и воду |
|
| 26 | 1991 | Australie: les trésors de la mer | Australia: Fortunes in the Sea | Австралия: Сокровищница моря | Австралия: Сокровищница моря |
|
| 27 | 1991 | Tasmanie, une île s'éveille | Tasmania: Australia’s Awakening Island | Австралия: Рассвет на острове Тасмания | Австралия: Рассвет на острове Тасмания |
|
| 28 | 1991 | Indonésie: les vergers de l’enfer | Indonesia I: The Devil’s Orchard | Индонезия I: Сады дьявола | Индонезия I: Сады дьявола |
|
| 29 | 1991 | Sumatra: le cœur de la mer | Indonesia II: Sumatra, the Heart of the Sea | Индонезия II: Суматра | Индонезия II: Сердце моря |
|
| 30 | 1991/1992 | Nauru, îlot ou planète | Nauru: The Island Planet | Науру: Каменная планета | Науру: Каменная планета |
|
| 31 | 1991/1992 | La grand requin blanc, seigneur solitaire des mers | The Great White Shark — Lonely Lord of the Sea | Белая акула — одинокий властелин моря | Австралия: Белые акулы | Юҡ |
| 32 | 1991 | Palawan, le dernier refuge | Palawan: The Last Refuge | Палаван: Последнее убежище | Палаван: Последний оплот |
|
| 33 | 1992 | Danube I: le lever de rideau | Danube I: The Curtain Rises | Дунай I: Занавес поднимается | Дунай I: За голубой завесой |
|
| 34 | 1992 | Danube II: le rêve de Charlemagne | Danube II: Charlemagne’s Dream | Дунай II: Мечта Карла Великого | Дунай II: Река королей |
|
| 35 | 1992 | Danube III: les Cris du Fleuve | Danube III: The River Cries Out | Дунай III: О чём плачет Дунай |
| |
| 36 | 1992 | Danube IV: les Débordements du Fleuve | Danube IV: Rivalries Overflow | Дунай IV: Состязание наводнений | Дунай IV: Кладбище кораблей |
|
| 37 | 1993 | La société secrète des Cétacés | Bahamas: The Secret Societies of Dolphins and Whales | Багамские острова: Киты и дельфины — тайный союз | Багамские острова: Киты и дельфины — тайный союз | Юҡ |
| 38 | 1993 | Mékong: le don de l’eau | Mekong: The Gift of Water | Меконг: Тайны Меконга | Меконг: Тайны Меконга | Юҡ |
| 39 | 1993 | Vietnam et Cambodge: le riz et les fusils | Vietnam and Cambodia: Children of Rice and Guns | Вьетнам и Камбоджа: Дети риса и пороха | Вьетнам и Кампучия: Дети риса и пороха | Юҡ |
| 13. Башҡа сығарылыштар III | ||||||
| 9 | 1995 | La Légende de Calypso | Calypso’s Legend | Легенда Калипсо |
| |
| 10 | 1995 | Profond, loin, longtemps | Deeper, Farther, Longer | Все глубже и дальше, и дольше | Освещая глубины |
|
| 11 | 1996 | Les promisses de la mer | The Mirage of the Sea | Обещания моря |
| |
| 14. Донъяны ҡабаттан асыу III | ||||||
| 40 | 1995 | Madagascar I: l'île des esprits | Madagascar I: Island of Heart and Soul | Мадагаскар I: Душа острова | Мадагаскар I: Загадки Мадагаскара |
|
| 41 | 1995 | Madagascar II: l'île des esprits | Madagascar II: Island of Heart and Soul | Мадагаскар II: Душа острова | Мадагаскар II: Смертельный обряд |
|
| 42 | 1996 | Afrique du Sud: les diamants du désert | South Africa: Diamonds of the Desert | Южная Африка: Алмазная пустыня | Южная Африка: Алмазная пустыня |
|
| 43 | 1996 | Afrique du Sud: sanctuaires pour la vie | South Africa: Sanctuaries for Life | Южная Африка: Святилище жизни | Южная Африка: Ковчег на краю света |
|
| 44 | 1996/1997 | À travers la Chine par le fleuve Jaune | China: Across China with the Yellow River | Китай: Вслед за жёлтой рекой | Юҡ | |
| 45 | 1997/1999 | Le lac Baïkal | Lake Baikal: Beneath the Mirror | Байкал: В зазеркалье Байкала | Байкал: Зазеркалье Байкала |
|
Билдәләүҙәр:
- К — ҡыҫҡа метражлы фильм
- П — тулы метражлы фильм
- <только номер> — фильмдың оҙонлоға 45 минут самаһы
- * — ысынбарлыҡтағы тәртип, рәсми фильмографияла ул дөрөҫ түгел
- ** — фактик йылдар, рәсми фильмографияла улар дөрөҫ түгел
- *** — фактик атамалар, рәсми фильмографияла улар дөрөҫ түгел
Кинокәүҙәләнеш
үҙгәртергә- Одиссея — Ламбер Вильсон
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #119156644 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ 3,0 3,1 Jacques Cousteau // Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 4,0 4,1 https://deces.matchid.io/id/IXCQ6wbv4m7k
- ↑ Internet Movie Database (ингл.) — 1990.
- ↑ https://philatelie-pour-tous.fr/jacques-yves-cousteau-officier-de-marine-et-explorateur-oceanographique/
- ↑ https://www.academie-francaise.fr/les-immortels/jacques-yves-cousteau?fauteuil=17&election=24-11-1988
- ↑ https://www.acmi.net.au/creators/78069 (ингл.)
- ↑ Французская академия — 1635.
- ↑ https://alacademia.org.ma/membre/%d8%ac%d8%a7%d9%83%d9%92-%d8%a5%d9%8a%d9%81-%d9%83%d9%88%d8%b3%d8%b7%d9%92%d9%88-2/
- ↑ Yves Paccalet. Jacques-Yves Cousteau dans l'océan de la vie. — JC Lattes, 1997. — 542 с.
- ↑ Markham, Lois: Jacques-Yves Cousteau: Exploring the Wonders of the Deep, s. 8
- ↑ Кто есть кто в мире : 1500 имен — Google Книги
- ↑ Статья о Вашем отдыхе: Капитан первого ранга 2012 йыл 25 июль архивланған.
- ↑ ХАРИЗМАТИЧНЫЙ ЛИДЕР ЖАК-ИВ КУСТО 2014 йыл 1 июль архивланған.
- ↑ 16,0 16,1 Операция «Преконтинент I» | ЖАК-ИВ КУСТО 2015 йыл 15 август архивланған.
- ↑ 17,0 17,1 По данным сайта «Кинопоиск», российские зрители преимущественно негативно оценили фильм, в основном из-за сцен жестокости с китами
- ↑ World Without Sun (1964). NY Times. Дата обращения: 2011-26-04.
- ↑ Великий Кусто мучил тварей бессловесных
- ↑ «Почётные доктора >> Жак-Ив Кусто», muctr.ru, <http://www.muctr.ru/about/hondoc/kusto.php> 2017 йыл 16 апрель архивланған.
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Максим Мошков китапханаһында Жак-Ив Кусто библиотеке Максима Мошкова
- Полная библиография Ж.-И. 2007 йыл 23 октябрь архивланған. Кусто 2007 йыл 23 октябрь архивланған. (фр.)(фр.).
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Жак-Ив Кусто — биография, путешествия . Сайт «Исторический документ» 2019 йыл 14 ғинуар архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 12 ғинуар 2019)
- Статья о Кусто в журнале «Октопус» (рус.)(рус.)
- Важнейшие события из жизни капитана Кусто и Общества Кусто 2018 йыл 21 июль архивланған.