Силәбе

Рәсәй Федерацияһындағы ҡала, Силәбе өлкәһенең үҙәге

Силәбе (рус. Челябинск) — Силәбе өлкәһе үҙәге. «Силәбе» — башҡорт теленән топоним. Хеҙмәт ҡаһарманлығы һәм дан ҡалаһы[8].

Ҡала
Силәбе
Челябинск
Флаг Герб
Флаг Герб
Ил

Рәсәй

Регион

Силәбе өлкәһе

Координаталар

55°09′ с. ш. 61°24′ в. д.HGЯO

Эске бүленеш

7 район

Башлыҡ

Котова, Наталья Петровна[d][1]

Нигеҙләнгән

1736

Элекке исеме

Силәбе кәлғәһе

Ҡала с

1787

Майҙаны

500,91[2] или 501,57[3] или 530[4] км²

Климат тибы

уртаса-континенталь

Халҡы

1 156 471[5] кеше (2013)

Тығыҙлығы

2254 кеше/км²

Милли состав

урыҫтар 86,5%, татарҙар 5%, башҡорттар 3,1%, украиндар 1,4% һәм башҡалар [6]

Этнохороним

силәбеләр

Сәғәт бүлкәте

UTC+5

Телефон коды351
Почта индексы

454000—454999

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

74, 174

[[{{{вид идентификатора}}}]]

75401

Рәсми сайт

cheladmin.ru

бүләктәр

Ленин ордены[7]

Рәсми булмаған исемдәр

Көньяҡ Урал баш ҡалаһы
Танкоград
Челяба
Че.

Силәбе (Рәсәй)
Силәбе
Силәбе
Силәбе (Силәбе өлкәһе)
Силәбе
Силәбе

Тарихы үҙгәртергә

Силәбе ҡәлғәһе 1736 йылда башҡа ҡәлғәләр һымаҡ (Сыбаркүл) башҡорт тарханы Таймаҫ Шәһимов рөхсәте менән һалына[9][10][11].

1743—1781 йылдарҙа Ырымбур губернаһының Иҫәт провинцияһы үҙәге.

1804—1919 йылдарҙа Ырымбур губернаһының Силәбе өйәҙе үҙәге, 1919—1924 йылдарҙа Силәбе губернаһы үҙәге.

1906 йылда Силәбелә тәүге бушлай мосолман китапханаһы ойошторола.

Иҡтисады үҙгәртергә

Халҡы үҙгәртергә

1,15 млн. кеше. Урыҫтар - 86,5%, татарҙар - 5%, башҡорттар - 3,1%, украиндар - 1,4% һәм башҡалар [6]

Билдәле шәхестәре үҙгәртергә

Университеттар үҙгәртергә

Административ бүленеш үҙгәртергә

 
Силәбенең административ бүленеше

Климаты үҙгәртергә

Ҡала климаты
Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл
Абсолют максимум, °C 4,1 8,0 15,3 30,5 35,7 37,3 41,0 36,0 32,5 25,5 16,1 6,5 41,0
Уртаса максимум, °C −10,8 −8,1 −0,6 10,2 18,4 22,8 24,5 21,5 17,5 8,5 1,6 −7,7 7,5
Уртаса температура, °C −14,1 −12,5 −4,8 4,7 12,1 18,3 19,3 17,1 10,9 4,1 −5,2 −11,1 3,2
Уртаса минимум, °C −21 −19,3 −12,2 −0,8 6,2 11,5 14,2 11,4 6,4 −1 −9,3 −16,9 −2,5
Абсолют минимум, °C −48,1 −45 −36 −26,3 −11,1 −2,9 3,3 0,2 −10,1 −24 −36,4 −42,6 −48,1
Яуым-төшөм нормаһы, мм 19 16 18 27 47 58 87 43 41 30 26 21 429
Сығанаҡ: Челябинский гидрометеоцентр УРЦ FreeNet

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. https://www.rbc.ru/rbcfreenews/5dd3d55f9a7947f971a9a6a5
  2. База данных показателей муниципальных образований. Росстат. 2013 йыл 3 декабрь архивланған.
  3. Основные положения Генерального плана города Челябинск. 2016 йыл 5 март архивланған. (стр.46)
  4. Челябинск сегодня - Визитная Карточка. Администрация г. Челябинска. Архивировано 3 февраль 2012 года. 2012 йыл 26 ғинуар архивланған.
  5. Численность постоянного населения Челябинской области на 01.01.2013 года 2015 йыл 16 февраль архивланған.
  6. 6,0 6,1 http://chelstat.gks.ru/perepis_2010/perepis/Итоги%20ВПН-2010%20по%20Челябинской%20области.aspx?PageView=Shared/НАИБОЛЕЕ(недоступная ссылка) МНОГОЧИСЛЕННЫЕ НАЦИОНАЛЬНОСТИ
  7. НАГРАЖДЕНИЕ ЧЕЛЯБИНСКА ОРДЕНОМ ЛЕНИНА - Энциклопедия "Челябинск"
  8. Города Трудовой Доблести и Славы 2022 йыл 27 март архивланған.
  9. Таймас Шаимов в энциклопедии Башкортостан(недоступная ссылка)
  10. Витевский Н. В., И. И. Неплюев и Оренбургский край в прежнем его составе до 1758 года. — Казань, 1889. — С.134.
  11. В. А. Весновский. Карманный справочник «Весь Челябинск и его окрестности» — Челябинск: Тип. Л. Б. Бреслиной. 1909. −138 с. 2011 йыл 24 апрель архивланған.
  12. Башҡорт энциклопедияһы — Аҙнабаев Рауил Әхмәтйән улы 2016 йыл 5 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 28 март 2019)
  13. Башкирская энциклопедия — Юлашев Игорь Сахиевич 2019 йыл 24 декабрь архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 10 август 2018)

Һылтанмалар үҙгәртергә