Поль Сезанн

Поль Сезанн (франц. Paul Cézanne; 19 ғинуар 1839, Экс-ә-Прованс — 22 октябрь 1906, шунда уҡ) — француз рәссамы, постимпрессионизм вәкиле. Уның үҙенсәлекле ижады «сезаннизм» термины тыуҙыра, сәнғәт тарихында рәсми булмаған ағым, һәм уның эйәрсендәре эштәре сәнғәттә модернизм — кубизм кеүек башҡа ағымдарға юл аса.

Поль Сезанн
Paul Cézanne
Автопортрет, 1890 йыл тирәһе. Эмиля Бюрле фондынан, Цюрих
Тыуған:	19 ғинуар 1839({{padleft:1839|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:19|2|0}})
Тыуған урыны:	Экс-ан-Прованс[d]
Үлгән:	22 октябрь 1906({{padleft:1906|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:22|2|0}}) (67 йәш)
Үлгән урыны:	Экс-ан-Прованс[d]
Гражданлығы:	Франция
Стиль:	постимпрессионизм
Сайт:	paul-cezanne.org
Имза:
Работы

Биография

Сезанн 1839 йылдың 19 ғинуарында Экс-ан-Прованста тыуған. Рәссамдың ата-бабалары Францияға Италиялағы Чезена ҡалаһынан (итал. Cesena, Эмилия-Романья) килгәндәр, атаһының «Сезанн» фамилияһы шуға бәйле була. Ул Луи Огюст Сезанн һәм эшләпә эшләү оҫтаһы Анна Элизабет Онорин Оберҙың никахһыҙ тыуған улы.

Ул тыныс (һил тормошло) Экс-ә-Прованста, Марселдән 15 миль алыҫлыҡта ятҡан Көньяҡ Францияның элекке провинцияһы башҡалаһында, үҫкән. Рәссамдың атаһы, ныҡышмал һәм үҙ мөмкинлектәренә ныҡ ышанған Луи-Огюст Сезанн, Парижға эшләпә эшләү һөнәренә уҡырға китә. Был һөнәрҙе үҙләштереп ҡайтҡас,Экста йыйған аҡсаһын күмәртәләп һәм ваҡлап эшләпәләр һатыуға, Анна Оберҙың апаһы тотҡан оҫтаханаға һала, был эш табышлы булып сыға. Бер ни тиклем ваҡыттан ул эшләпә фетрын етештереүселәргә бурысҡа аҡса ла биреп тора башлай. Бала сағында «тупаҫ һәм һаран кеше» тип йөрөтөлгән Луи-Огюст Сезанн тиҙҙән Экста иң уңышлы эшләгән ростовщик булып китә.

Бала саҡта Поль Сезанн сифатлы һынлы сәнғәт тураһында бик хәбәрҙар булмай, әммә башҡа бик күп яҡлап һәйбәт белем ала. Урта мәктәпте тамамлағандан һуң, ул Изге Иосиф (Saint-Joseph) мәктәбенә йөрөй, һуңынан, ун өс йәшенән ун туғыҙ йәшенә тиклем Бурбон Коллежында (le Bourbon collège) уҡый. Ундағы йәмәғәт һәм дини белем биреү традициялары заманса була. Сезанн яҡшы уҡый, математика, латин һәм грек теле буйынса күп кенә наградалар ала. Ғүмере буйы классик авторҙарҙы уҡыу менән мауыға, француз, латин телдәрендә шиғырҙар яҙа, һуңғы көндәренә тиклем Апулей, Вергилий һәм Лукреций әҫәрҙәренән тотош биттәрҙән цитаталар хәтерендә тота.

Изге Иосиф мәктәбендә лә, Бурбон Коллежында ла һүрәт төшөрөү мотлаҡ фән була, ун биш йәштән Сезанн Эксела (Aix dessin école de l ' d-en-Provence) һүрәт төшөрөү мәктәбенә йөрөй башлай. Әммә ул бер ҡасан да һүрәт төшөрөү буйынса йыл һайын бирелгән коллеж призын алмай (1857 йылда Подең иң яҡын дуҫы — Эмиль Золя лайыҡ була). Сезанн яҡшы уҡый, айырыуса математика буйынса, 1858 йылда ул бакалавриатты уңышлы тамамлай. Үҙе бик теләмәһә лә, атаһының теләге буйынса, Экс университетында хоҡуҡ белемен өйрәнергә тотона. 1859 йылдың 25 авгусында «тере тәбиғи моделгә ҡарап баш этюды» өсөн Сәнғәт мәктәбенән икенсе премия ала. 1860 йылда Сезанн хоҡуҡ өлкәһендәге уҡыуын ташлап, Парижға күсә. Һынлы сәнғәт менән Сезанн бик һуң, егерме өс йәшендә генә, үҙ аллы шөғөлләнә башлай.

Шәхес

Поль Сезанн. 1899 йылдағы фото

Сезанн әҫәрҙәре рәссамдың эске, рухи булмышын сағылдыра. Уларҙа ниндәйҙер эске тартыу һәм кире ҡағыу көсө бар. Ҡаршылыҡтар рәссамдың психик донъяһына, уның сәнғәттәге ынтылыштарына хас. Бер яҡтан көньяҡ темпераменты Сезанндың көнкүрешендә аскетизм һәм үҙ-үҙенә бикләнеү менән ҡушылһа, икенсе яҡтан динлелек — темпераментын сикләүсе дини традицияларҙан ҡотолорға тырышыуға бәйле. Үҙенең даһи булыуына ышанған Сезанн һынлы сәнғәттә үҙе теләгәнде теүәл сағылдыра алмаҫмын тигән ҡурҡыу менән йәшәгән. Ул һәр ваҡыт үҙенең күргәнен сәнғәттә сағылдыра алыуынан шикләнгән, һәм уның һәр картинаһы быны йә раҫлау, йә кире ҡағыу булған.

Сезаннға, күрәһең, ҡурҡыу һәм ҡурҡыу кисереше хас булған, һәм уның тотороҡһоҙ характеры рәссам булыуҙа ҡотолоу урыны тапҡан. Бәлки, тап ошо хәл Сезандың картиналар өҫтөндә фанаттарса эшенең төп сәбәбе булғандыр. Шикләнеүсән һәм кеше менән бик аралашмаусан Сезанн, ижад процессында көслө, бөтөн кешегә әйләнгән.

Өлгөргәнлек йылдарында психологик комплексын тойоу хисе, уратып алған донъяның ҡамил түгеллеге, Сезанн ижадында ҡаршылығын ғына түгел, ә тирә — яҡ донъяның серлелеген тойоу менән алмашынған. Шикләнеүҙәре беренсе планға ижади мөмкинлектәренең тәрәнлеген һәм мөмкинлектәрен аңлау менән алмашына. Был тел ҡыҫҡа тел булһа, уны ниндәйҙер күләмдә формалары, төп билдәләре менән сағылдырырға мөмкинселек барлыҡҡа килә . Нәҡ ошо этапҡа Сезанндың иң яҡшы, иң тәрән йөкмәткеле эштәре тура килә.

Иртә ижады

Атаһы портреты, уҡыусыларҙың «Événement L». 1866. Туҡыма, май. Милли сәнғәт галереяһында, Вашингтон

Креть марна йылғаһы аша күпер .1894. Туҡыма, май. Лена Фонды Виттон, Париж

Сезанндың иртә эштәре көслө темпераментын күрһәтә, уларға хас ҡараңғы колорит, матди әһәмиәткә ынтылыш, шулай уҡ һөнәри оҫталыҡ һәм сәнғәт мәктәбе булмауын күрһәтә. Сюжет яғынан романтизм, ә тема һайлау буйынса элекке остаздар йоғонтоһо сағыла, Сезанн уларҙы Луврҙа өйрәнгән. Йәш Сезаннға айырыуса Паоло Веронезе, Тинторетто, Эжен Убивает Своих һәм Оноре Домье картиналары йоғонто яһаған. Был рәссамдарҙы темперамент һәм экспрессив яҙыу манераһы берләштергән, тап бына кәйефе ҡырҡа алмашыныусанлығы менән айырылып торған Сезанн өсөн был ҡыҙыҡлы булған. Үҙләштереүҙәр, үҙ аллы булмау, стильдә , һүрәттәр һәм рәсем сәнғәте мәктәбе булмау, рәссам ижадын иртә таныу, рәсми академия күргәҙмәләрендә күрһәтеү мөмкин булмауын иҫбатлай.

Шуға ҡарамаҫтан, Сезанн импрессионистар төркөмөнә эйәреп, 1874 йылда уларҙың тәүге күргәҙмәләрендә ҡатнаша. Әммә, ул яңы дуҫтарынан айырмалы рәүештә, һынлы сәнғәттә ваҡытлыса булған «кәйефте» сағылдырыу менән ҡәнәғәтләнмәй, «импрессионизмды нигеҙле, музей сәнғәтенә хас, оҙаҡҡа әйләндереү яғында була».

Сезанн пейзажы

Импрессионистар менән танышыу һәм Камил Писсарро менән берлектәге эш шуға булышлыҡ итә, Сезанн палитраһы яҡтыраҡ була бара, ә символлаштырыу — айырым һәм динамик. Писсарро йоғонтоһо шунда ла сағыла, Сезанн ижадында пейзаж мөһим урын биләй. Шул уҡ ваҡытта был ҡарарға Сезанн, моғайын, һуңыраҡ та килер, бик тәүәкәл дә була алмаҫ ине . Писсарро пейзажында Сезаннды авторҙың арауыҡты ойоштороу сәләте йәлеп итә. Был ынтылыш Сезанндың эске һыҙаттарына туғандаш булған. Әммә Писарро йоғонтоһо Сезанн ижадында импрессионистарҙың төп ҡыҙыҡһыныуҙарын: материаль форманы «яҡтылыҡ һәм рефлекстар»ға ғына әүерелдереүҙе китереп сығармай.

Сезанн йыш ҡабатлай: «Беҙгә тәбиғәт аша тойғолар ярҙамында яңынан классиктар булырға кәрәк». Импрессионистарҙың "яҫы һынлы сәнғәте"н тәнҡитләп, Клод Моненән көлөп «тик күҙе менән» тип атаған. Үҙ пейзаждарында Сезанн яңы перспективалы сәнғәт булдырған. «Ул шул тиклем һынлы сәнғәт арауығы тәрәнлеген көслө тойған, алыҫтағы план пейзаж этюдтарында алға ҡуйылған, йәки, дөрөҫөрәге, рәссам үҙен бөтә яғы менән йыуылған һүрәтләнгән арауыҡ эсендә тип хис итә. Был яңы, ҡатмарлы, классик, барлыҡҡа килгән Яңырыш осоронда, сәнғәтебеҙҙең киләсәге, беҙҙең ҡабул итеүҙе өлөшләтә кире ҡайтарыр готика, византия иконописе арауығына. Шуға ла Сезаннға иллюзор тәрәнлек мөмкин булмаған. Восклицать рәссам үҙе: „Мин күргән пландар бәүелә һәм ауышая, тура линиялар миңә төшкән кеүек“».

Рәссам Францияның көньяғында Экс-ә-Прованста айырым йәшәй башлай, бында яңғыҙы рәсем сәнғәтендә яңы ысул пейзаж сәнғәтен уйлап сығара. Юҡҡа мени Сезаннды "Экстың яңғыҙ тәккәбере"тип атамағандар. Ул үҙенең «киңлек һәм форма бөтөнлөгөн» эҙләгән, һәм уны тәбиғәттә тапҡан. Ул һикһәндән ашыу картинаһын Экс тирәһендәге Сент — Виктуар тауҙарын һүрәтләүгә бағышлаған, сәнғәт тарихсыһы Готфрид Бем һүҙҙәре буйынса, «даимилыҡ синтезы һәм алмашынып тороусанлыҡ»ҡа ирешеүгә тырышҡан.

Күп тапҡыр Сент-Виктуар тауҙарын һүрәтләп, Сезанн "һәр ваҡыт тау массаһын яңы тирә — яҡ мөхит менән бәйләнешен тапҡан, өҫтәүенә, һәр ваҡыт һыҙыҡ өҫтөнә алған — нисек тау « уның өсөн әҙерләнгән урынға ҡуйыла». Шуныһы иғтибарға лайыҡ, Сезанндың тектоник этюд һынлы сәнғәте геологик тайпылыштар менән бәйле, был ер ҡабығы ярылған урындарҙа . Сезанн тойомлап һәр саҡ тапҡан "ярылған ерҙәге ҡарашты "«.

Сент Виктуар тауы-ҙур ҡарағай менән . 1886 й. яҡынса Туҡыма, май. Институт йыйылышы Курто, Лондон

Сент-Виктуар тауҙары алдындағы юл. Ока. 1900 й. Туҡыма, май. Эрмитаж , Санкт-Петербург

Мон — Сент-Виктуар күренеше, Бибемус карьераһынан. 1897. Туҡыма, май. Сәнғәт музейы, Балтимор

Сент -Виктуар тауы. 1890. Туҡыма, май. Шотландияның милли галереяһында. Эдинбург

Сәнғәт тарихсыһы һәм әҙәби тәнҡитсе Н. Н. Пунин 1920 йылдар аҙағында дәүләт ҡарамағындағы Юғары курстарҙағы лекцияларҙа Сәнғәт тарихы институтында (Зубовский) Ленинградта студенттарға әйтә: „Шишкин картинаһында ҡарағай ботаҡтарын тартығыҙ, — уның артынан олоно ҡойолор. Сезанн ҡарағай ботағын тартығыҙ — уның артынан күк киҫәге ҡойолор“. Ысынлап та Сезанн пейзажында бер форма икенсеһенә ҡуйыла, уның өсөн махсус әҙерләнгән урын тейерһең, үҙләштереү ваҡытында алына (формовычитание ысулы).

Был „Аҫыпынған йорто менән пейзаж“ айырыуса „кире киләсәк“ тасуири — тамашасыға күренмәгән картиналар тәрән хәрәкәте көсөргәнешле булған. Был үҙенсәлектәр менән бәйле Сезанн пейзажы Андре Лот 1939 йылда „пассаж тигән терминды ҡуллана“ (франц. passage — проход, переход). „Пассаждар“ ярҙамы менән килеп сыҡҡан инертлыҡты , Сезанн, академия „тура перспективалары“ пассивлығын еңгән. Ул „рух күтәренкелеге тектоник һымағыраҡ ярылған ер“.

Аҫылынған өйө менән пейзаж. 1873. Туҡыма, май. Орс д ' музейы, Париж

Сезанн пейзаждары „ геологик драманың космик характеры менән айырылып тора“ — тип яҙғаниБ. Дориваль. Рәссам Ренуар, Огюст О. Ренуар» Сезанн өс тапҡыр яҫылыҡ өҫтөнә буяу төртһә — был инде картина", — тигән.

Сезанндың ижади методы

Уйланыусан, иғтибарлы тамашасы « Сезанн картиналары алдында, уның рәсем сәнғәтенең ҙур булмаған фрагменты менән ләззәтләнеп, сәғәттәр буйына баҫып тора аласаҡ. Әммә уның шул уҡ ваҡытта ҡатмарлы арауыҡ системаһы рәссамдың һынлы сәнғәтенә өҫтән генә күҙәтеүсе ҡарашты ҡабул итмәй. Сезанн үҙе көсһөҙлөк һәм даими ҡәнәғәтһеҙлек тоя, хатта үҙе: „Мин бик яй эшләйем“, — ти ,—», сөнки натура… миңә бик ҡатмарлы тойола. Мин маҡсатыма ирешә алам, ләкин мин оло йәштә, иртәрәк вафат булып ҡуймаһам". А. Воллар хәтерләй: «әлегә ул натюрморт яҙғанда, алмалары сереп өлгөрә, шул саҡта ул ҡағыҙ сәскәләр яһай, ләкин улар уңалар, ҡәбәхәттәр…». Сезанн яҡшылары булмағанлыҡтан популяр журналдар иллюстрацияләрен, Шарден картиналары репродукцияларын ҡулланырға мәжбүр була. Воллар портреты өҫтөндә йөҙ ҙә ун биш сеанс буйы эшләп, бер генә һүҙ әйтә: "Мин күлдәктең алды менән ҡәнәғәт түгелмен, тип әйтә алмайым "..Сезанн үҙенең бик ныҡ яратҡан иҫке оҫталар: венециан, кесе голландтар кимәленә күтәрелергә теләгән. Ул абсолют гармонияға ирешергә теләй. Эмиль Бернар, Сезанндың элекке уҡыусыһы, оҫтаһының эш алымын «ҡулында бумала менән фекерләү… Закондарҙы ғөмүмләштереп, ул унан шартлы рәүештә ҡулланылған принциптар сығарған: шулай итеп, ул нимә күрғәнен яҙмаған, ә аңлатҡан».

Бигерәк тә Сезанн Поль Гоген тураһында ҡәнәғәтһеҙлек менән яҙған, уның эштәрен « буялған ҡытай һүрәте» тип, уның йоғонтоһо башҡа рәссамдарҙың һынлы сәнғәтенә насар һәм, — Гоген сәнғәте «мәғнәһәҙлек», сөнки унда «форма юҡ». Бернарҙан башҡа, импрессионистарҙан, Сезанндың хәҙер инде элекке дуҫтарынан, бары уның гениаллегенә Писсарро Камиль Писсарро (һәм, бәлки, Амбруаз Воллар) ышанған Ижад алымдарында айырмалыҡтар булыуына ҡарамаҫтан Сезанн менән Писарро ғүмер буйы дуҫ булып ҡалалар.

Ҙур һыу ҡереүселәр. 1906. Туҡыма, май. Филадельфия художество музейы

Шартлы рәүештә "һыу кереүселәр"тип аталған һуңғыраҡ осор картиналарында, Сезанн үҙенә генә билдәле һәм бер кемгә аңлайышлы булмаған формаль проблемалар рөхсәт иткән. Һыу кереүселәр, ысын мәғәнәһендә, уны ҡыҙыҡһындырмай. Провинциаль Экс ҡалаһында шәрә ҡатын-ҡыҙ моделен таба алмағас, ул бер инвалид ҡартты саҡыра, ул бөтә картиналарында ҡатын-кыҙҙарҙы уңышлы алмаштыра. Күптәр , Сезанндың ҡатын — ҡыҙ тәненә "ымһындырғыс матурлыҡ"тип, ерәнеп ҡарауын күрә бында.

Һынлы сәнғәт теле һәм формаһы ҡатмарлы булыуына ҡарамаҫтан, Сезанн картиналары яҡты, үтә күренгән колоритлы. Ваҡыт үтеү менән, Сезанн акварелдәр менән мауыға башлағанда , ҡайһы бер алымдарын акварельдән майлы буяуға күсерә: аҡ ерлектәге киндерҙә яҙа башлай. Был полотноларҙағы буяу ҡатламы булһа еңеләйтелә, әйтерһең, һынлы арауыҡ эстән яҡтыртыла. Сезанн үҙ эшен өс төҫ менән сикләй башлай: йәшел, зәңгәр һәм охра, киндерҙә аҡ төҫ яҡтыһы төшкән, күп урында туҡыма фонын махсус тотонмай ҡалдырған, ул тасуирлау көсөн һыҙыҡ өҫтөнә алған.

Сезанн һәм сәнғәт традициялары

Рәссам үҙенең ижадында классика һәм хәҙерге заманды бик ҙур тырышлыҡ менән татыулаштырырға ынтыла, Пуссен сәнғәте һәм тәбиғәтте, зур стиль закондарын һәм шәхси ижад методтарын һайлау хоҡуғын. Сәнғәт стилдәре төрлөлөгө дәүерендә, эстетик мәсьәләләрҙе айырыу һәм шәхсиләштереү осоронда «тарихи стиль» рәссамдар өсөн өлгө була алмай, уларҙың һәр береһе үҙ сәнғәт юлын һайлаған, үҙенең эске күңел үҙенсәлектәренә генә буйһоноп, ә сәнғәт мәктәбенең традицияларына һәм талаптарына түгел. Шуға күрә, Сезанн үҙ алдына ҡуйған бурыс, үтәп булмаҫтай булғанлыҡтан, рәссамда даими шик тыуҙыра. Бер үк ваҡытта шәхси азатлыҡ һәм классик ҡанундары раҫларға мөмкин түгел. Әммә Сезанндың сәнғәттәге һөҙөмтәләре, шулай булыуға ҡарамаҫтан, шул тиклем тәьҫирле, XIX—XX быуат сәнғәт йүнәлештәренең төрлө вәкилдәрендә ихтирам уята.

Сезанн сәнғәте рәссамдарға ҙур йоғонто яһай. Уның картиналары орфист, пурист, неопластицист, рәссамдар берекмәһе «Алтын киҫелеш», «Квадрат һәм әйләнә», "Де Стейл"дарҙа һоҡланыу уята. . Әммә модернистар, авангард рәссамдарынан айырмалы булараҡ, миҫал өсөн, кубистар йә форманы өлөштәргә айырғандар, йә Сезанн принцибын ябайлаштырғандар, неопластицист һәм пуристар һымаҡ. Ике осраҡта аналитик ынтылыш өҫтөнлөк иткән, ә синтетик түгел. Бында Сезанндың билдәле һүҙҙәре бик үк яхшы булмаған роль уйнауған: «тәбиғәтте цилиндр, шар, конус ярҙамында аңлатығыҙ…», артыҡ тура мәғнәлә аңлай уны күптәр.

Сезанн картиналары классика һәм хәҙерге заман араһындағы бәйләнеште ышандырырлыҡ итеп күрһәткән, ҡатмарлы булһа ла, ул ниндәйҙер өмөт барлыҡҡа килтерә, төҫтәрҙең нәфислеге һәм сәнғәт үҫеше процесында үҙ формаһы һәм сәнғәт критерийҙарын юғалтмай. Классика тигеҙлек һәм тотороҡлоҡ принциптары һаҡлай, уны Сезанн тәбиғәттә эҙләгән. Ул Яңырыш һәм классицизм вәкилдәре кеүек үк ышанған, йәшәйеш нигеҙендә тәртип ята, ә хаос түгел, бөтә ижади көс, хаостан гармония булдыра.

Сезанн күп замандаштары сәнғәтенә тиҫкәре ҡараған — новаторҙар Гоген, Ван Гог, Сёра, сөнки уларҙың эшендә субъективлыҡ һәм произвольность күп. Ошо уҡ сәбәп буйынса, Сезанн декоратив һынлы сәнғәткә лә ҡаршы булған.

Тарихи перспективала Сезанн «Сезанндан һуң» сәнғәт ағымдарының башланғысы булған, уларҙың береһе — кубизм. Әммә кубизм, хатта Пикассо йөҙөндә лә, йөкмәтке буйынса Сезанн рәсем сәнғәтенән ярлыраҡ була, сөнки төҫтәр байлығы, ҡат — ҡат яҙыу кеүек сәнғәт сифаттарын юғалтҡан, Сезанн уларға ныҡышмалы хеҙмәте һөҙөмтәһендә өлгәшкән. Кубизм Пикассо өсөн этап, аңлы тәжрибә, әҙәби уйын булған, шуға ла Пикассо эске эштәре йөкмәткеһе кубизм дәүерендәге Сезанндың иң яҡшы эштәре йөкмәткеһенән күпкә ярлыраҡ булған.

Тәнҡит һәм эйәреүселәр

«Иң бөйөк упрямец Экс» һынлы сәнғәтен замандаштары аңлай алмай һәм баһаламай. Бына һуңғы йылдарҙа матбуғатта 1906 йылдағы күргәҙмәһенә хас фекерҙәр: «„Бер ҡатлы ташсы“, сәйер һәм ҡырағай һүрәттәр тыуҙырыусы, тәбиғәтте хаталы биреүсе…тулы түгел талант, уларҙың картиналары тамамланмаған, эскиз хәлендә; ҡайһы яҙыусылар парадоксы һәм сауҙагәрҙәрҙең махинациялары арҡаһында бөйөк кеше һәм мәктәп башлығы булып киткән… Һуңғы ун биш йылда уның исеме сәнғәттең иң иҫтәлекле әкәмәттәре менән бәйле». Хатта рәссамдың дуҫтары ла , — уның һынлы сәнғәте «бөкөрө» һәм «оҫһоҙ», тигән.

XX быуат башында рус сәнғәте рәссамдар берекмәһе «Бубновый валет» Сезанн сәнғәте менән ҡыҙыҡһына. Шағир, әҙәби тәнҡитсе һәм рәссам М. А. Волошин Сезаннды «көрәштәш, сүрәттә мәжүсилек һынташтары» һәм «хәҙерге заман һынлы сәнғәте Савонарола»һы тип атай.

«Сезанн аҫтында» рус рәссамдар-сезаннистар натюрморттар яҙа: П П. Кончаловский, А В. Куприн, Иван И. Машков, Р.. Р. Фальк. Сезанндың формаль эҙләнеүҙәре уларға ят була, уларҙы төҫ, һынлы сәнғәт киңлектәре, сағыу буяуҙар, декорация арбай. Шуға күрә улар "Сезанн һынлы сәнғәте"нең тышҡы билдәләренә өҫтөнлөк бирә, ул да оҙаҡҡа түгел. Урыҫ рәссамдары Сезанн картиналары менән И. А. Морозов  Мәскәүҙә С. И. Щукин. йыйылыштарында таныша. Сезанн сәнғәтендә урыҫтар нимә күрәһеләре килгән, шуны ғына күргәндәр, к улар яңы быуын вәкилдәре һәм сезаннизмды П. Гоген синтетизмы, понт-авен төркөмө рәссамдары эштәре һәм наби, декоративизм А. Матисс һәм рәсәй «кубофутуризм» аша билдәләгәндәр..

1998 йылда «XX быуат башындағы урыҫ авангарды һәм Поль Сезанн» күргәҙмәһе Санкт-Петербургта урыҫ музейы залдарында үткәрелгән. Бәйләнеште генә түгел,ә Сезанн менән авангардистарҙың айырмаһын да күрһәткән.Ҡайһы бер А. В. Куприн, И. И. Машков, А А. Осмеркин картиналары ғына француз рәссамы ижадына яҡынлаша. Шулай итеп, француз кубизмы ла, рәсәй авангардизмы ла, XX быуат сәнғәтендәге башҡа ағымдар ҙа сезанндыҡыса булып китмәй.

Рәссам-өйрәнсек Уинстон Черчилль үҙен Сезанн уҡыусыһы тип йөрткән , Биограф Дмитрий Медведев һүҙҙәре буйынса, тәбиғәт сифатында "күп яҡтылыҡ , уларҙың формаһы һәм өҫтө ауыр айырыла һәм сағыштырмаса әһәмиәте ҙур булмауы, төҫтәрҙә ялтырауыҡтар һәм тоҡаныу өҫтөнлөк итә ".

Мираҫ

Сезанндың 800-ҙән ашыу сәнғәт мираҫ эше май менән, акварелдәр менән башҡа эштәрен иҫәпләмәгәндә. Оҙаҡ йылдар буйы рәссамдың ижад юлында үҙе тарафынан тамамланмаған һәм юҡҡа сығарылғандарын иҫәпләү мөмкин дә түгел.. Көҙгө салонда 1904 йылда Парижда Сезанн картиналары өсөн ҙур зал бирелә. Был күргәҙмә беренсе ысын уңыш килтерә, улай ғына ла түгел — рәссамдың триумфы була. 1904 йылда Сезанн картиналары ретроспективаһы Көҙгө салонда, ә күп картиналары 1905 һәм 1906 йылдың Көҙгө салонында күрһәтелә, уның үлеменән һуң ике иҫтәлекле ретроспектив күргәҙмәһе 1907 йылда була.

Галереяһы

• 
  Девушка у пианино (Увертюра к «Тангейзеру»). Ок. 1868. Холст, масло. Государственный Эрмитаж, Санкт-Петербург
• 
  Гора Сент-Виктуар. 1882—1885. Холст, масло. Метрополитен-музей, Нью-Йорк.
• 
  Берег Марны. 1888. Холст, масло. Государственный Эрмитаж, Санкт-Петербург
• 
  Пьеро и Арлекин. 1888. Холст, масло. ГМИИ имени А. С. Пушкина, Москва
• 
  Натюрморт с драпировкой. Ок. 1895. Холст, масло. Государственный Эрмитаж, Санкт-Петербург
• 
  Мужчина с трубкой (Курильщик). 1890. Холст, масло. Государственный Эрмитаж, Санкт-Петербург
• 
  Игроки в карты. 1892—1893. Холст, масло. Собрание эмира Катара
• 
  Молодая итальянка. 1896. Холст, масло. Музей Гетти, Лос Анджелес
• 
  Гора Сент-Виктуар и Чёрный замок. 1904—1906. Холст, масло. Художественный музей Филадельфии
• 
  Пейзаж в Провансе. Ок. 1880. Бумага, акварель, гуашь. Кунстхаус, Цюрих
• 
  Голубой пейзаж. 1904—1906. Холст, масло. Государственный Эрмитаж, Санкт-Петербург
• 
  Гора Сент-Виктуар и виадук возле Валькро. 1898. Холст, масло. Государственный музей изобразительных искусств имени А. С. Пушкина, Москва

Иҫкәрмәләр

Сығанаҡтар

Комментарий

Әҙәбиәт

• Яворская Н. В. Сезанн. — М.: ОГИЗ—ИЗОГИЗ, 1935. — 87 с.
• Перрюшо А. Сезанн / Пер. с франц. — М., 1966.
• Поль Сезанн: Переписка. Воспоминания современников / Автор-сост. Н. В. Яворская. — М., 1972.
• Поль Сезанн: альбом / Автор-сост. А. Л. Барская. — 1975.
• Линдсей Дж. Поль Сезанн = J. Lindsay. Cezanne: His Life and Art. - L.: Evelyn, Adams and Mackay, 1969 / Пер. с англ. — М.: Искусство, 1989. — 416 с. — ISBN 5-210-00021-4.
• Мурина Е. Б. Сезанн. — М.: Искусство — XXI век, 2014. — 296 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-98051-106-7.
• Venturi L. V. 1—2 // Cezanne, son art, son oeuvre. — P., 1936.
• Rewald J. The ordeal of Paul Cezanne. — L., 1950.
• Novotny F. Cezanne und das Ende wissenschftlicher Perspektive. — W., 1938.
• Badt K. Die Kunst Cezannes. — Munchen, 1956.
• Blumer M.-L. Cézanne (Paul) // Dictionnaire de biographie française / sous la dir. de M. Prevost,... et Roman d'Amat,... ; avec le concours de nombreux collab.. — Paris : Letouzey et Ané, 1959.
• Feist P. H. Cézanne, Paul // Allgemeines Künstlerlexikon / Saur; [Chefred.: Eberhard Kasten et al.]. — München, Leipzig : Saur, 1998. — ISBN 3-598-22740-X.