Колчанов Григорий Семёнович

Колчанов Григорий Семенович (20 ноябрь 1901 йыл, Рәсәй империяһының  Өфө губернаһы Вознесенка ауылы, — 1 май 1988 йыл, Краснодар, СССР) — СССР хәрби етәксе, гвардия генерал-майоры (20.12.1943).

Колчанов Григорий Семёнович
Зат	ир-ат
Хеҙмәт итеүе	СССР
Тыуған көнө	20 ноябрь 1901({{padleft:1901|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:20|2|0}})
Тыуған урыны	Вознесенка, Дыуан районы
Вафат булған көнө	1 май 1988({{padleft:1988|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:1|2|0}}) (86 йәш)
Вафат булған урыны	Краснодар, РСФСР, СССР
Ерләнгән урыны	Краснодар
Һөнәр төрө	полководец
Уҡыу йорто	М. В. Фрунзе исемендәге Хәрби академия
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Хәрби звание	генерал-майор[d]
Һуғыш/алыш	Бөйөк Ватан һуғышы
Ғәскәр төрө	пехота[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Биографияһы

Григорий Семенович Колчанов 1901 йылдың 20 ноябрендә Башҡортостан Республикаһының Бөрө районы Вознесенка ауылында тыуа. Урыҫ.

Хәрби хеҙмәт

Граждандар һуғышы

1919 йылдың 1 ноябрендә Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһына мобилизациялана һәм Өфө губернаһы Бөрө өйәҙ хәрби комиссариатында переписчик булып хеҙмәт итә, 1921 йылдың август айынан — был өйәҙҙең Пономаревка улус хәрби комиссариатында эш башҡарыусы булып хеҙмәт итә, ноябрҙән — Өфө ҡалаһында 99-сы уҡсылар полкының ҡыҙылармеецы.

Һуғыш-ара йылдар

1922 йылдың ғинуарынан алып 100-сө Кронштадт пехота курсында, аҙаҡ ул 3-гә үҙгәртелә. 1923 йылдың сентябренән Көнбайыш фронттың 4-се уҡсылар дивизияһы 12-се уҡсылар полкының отделение командиры, рота һәм кесе комсостав мәктәбенең старшинаһы.

1925 йылдың сентябрендә Ҡыҙыл Замоскворечье Эшселәре исемендәге Киев пехота мәктәбенә ебәрелә. 1925 йылдан ВКП(б) ағзаһы. 1927 йылдың сентябрендә уны тамамлағандан һуң 51-се Перекоп уҡсылар дивизияһының 152-се уҡсылар полкына тәғәйенләнә, унда уҡсылар взводы һәм полк мәктәбе взводы командиры, рота командиры һәм батальон штабы начальнигы, полк штабы начальнигы ярҙамсыһы вазифаларын биләй.

1933 йылдың декабрендә Алыҫ Көнсығышҡа Айырым Ҡыҙыл Байраҡлы Алыҫ Көнсығыш армияһы Полтава батальонының 98-се айырым пулемет батальоны штабы начальнигы итеп ебәрелә. 1935 йылдың декабренән 92-се уҡсылар дивизияһының 274-се уҡсылар полкында уҡыусы батальон менән етәкселек итә .

1937 йылдың февраленән «Атыу» курстарында уҡый, артабан 274-се уҡсылар полкы штабы начальнигы вазифаһын ваҡытлыса башҡара. 1938 йылдың ғинуарынан 1-се (оператив) частең начальнигы һәм дивизия штабының ваҡытлыса начальник вазифаһын башҡарыусы. 1938 йылдың 26 июнендә Айырым Ҡыҙыл Байраҡлы Алыҫ Көнсығыш армияһы һәм 1-се Айырым Ҡыҙыл Байраҡлы армия составында 92-се уҡсылар дивизияһының 203-се уҡсылар полкы командиры итеп тәғәйенләнә. Һуғыш алдынан ул Алыҫ Көнсығыш хәрби округының 25-се армияһына инә.

Бөйөк Ватан һуғышы

Һуғыш башланыу менән элекке вазифаһында ҡала. 1941 йылдың 30 октябрендә дивизия Волхов йүнәлешендә 4-се айырым армияға ебәрелә һәм Тихвин оборона һәм һөжүм итеү операцияларында ҡатнаша.

1942 йылдың февраленән майор Колчанов Волхов фронтының 59-сы армияһы 288-се уҡсылар дивизияһының 1014-се уҡсылар полкы менән етәкселек итә, ә июль айынан дивизия штабы начальнигы вазифаһын башҡара. Уның частары Любань һөжүм операцияһы ваҡытында баҫып алған Волхов йылғаһының көнбайыш ярында плацдармда оборонала була. 1942 йылдың 8 сентябрендә подполковник Колчанов 288 -се уҡсылар дивизияһы менән командалыҡ итә. 1944 йылдың ғинуарына тиклем уның частары 59-сы составта, һуңынан Волхов фронтының 4-се һәм 54-се армияһы составында киң фронтта был плацдармды тотоп, оборона тота. 18 ғинуарҙа дивизия оборона һыҙатын 44-се уҡсылар дивизияһына тапшыра һәм марш менән 54-се резерв армияһы урынлашҡан Зенино районына сыға (Любань ҡалаһынан көньяҡ-көнсығышҡараҡ). 1944 йылдың 22 ғинуарынан ул һуғышҡа инә һәм дүрт көнлөк көсөргәнешле һуғыштарҙан һуң Рамцы, Грустыня, Ильинский Погост тораҡ пункттарын яулай, ә 28 ғинуарҙа Любань ҡалаһын азат итә. Һуңынан дивизия тимер юл буйлап Кесе Вишера станцияһына күсерелә һәм Бөйөк Новгородтан төньяҡ-көнсығыштараҡ районға килә. 19 февралдән ул 54-се армия составында Песочки, Сольцы, Дно, Остров йүнәлешендә дошманды эҙәрлекләүгә күсә. 1944 йылдың 21 февралендә уның частары Сольцы тимер юлы станцияһын, 24 февралдә — Дно ҡалаһын, ә 26 февралдә Порхов ҡалаһын яулай, шунан һуң икенсе эшелонға күсә һәм Остров ҡалаһы йүнәлешендә хәрәкәтте дауам итә. 1944 йылдың 13 мартында ул, Остров ҡалаһынан 18 саҡрым төньяҡ-көнсығышта раҡ немецтарҙың ныҡышмалы ҡаршылығына юлығып, оборонаға күсә. 1944 йылдың 26 февралендә Юғары Баш командованиеның бойороғо менән Дно ҡалаһын азат итеү өсөн уға «Дновская» исеме бирелә.

1944 йылдың 19 июнендә генерал-майор Колчанов Рославль 326-уҡсылар дивизияһы командиры вазифаһына күсерелә, дивизия 3-сө Балтик буйы фронтының 67-се армия составында Псков районында ҡаты һуғыштар алып бара. 23 июлдән Псков-Остров һәм Тарту һөжүм операцияларында ҡатнаша. Уның частары Бөйөк йылғаһын аша сыға, 30 июлдә Эстония территорияһына аяҡ баҫа һәм 25 августа Элва ҡалаһын яулай. Дивизия составында буйынса 18 сентябрҙән алып 30 сентябргә тиклем дивизия Ленинград фронтының 2-се удар армияһы составында Балтик буйы, Таллин һөжүм операцияларында ҡатнаша, улар барышында Вильянди һәм Мыйзакюла ҡалалары азат ителә. СССР Хәрби-һауа Көстәренең 1944 йылдың 7 сентябрендәге Указы менән Тарту ҡалаһын азат иткәне өсөн Ҡыҙыл Байраҡ ордены менән бүләкләнә.

1944 йылдың 30 сентябрендә дивизия Юғары Баш командование Ставкаһының резервына сығарыла һәм 16 октябрендә 2-се Белорус фронты составына тапшырыла. Һуғыштың һуңғы этабында шул уҡ армия составында Көнсығыш-Пруссия, Млава-Эльбинг һәм Көнсығыш-Померан һөжүм операцияларында ҡатнаша. 1945 йылдың 18 февраленән 19 февралгә ҡараған төндә частар Висла йылғаһын аша сыға һәм Данциг йүнәлешендә йылғаның һул яры буйлап һөжүм итә. 6 мартта Прейсиш-Старгард ҡалаһын, ә 30 мартта Данциг ҡалаһын азат итәләр. Апрель айында дивизия Штеттин районына 300 километрлыҡ марш дойоштора һәм Берлин һөжүм итеү операцияһында ҡатнаша. 28 апрелдә Одер йылғаһын аша сыға һәм, Анклам, Грайфсвальд, Штральзунд ҡалаһы районында һәм Рюген утрауында һөжүм итеү һуғыштары алып бара.

Комдив Колчанов Юғары Баш командующийҙың рәхмәт бойороҡтарында шәхсән ун бер тапҡыр телгә алына.

Һуғыштан һуңғы карьераһы

Һуғыштан һуң дивизия командиры Германияла совет ғәскәрҙәре төркемө менән етәкселек итеүен дауам итә.

1946 йылдың ғинуарынан алып Ленин орденлы Ҡыҙыл Байраҡлы Суворов һәм Богдан Хмельницкий орденлы 88-се гвардия уҡсылар дивизияһының командиры вазифаһын башҡара.

Августа Көнбайыш-Себер хәрби округына 6-сы гвардия уҡсылар бригадаһы командиры итеп күсерелә.

1948 йылдың декабренән 1950 йылдың февраленә тиклем М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академия ҡарамағында уҡсылар дивизиялары командирҙарының белемен камиллаштырыу курстарында уҡый, һуңынан Төньяҡ-Кавказ хәрби округының хәрби һәм сәйәси әҙерлек бүлеге начальнигы итеп тәғәйенләнә. 1953 йылдың 20 апрелендә вазифаһынан бушатыла.

1953 йылдың 20 июнендә генерал-майор-Колчанов запасҡа китә.

Бүләктәре

СССР

• Ленин ордены (06.11.1945)
• биш Ҡыҙыл Байраҡ ордены (20.05.1944, 27.07.1944, 01.10.1944, 03.11.1944, 15.11.1950)
• II дәрәжә Суворов ордены (29.05.1945)
• II дәрәжә Кутузов ордены (10.04.1945)
• I дәрәжә Ватан һуғышы ордены (06.04.1985)

шул иҫәптән миҙалдары:

• • «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы (06.08.1945)
  • «Кенигсбергты алған өсөн» миҙалы (1945)
  • «СССР Ҡораллы Көстәр ветераны» (1976)

Г.С.Колчанов телгән алынған Юғары Баш Командующийҙың бойороҡтары (рәхмәт) .

• Остров ҡалаһын — иң ҙур коммуникациялар үҙәге һәм Балтик буйының үҙәк райондарына юлды ҡаплаусы немец оборонаһының көслө терәк пунктын яулаған өсөн. 1944 йылдың 21 июле. № 144.
• Иң ҙур коммуникациялар үҙәге һәм Эстонияның үҙәк райондарына юлды ҡаплаусы немецтарҙың оборонаһының мөһим терәк пункты булған Тарту ҡалаһын алған өсөн. 1944 йылдың 25 авгусы, № 175.
• Көнсығыш Пруссияның ҡалалары Вилленберг, Ортельсбург, Морунген, Фрайштадт һәм Заальфельдты — коммуникация үҙәктәрен һәм немецтарҙың көслө оборонаһының мөһим терәк пунктын яулаған өсөн. 1945 йылдың 23 ғинуары. № 246.
• Көнсығыш Пруссия ҡалалары Мюльхаузен, Мариенбург һәм Штумды — немецтарҙың оборонаһының мөһим терәк пунктын, Данциг бухтаһы яр буйҙарын һәм Толькемит ҡалаһын баҫып алғаны, шулай итеп немецтарҙың Көнсығыш Пруссия төркөмөн Германияның үҙәк райондарынан айырғаны өсөн. 1945 йылдың 26 ғинуары. № 256.
• Гнев (Меве) һәм Старогард (Прейсиш Старгард) — немецтарҙың Данцигҡа яҡын килеүенә мөһим оборона булып торған терәк пункттарҙы яулаған өсөн. 1945 йылдың 7 марты. № 294.
• Гданьск ҡалаһын һәм ҡәлғәне алған өсөн (Данциг) — Балтик диңгеҙендә немецтарҙың беренсе класлы хәрби порты һәм мөһим диңгеҙ базаһын баҫып алған өсөн. 1945 йылдың 30 марты. № 319.
• Анклам, Фридланд, Нойбранденбург ҡалаларын һәм мөһим юлдарҙы алған өсөн, Мекленбург провинцияһы территорияһына инеү өсөн. 1945 йылдың 29 апреле. № 351.
• Грайфсвальд, Трептов, Нойштрелитц, Фюрстенберг, Гранзее ҡалаларын — Мекленбургта Померанияның төньяҡ-көнбайыш өлөшөндә мөһим юлдарҙы яулаған өсөн. 1945 йылдың 30 апреле. № 352.
• Штральзунд, Гриммен, Деммин, Мальхин, Варен, Везенберг — мөһим юлдарҙы һәм немец оборонаһының көслө терәк пунктын яулаған өсөн. 1945 йылдың 1 майы. № 354.
• Свинемюнде ҡалаһын — Балтик диңгеҙендә немецтарҙың эре порты һәм хәрби-диңгеҙ базаһын алған өсөн. 1945 йылдың 5 майы. № 362.
• Штральзундерфарвассер боғаҙын аша сыҡҡаны, Рюген утрауын Берген, Гарц, Путбус, Засснитц ҡалаларын яулағаны өсөн. 1945 йылдың 6 майы. № 363.

Башҡа дәүләттәр

• III дәрәжә «Грюнвальд тәреһе» ордены (ПХР)
• «Одра, Ниса һәм Балтика өсөн» миҙалы (ПХР)

Һылтанмалар

• Общедоступный электронный банк документов «Подвиг Народа в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»
• Сайт Центра генеалогических исследований 2016 йыл 20 декабрь архивланған.
• Муниципальное общеобразовательное учреждение «Средняя школа № 15» г. Ярославля
• Generals.dk

Әҙәбиәт

• Коллектив авторов. Великая Отечественная: Комдивы. Военный биографический словарь. — М.: Кучково поле, 2015. — Т. 4. — С. 318—320 — 330 экз. — ISBN 978-5-9950-0602-2.