Иман шарттары

Тәүхид
Фәрештәләр
Китаптар
Пәйғәмбәрҙәр
Яуап көнө
Тәҡдир

Исламдың биш нигеҙе

Шәһәҙәт
Намаҙ
Ураҙа
Зәкәт
Хаж

Шәхестәр

Мөхәммәт
Ислам пәйғәмбәрҙәре
Сәхәбәләр
Хәлифәләр

76 ҙур гонаһ.

1. Ширк (Аллаһҡа иптәштәр бар тип һанау)
2. Сихырсылыҡ
3. Намаҙ уҡымау
4. Хаҡһыҙ көйө кеше үлтереү
5. Зәкәт түләмәү
6. Ата-әсәне тыңламау
7.Риба (Ростовщиклыҡ)
8. Етемдәрҙең мөлкәтенә ҡул һуҙыу
9. Хәҙис уйлап сығарыу
10. Сәбәпһеҙҙән ураҙа тотмау
11. Яу яланынан ҡасыу (дезертирлыҡ)
12. Зина ҡылыу
13. Граждандарҙы алдап һәм мәрхәмәтһеҙ рәүештә дәүләткә идара итеү
14. Спиртлы эсемлектәр ҡулланыу
15. Тәкәбберлек, Эрелек, һауалылыҡ
16. Ялған шаһитлыҡ
17. Гомосексуализм
18. Намыҫлы ҡатынға яла яғыу
19. Ғәнимәтте, халыҡ ҡаҙнаһын һәм хәйер-саҙаҡаны законһыҙ ҡулланыу
20. Сит мөлкәтте үҙләштереү
21. Урлашыу
22. Кеше талау
23. Ялған ант
24. Алдашыу
25. Үҙ-үҙенә ҡул һалыу
26. Намыҫһыҙ суд ҡарарҙары сығарыу
27. Ҡатынының, ҡыҙҙарының һәм башҡа ҡатын-ҡыҙҙың еңел холоҡлоғона юл ҡуйыу.
28. Ҡатын-ҡыҙҙың — ир-ат, ир-аттың ҡатын-ҡыҙ рәүешендә булырға тырышыуы
29. Мутлыҡ маҡсатында никях яһау
30. Харам ризыҡ ҡулланыу (ҡан, сусҡа ите, үлгән мал ите һ.б.)
31. Тәһәрәттә бәүелдән таҙарынмау
32.Ғәҙелһеҙ рәңүештә Һалым йыйыу
33. Ике йөҙлөлөк (монафиҡлыҡ)
34. Хыянат
35. Фани донъя хаҡына дини белем алыу һәм донъялыҡ өсөн уны йәшереү
36. Мәрхәмәт күрһәттем тип үпкә белдереү
37. Тәҡдирҙе инҡар итеү
38. Кешенең серен алырға тырышыу
39. Ҡарғыш
40. Бойороҡҡа буйһонмау
41. Күрәҙәләргә ышаныу (ҡаһин)
42. Ҡатындың иренә буйһонмауы
43. Туғандар менән аралашыуҙан баш тартыу
44. Тере йән эйәләренең һүрәтен эшләү
45. Ғәйбәт
46. Йыназала ҡысҡырып илау
47. Кешенең затын яманлау
48. Рәнйетеү һәм ҡыйырһытыу
49. Ҡоралды мосолмандарға йүнәлтеү һәм уларға ҡарата тәкфир
50. Мосолмандарға зыян килтереү һәм мыҫҡыл итеү
51. Тәҡүә кешеләргә зыян килтереү
52. Кейем-һалымды кәпәренер өсөн оҙонайтыу
53. Ирҙәрҙең ебәк кейем һәм алтын биҙәүестәр йөрөтөүе
54. Ҡолдоң ҡасып китеүе
55. Ҡорбанды Аллаһ хаҡы өсөн тип килтермәү
56. Ер участкаларының сиктәрен билдәләүсе билдәләрҙе алмаштырыу
57. Пәйғәмбәрҙең сәхәбәләрен мыҫҡыл итеү
58. Ансарҙарҙы мыҫҡыл итеү
59. Харамға һәм гонаһҡа өндәү
60. Парик йөрөтөү һәм тәнгә татуировкалар төшөрөү
61. Мосолмандарға ҡорал менән янау
62. Атайың булмағанды атай тип әйтеү
63. Яманлыҡ юрау
64. Ашау-эсеү өсөн алтын һауыт-һаба ҡулланыу
65. Бәхәс
66. Ҡолдо бестереү, уны туҡмау һәм йәберләү
67. Үлсәүҙә алдап һатыу
68. Аллаһ язаһын алыуҙан ҡурҡмау
69. Аллаһыға өмөттө юғалтыу
70. Булғанына шөкөр итмәү
71. Һыуы күп була тороп, халыҡҡа биреүҙән баш тартыу
72. Хайуанға келәймә (ин) һалыу
73. Ҡомарлы уйындар
74. Әл-Харам мәсетендә ҡылынған енәйәттәр
75. Йома намаҙынан бер ниндәй сәбәпһеҙ баш тартыу юҡ һәм ­уны яңғыҙлыҡта уҡыу
76. Мосолмандар араһында шпионлыҡ һәм серҙәрен алырға тырышыу[1]

Ислам ғөләмәләре түбәндәге ҙур гонаһтарҙы һанап китә: рамаҙанда сәбәпһеҙ ураҙа тотмау; гонаһ ҡылыуҙы ойоштороу, мәҫәлән, фәхешхана ойоштороу һ.б.; зәкәт түләүҙән баш тартыу; сутенёрлыҡ; сауҙала алдашыу; ялған ант биреү; ата-әсә һәм туғандар менән мөнәсәбәттәрҙе өҙөү; сәбәпһеҙҙән намаҙ уҡымау; исламды яҡлап барған яуҙан ҡасыу; риба (процент арттырыу иҫәбенә йәшәү); сихырсылыҡ һәм магия менән шөғөлләнеү; алдашыу; исраф һ.б.

Динһеҙлек гонаһтары үҙгәртергә

Тәндең гонаһтары үҙгәртергә

  • Татуировкаланыу.
  • Ҡапма-ҡаршы енес рәүешенә инергә тырышыу.
  • Тәнде үҙгәртеү.
  • Ир-аттың алтын әйберҙәр һәм ебәк кейеп йөрөүе.

Исламда кеше ағзаларының гонаһ ҡыла алған 7 төрө бар. Уларға күҙ, ҡолаҡ, тел, ҡул,аяҡ, ҡорһаҡ һәм енси ағзалар инә.

Күҙ гонаһы үҙгәртергә

  • Әҙәпһеҙ ҡараш.
  • Тәндең оятлы өлөштәрен ҡарау (ғәүрәт). Ҡатын-ҡыҙҙың — йөҙө, ҡул суғынан башҡа бөтә тәне, ир-егеттең кендектән тубыҡҡа тиклем (тубығын да индереп) бөтә тәне ғәүрәт тип һанала.
  • Сит йортто, уның эсен күҙәтеү, йоҙаҡ тишегенән ҡарау һ.б..
  • Кешегә кәмһетеп ҡарау.

Ҡолаҡ гонаһы үҙгәртергә

  • Ишеттерергә теләмәгән кешеләрҙең һөйләшеүен тыңлау.
  • Тыйылған музыканы һәм тауыштарҙы (харам) тыңлау.
  • Яла яғыуҙы, ғәйбәтте, имеш-мимеште тыңлау һәм башҡалар.

Тел гонаһтары үҙгәртергә

  • Ҡарғыш.
  • Алдашыу.
  • Йыназала ҡысҡырып илау, һыҡтау һәм сеңләү.
  • Ялған шаһитлыҡ һәм ялған ант.
  • Үсәү (шамата)[2]
  • Мыҫҡыллы көлөү (сухрия)[3]
  • Ғәйепләү (мәнн)[4]
  • Буш һүҙ (лягу)[5]

Зыһар үҙгәртергә

Зыһар — ҡатынына, уның һын-һыпатын әсәһе менән сағыштырып, әйтеү. Был тыйылған ғәмәл. Шуға күрә, был гонаһты юйҙыртҡанға тиклем, ҡатыны менән яҡынлыҡ рөхсәт ителмәй.

Һүгенеү (бәҙәғ) үҙгәртергә

Бәҙәғ (от ғәр. بَذَاء‎ — «оятһыҙлыҡ», «әҙәпһеҙлек»; рус. База) — һүгенеү, әрһеҙ һөйләшеү. Бәҙәғ һүҙенә билдәләмә биреп, урта быуат ислам дине белгесе имам әл-Ғазали былай тигән: «Һүгенеү — оятһыҙ нәмәләр тураһында асыҡ текст менән һөйләү»[6].

Ғәйбәт (нәмимәт) үҙгәртергә

Нәмимәт (ғәр. نَمِيمَة‎ — «яла яғыу», «ғәйбәт») — ғәйбәт, улар араһындағы мөнәсәбәттәрҙе боҙоу өсөн һүҙҙе бер кешенән икенсе кешегә тапшырыу, һүҙ йөрөтөү. Һүҙҙәрҙе бер кешенән икенсе кешегә еткереү нәмимәт тип һаналһын өсөн, алдау йә ялған мәғлүмәт биреү мотлаҡ түгел, ә ундай осраҡта дөрөҫ әйтмәү ҙә етә[7].

Ялған үҙгәртергә

Ифҡ — берәй кешегә яла яғыу ул. Ислам тыйған был ғәмәл ҙур гонаһ булып тора. Аллаһы Тәғәлә яла яғыусыларҙы язаға тарттырасаҡ Аллаһы Тәғәләнән башҡа кемдеңдер ҡөҙрәтенә ышаныу (ширк) тә ялған бит. Ундай ялған төрө хаҡында Һуд сүрәһенең 50-се аятында әйтелә:

  «...һәм Ғәд халҡына уларҙың туғаны Һудты ебәрҙек.
Ул әйтте: «Эй, халҡым! Аллаға ҡоллоҡ ҡылығыҙ! Унан башҡа һеҙгә илаһ юҡ! Һеҙ фәҡәт ялғанды уйлап сығараһығыҙ»
 

Яла яғыу (боһтан) үҙгәртергә

Боһтан (ғәр. بُهْتَان‎) — ғәйбәт, нахаҡ һүҙ, кеше тураһында ялған мәғлүмәт.

Бер мәл Аллаһ Илсеһе кешеләрҙән: «Һеҙ яманлауҙың нимә икәнен беләһегеҙме?» — тип һораған.

Улар: «Аллаһ менән Уның Илсеһе яҡшыраҡ белә», — тип яуаплаған

Ул былай тигән: «Туғаның уның тураһында әйткәнеңде оҡшатмаған һүҙ».

Кемдер: «Әгәр туғаным ысынлап та мин әйткән кеүек булһа?» — тип һораған.

Ул былай тигән: «Әгәр ул ысынлап та шулай икән, һин ғәйбәт һөйләйһең, ундай булмаһа — боһтан ҡылаһың»

— Сәхих Мөслим

Ғәйбәт үҙгәртергә

Ғәйбәт (ғәр. غِيبَةٌ‎;рус. Гыйба) — кешене артынан һөйләү, берәй кешегә тәғәйенләп ғәйбәт таратыу, халыҡҡа таратыр өсөн кешенең шәхси серҙәрен асыҡларға ынтылыу. Ғәйбәт — «өсөнсө кеше тураһында уның артында һөйләү, ғәйепләү, яманлау». Был һүҙ «ғәйеп — (ғәр.) билдәһеҙ, йәшерен» тигән һүҙҙәр менән бер тамырҙан яһалған. Ҡөрьәндә һәм Мөхәммәт Пәйғәмбәр хәҙистәрендә ғәйбәт төшөнсәһе йыш ҡына үлгән кешенең итен ашау менән сағыштырыла[8].

  Берәйегеҙгә үлгән туғанының итен ашау оҡшармы ни?
 


Эргәлә булмаған кеше тураһында хатта ысын булһа ла, ул оҡшатмаҫлыҡ һөйләшеүҙәр ғәйбәт булып иҫәпләнә[9].[10] Ислам был эштәрҙе тыя һәм Аллаһы тәғәлә алдында иң яман ғәмәлдәрҙең береһе итеп ҡарай.

Ғәйбәт түбәндәге осраҡтарҙа ғына рөхсәт ителә:

  1. Судта шаһитлыҡ иткәндә;
  2. Әгәр кеше берәй деспоттың ғәҙелһеҙлегенән яфаланһа;
  3. Әгәр бер кеше асыҡтан-асыҡ, йәмғиәттән оялмайынса гонаһ ҡылһа[11].

Гонаһ ҡылыуҙа ғәйепләү (ҡәҙәф) үҙгәртергә

Ҡәҙәф (ғәр. قذف‎‎ — «хурлау», «яла яғыу», «мыҫҡыллау») — берәүҙең зина ҡылыуы тураһында ялған һөйләү; «ҡәҙәф» һүҙе нигеҙендә «ташлау», «бар көстө һалып бәреү» тигән ғәрәп һүҙе тора. Артабан был һүҙ яңы мәғәнә ала — кемделер ниндәйҙер гонаһ ҡылыуҙа ғәйепләүҙе аңлата башлай. Ҡөрьәндә был турала былай тиелә:

  Намыҫлы, тыйнаҡ, иманлы ҡатындарҙы зиналыҡта ғәйепләгән кешеләр донъялыҡта ла, әхирәттә лә ләғнәтле!
Уларға — оло яза
 

Ҡөрьәнгә ярашлы, берәй ҡатын зина ҡылған тип әйткән һәм һүҙҙәрен дүрт шаһит менән раҫлата алмаған кешегә 80 тапҡыр ҡамсылау язаһы бирелергә тейеш.

  Намыҫлы ҡатынға ғәйеп ташлап, дүрт шаһит килтерә алмаған кешегә һикһән ҡамсы һуғығыҙ. Шунан бер ваҡытта ла уның шаһитлығын ҡабул итмәгеҙ: ул — закон боҙған кеше.
 

Ҡул гонаһтары үҙгәртергә

  • Сауҙала кәм үлсәү, урлашыу.
  • Кеше талау, йортҡа төшөү.
  • Хаҡһыҙ рәүештә үлтереү.
  • Туҡмау, имгәтеү, йыртҡыслыҡ.
  • Ришүәтселек.
  • Ҡомарлы уйындар.
  • Икенсе енес кешеләренә нәфселәнеп ҡағылыу.
  • Һынташтар, йән эйәләре һындарын эшләү.
  • Телдән әйтергә ярамаған нәмәләр тураһында яҙыу (ҡара: Тел гонаһтары).

Аяҡ гонаһтары үҙгәртергә

  • Ҡатын-ҡыҙҙың яҡын ғына ир туғаны (мәхрәме) йәки ире оҙатып йөрөмәгән килеш сәйәхәте.
  • Намаҙ ҡылыусылар алдынан кәртәләнмәгән (сүтрә) килеш үтеү.
  • Ҡатындың — иренән, бурыслының, ҡолдоң һ.б. ҡасыуы.
  • Һауаланып, ҡайҡайып йә иғтибарҙы йәлеп итергә тырышып атлап йөрөү

Ҡорһаҡ гонаһтары үҙгәртергә

  • Риба, урлашыу һ. б. намыҫһыҙ юлдар менән табылған (харам) ризыҡтарҙы ашау .
  • Хәмер ҡулланыу: быға спиртлы, иҫерткес эсемлектәр (наркотиктар) инә.
  • Бысраҡ ризыҡтар (нәжес) менән туҡланыу: (сусҡа ите, үлек мал ите, йыртҡыс йәнлектәр ите, Аллаһ исеме менән салынмаған мал ите).

Енес ағзаларының гонаһтары үҙгәртергә

  • Зина ҡылыу (зина).
  • Гомосексуаллек һәм бисексуаллек.
  • Аналь секс (ливат).
  • Малды аҙғынлыҡ өсөн файҙаланыу.
  • Онанизм.
  • Күрем ваҡытында йәки бала тапҡандан һуң таҙарынып бөтмәҫтән яҡынлыҡ ҡылыу; йәки таҙарынып бөткәндән һуң ҡатын-ҡыҙ истинжә алмай, ғөсөлләнмәй йәки тәһәрәтләнмәй, тороп яҡынлыҡ ҡылыу
  • Енси ағзаны күрһәтергә ярамаған кешеләр алдында асыу.
  • Кешеләр ял иткән күләгәгә, һыуға, ҡәбергә һ. б. хәжәт үтәү.

Әхлаҡи гонаһтар үҙгәртергә

  • Тәкәбберлек,
  • Һауалылыҡ,
  • Дан ҡаҙанырға тырышыу,
  • Ике йөҙлөлөк (кешегә күрһәтеү өсөн генә эшләү),
  • Көнләшеү,
  • Мәкерлелек,
  • Ҡомһоҙлоҡ (ҡомһоҙлоҡ, һаранлыҡ).

Гонаһтарҙы ғәфү итеү һәм тәүбә итеү үҙгәртергә

Тәүбә (ғәр. توبة‎‎) — тәүбә итеү, Аллаһыға гонаһтарыбыҙҙы кисереүҙе һорап доға ҡылыу. Йыш ҡына, һәр гонаһтан һуң ҡылған тәүбә тәүбә әл-истиғфар тип атала. Бер тапҡыр ғына, уны бүтән ҡылмау ниәте менән ҡылған гонаһтан һуң тәүбә итеү — тәүбә ән-нәсух тип исемләнә.Бындай тәүбәне мотлаҡ үтәргә кәрәк. Тәүбә итеү теләһә ниндәй гонаһ ҡылынғандан һуң фарыз булып тора, һәм уны һуңлатырға ярамай. Тәүбә итеү уны ихластан, тел менән белдереү юлы менән башҡарыла. Тәүбәгә килеүҙең бөтә шарттарын үтәгәндә мосолман кешеһе Аллаһының үҙен кисереүенә өмөтләнергә тейеш.[12].

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. Шамсу-д-дин аз-Захаби 76 больших грехов Архивная копия от 15 мая 2021 на Wayback Machine. — М. ИГ «САД». 2010.
  2. Аш-шамата — злорадство. Дата обращения: 30 ноябрь 2011. Архивировано из оригинала 4 март 2016 года.
  3. Ас-сухрия — высмеивание других. Дата обращения: 30 ноябрь 2011. Архивировано из оригинала 5 март 2016 года.
  4. Аль-манн — упрек. Дата обращения: 30 ноябрь 2011. Архивировано из оригинала 6 март 2016 года.
  5. Некоторые грехи, совершаемые языком. Дата обращения: 30 ноябрь 2011. Архивировано 4 март 2016 года.
  6. Аль-баз’а — сквернословие. Дата обращения: 30 ноябрь 2011. Архивировано из оригинала 4 март 2016 года.
  7. Ан-намима — сплетня. Дата обращения: 30 ноябрь 2011. Архивировано из оригинала 4 март 2016 года.
  8. YouTube: Gıybet (dedikodu). Дата обращения: 29 сентябрь 2017. Архивировано 9 апрель 2016 года.
  9. Сплетни «гыйбат». Дата обращения: 30 ноябрь 2011. Архивировано 26 октябрь 2013 года. 2013 йыл 26 октябрь архивланған.
  10. Сплетня как форма людоедства. Дата обращения: 30 ноябрь 2011. Архивировано 11 октябрь 2011 года.
  11. Али-заде, 2007, Гыйбат
  12. Али-заде, 2007

Әҙәбиәт үҙгәртергә

  • Али-заде, А. А. всё // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
  • Kabīra // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)