Гәрәбаш

Шулай уҡ ҡарағыҙ: Гәрәй (мәғәнәләр)

Гәрәбаш (рус. Гарибашево) — Башҡортостандың Тәтешле районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 446 кеше.

Ауыл
Гәрәбаш рус. Гарибашево
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Тәтешле
Ауыл советы	Шулған
Координаталар	56°10′12″ с. ш. 55°34′26″ в. д.
Халҡы	↘446 кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	452843
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 250 860 002
ОКТМО коды	80 650 460 106
Гәрәбаш

Почта индексы — 452843, ОКАТО коды — 80250860002.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	446	214	232	48,0	52,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

2002 йылғы йәниҫәпкә ярашлы, ауылда башлыса башҡорттар (92 %) йәшәй.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Тәтешле): 47 км
• Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Шулған): 7 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Көйәҙе): 47 км

Гәрәй йылғаһы буйында урынлашҡан.

Тарихы

Ауылға Ҡазан даруғаһы Урман-Гәрә улусы башҡорттарының аҫаба ерҙәрендә 1750 йылғы керҙәшлек килешеүе буйынсаса удмурттар нигеҙ һала. Урман-Гәрә улусы башҡорттарының 1750 йылғы килешеүе нигеҙендә удмурттар Гәрә йылғаһының үрге ағымында Гәрәбаш исеме менән торамаға нигеҙ һала. Керҙәштәр аҫаба башҡорттарға йылына һәр йорттан 40 тин түләгән. 1795 йылда 65 кеше иҫәпкә алынған. 1816 йылда 89 ир-ат булған. 1834 йылда 250 кеше йәшәгән. X ревизия ваҡытында 438 удмурт йәшәгән. Улар аҫаба тип күрһәтелгән. 1870 йылғы материал күрһәтеүенсә, ауылда аҫаба башҡорттар ҙа йәшәгән (ул ваҡытта 243 кеше иҫәпләнгән). Удмурттар 269 кеше булған.

1920-се йылда Бөрө кантоны Ҡыҙыл Яр улусы составында 201 йортта 991 кеше йәшәгән типтәр ауылы күрһәтелә. Типтәр ҡатламына ҡараған мариҙар һәм удмурттар XIX быуат уртаһында кире үҙ этностарына ҡайтҡан.

Билдәле шәхестәре

• Вәлиева Финә Мансур ҡыҙы (8.01.1969), театр актёры. Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2013).

Һылтанмалар

• Гәрәбаш // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.