Ирландия
Ирла́ндия, Ирла́ндия Респу́бликаһы (Éire; ингл. Ireland, Republic of Ireland) — Көнбайыш Европала урынлашҡан дәүләт, Ирландия утрауының ҙур өлөшөн биләй. Илдең исеме кельт телендәге Éire — дәүләт һүҙенән барлыҡҡа килә. Баш ҡалаһы — Дублин, унда яҡынса 1,4 млн.кеше йәшәй. 1973 цылдан алып Европа Берләшмәһендә ағза булып тора.
| |||||
| Гимн: [[Ирландияның гимны|«"Әсҡыр йыры" "Amhrán na bhFiann"»]] | |||||
 Ирландияның урынлашыуы (йәп-йәшел):
— Европала (асыҡ-йәшел һәм ҡара-көлһыу) — Европа Берләшмәһендә (асыҡ-йәшел) | |||||
| Үҙаллылыҡ датаһы | 6 декабрь 1922 ( Бөйөк Британия) | ||||
| Рәсми телдәр | ирланд һәм инглиз | ||||
| Баш ҡала | Дублин | ||||
| Эре ҡалалар | Дублин, Корк | ||||
| Идара итеү төрө | Парламент республикаһы | ||||
| Президент Премьер-министр |
Майкл Д. Хиггинс Энда Кенни | ||||
| Территория • Бөтәһе • % һыу өҫтө |
117 70273 км² 2 | ||||
| Халыҡ • Һаны (2011) • Халыҡ тығыҙлығы |
4 581 269 чел. (120) 60,3 чел./км² | ||||
| ЭТП • Бөтәһе (2010) • Бер кешегә |
172,5 млрд[1] долл. (55) 39 009 долл. | ||||
| КПҮИ (2011) | ▬ 0,908[2] (бик юғары) (7 урын) | ||||
| Валюта | Евро (EUR, код 978) [3] | ||||
| Интернет-домен | .ie | ||||
| Код ISO | IE | ||||
| МОК коды | IRL | ||||
| Телефон коды | +353 | ||||
| Сәғәт бүлкәте | +0 | ||||
Дәүләт ҡоролошо
үҙгәртергәИрландия парламент республикаһы булы тора. Ҡануниәт хакимиәтенең юғары органы — ике палатанан (Ирландия йыйылышы һәм Сенаты) ҡоролған парламент (ирл. «Ти́хе-ан-И́ряхташ» — Tithe An Oireachtais — «шуро», «ҡоролтай»).
Дойл Эренға (Dáil Éireann — «Ирландия йыйылышы») 160 алып 170 тиклем ағза халыҡ менән һайлана.
Ирландия Сенаты (Seanad Éireann) 60 сенаторҙарҙан төҙөлә.
Ирландия президенты (Uachtarán) 7 йылға бер һайланыла. Ул күбенсә церемониаль функцияларҙы үтәй. Ысынында, илдә төп дәүләт башлығы тип Ирландияның Премьер-министры (Taoiseach — «предводитель») булып килә.
Халҡы
үҙгәртергәИрландияның төп халҡы сығышы менән кельт халҡына ҡарай. Дөйөм халыҡ һаны — 4,24 миллион кеше. Халыҡтың яҡынса 58 % ҡалалрҙа йәшәй. Илдә ҡырҡтан ашыу милләт көн күрә, әммә уларҙың 88,6 % самаһы — ирландтар. Ҡалғандары Европанан, Африканан, Азиянан сыҡҡан эмигранттар: поляктар (1,5 %), литвалар (0,6 %), нигерийҙар (0,4 %), латыштар (0,3 %), американдар (0,29 %), ҡытайҙар (0,27 %), немецтар (0,24 %).
Ирландия байрамдары
үҙгәртергәИрландияла иң төп милли байрам булып Изге Патрик көнө һынала. Унан башҡа христиан байрамдары (Пасха, Раштыуа), дәүләт көнө һ.б. билдәләнә.
Яҙыусылары
үҙгәртергәГалерея
үҙгәртергә-
Көнбайыш яр буйҙары -
Лене күле -
Ирландияның баш ҡалаһы — Дублин -
Киске Дублин -
Дублин аэропорты -
Корк университеты -
Дублин диңгеҙ порты
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Report for Ireland (ингл.). International Monetary Fund. Дата обращения: 22 февраль 2011. Архивировано 24 март 2012 года.
- ↑ Human Development Index and its components
- ↑ 1999 йылға тиклем — ирланд фунты.