Ҡаракүл (Дыуан районы)

Ҡаракүл (рус. Каракулево) — Башҡортостандың Дыуан районындағы ауыл. Арый ауыл Советы сотавына инә. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 357 кеше. Почта индексы — 452539, ОКАТО коды — 80223804003.

Ауыл
Каракулево башҡ. Ҡаракүл
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Дыуан районы
Ауыл биләмәһе	Арый ауыл Советы
Координаталар	55°34′05″ с. ш. 58°10′31″ в. д.
Халҡы	↗357 кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Телефон коды	+7 34798
Почта индексы	452539
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 223 804 003
ОКТМО коды	80 623 404 111
Каракулево

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Мәсәғүт): 6 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Арый): 15 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Һилейә): 81 км

Ҡаракүл ауылы Әй йылғаһы ҡушылдығы Әнйәк йылғаһы буйында, район үҙәге Мәсәғүт ауылынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 6 километр һәм Һилейә (Силәбе өлкәһе) тимер юл станцияһынан 81 километр алыҫлыҡта урынлашҡан.

Тарихы

1870 йылда әле Ҡаракүл ауылы иҫәпкә алынмаған, тимәк, ундай ауыл булмаған. XX быуат башында Златоуст өйәҙе территорияһындағы Арый ауылы кешеләре, төп ауылдан бүленеп сығып, Ҡаракүл ауылына нигеҙ һалған.

Һәм 1920 йылда Ҡаракүл ауылындағы 48 йортта 228 кеше йәшәгән.

1939 йылда Ҡаракүл ҡасаба булараҡ иҫәпкә алына, ә 2005 йылдан хәҙерге статусына эйә.

Биләмә берәмектәренә инеүе

Теркәү йылы	Улус, ауыл советы	Өйәҙ, кантон, район	Губерна, Республика	Дәүләт
1784	Һарт улусы	Троицк өйәҙе	Ырымбур губернаһы	Рәсәй Империяһы
1816	-се йорт	4-се Загорный Башҡорт кантоны	Троицк өйәҙе Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1834	-се йорт	-се Башҡорт кантоны	Троицк өйәҙе Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1847	-се йорт	-се Башҡорт кантоны	Өфө өйәҙе Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1859	-се йорт	-се Башҡорт кантоны	Өфө өйәҙе Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1895	Мырҙалар улусы	Златоуст өйәҙе	Өфө губернаһы	Рәсәй империяһы
1920	Үрге Ҡыйғы биләмәһе	Дыуан-Ҡошсо кантоны	Автономлы Башҡорт ССР-ы (Бәләкәй Башҡортостан)	РСФСР
1926	улусы	Мәсәғүт кантоны	Автономлы Башҡорт ССР-ы	СССР
1935	Мәсәғүт ауыл Советы	Дыуан районы	Башҡорт АССР-ы	СССР
1941	Мәсәғүт ауыл Советы	Дыуан районы	Башҡорт АССР-ы	СССР
1990	Мәсәғүт ауыл Советы	Дыуан районы	Башҡортостан Республикаһы	Рәсәй Федерацияһы
2008	Мәсәғүт ауыл Советы	Дыуан районы	Башҡортостан Республикаһы	Рәсәй Федерацияһы

Ҡаракүл ауылының XX быуаттағы һәм бөгөнгө үҫеше

Әлеге ваҡытта ауылда башланғыс кластар-балалар баҡсаһы мәктәбе, фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб (мәҙәниәт йортонда «Гөлнәзирә» башҡорт халыҡ фольклор ансамбле) эшләй.

Халыҡ һаны

Ҡаракүл ауылында башҡорттар йәшәй (2002).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август	228
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	62
1959 йыл 15 ғинуар	196
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	291
2002 йыл 9 октябрь	335
2010 йыл 14 октябрь	357	162	195	45,4	54,6

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Урамдары

• Тыныслыҡ урамы (рус.  Мира (улица)
• Үҙәк урамы (рус.  Центральная (улица)
• Ялан урамы (рус.  Полевая (улица)
• Яңы урамы (рус.  Новая (улица)
• Мәктәп урамы (рус.  Школьная (улица)
• Йылға урамы (рус.  Речная (улица)
• Еңеү урамы (рус.  Победы (улица)

Тирә-яҡ мөхит

Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар:

• Әй, Әнйәк

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Тәбиғәт һәйкәле: Ҡаракүл һаҙлығы ауылдан көнбайышҡа табан 2 километрҙа урынлашҡан, майҙаны - 106 гектар. Һаҙланған тал, ерек, ҡайын ағаслыҡтары һәм күрәнле-йәшел мүкле, ҡамышлы комплекс, еүеш һәм һаҙланған туғайҙар менән уратып алынған. Һаҙлыҡтың төньяҡ-көнбайышында йәшел мүк үҫкән ҡарағайлыҡ утраусығы бар.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Һарт

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)  (Тикшерелеү көнө: 26 февраль 2021)
• Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 112-113 с. – 304 с. — ISBN 5—295—02843—7 (рус.)  (Тикшерелеү көнө: 26 февраль 2021)

Һылтанмалар

• Ҡаракүл (Дыуан районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 499. — ISBN 978-5-295-04683-4.
• Карта д. Каракулево. Улицы
• Памятники природы Дуванского района.