Ҡайраҡлы (Әлшәй районы)

Ҡайраҡлы (рус. Кайраклы) — Башҡортостандың Әлшәй районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 186 кеше. Почта индексы — 452130, ОКАТО коды — 80202806006.

Ауыл
Ҡайраҡлы Ҡайраҡлы
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Әлшәй районы
Координаталар	53°55′54″ с. ш. 54°30′45″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 202 806 006
ОКТМО коды	80 602 406 106
ГКГН номеры	0523431
Ҡайраҡлы

Халыҡ һаны

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәттәре буйынса сыуаштар 96 % тәшкил итә.

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1795 йыл	333
1816 йыл	401
1834 йыл	567
1870 йыл	720
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1906 йыл	985
1920 йыл 26 август	1244
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	882
1959 йыл 15 ғинуар	858
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	279
2002 йыл 9 октябрь	264
2010 йыл 14 октябрь	186	91	95	48,9	51,1

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Раевка): 50 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Аксенов): 10 км

Урамдары

• И.Машков урамы (рус. И.Машкова (улица))
• Иванов урамы (рус. Иванова (улица)
• Урман урамы (рус. Лесная (улица))
• Тау аҫты урамы (рус. Подгорная (улица))
• Үҙәк урам рус. Центральная (улица)

Тарихы

Барлыҡҡа килеү ваҡыты буйынса иң тәүгеһе — шул уҡ исемле йылға буйындағы Ҡайраҡлы ауылы. Сыуаш легендаларын һәм риүәйәттәрен өйрәнеүсе, күренекле тарихсы В. Д. Димитриев был ауыл тураһында былай тип яҙа: «250 — 300 йыл элек хәҙерге Әлшәй районының урман массивында Ҡайраҡлы ауылы барлыҡҡа килгән. Уға ауыр һалым золомы арҡаһында Волга буйынан килгән сумдырылмаған сыуаштарҙың өс ғаиләһе нигеҙ һалған. Ҡазан эргәһенән бер ғаилә килгән. Ситтән килеүсе кешеләр араһында Түбек тә була. Тәүҙә өс урында төпләнәләр, һуңынан бер ауылда төпләнәләр». Был легенданың деталдәре билдәһеҙ, әммә сығанаҡтар ауылға нигеҙ һалыныуҙың теүәл ваҡытын һаҡлап ҡалған. Сыуаш крәҫтиәндәре 1781 йылда Яйыҡ-ҫыбы-мең улусы башҡорттары тарафынан 50 йыл мөҙҙәткә индерелә.

1795 йылда бында 333 кеше иҫәпләнә, 1816 йылда — 401, 1834 йылда — 567, 1870 йылда — 720, 1920 йылда — 1244 кеше.

XIX быуат аҙағында ауылда 3 тирмән була.

Видеофильмдар

• Ҡайраҡлы ауылы юбилейы. 6 июль 2021 йылYouTube сайтында Видео