Юность (Шаран районы)
Юность (рус. Юность) — Башҡортостандың Шаран районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренё ҡарата халыҡ һаны 106 кеше[1]. Почта индексы — 452635, ОКАТО коды — 80258830027.
| Ауыл | |
| Юность Юность | |
| Ил | |
|---|---|
| Федерация субъекты | |
| Муниципаль район | |
| Координаталар | |
| Сәғәт бүлкәте | |
| Һанлы танытмалар | |
| Автомобиль коды |
02, 102 |
| ОКАТО коды | |
| ОКТМО коды | |
| ГКГН номеры | |
.svg)
Халыҡ һаны
үҙгәртергәБөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | 114 | ||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 106 | 53 | 53 | 50,0 | 50,0 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны
үҙгәртергәТарихы
үҙгәртергәXX быуат башына тиклем ауыл биләмәһе урман менән ҡапланған була, яҡынса 1900 йылдар уртаһынан Яңы Троицк ауылының ерһеҙ крәҫтиәндәре был урман участкаларын һатып ала һәм һөрөнтө ерҙәргә эшкәртә башлай. 1920 йылдың көҙөндә был ауылда йәшәүсе Сергей Николаев яңы урынға күсеп килә, уның артынан Григорий Кузнецов, Иван Мухин һәм Григорий Гаврилов ғаиләләре 1921 йылда килә. Әммә улар менән Ивановка ауылы халҡы араһында ер бәхәсе була, был хәл кантон суды ҡарары менән хәл ителә. Яңы ауыл Березовка тип аталған, сөнки өс яҡтан ҡайын сауҡалыҡ менән уратып алынған. 1924 йылда ТОЗ (товарищество по совместной обработке земли; ерҙе бергәләп эшкәртеү буйынса ширҡәт) ойошторола; дәүләткә иген тапшырғандар, бының өсөн ҡайһы бер ауыл хужалығы кәрәк-ярағын ҡуртымға алынған, һуңынан быо әйберҙәр хужалыҡтарҙа ҡалған. Һуңыраҡ ауыл ширҡәт исеме менән үҙгәртелә. Юность ТОЗ-ы ауыл тип үҙгәртелә.[2]
1925 йылда Юность ширҡәте Башҡорт АССР-ы Бәләбәй кантоны Шаран улусы составында була.[3] 1929 йылда «Юность» артель ҡасабаһы Резяпов улусыһына тапшырыла[9] 1929 йылдың көҙөндә коммуна ойошторола, ул 1933 йылда Юность колхозы булып китә. 1930 йылға 18 ихата, ете йыллыҡ мәктәп, медицина пункты, магазин, халыҡ йорто (һуңыраҡ клуб), ясле-баҡса, ашхана, һыу тирмәне була. Колхоз баҡсаһы ултыртыла.[2]
1930 йылда республикала кантон бүленеше бөтөрөлә, райондар ойошторола. Юность артеле Баҡалы районы составына инә[4], һуңынан Саҡмағош районы составына инә. 1935 йылда ауыл Советы үҙәге булған ҡасаба яңы булдырылған Шаран районына тапшырыла[5][6], 1937 йылдың 9 майында сельсовьет бүленә, Юность яңы Триключин ауыл советы составына инә[7]. 1939 йылда Юность ауылы Шаран районының Триключинский ауыл советына күсерелә[8]..
Һуғыш башына колхоз райондың иң алдынғы хужалыҡтарының береһе була, ике тапҡыр ВДНХ-ла ҡатнаша. Бында киндер үҫтергәндәрр, кирбес эшләгәндәр, йөн цехы, ике умарталыҡ һәм балыҡ үҫтереү өсөн ике быуа булған; был шөғөлдән бик күп килем алғандар. Ауылдан һуғышҡа 26 кешеһе киткән, бары тик 12 кеше генә әйләнеп ҡайтҡан. Һуғыштан һуң алдағы производство тергеҙелә, тирмән һәм таҡта ярҙырыу цехы төҙөлә.[2]
1952[9] һәм 1959[10] йылдарҙа шул уҡ ауыл Советында Юность ауылы (село)тип теркәлә. 1961 йылда Юносьт ҡабаттан ауыл (деревня) булып үҙгәртелә[4], 1960 йылдан «Мичуринск» совхозы составына инә[2].
1960-сы йылдарҙа, сиктәрҙе алмаштырғандан һуң, Триключа ауыл советы Юность ауылныа күсерелә.[11] 1963 йылдың башында административ-территориаль бүленеш реформаһы һөҙөмтәһендә ауыл Туймазы районы составына индерелә, 1964 йылдың мартынан — Баҡалы районы составында, 1966 йылдың 30 декабренән — йәнә Шаран районына бирелә[2].
1992 йылдың майында Юность ауыл Советы Юност ауылы менән бергә Мичуринск аул советы составына инә.[11]
1999 йылда ауыл «Мичурин совхозы» составына инә[12].
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Миннигалиев, 2011, с. 54—55
- ↑ Населённые пункты Башкортостана. Часть III, Башреспублика, 1926 / А. А. Хисматуллин. — Уфа: Китап, 2002. — С. 60. — 400 с. — ISBN 5-295-03091-1.
- ↑ 4,0 4,1 Башкирская АССР: административно-территориальное деление на 1 января 1961 года / Сост.: Н. Х. Буранбаев, С. К. Кильметов, С. Н. Муликов, К. Р. Рахматуллин. — Уфа: Башкнигоиздат, 1961. — С. 339. — 428 с.
- ↑ Миннигалиев, 2011, с. 21
- ↑ История административно-территориального деления Республики Башкортостан (1708—2001) / А. А. Хисматуллин. — Уфа: Китап, 2003. — С. 123. — 536 с.
- ↑ Миннигалиев, 2011, с. 22
- ↑ БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года. — Уфа: Башк. гос. изд-во, 1941. — С. 374. — 387 с.
- ↑ Башкирская АССР: административно-территориальное деление на 1 июня 1952 года. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1953. — С. 246. — 494 с.
- ↑ Населенные пункты Башкортостана. В 4 т. Т.2. По мат. Всесоюзных переписей 1959 и 1970 годов.. — Уфа: Китап, 2018. — С. 225. — 424 с. — ISBN 978-5-295-07053-2.
- ↑ 11,0 11,1 Миннигалиев, 2011, с. 23
- ↑ Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан на 1 января 1999 года. — Уфа: Башбланкиздат, 1999. — С. 336. — 411 с.
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 244. — ISBN 978-5-295-04683-4.
- Н. Х. Миннигалиев. Край родной, навек любимый. Муниципальный район Шаранский район Республики Башкортостан: энцикл. изд. по истории р-на. — Уфа: Мир печати, 2011. — С. 54—55. — 571 с.
- Юность в Башкирской энциклопедии. Дата обращения: 18 февраль 2022.