Түбәнге Һаҙ

Түбәнге Һаҙ
	Түбәнге Һаҙ
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Мәҡсүт ауыл Советы (Күгәрсен районы)
Халыҡ һаны	67 кеше (2002),; 60 кеше (2009),; 59 кеше (2010)
Почта индексы	453346

Түбәнге Һаҙ (рус. Нижнее Сазово) — Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 59 кеше була^[3]. Почта индексы — 453346, ОКАТО коды — 80238845007.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	59	32	27	54,2	45,8

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Мораҡ): 42 км
Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Мәҡсүт): 8 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Түлгән): 53 км

Урамдары

Тарихы

1860 йылда ереклеләрҙән 65 кеше Түбәнге Һаҙ ауылына нигеҙ һалған. Төп ауылда 458 ир-егеттең 168-е тороп ҡалған. Үрге Һаҙҙа беренсе совет халыҡ иҫәбен алыуҙа Түбәнге Һаҙҙа — 140 кеше йәшәгән 33 ихата күрһәтелгән^[4].

Билдәле шәхестәре

Искәндәров Зөфәр Ғүмәр улы (8.10.1964), спортсы, тренер. 1997 йылдан Салауат ҡалаһындағы «Снайпер» махсус балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбенең уҡытыусы-тренеры, 2009 йылдан — «Олимп» балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбенең өлкән уҡытыусы‑тренеры. Ҡышҡы полиатлон буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2002)^[5].
Искәндәров Ильяс Фәрхәт улы (20.10.1965), дипломат. 2020 йылдан Габон Республикаһында Рәсәй Федерацияһының ғәҙәттән тыш һәм тулы хоҡуҡлы илсеһе.
Искәндәров Әхмәт Гәрәй улы (1.01.1949), педагог, йәмәғәтсе.
Мусин Әмир Шәғәли улы (5.07.1937—27.11.2017), нефть сәнәғәте эшсеһе. 1963—1984 йылдарҙа Өфө нефть эшкәртеү заводының өлкән операторы. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1980), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған нефтсеһе (1977), СССР-ҙың нефть эшкәртеү һәм нефть сәнәғәте отличнигы (1974).

Һылтанмалар

Видеояҙмалар

Түбәнге Һаҙ. Шәжәрә байрамы. 1 булек (бөтәһе 10 бүлек)[1]
Түбәнге Һаҙ. Шәжәрә байрамы. 2 булек (бөтәһе 10 бүлек)[2]
Түбәнге Һаҙ. Шәжәрә байрамы. 3 булек (бөтәһе 10 бүлек)[3]
Түбәнге Һаҙ. Шәжәрә байрамы. 4 булек (бөтәһе 10 бүлек)[4]
Түбәнге Һаҙ. Шәжәрә байрамы. 6 булек (бөтәһе 10 бүлек)[5]
Түбәнге Һаҙ. Шәжәрә байрамы. 9 булек (бөтәһе 10 бүлек)[6]

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)

Һылтанмалар

	Портал «Башҡортостан ауылдары»
	Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект «Башҡортостан ауылдары»

[_9dc719fbdccdbfc3-1] 1,0 ^1,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009

[_6780dab18d98213f-2] Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (урыҫ)

[3] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[4] Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Уфа, Китап, 2009. — 744 с. Страница 144. 2022 йыл 29 март архивланған.

[5] Башҡорт энциклопедияһы — Искәндәров Зөфәр Ғүмәр улы (Тикшерелеү көнө: 20 ғинуар 2023)

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]