Тургенева Анна Алексеевна
Тургенева Анна (Ася) Алексеевна (иренең фамилияһы буйынса — Бугаева, 12 май 1890 йыл — 16 октябрь 1966 йыл) — рус рәссамы һәм скульпторы, антропософы.
| Тургенева Анна Алексеевна | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ[1] |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Рәсәй империяһы Швейцария |
| Тыуған көнө | 12 май 1890[2] |
| Тыуған урыны | Мәскәү, Рәсәй империяһы |
| Вафат булған көнө | 16 октябрь 1966[3][4][2] (76 йәш) |
| Вафат булған урыны | Арлесхайм[d], Базель-Ланд[d], Швейцария |
| Атаһы | Алексей Николаевич Тургенев[d] |
| Әсәһе | Софья Николаевна Бакунина[d] |
| Хәләл ефете | Андрей Белый[d] |
| Нәҫеле | Тургеневы[d] |
| Һөнәр төрө | рәссам, иллюстратор, художник по стеклу |
| Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы | эштәре авторлыҡ хоҡуҡтары менән яҡланған[d] |
 Тышҡы рәсемдәр
| |
|---|---|
|
Сестры Тургеневы: Наталия, Татьяна, Анна |
|
|
Андрей Белый и Анна Тургенева, 1915 год |
Яҙыусы Андрей Белыйҙың беренсе ҡатыны[5], уның «Серебряный голубь» повесындағы Катяның прототибы[6].
Биографияһы
үҙгәртергәТургенева Анна Алексеевна 1890 йылдың 12 майында Мәскәү губернаһында Алексей Николаевич Тургенев һәм Софья Николаевна Бакунина ғаиләһендә тыуа. Атаһы яғынан Иван Сергеевич Тургеневтың ике туған ейәнсәре тура килә; әсәһе яғынан Бакуниндар тоҡомонан. Наталья Тургенева-Паццоның, Татьяна Тургеневаның (1896—1966) һәм Михаил Тургеневтың (1903—1939) һеңлеһе. Шағирә Марина Цветаева былай тип хәтерләй:
«О сёстрах Тургеневых шла своя отдельная легенда. Двоюродные внучки Тургенева, в одну влюблён поэт Сережа Соловьёв, племянник Владимира, в другую — Андрей Белый, в третью, пока, никто, потому что двенадцать лет, но скоро влюбятся все».
Цветаева апалы-һеңлеле Тургеневтарға «Осужденные» шиғырын бағышлай[7].
Аннаның үҫмер йылдары Мәскәүҙә үтә, унда башланғыс художество белеме ала. Һуңынан, ата-әсәһе айырылышып, әсәһе яңы никахҡа ингәс, туғандары менән апаларында — камера йырсыһы Мария Оленина-д' Альгеймда йәшәйҙәр[6].
1906—1908 йылдарҙа Парижда рәссам-символист Луис Хоукинста, 1909—1910 йылдарҙа Брюсселдә гравер А. Данста уҡый. 1909 йылда Анна Тургенева Мәскәүҙә рус яҙыусыһы һәм шағиры Андрей Белый менән таныша; уға тормошҡа сыға, улар Европа һәм Яҡын Көнсығыш (Мысыр, Фәләстанда, Иерусалим) буйлап сәйәхәт итә.
1914 йылдың 23 мартында Бернда гражданлыҡ никахын теркәтәләр (Анна Бугаева фамилия ала), идея йәһәтенән сиркәүҙә никахлашыуҙан баш тарта. Ире менән Дорнахта (Базель эргәһе), Анна Рудольф Штейнер даирәһенә инә һәм ул етәкләгән антропософ йәмғиәтенә керә. Татыу булыуы менән таныштырҙы һәм Сабашникова В. М. һәм М. А. Волошин (улар 1906 йылда өйләнешә) менән таныша һәм дуҫлаша.
Беренсе донъя һуғышы йылдарында Анна Тургенева сит илдә тороп ҡала, ә Андрей Белый Рәсәйгә ҡайта. 1921 йылда Берлинда осрашалар, әммә уларҙың никахы тиҙ арала тарҡала. Анна шағир А. Б Кусиковҡа кейәүгә сыға[6].
Анна Тургеневаның артабанғы тормошо башлыса Швейцарияла үтә. Ул Рудольф Штейнер Дорнахта асҡан антропософ үҙәгендә бер нисә монументаль-биҙәү эштәрен башҡара; станок һәм китап графикаһы менән шөғөлләнә, офорт һәм ҡоро энә техникаһында пейзаждар һәм портреттары ижад итә; китаптарҙы, шулай уҡ үҙ әҫәрҙәрен биҙәй. Дорнах (1930—1940) һәм Базель (1940) күргәҙмәләрендә ҡатнаша. 1935—1960 йылдарҙа сәнғәт һәм эстетика буйынса лекциялар уҡый, сәнғәт тарихы буйынса курстар алып бара. 1948 һәм 1951 йылда Францияла була — Парижда антропософ рус йәмғиәте тураһындағы доклад менән сығыш яһай[6][8].
Һуңғы йылдарында А. А. Тургенева ҡаты ауырый һәм туғаны Мария Поццо тәрбиәһендә була (1911—1990)[9].
1966 йылдың 16 октябрендә Швейцарияла, Арлесхаймда вафат була.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118624660 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ 2,0 2,1 Архив изобразительного искусства — 2003.
- ↑ Assja Turgenieff // https://www.sikart.ch/KuenstlerInnen.aspx?id=4025468&lng=en — 2006.
- ↑ Bibliothèque nationale de France Asâ Turgenev // идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
- ↑ Андрей Белый и Анна Тургенева
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 ТУРГЕНЕВА Анна (Ася) Алексеевна 2021 йыл 12 апрель архивланған.
- ↑ Цветаева М. Осуждённые
- ↑ К 100-летию Русского Антропософического общества
- ↑ ПОЦЦО Мария Александровна
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Тургенева Анна Алексеевна «Rodovid» ағасында. Ата-бабалар һәм ейәндәр шәжәрәһе
- Фотография. Анна Алексеевна Тургенева (Ася)(недоступная ссылка)
- Потомки Николая Александровича. Бакунины-Тургеневы.
- Швейцарский след Андрея Белого
- Музей «Гараж» посвятил выставки мистикам и секретикам