Савченко Юрий Николаевич
Савченко Юрий Николаевич (2 декабрь 1925 йыл — 5 сентябрь 2014 йыл) — СССР һәм Рәсәйҙең табип-нейрохирургы, педагог һәм һаулыҡ һаҡлауҙы ойоштороусы, медицина фәндәре докторы, профессор. РСФСР-ҙың фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (1990). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған табибы (2004).
| Савченко Юрий Николаевич | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Тыуған көнө | 2 декабрь 1925 |
| Тыуған урыны | Томск, Себер крайы[d], РСФСР, СССР |
| Вафат булған көнө | 4 ноябрь 2014 (88 йәш) |
| Вафат булған урыны | Омск, Рәсәй |
| Һөнәр төрө | табип |
| Уҡыу йорто | БДМУ |
| Ғилми исеме | профессор[d] |
| Ғилми дәрәжә | медицина фәндәре докторы[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
       |
Биографияһы
үҙгәртергәЮрий Николаевич Савченко 1925 йылдың 2 декабрендә Томск ҡалаһының билдәле медицина профессоры Савченко Николай Иванович (1896—1980) ғаиләһендә тыуған.
1942 йылда, ун ете йәшендә, Ю. Н. Савченко Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһы сафына саҡырыла һәм ҡыҫҡа ваҡытлы Өфө һәм зенит-артиллерия хәрби училищеһының курстарын үткәндән һуң, ғәмәлдәге армияға фронтҡа ебәрелә, Бөйөк Ватан һуғышында 286-сы гвардия зенит артиллерияһы полкының 6-сы гвардия танк корпусы 3-сө гвардия танк армияһы составында ҡатнаша, гвардия кесе лейтенанты һәм лейтенант, взвод командиры һәм зенит батареяһы командиры була. 1-се Украин фронтында һуғыша, Украина, Польша, Австрия һәм Германияны азат итеүҙә ҡатнаша, Берлин ҡалаһын штурмлауҙа һәм Прага ҡалаһын азат итеүҙә ҡатнаша. Һуғышта ҡатнашыуы өсөн I һәм II дәрәжә Ватан һуғышы ордены һәм Ҡыҙыл Йондоҙ ордены менән бүләкләнә.
1945 йылдан алып 1950 йылға тиклем Башҡорт дәүләт медицина институтында уҡый. 1950 йылдан ординатурала белем ала. 1951 йылдан 1954 йылға тиклем Ленинград фәнни-тикшеренеү нейрохирургия институтында аспирантурала уҡый. 1954 йылдан 1958 йылға тиклем Европа институттарында, башлыса, Монреаль неврология институтының нейрохирургия кафедраһында стажирровка үтә[1].
1970 йылдан алып 1997 йылға тиклем — ассистент, доцент, профессор һәм неврология кафедраһы мөдире булып эшләй, 1997 йылда — Омск дәүләт медицина институтының дауалау факультеты деканы. Уҡытыусылыҡ эшмәкәрлеге менән бер рәттән — һаулыҡ һаҡлауҙың Омск өлкә бүлегенең неврология һәм нейрохирургия буйынса штаттан баш белгесе. Төп эшмәкәрлегенән тыш Ю. Н. Савченко неврологтарҙың фәнни йәмғиәте бүлексәһе рәйесе, нейрохирургтарҙың Бөтә донъя ойошмалары ағзаһы, нейрохирургтарҙың Бөтә союз йәмғиәте идараһы ағзаһы булып тора[1].
1954 йылдарҙа Н. Ю. Савченко «медицина фәндәре кандидаты» ғилми дәрәжәһенә «Нарушение функций некоторых внутренних органов у больных с опухолями спинного мозга» темаһына диссертация яҡлай[2], 1968 йылда — «медицина фәндәре докторы» дәрәжәһенә «Функционально-морфологическая характеристика эпилепсии и сходных состояний» темаһына диссертация яҡлай[3].
Ю. Н Савченко етәкселегендә ике тиҫтәнән ашыу кандидатлыҡ һәм докторлыҡ диссертацияһы яҡлана, ул 300-гә яҡын ғилми эштәр, шул иҫәптән монография, уйлап табыу таныҡлығы авторы булып тора[1].
1990 йылда КПСС Үҙәк Комитеты һәм СССР Министрҙар Советы ҡарары менән Ю. Н. Савченко Фән һәм техника өлкәһендә дәүләт премияһына лайыҡ була[1].
2004 йылдың 8 майында Рәсәй Президенты Указы менән «һаулыҡ һаҡлау өлкәһендәге ҡаҙаныштары һәм күп йыллыҡ намыҫлы хеҙмәте өсөн» Ю. Н. Савченко РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре тигән почетлы исемгшә лайыҡ була[4].
2014 йылдың 5 сентябрендә Омск ҡалаһында вафат була, Иҫке-Төньяҡ зыяратында ерләнгән[5].
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
үҙгәртергә- Октябрь Революцияһы ордены[1]
- I и II дәрәжә Ватан һуғышы ордены, (28.03.1945[6], 06.04.1985[7])
- Ҡыҙыл Йондоҙ ордены
- «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы[8]
- «Берлинды алған өсөн» миҙалы
- «Праганы азат иткән өсөн» миҙалы
- II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орден миҙалы
- II дәрәжә «Хеҙмәт ветераны» миҙалы
- Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған табибы (8.05.2004[9])
Премиялары
үҙгәртергә- РСФСР-ҙың фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы (1990[1])
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «Нейрохирургия и неврология детского возраста» / САВЧЕНКО ЮРИЙ НИКОЛАЕВИЧ. ВОИН. ПРОФЕССОР. УЧИТЕЛЬ(недоступная ссылка) // Изд.: Российский научно-исследовательский нейрохирургический институт им. профессора А. Л. Поленова Федерального агентства по высокотехнологичной медицинской помощи, СПб.: № 4 (38) : 2013 г. — С.6-9
- ↑ Савченко, Юрий Николаевич.РГБ.Дата обращения 31 июля 2020.
- ↑ Савченко, Юрий Николаевич.РГБ.Дата обращения 31 июля 2020.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 08.05.2004 г. № 590 «О награждении государственными наградами Российской Федерации».Президент России.Дата обращения 31 июля 2020.
- ↑ Савченко, Юрий Николаевич. Дата обращения: 31 июль 2020.
- ↑ Савченко, Юрий Николаевич. Дата обращения: 31 июль 2020.
- ↑ Савченко, Юрий Николаевич. Дата обращения: 31 июль 2020.
- ↑ Савченко, Юрий Николаевич. Подвиг народа. Дата обращения 31 июля 2020.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 08.05.2004 г. № 590 «О награждении государственными наградами Российской Федерации». Дата обращения: 31 июль 2020.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Памяти Юрия Николаевича Савченко (неопр.). Омский государственный медицинский университет. Дата обращения 31 июля 2020.
- Памяти Юрия Николаевича Савченко (неопр.). Журнал неврологии и психиатрии имени С. С. Корсакова. Дата обращения 31 июля 2020.