Пепеляев Анатолий Николаевич

Пепеляев Анатолий Николаевич (15 июль 1891 йыл — 14 ғинуар 1938 йыл) — урыҫ хәрби начальнигы, Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында, Себер өлкәселеге хәрәкәте ағзаһы. 1918 йылдың 25 декабрендә Пермь ҡалаһын яулап алыу һәм 1922—1923 йылдарҙа Якутск походтары арҡаһында билдәлелек яулай. Рәсәй тарихында иң йәш генералдарҙың береһе (27 йәштә) Рәсәй хөкүмәтенең Министрҙар советы рәйесе Пепеляев Виктор Николаевичың бер туған ҡустыһы. Үҙ теләге менән 1923 йылда әсирлеккә бирелә, 15 йыл тирәһе (өҙөклөктәр менән) төрмәлә үткәргәндән һуң атып үлтерелә.

Пепеляев Анатолий Николаевич
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	Рәсәй империяһы  СССР
Хеҙмәт итеүе	Рәсәй империяһы
Тыуған көнө	3 (15) июль 1891 или 3 август 1891({{padleft:1891|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:3|2|0}})
Тыуған урыны	Томск, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	14 ғинуар 1938({{padleft:1938|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:14|2|0}}) (46 йәш)
Вафат булған урыны	Новосибирск, РСФСР, СССР
Үлем төрө	атып үлтереү[d]
Үлем сәбәбе	пуля (снаряд ярсығы) яраһы[d]
Ерләнгән урыны	Новосибирск
Бер туғандары	Пепеляев Виктор Николаевич[d]
Һөнәр төрө	офицер, шағир
Эшмәкәрлек төрө	Хәрби эш, Беренсе донъя һуғышы, Рәсәйҙә Граждандар һуғышы һәм шиғриәт
Уҡыу йорто	Павлов хәрби училищеһы[d]
Хәрби звание	генерал-лейтенант[d] һәм генерал[d]
Һуғыш/алыш	Беренсе донъя һуғышы
Ғәскәр төрө	Урыҫ император армияһы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Сығышы

Анатолий Пепеляев (беренсе рәттең уртаһында) Чита ҡалаһында суд ултырышында (1924 йылдың ғинуары)

Томскиҙа Пепеляевтар йорто, Кузнецов урамы, 18 йорт

Томск ҡалаһында Пепеляев йорто янындағы күрһәткес, Кузнецов урамы, 18 йорт

Анатолий Николаевич Пепеляев 1891 йылдың 15 июлендә Томск ҡалаһында тыуған. Уның атаһы — нәҫелле дворян, һуңғараҡ батша армияһы генерал-лейтенанты Николай Михайлович Пепеляев; әсәһе — сауҙагәр ҡыҙы Некрасова Клавдия. Томскиҙа атаһының йорто һаҡланып ҡалған (Кузнецов урамы, 18 йорт). Ғаиләлә алты ир бала һәм ике ҡыҙ тәрбиәләнә. Өлкән улынан башҡалары хәрби белем алалар.

Уҡыу

1902 йылда Пепеляев Омск кадет корпусына уҡырға инә һәм уны 1908 йылда уңышлы тамамлай. Ошо уҡ йылдаСанкт-Петербургтағы Павлов хәрби училищеһына инә. 1910 йылда подпоручик чинында училищены тамамлай.

Хеҙмәт башы һәм өйләнеү

Хәрби училищены тамамлағандан һуң Анатолий Николаевич 42-се Себер уҡсылар полкының пулемет командаһына ебәрелә, команда уның тыуған Томск ҡалаһында урынлаша. 1914 йылда, Беренсе донъя һуғышы башланыр алдынан, Пепеляевт поручик дәрәжәһенә үрләтелә.

1912 йылда Пепеляев Гавронская Нина Ивановнаға (1893—1979) өйләнә, ул Верхнеудинск ҡалаһынан була. Никахта ике ул тыуа: Всеволод, 1913 йылдан 1946 йылға тиклем харбинда йәшәй, 1946—1947 йылдарҙа РККА Байкал аръяғы Хәрби округының хәрби разведкаһы хеҙмәткәре; икенсе улы — Лавр (1922—1991), эмигрант бюроһы хеҙмәткәре, япон хәрби миссияһы курсын тамамлай, репресиялана. Ташкентта вафат була.

Беренсе донъя һуғышы (Февраль революцияһына тиклем)

Фронтҡа Пепеляевполкының ат разведкаһы командиры булып китә. Был вазифала ул Пшасныш һәм Сольдау тирәһендә батырлыҡ күрһәтә. 1915 йылдың йәйендә уның етәкселегендә сигенеу ваҡытында юғалтылған окоптар кире ҡайтарыла. 1916 йылда, ике айлыҡ отпуск ваҡытында, Пепеляев Прапорщиктар мәктәбендә тактиканы уҡыта. 1917 йылда, февраль революцияһы алдынан, Анатолий Николаевич капитан дәрәжәһенә үрләтелә.

1917 йылғы революциялар

Февраль революцияһы Пепеляев фронтта ҡаршылай. Армия әкренләп тарҡалыуға ҡарамаҫтан, ул үҙ отрядын даими хәрби әҙерлектә тота һәм шул уҡ ваҡытта һалдаттарҙын ихтирамына лайыҡ була.

Керенский осоронда ул подполковник дәрәжәһенә күтәрелә һәм бынан тыш 4-се дәрәжә Изге Георгий ордены менән бүләкләнә, шулай уҡ исемле Георгий ҡоралы менән.

Октябрь революцияһынан һуң батальон һалдат депутаттары советы уны батальон командиры итеп һайлай. Әлеге факт Пепеляевтың һалдаттар араһында ҙур популярлыҡҡа эйә булыуы тураһында һөйләй.

Совет хөкүмәте һәм Брест-Литва солохо һөҙөмтәһендә хәрби ғәмәлдәр туҡтатыла, һәм Пепеляев Томскиға ҡайтып китә.

Большевиктар менән көрәш

1918 йылдың март башында Пепеляев Томскиға килеп етә. Унда ул үҙенең элекке дуҫы капитан Достоваловты осрата. Достовалов Пепеляевты йәшерен офицерҙар ойошмаһына ылыҡтыра. Был ойошма 1918 йылдың 1 ғинуарында ойошторола һәм уны полковниктар Вишневский һәм Самароков етәкләй. Пепеляев ошо ойошма штабы начальнигы итеп һайлана. Ойошма үҙ алдына 1917 йылдың 6 декабрендә ҡалала власҡа килгән большевиктарҙы ҡолатыу маҡсатын ҡуя.

1918 йылдың 26 майында большевиктарға ҡаршы ихтилалға әҙерләнгән Пепеляев отряды көтмәгәндә монахтарҙы репрессиялау һәм монастырь ҡиммәттәрен тартып алыу өсөн килгән губерна ВЧК-һының тулы составы менән тиерлек күҙгә-күҙ осраша. Пепеляевсылар ошо монастырҙа йәшенгән була. Бөрелеш барышында чекист Д. И. Кривоносенко отряды тулыһынса ҡыйратыла. Киләһе көндө Томск губерна совдепы етәкселәре (Н. Н. Яковлев һәм уның көрәштәштәре) ашығыс рәүештә, «Томск буржуазияһының» байлыҡтарын тейәп, бер нисә пароходта ҡаланан ҡаса. 28 майҙан алып 2 июнгә тиклем губерна баш ҡалаһы хужаһыҙ ҡала. 1918 йылдың 2 июнендә Себер өлкә думаһы интеллигенцияһы (потанинсылар) власты үҙ иңенә ала. Артабан Петр Вологодский етәкселегендә «Ваҡытлы Себер хөкүмәте» (ВСП) ойошторола. Ҡала халҡы, Рус армияһының ҡораллы формированиелары һәм чехословак корпусы тарафынан хуплана. Анатолий Пепеляев Томск офицерҙар составы менән етәкселек итә, 1918 йылдың 13 июнендә 1-се Урта Себер корпусын булдыра һәм ошо корпусты үҙе етәкләй. Шулай уҡ Пепеляев штурмлау частарын булдырыу идеяһын яҡлай. командиры подполковник хәрби формированиелары власы һәм таиландта Пепеляев томск, 1918 йылдың 13 июнендә булдырылды һәм улар 1-се урта-Себер корпусы ВСП, һәм ул үҙе етәкләй. Булдырыу идеяһын хуплап, штурмлауҙа өлөшө.

Үҙенең корпусы менән Пепеляев Транссиб буйлап көнсығышҡа табан юллана, уның маҡсаты — Себерҙе большевиктарҙан азат итеү.

18 июндә — Красноярск, 11 июлдә — Иркутск ҡалалары яулап алына, ә 20 августа уның ғәскәрҙәре Верхнеудинск ҡалаһына бәреп инә.

Август аҙағында Читанан көнбайыштараҡ (Оловянная станцияһы)Пепеляев корпусы Семеновтың Байкал аръяғы казактары менән тоташа.

Әлеге поход өсөн Пепеляев полковник дәрәжәһенә лайыҡ була.

Пермь — Вятка походы

Өфө директорияһы етәксеһе Авксентьевтың бойороғона ярашлы Пепеляевтың корпусы көнбайыш Себергә юллана, үҙе Анатолий Николаевич 27 йәшендә генерал-майор (10 сентябрь 1918) чинына лайыҡ була.

1918 йылдың октябренән алып уның частары Уралда урынлаша. Ноябрҙә Пепеляев ҡыҙылдарҙың 3-сөармияһына ҡаршы Пермь операцияһын башлай. Әлеге операция ваҡытында Омскиҙа түңкәрелеш һөҙөмтәһендә власҡа адмирал Александр Колчак килә. Пепеляев, эсер Авксентьевты үҙһенмәгәнгә күрә, Колчактың юғары власын ихлас таный.

25 декабрҙән алып ташлап, большевиктар ғәскәре 1918 Пепеляев Пермь, яҡынса 20 000 ҡыҙылармеецтар әсиргә алына, уларҙың барыһы буйынса бойороғо буйынса пепеляев йортона ебәрәләр. Шуның менән бәйле, тип тура азат Пермь, нисек тапҡыр итәм, 128-ю йыллығына Мысырлылар ҡәлғәһен алыуҙа Суворов, Анатолий Николаевич һалдаттары таҡҡан «Себер Суворов». Пермь алыу өсөн 3-сө дәрәжә Изге Георгий ордены менән бүләкләнгән.

31 ғинуарҙа Пепеляев генерал-лейтенант чинын ала.

Перь ҡалаһын алғандан һуң Пепеляевтың частары тағы ла 45 километр көнбайышҡа табан үтәләр, әммә ҡаты һыуыҡтар арҡаһында хәрәкәт туҡтай.

1919 йылдың 4 мартында Колчак ғәскәрҙәрренең һөжүме башлана, һәм Пепеляев үҙенең корпусын көнбайышҡа табан йүнәлтә.

Апрель аҙағында ул Балезино ауылы районында Чепца йылғаһы буйында тора. 24 апрелдә Колчак армиялары үҙгәртеп ҡорола, һәм Пепеляев Себер армияһының Төньяҡ төркөмө командиры итеп тәғәйенләнә.

Шул уҡ ваҡытта фронт хәрәкәтен ҡабаттан туҡтата һәм 30 майҙа ғына Пепеляев, Миллер ғәскәрҙәре менән тоташыр өсөн, Вяткаға һөжүмен башлай ала. Пепеляев бер үҙе май айында һөжүм итеүгә өлгәшә, сөнки башҡа Колчак армияларының һөжүмдәрен ҡыҙылдар кире ҡаға.

2 июндә Пепеляев Глазов ҡалаһын яулай.

Әммә 4 июндә Пепеляев төркөмө 3-сө армияның 29-сы уҡсылар дивизияһы тарафынан туҡтатыла. 20 июнь тирәһендә ул 3 март позицияһына кире алып ташлана.

Бөйөк Себер Боҙ походы

Июнь айындағы сигенеүҙән һуң Пепеляев башҡа эре хәрби уңыштарға өлгәшмәй.

1919 йылдың 21 июлендә Колчак рәсми рәүештә Көнсығыш фронтын булдыра, фронт 4 армияға бүленә (1-се, 2-се, 3-сө һәм Ырымбур), айырым Себер казак корпусы һәм айырым Дала төркөмө. 1-се армия командиры итеп Пепеляев тәғәйенләнә. Әммә был үҙгәрештәр һөҙөмтәле булмай, һәм Колчак армиялары көнсығышҡа табан сигенеүен дауам итәләр.

Бер аҙ ваҡытҡа аҡтар Тубылда туҡтап ҡалалар, һәм Пепеляев Тубыл оборонаһы өсөн яуаплы була, әммә 1919 йылдың октябрендә әлеге сикте ҡыҙылдар бәреп үтәләр.

Ноябрь айында Омск ҡалдырыла, аҡтар ҡаса башлай. Пепеляевтың армияһы Томск районын тотоп килә, әммә уңышҡа бер ниндәй өмөт ҡалмай.

Декабрҙә Пепеляев һәм Колчак араһында конфликт барлыҡҡа килә. Рәсәйҙең Юғары Хакимы ултырған поезд Тайга станцияһына килеп еткәс, Пепеляев ғәскәрҙәре тарафынан тотҡарлана. Пепеляев Колчакка Себер Земство Соборын саҡырыу, баш командующий Сахаровты отставкаға ебәреү, Омскиҙы ҡыҙылдарға ҡалдырыу буйынса ультиматум ебәрә. Был ваҡытта инде Сахаров ҡулға алынған була. Пепеляев колчактың үҙен дә ҡулға алыу менән янай. Шул уҡ көндө станцияға Колчак хөкүмәтендә премьер-министр вазифаһын үтәгән Пепеляевтың ағаһы, Виктор Николаевич, килеп етә. Ул генерал менән адмиралдың араларын «ямай». Һөҙөмтәлә,11 декабрҙә Сахаров вазифаһынан бушатыла.

20 декабрҙә Пепеляев ғаиләһе менән Томскиҙан ҡасырға мәжбүр була. Артабан ул сабыртмалы тиф менән ауырыу сәбәпле санитар вагонына урынлаштырыла. 1920 йылдың ғинуарында пепеляев Верхнеудинск ҡалаһына оҙатыла, шунда ул һауыға. 11 мартта Пепеляев Себер партизан отрядын ойоштора һәм уның менән бергә Сретенск ҡалаһына китә. Әммә уның етәксеһе атаман Семенов япондар менән хеҙмәттәшлек иткәнгә күрә, Пепеляев ғаиләһе менән 1920 йылдың 20 апрелендә Харбинға китә.

Харбин һәм Приморье

Апрель аҙағы-май башында Пепеляев үҙ ғаиләһе менән Харбинда йәшәй башлай. Төрлө эштәрҙә эшләй.

"Хәрби союзы"н булдыра, уның етәксеһе итеп генерал Вишневский тәғәйенләнә. Тәүҙә ойошма Благовещен ҡалаһындағы большевиктар менән бәйләнештәр булдыра. Тиҙҙән Пепеляев бәйләнештәрҙе өҙә. 1922 йылда Пепеляевты эсер Куликовский тап итә һәм большевиктарға ҡаршы баш күтәреүселәргә ярҙамға Якутияға поход ойоштороуға күндерә.

1922 йылдың йәйендә Пепеляев, хәрби часты ойоштороу өсөн, Владивостокка юллана. Әлеге формирование Охотск диңгеҙе буйлап Охотск һәм Аянға барып сығырға тейеш була. Был ваҡытта Владивостокта власть алмашына, «Приморье хакимы» итеп генерал Дитерихс тәғәйенләнә. Уға Якутия походы оҡшап ҡала һәм ул Пепеляевҡа аҡса яғынан ярҙам күрһәтә.

Һөҙөмтәлә, «Татар боғаҙы милицияһы» сафтарына (маскировка өсөн отряд шулай нарыҡлана) ирекле рәүештә 720 кеше яҙыла. Шулай уҡотрядҡа генерал-майор Вишневский, генерал-майор Ракитин һәм башҡа к-ренекле кешеләр инә. Отряд ике пулемет, 185 000 мылтыҡ патроны һәм 9800 ҡул гранатаһы менән ҡораллана.

Ике карап бөтә ирекмәндәрҙе һыйҙыра алмай, шуға күрә 1922 йылдың 31 авгусында диңгеҙгә тик 553 кеше сыға, уларҙы Пепеляев һәм Ракитин етәкләй.

Вишневский, ҡалған ирекмәндәрҙе тәртиптә тотоу һәм тағы ла «Милиция» сафтарын тулыландырыр өсөн, Владивостокта ҡала.

Якутскиға поход

Сентябрь башында «Татар боғаҙы милицияһы» десант менән Терней йылғаһы районында ҡыҙыл партизандары менән көрәш алып барған Себер флотилияһына ярҙам күрһәтә.

6 сентябрҙә Охотскиға десант төшөрөлә. Был ҡалала комендант капитан Михайловский етәкселегендә база булдырыла. Шулай уҡ генерал Ракитин төркөмө ойошторола, ул да, Пепеляевтың төп соединениелары менән берләшеү өсөн. Якутияға төпкәрәк үтергә тейеш ине. Бүленештең маҡсаты — Ракитин Амга-Охотск тракты буйлап аҡ партизандарҙы йәлеп итергә тейеш була, ә пепеляев караптарҙа көньяҡҡа табан йүнәлә һәм 8 сентябрҙә Аянға барып етә. Шул ук көндө йыйылыш үткәрелә, һәм Пепеляев "Татар боғаҙы милицияһы"ның исеме «Себер ирекле Дружина» (СДД).

12 сентябрҙә Тунгустарҙың халыҡ съезы уҙғарыла, съезд ҡарары буйынса СДД-ға 300 болан тапшырыла.

14 сентябрҙә, Аянда 40 кешелек гарнизон ҡалдырып, Пепеляев төп дружина көстәрен (480 кеше) Жугжур тау ҡаяһы аша Амга-Аян тракты буйлап Нелькан ауылына алып китә.

Нелькан тирәһендә дружинаға бер көнлөк ял бирелә, шул ваҡыт менән файҙаланып, өс ирекмән ҡаса. Улар Нелькандағы ҡыҙыл гарнизонға СДД-ның яҡынлашыуы тураһында хәбәр итәләр. Нелькан коменданты чекист Карпель, урындағы халыҡты ҡыуып ебәреп, гарнизоны менән ҡасып өлгөрә.

27 сентябрҙә, йәғни ҡаланы ташлап киткәндән ике сәғәттән һуң, Пепеляев Нельканды биләй. Пепеляевтың ғәскәре ҡыҙылдар йәшереп киткән 120 винчестер һәм 50 патрон таба.

Октябрь айында Пепеляев, төп көстәрҙе Нельканда ҡалдырып, һаҡсылары менән аянға кире ҡайта һәм ҡабаттан Якутскиға походҡа әҙерләнә башлай. Вишневский үҙе менән 187 ирекмән һәм аҙыҡ-түлек алып килгән була.

Ноябрь уртаһында Пепеляев һәм Вишневский отряды Нельканға юллана, декабрь уртаһында барып етәләр. Ошо уҡ ваҡытта Ракитин Охотскиҙан Якутскиға табан юллана.

Декабрҙә Нельканға тунгустар кире ҡайта, улар үҙҙәренең йыйылышында СДД-ға теләктәшлек белдерә, Пепеляевҡа боландар һәм провиант менән тәьмин итәләр.

1923 йылдың ғинуар башында, СДД Нелькандан Якутскиға юл тота, был ваҡытта бөтә аҡгвардеецтар ҡыйратылған була. Тиҙҙән уларға Артемьевтың аҡ партизандар отряды һәм Ракитиндың отряды ҡушыла.

5 февралдә Амга азат ителә, һәм Пепеляев унда үҙенең штабын урынлаштыра.

13 февралдә Вишневский отряды Иван Строданың отрядына һөжүм итә. Атака уңышһыҙ була, Строд Сасыл-Сысыы аласында нығына.

Шулай башлана Рәсәйҙәге Граждандар һуғышының һуңғы драматик алышы, йәш хәрби начальниктары Стродтың һәм Пепеляевтың легендар боҙ хәрәкәте. Анатолий Пепеляев, Стродты һәм уның отрядын әсирлеккә алмайынса, артабан Якутскиға барыуҙан баш тарта.

27 февралдә Ракитин ҡыҙыл партизандар отряды тарафынан ҡыйратыла һәм сигенә башлай. Пепеляевҡа ҡаршы Якутскиҙан Байкалов отряды юл ала, Курашов менән ҡушылғандан һуң, уның отряды 761 кешегә етә.

1-2 мартта Амга тирәһендә алыштар бара, һәм Пепеляев тар-мар ителә.

3 мартта Сасыл-Сысыы аласын ҡамауҙан азат ителә, ундағы гарнизон аянға ҡаса. ә Ракитин — Якутскиға. Ҡыҙылар уларҙы эҙәрлекләмәйҙәр.

1 майҙа Пепеляев отрядтары аянға барып етәләр. Бында улар, Сахалинға китер өсөн, кәмәләр төҙөй башлай. Әммә уларҙың көндәре һанаулы ула инде, сөнки 24 апрелдә Владивостоктан Вострецов отряды ҡуҙғала, уның маҡсаты — СДД-ны ҡыйратыу.

1923 йылдың июнь башында Ракитин отряды юҡҡа сығарыла, ә 17 июндә Вострцов аянды баҫып ала. Ҡан ҡойолоштан ҡасып, пепеляев ҡаршылыҡһыҙ әсирлеккә бирелә. 24 июндә уның дружинаһы Владивосток ебәрелә, урынына 30 июндә барып еткерелә.

Суд һәм төрмә

Владивостокта суд уны үем язаһына тарттыра, әммә Пепеляев Калининға, ялыҡау һорап, хат яҙа. Уның үтенесе ҡабул ителә, 1924 йылдың ғинуарында Читала суд үтә, Пепеляев ун йыл төрмәгә хөкөм ителә. Пепеляев Ярославль политизоляторына оҙатыла. Тәүге мке йылды ул яңғыҙ камерала үткәрә, 1926 йылда уға эшләргә рөхсәт ителә. Ул балта оҫтаһы. быяла ҡуйыусы булып эшләй. Пепеляевҡа хатта ҡатыны менән хатлашыу рөхсәт ителә.

1933 йылда Пепеляев төрмәнән сығырға тейеш була, әммә уның срогы тағы ла өс йылға оҙайтыла. Был 1933 Пепеляев срогы тамамлана, әммә әле 1932 йылда коллегия үтенесе буйынса ОГПУ срокты өс йылға оҙайта.

1936 йылдың ғинуарында көтмәгәндә уны Мәскәүҙәге Бутырка төрмәһенә күсерәләр. Пепеляев НКВД-ның эске төрмәһенә күсерелә, шул уҡ көндө унан һорау алына, һорау алыусы Марк Гай була. Шунан уны ҡабаттан Бутыркаға урынлаштыралар. 1936 йылдың 4 июнендә Гай Пепеляевты ҡабаттан һорау алыуға саҡыра, уға азат ителеү тураһында ҡарар уҡып ишеттерәдәр. 1936 йылдың 6 июнендә Анатолий Николаевич иреккә сыға.

Ҡыҫҡа азатлыҡ һәм яза

НКВД Пепеляевты Воронежға ебәрә, унда ул балта оҫтаһы булып эшкә урынлаша. Ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса, Пепеляевты Промпартия кеүек ялған ойошма ойоштороу өсөн сығарыуҙары мөмкин.

1937 йылдың авгусында Пепеляев икенсе тапҡыр ҡулға алына һәм Новосибирскиға алып киленә, унда уға контрреволюцион ойошма төҙөү ғәйебе тағыла. 1938 йылдың 14 ғинуарында ул Новосибисрк өлкәһе буйынса НКВД тройкаһы тарафынан юғары язаға тарттырыла. Шул уҡ көндө Новосибисрк төрмәһендә атып үлтерелә. Төрмә ихатаһына ерләнә.

198 йылдың 20 октябредә Новосибирск өлкәһе прокуратураһы Пепеляевты тулыһынса аҡлай. 20 октябрҙә 1989 йылда прокуратура Пепеляев новосибирск өлкәһе аҡлана.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• «Батырлыҡ өсөн» яҙыулы 4-се дәрәжә Изге Анна ордены (20.04.1915)
• 3-сө дәрәжә Изге Анна ордены (31.10.1916)
• 2-се дәрәжә Изге Анна ордены (15.11.1916)
• 3-сө дәрәжәИзге Станислав ордены
• 2-се дәрәжә Изге Станислав ордены (17.10.1916)
• 4-се дәрәжә Изге Владимир ордены (ҡылыстар һәм бант менән) (19.05.1916)
• 4-се дәрәжә Изге Георгий ордены (27.01.1917)
• Георгий ҡоралы (27.09.1916)
• 3-сө дәрәжә Изге Георгий ордены (1919)
• Француз Хәрби тәреһе (пальма ботағы менән) (09.04.1919)

Хәтер

2011 йылда Томскиҙа Бактин зыяратында Анатолий Пепеляевҡа һәм уның атаһы Томск генерал-губернаторы Николай пепеляевҡа һәйкәл ҡуйыла.

Кинола Пепеляевтың образы

1. 2015 — Контрибуция — Максим Матвеев.

Сығанаҡтар

1. Шамбаров В. Е. Белогвардейщина. — М.: Эксмо-Пресс, 2002 [1]
2. Валерий Клавинг. Гражданская война в России: Белые армии. — М.: Аст, 2003.
3. Митюрин Д. В. Гражданская война: Белые и Красные. — М.: Аст, 2004.
4. Последние бои на дальнем востоке. — М.: Центрполиграф, 2005.
5. Атлас офицера / Генеральный штаб вооружённых сил СССР. — М.: Военно-топографическое управление, 1984.
6. Великий Октябрь: атлас — М.: Главное управление геодезии и картографии при совете министров СССР, 1987.
7. Симченко Ю. Навязанное счастье // «Родина», 1990. — № 10.
8. Петрушин А. Омск, Аян, Лубянка… Три жизни генерала Пепеляева // «Родина», 1996. — № 9.
9. Клипель В. И. Аргонавты снегов. О неудавшемся походе генерала А. Пепеляева // [2] 2017 йыл 8 ноябрь архивланған. (сейчас этот сайт не открывается)
10. Конкин П. К. Драма генерала. [3]
11. Пепеляевщина. 6 сентября 1922−17 июня 1923 гг. [4]
12. Гражданская война в лицах (фотодокументы). [5]
13. Тимофеев Е. Д. Степан Вострецов — М.: Воениздат, 1981. [6]
14. Грачёв Г. П. Якутский поход генерала Пепеляева / под ред. П. К. Конкина [7]

Әҙәбиәт

• Вишневский Е. К. Аргонавты белой мечты. — Харбин, 1933.
• Клипель В. И. Аргонавты снегов. О неудавшемся походе генерала А. Пепеляева 2017 йыл 8 ноябрь архивланған.
• Ларьков Н. С. Сибирский белый генерал. Томск: Изд-во ТГУ, 2017. 312 с.
• Ҡалып:Grwar.ru
• Петрушин А. Омск, Аян, Лубянка… Три жизни генерала Пепеляева. // «Родина», ж-л. — Москва, 1996. — № 9.
• Привалихин В. И. Из рода Пепеляевых — Томск, 2004. — 112 с. — ISBN 5-9528-0015-7.
• Симченко Ю. Навязанное счастье. // «Родина», ж-л. — Москва, 1990. — № 10.
• Строд И. Я. В якутской тайге. Серия «Военные мемуары». — Москва: Военное издательство МО СССР, 1961.
• Ҡалып:ТоАдЯ
• Юзефович Л. А. «По болотам, по лесам, по оленьим тропам…»
• Юзефович Л. А. Зимняя дорога. Генерал А. Н. Пепеляев и анархист И. Я. Строд в Якутии. 1922—1923. — М.: АСТ, 2015.