Новосибирск өлкәһе

	Рәсәй Федерацияһы субъекты
	Новосибирск өлкәһе
Новосибирск өлкәһе флагы	Новосибирск өлкәһе гербы
Административ үҙәк	Новосибирск
Майҙаны	19-сы
- Барлығы; - һыу өҫтө %	177 756 км²; 2,9
Халҡы	17-се
- Барлығы; - Тығыҙлыҡ	↗2 762 237 (2016); 15.54 чел./км²
ТТП	20-се
- Барлығы (ағым. хаҡ.); - Йән башына	482,0 млрд. һум (2010); 174,4 мең һум
Федераль округ	Себер
Иҡтисади район	Көнбайыш Себер
Губернатор	Андрей Александрович Травников
Председатель областного; Законодательного собрания	Андрей Иванович Шимкив
РФ субъекты коды	54
ISO 3166-2 коды	RU-NVS
Сәғәт бүлкәте	МСК+4[d] һәм Asia/Novosibirsk[d]
Бүләктәре:

Новосибирск өлкәһе — Рәсәй Федерацияһы субъекты, Себер федераль округы составына инә.

Административ үҙәк — Новосибирск ҡалаһы.

ГеографияҮҙгәртергә

Новосибирск өлкәһе Көнбайыш Себер тигеҙлегенең көньяҡ-көнсығышында урынлашҡан. Майҙаны 178,2 мең км². Көнбайыштан көнсығышҡа — 642 км, төньяҡтан көньяҡҡа — 444 км һуҙылған.

Төньяҡта — Томск өлкәһе, көньяҡ-көнсығышта — Ҡаҙағстан, көнбайышта — Омск өлкәһе, көньяҡта — Алтай крайы, көнсығышта Кемерово өлкәһе менән сиктәш.

Гидрография

Өлкәнең төп йылғалары — Обь һәм Омь. Өлкәлә яҡынса 3 мең күлдәр бар. Төбәктең төньяғын һәм төньяҡ-көнбайышын донъялағы иң ҙур Васюган һаҙлығының көньяҡ өлөшө биләй.

Сәғәт бүлкәте

Ҡалып:ЧасовойПоясОбъекта/MSK+3

ТарихыҮҙгәртергә

Новосибирск өлкәһе 1937 йылдың 28 сентябрендә ойошторолған^[4]. Һуңыраҡ, 1943 йылда төбәктән Кемерово өлкәһе, ә 1944 йылда — Томск өлкәһе айырылып сыҡҡан.

Билдәле шәхестәреҮҙгәртергә

Павлов Виктор Павлович (5.02.1951), ғалим-инженер-механик. Техник фәндәр докторы (2006). 1973 йылдан Өфө авиация институты һәм Өфө дәүләт авиация техник университеты уҡытыусыһы, бер үк ваҡытта 2009 йылдан Өфө дәүләт авиация университетының Нефтекама ҡалаһы филиалының дөйөм белем биреү дисциплиналары кафедраһы мөдире. Искитим ҡалаһынан^[5].
Пашков Сергей Афанасьевич (3.04.1959), ғалим-хирург, 1987—2003 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, артабан «Газпром трансгаз Өфө» йәмғиәтенең медик‑санитария бүлеге начальнигы. Медицина фәндәре докторы (2005). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (2007). Обь ҡалаһынан^[6].

ХалҡыҮҙгәртергә

Росстат мәғлүмәттәре буйынса өлкәнең халыҡ иҫәбе 2 762 237^[1] кеше тәшкил итә (2016). Халыҡ тығыҙлығы — 15,54 кеше/км² (2016). Ҡала халҡы — 78,08 % (2015).

Милли составы

2010 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса өлкәнең милли составы түбәнгесә:

Урыҫтар — 2 365 845
Немецтар — 30 924
Татарҙар — 24 158
Украиндар — 22 098
Үзбәктәр — 12 655
Ҡаҙаҡтар — 10 705
Тажиктар — 10 054
Әрмәндәр — 9508
Әзербайжандар — 8008
Ҡырғыҙҙар — 6506
Белорустар — 5382

Новосибирск өлкәһендә 1989 йылда — 2306, 2002 йылда — 1104 башҡорт йәшәгәне теркәлгән^[7].

Административ-территориаль бүленешҮҙгәртергә

Новосибирск өлкәһенә 15 ҡала, 30 административ район, 17 ҡасаба, 428 ауыл хакимиәте.

Новосибирск өлкәһе райондары

Муниципаль райондар

Кыштовка
Северное
Усть-Тарка
Венгерово
Куйбышев
Татарск
Чаны
Барабинск
Чистоозёрное
Купино

Здвинск
Баган
Ҡараһыу
Убинск
Каргат
Довольное
Краснозёрск
Кочки
Чулым
Колывань

Коченёво
Ордынск
Сузун
Искитим
Черепаново
Маслянино
Тогучин
Болотное
Мошково
Новосибирск

Ҡала округтары

Новосибирск (31)
Бердск (32)
Искитим (33)
Кольцово (34)
Обь (35)

ИҫкәрмәләрҮҙгәртергә

↑ ^1,0 ^1,1 Оценка численности постоянного населения на 1 января 2016 года и в среднем за 2015 год. Тәүге сығанаҡтан архивланған 27 март 2016. 27 март 2016 тикшерелгән.
↑ Валовой региональный продукт по субъектам Российской Федерации в 1998-2010гг. (рус.) (xls). Росстат.
↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
↑ Администрация Новосибирской области, «Область»(недоступная ссылка)
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Павлов Виктор Павлович (Тикшерелеү көнө: 2 февраль 2021)
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Пашков Сергей Афанасьевич (Тикшерелеү көнө: 2 февраль 2021)
↑ Йосопов Р. М. Башҡорт диаспоралары // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.

ӘҙәбиәтҮҙгәртергә

Новосибирская область: Атлас (масштаб 1:200 000 и 1:500 000) / Ред. атласа О. Л. Чикишева. Федеральная служба геодезии и картографии России (Роскартография).. — Новосибирск: ФГУП «ПО Инжгеодезия». ФГУП «Новосибирская картографическая фабрика», 2006. — 128 с. — 5 000 экз. — ISBN 5-85-120-062-6. (обл.)

ҺылтанмаларҮҙгәртергә

	Новосибирск өлкәһе Викимилектә
	Новосибирск өлкәһе Викигид

Правительство Новосибирской области
Законодательное собрание Новосибирской области
Гербы Муниципальных районов Новосибирской области
Новосибирская область в справочнике-каталоге «Вся Россия» 2008 йылдың 14 октябрь көнөндә архивланған.
Историческая справка к 70-летнему юбилею Новосибирской области 2007 йылдың 12 август көнөндә архивланған.
Состав Новосибирской области по ОКАТО
Карты Новосибирской области

[2016AB-1] 1,0 ^1,1 Оценка численности постоянного населения на 1 января 2016 года и в среднем за 2015 год. Тәүге сығанаҡтан архивланған 27 март 2016. 27 март 2016 тикшерелгән.

[GKS_VRP_2010-2] Валовой региональный продукт по субъектам Российской Федерации в 1998-2010гг. (рус.) (xls). Росстат.

[_864673ede3072ec6-3] ttps://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe

[4] Администрация Новосибирской области, «Область»(недоступная ссылка)

[5] Башҡорт энциклопедияһы — Павлов Виктор Павлович (Тикшерелеү көнө: 2 февраль 2021)

[6] Башҡорт энциклопедияһы — Пашков Сергей Афанасьевич (Тикшерелеү көнө: 2 февраль 2021)

[7] Йосопов Р. М. Башҡорт диаспоралары // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]