Википедия

Майкл Джексон

АҠШ йырсыһы, йырҙар авторы, музыкаль продюсер

Майкл Джо́зеф Дже́ксон (ингл. Michael Joseph Jackson; 1958 йылдың 29 авгусы , Гэри, Индиана — 2009 йылдың 25 июне, Лос-Анджелес, Калифорния) — АҠШ йырсыһы, йырҙар авторы, музыкаль продюсер, аранжировщик, бейеүсе, хореограф, актёр, сценарист, филантроп һәм эшҡыуар. Поп-музыка тарихында иң уңышлы башҡарыусы, «Поп-музыка короле» булараҡ билдәле, 15 «Грэмми» премияһы[1][2][3] һәм башҡа йөҙәрләгән премиялар лауреаты. Джексондың бөтә донъяла һатылған яҙмаларының (альбомдар, синглдар, йыйынтыҡтар һәм башҡалар) һаны 1 миллиард күсермә тәшкил итә[4][5][6][7]. Майкл Джексон популяр музыка, видеоклиптар, бейеү һәм мода үҫешенә ҙур өлөш индерә.

Майкл Джексон
Michael Jackson
Төп мәғлүмәт
Исеме

Майкл Джозеф Джексон
ингл. Michael Joseph Jackson

Тыуған

29 август 1958({{padleft:1958|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:29|2|0}})

Тыуған урыны

Гэри, Индиана

Үлгән

25 июнь 2009({{padleft:2009|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:25|2|0}}) (50 йәш)

Үлгән урыны

Лос-Анджелес, Калифорния

Һөнәрҙәре

музыкант, йырсы, композитор, аранжировщик, йырсы шағир, бейеүсе, хореограф,музыкаль продюсер,актёр, бизнесмен, филантроп, сценарист.

Әүҙем йылдары

1963—2009

Инструменттар

перкуссия

Жанрҙар

поп, рок, соул, R&B, фанк, диско, EDM, данс-поп, нью-джек-свинг

Коллективтар

The Jackson 5

Лейблы

Steeltown, Motown, Universal, Sony, Epic, Legacy, MJJ Productions

Автограф
Автограф
michaeljackson.com
 Аудио, фото, видео Викимилектә
Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Тормошо һәм карьераһы

үҙгәртергә

1958—1971: Бала сағы һәм музыкаль төркөмдә карьераһын башлауы

үҙгәртергә

Майкл Джексон 1958 йылдың 29 авгусында Индиана штатының Гэри ҡалаһында тыуған, Джозеф һәм Кэтрин Джексон ғаиләһендәге туғыҙ баланың етенсеһе була[8][9][10][11]. Атаһы Джозеф ҡорос ҡойоу заводында крансы булып эшләй, бөтә ғаилә бәләкәй генә йортта йәшәй. Буш ваҡыттарында Джозеф үҙенең Falcons төркөмө менән урындағы ҙур булмаған майҙансыҡтарҙа сығыш яһай, электр гитараһында уйнай. Ғаилә музыкаль мөхиттә йәшәй, Кэтрин уның балалары «Cotton Fields», «She Would Coming ‘Round the Mountain» кеүек йырҙарҙы нисек йырлағанын иҫенә төшөргөләп ала[12]. Джексон ғаиләһенең ағзалары Йәһүә шаһиттары динен тотоусылар була. Әсәһе Кэтрин уларҙың сиркәүенә йөрөй башлай һәм 1960 йылда, Майклға 2 йәш булғанда, суҡына. Джексондар дини йолаларға бик етди ҡарай, Изге Яҙманы өйрәнәләр, Шаһиттар йыйылышында ҡатнашалар, Раштыуа байрамын һәм тыуған көндәрҙе билдәләмәйҙәр[13]. Шулай булыуына ҡарамаҫтан, ғаиләлә әсәһе артынан һыуға сумдырылған берҙән-бер Майкл була[14]. 60-сы йылдарҙа Джозеф өлкән улдарынан торған коллектив төҙөү тураһында уйлана башлай[15]. Башта The Jackson Brothers төркөмөндә Джеки, Джермейн һәм Тито була. Майкл әле бик йәш була һәм әлегә тик өлкән ағайҙарының репетицияларын ситтән генә күҙәтә. 1963 йылда Гэри ҡалаһында Гарнетт башланғыс мәктәбендә уҡый башлай һәм мәктәп байрамдарының береһендә «Climb Ev'ry Mountain» тигән йыр башҡара, һуңынан, Кэтрин малайҙа талант барлығын күреп, Джозефты биш йәшлек малайҙы үҙҙәренең төркөмөнә алырға күндерә. Шул уҡ ваҡытта төркөмгә Марлон да ҡушыла һәм биш ағай-эненән торған төркөм «The Jackson 5» тип үҙгәртелә. Атаһы балаларҙы ҡәтғи тәртиптә тәрбиәләй һәм берәй нәмә оҡшамаһа, көс ҡуллана[16]. Джексон күп ваҡытын студияла, репетицияларҙа һәм сәхнәлә үткәрә, хатта тышҡа сығып паркта башҡа балалар менән уйнау мөмкинлеге лә булмай[17]. Джозефтың тупаҫ һәм аяуһыҙ тәрбиә биреү алымдарына ҡарамаҫтан, Майкл һәр ваҡыт атаһына тәүәккәллек тәрбиәләгәне, уны халыҡ алдында сығыш яһарға һәм ҡаты дисциплинаға өйрәткәне өсөн рәхмәт белдерә, был Джексондың артабанғы уңышында ҙур роль уйнай[15][17][18]. 8 йәшендә малай төркөмдәге ике солистың береһенә әйләнә[16].

Тәүҙә ағалы-ҡустылар урындағы клубтарҙа сығыш яһайҙар, Гэриҙың Steeltown Records лейблында тәүге синглдары сыға, һуңынан төркөм урындағы таланттар шоуында үҙен күрһәтә. Масштабтар үҫә башлай, тиҙҙән The Jackson 5 төркөмөнөң Джеймс Браун, Sam & Dave һәм Глэдис Найт кеүек артистарҙың концерттары алдынан сығыш яһарға мөмкинселеге була[15]. Сәхнә артында тороп, Майкл сәхнә тәжрибәһе туплай: «Мин сәхнә йондоҙҙарын һаҡ ҡына күҙәтә торғайным, сөнки уларҙан ҡулымдан килгәндең барыһын да өйрәнергә теләнем. Мин уларҙың аяҡтарына ҡарай инем, нисек ҡулдарын һәм микрофонды тотоуҙарын, ни өсөн һәм ни эшләп нәҡ шулай эшләгәндәрен аңларға тырыштым»[9]. Глэдис Найт Дженсондарҙы Motown Records компанияһына нигеҙ һалған Берри Горди менән таныштыра, һәм төркөм тыңлауға саҡырыла[15][19]. Горди ағалы-ҡустылыларҙың, бигерәк тә төркөмдөң иң йәш ағзаһы Майкл Джексондың сығышы менән һоҡлана, тиҙҙән The Jackson 5 һәм тауыш яҙыу компанияһы араһында контракт төҙөлә, шул уҡ ваҡытта Джозеф улдарының менеджеры булып ҡалыуын дауам итә[20]. Бәләкәй Майклды Motown музыканттары һәм продюсерҙары «бала тәнендәге өлкән кеше» тип атайҙар, сәхнәлә лә, студияла ла уның профессионализмын билдәләйҙәр[20][21]. Джексондарҙың популярлығы артҡандан-арта бара, тиҙҙән уларға мәктәпкә дәрестәргә йөрөү ауырлаша һәм уҡытыусылар уларҙы өйҙә уҡыта башлай[9]. 1969 йылдан алып 1970-се йылдарҙа The Jackson 5 лейблда 3 альбом сығара: Diana Ross Presents the Jackson 5, ABC һәм Third Album. «I Want You Back», «ABC», «The Love You Save» и «I’ll Be There» йырҙары АҠШ-тың Billboard Hot 100 и Hot Black Singles чарттарында беренсе урынды биләй. Төркөм уңышлыраҡ булып китә, әммә Майкл йыр-хореографияһы менән иғтибарҙы күберәк үҙенә йәлеп итә[16]. Төркөм танылыу алғас, ғаилә Индиана штатынан Лос-Анджелесҡа күсеп килә, унда тәүҙә Горди йортонда һәм Диана Росстың фатирында йәшәйҙәр. 1971 йылда Джексондар Энсинолағы Хейвенхёрст поместьеһын һатып алалар һәм шунда күселәр[22].

1972—1981: Соло карьераһын башлау, Off the Wall

үҙгәртергә

1972 йылдың ғинуарында 13 йәшлек Майкл Джексон үҙенең «Got to Be There» исемле тәүге альбомын сығара. Йырсы «Motown» лейблында төркөмдән сыҡмайынса яңғыҙ карьераһын башлаған беренсе башҡарыусы була[23]. Шул уҡ йылда Майклдың «Ben» тигән икенсе альбомы сыға, альбомдың титул йыры шул уҡ исемле фильмдың саундтрегы була, йыр «Алтын глобус»ты ала[24]. 1973 йылда Джексон был йырҙы 45-се «Оскар» премияһын тапшырыу тантанаһында башҡара: «Ben» Америка киноакадемияһы статуэткаһына «Фильм өсөн иң яҡшы йыр» тип тәҡдим ителә[25]. Шулай уҡ был Джексондың Billboard Hot 100 чартында иң юғары баҫҡысҡа күтәрелгән тәүге хиты була[26][27]. Шул уҡ йылда йырсы Лос-Анджелестағы Монклер урта мәктәбенә уҡырға инә, һәм уны ике йылдан һуң тамамлай[28]. 1973 һәм 1977 йылдар араһында йырсы тағы ике альбомын сығара: 1973 йылда «Music & Me» һәм 1975 йылда «Forever, Michael», һуңғыһы әллә ни популярлыҡ яуламай[29]. Тәнҡитселәр Джексондың вокалы йәш менән үҙгәреүен билдәләй һәм йырсының музыкаль стилендә үҙгәрештәргә әҙер булыуын яҙа, әммә «Forever, Michael» альбомы Майклдың элекке кеүек урта темплы композицияларын күрһәтә[30][31]. The Jackson 5-тың Motown Records менән мөнәсәбәттәре киҫкенләшә[29]. Джексондар үҙ авторлығындағы йырҙарҙы яҙҙырып сығарырға теләй, әммә Горди быны яҡшы перспектива тип һанамай, ағалы-ҡустылыларҙың әҫәрҙәрен Motown компанияһында «Corporation» тип аталған махсус булдырылған авторҙар һәм продюсерҙар төркөмө яҙа[11][32]. Ахырҙа Джексондар ғаиләһе лейблдан китә һәм Epic Records контракт төҙөй, төркөм яңы The Jacksons исеме ала[33].

1978 йыл башында Джексон Нью-Йоркта «Виз» мюзиклында уйнай. Төшөрөүҙәр барышында егерме йәшлек йырсы продюсер Куинси Джонс менән таныша, ул картинаға саундтрек яҙыу менән шөғөлләнгән[34]. Джексон унан сираттағы соло альбомын сығара алған кешене табыуҙа ярҙам һорай, ә Джонс уға үҙ кандидатураһын тәҡдим итә[35]. Продюсер интервьюларының береһендә быны бер нисә сәбәптән эшләргә мәжбүр булыуын әйтә: «Оскар» церемонияһында — сығыш яһаған 12 йәшлек малайҙы, ә актерлыҡ ролендә өлгөргән йырсыны күрә. Һуңынан ул Джексондың вокалсы булараҡ ҙур потенциалға эйә булыуын шәйләй. Ниһайәт, студияла музыкант менән эшләп, Джонс үҙенең профессиональ яҡтан күп үҫеүен аңлай[36]. 1978 йылдың декабрендә йырсының «Off the Wall» тигән яңы соло альбомы өҫтөндә эш башлана[37]. Джексон альбом өсөн ике йыр яҙа: «Don’t Stop ’til You Get Enough» һәм «Working Day and Night»[38]. Шулай уҡ йырҙар авторҙары исемлегенә Стиви Уандер, Пол Маккартни һәм Род Темпертон инә[38]. 1979 йылдың 10 авгусында Epic Records лейблында релиз була, альбомдан 5 сингл сыға: «Don’t Stop ‘til You Get Enough», «Rock With You», «Off the Wall», «She’s Out of My Life» һәм «Girlfriend», шуларҙың өсәүһенә видеоклип төшөрөлә[39]. 80-се йылдар башында «Off the Wall» ул ваҡыттағы ҡара тәнле артистың иң күп һатылған альбомы була[40]. Альбом тәнҡитселәрҙән юғары баһа ала, рецензенттарҙың күбеһе Джексон үҙен өлкән, өлгөрөп еткән артист итеп күрһәтте тип ризалашалар[41][42][43]. Альбомда йырҙар ритм-н-блюз, фанк, соул һәм диско жанрҙарында. «Off the Wall»дың беренсе синглы «Don’t Stop ’til You Get Enough» өсөн йырсы карьераһының тәүге «Грэмми» статуэткаһын һәм ике «American Music Awards» премияһын ала[44][45]. 1979 йылдың август аҙағында Джексонға 21 йәш тула, һәм уның менән атаһы араһында менеджер сифатында контракт тамамлана, йырсы Джозефтан бойондороҡһоҙлоҡ ала[9]. Шулай булыуға ҡарамаҫтан, Майкл «The Jacksons» төркөмөнөң йырсыһы булып ҡалыуын дауам итә, төркөмдөң альбомдарын яҙҙыра, уларҙың таянысы булып концерт гастролдәренә йөрөй[46][47].

1982—1984: Thriller, The Jacksons'дан китеүе

үҙгәртергә
 
Майкл Джексондың Аҡ йортта Рональд Рейган һәм уның ҡатыны Нэнси менән осрашыуы

Off the Wall сыҡҡандан һуң йырсы киләһе альбомға материал әҙерләй башлай[48]. 1982 йылдың апрелендә Джексондың «Thriller» тип аталған яңы альбомын яҙҙырыу башлана. Ул 1982 йылдың 30 ноябрендә сыға, һәм CBS Records етәкселәре альбомды ғәҙәттәгесә эҙмә-эҙлекле сығарыу урынына бер үк ваҡытта бөтә донъя буйынса сығарыу кампанияһын үткәрә[49]. Бер йыл эсендә Thriller бөтә замандарҙың иң күп һатылған альбомына әйләнә һәм беҙҙең көндәргә тиклем шулай уҡ ҡала[50]. Төрлө сығанаҡтарға ярашлы, Thriller-ҙың бөтә донъяла һатыу күләме 65 миллиондан алып 110 миллион данаға тиклем тәшкил итә[51][52][53][54].

Альбомдың беренсе синглы — Пол Маккартни менән дуэтта «The Girl Is Mine» — Thriller'ҙан бер ай алда сыға һәм тәнҡитселәр яғынан бик түбән баһа ала: уларҙың ҡайһы берҙәре Джексондың яңы альбомы уңышһыҙлыҡҡа осрар тип фараз итә[55]. Рецензенттарҙың фекере ул сыҡҡандан һуң үҙгәрә, һуңынан журналистар яңы альбомдың алдағыһының бөтә көслө яҡтарына эйә булыуын яҙа башлайҙар, һәм улар араһындағы айырма шунда: Thriller'ҙағы рок-музыка стилендәге бейеү тректары һәм йырҙары агрессивыраҡ, ә поп-көйҙәр йомшағыраҡ һәм йәнлерәк яңғырай[56]. 1983 йылдың ғинуар башында икенсе «Billie Jean» синглы сыға, ә март айында MTV каналында был йырҙың музыкаль видеояҙмаһының премьераһы була[57]. Видеояҙма афроамерикан артистың каналдың ҡыҙыу әйләнешенә ингән тәүге музыкаль видеоһы була; әлеге ваҡытҡа тиклем MTV етәкселәре ҡара тәнле артистарҙың роликтарын эфирға сығарырға бик үк рөхсәт итмәйҙәр[49][58]. 1983 йылдың 25 мартында «Motown 25: Today, Today, Forever» тигән концерт Motown Records тауыш яҙыу компанияһының 25 йыллығы хөрмәтенә үткәрелә. Джексон «Billie Jean» йыры менән сығыш яһай һәм тәүге тапҡыр «айҙағыса атлау» бейеү техникаһын күрһәтә, һуңынан ул йырсының төп визит карточкаларының береһенә әйләнә[49]. Ритм-н-блюз һәм рок-музыка кроссоверы булған «Beat It» альбомдың өсөнсө синглы булып сыға, уның яҙыуында гитарасы Эдди Ван Хален ҡатнаша. MTV каналында «Beat It» йырының музыкаль видеояҙмаһы «Billie Jean» артынан эфирға сыға. Артабан тағы ла альбомдың 4 синглы сыға: «Wanna Be Startin’ Somethin’», «Human Nature», «P.Y.T. (Pretty Young Thing)» һәм «Thriller» Альбомдың бөтә ете синглы ла АҠШ-тың «Billboard Hot 100» чартында тәүге унау иҫәбенә инәләр, шуларҙың икәүһе — «Billie Jean» һәм «Beat It» хит-парадта беренсе урынды биләй[27]. Альбомдың төп йырына 14 минутлыҡ «Michael Jackson’s Thriller» исемле ҡыҫҡа ҡурҡыныс фильм төшөрөлә[59]. Музыкант һаман ағзаһы булып торған Йәһүә шаһиттары ойошмаһы видеояҙманың сюжетын оккультизмға ышаныу менән бәйләй. Киреһен дәлилләү өсөн Джексон видеоклип башына шуға ярашлы дисклеймер ҡуя[60]. Шулай булыуға ҡарамаҫтан, аҡһаҡалдар видеояҙма менән ҡәнәғәт булмайҙар, тиҙҙән йырсы артынан Ғибәҙәт йортонан күҙәтеүселәр даими эйәреп йөрөй башлай[61].

1983 йылдың ноябрендә йырсы ағалары менән бергә PepsiCo менән 5 миллион долларға контракт төҙөй, «The Jacksons» бер нисә рекламала төшә[62]. 1984 йылдың башында уларҙың береһен төшөргәндә музыкант иртә эшләп киткән пиротехника осҡондарынан баш һөйәген яндыра, йырсыға оҙаҡ дауаланырға тура килә. Яраланыуы ныҡ һыҙлаған йөйҙәрҙең — келоидтарҙың барлыҡҡа килеүенә килтерә, дискоидлы ҡыҙыл сөсө ауырыуы хәлен тағы ла киҫкенләштерә[63]. Һуңынан Джексон 20 йыл тирәһе яфалы ауыртыуҙар кисерә[63][64][65]. Pepsi компанияһы музыкантҡа 1,5 миллион доллар күләмендә компенсация түләй, был аҡсаны йырсы тән бешеү үҙәген асыуға бирә[66].

1984 йылда Джексон Thriller өсөн ете «Грэмми» статуэткаһы ала[44]. Альбомды әҙерләү менән бер рәттән музыкант башҡа проект өҫтөндә эшләй — аудиокитап һәм Стивен Спилбергтың «Инопланетянин» фильмына саундтрек яҙа[67]. Аудиокитаптағы «Someone in the Dark» йыры өсөн премияға лайыҡ була, шулай итеп, бүләк Джексондың 1984 йылдың бүләкләү тантанаһында һигеҙенсеһе була: шулай итеп ул бер төн эсендә яулаған «Грэмми» статуэткалары һаны буйынса рекорд ҡуя[68].

Бер нисә айҙан «The Jacksons» «Victory» альбомын сығара һәм АҠШ һәм Канада буйлап йырсы ағалары менән берлектәге һуңғы гастроль турнеһына сыға[69]. Ноябрь айында музыкант Голливудтың Дан аллеяһында йондоҙ ала һәм тарихта беренсе булып Вайн-стритта ике йондоҙҙо алған артист була — беренсеһен ул 1980 йылда «The Jacksons» төркөмө составында алған[45][70][71]. 1984 йылдың декабрь башында The Jacksons төркөмөнең «Victory» турнеһының йомғаҡлау концертында Майкл төркөмдән китеүе тураһында белдерә[72].

1985—1986: ATV каталогын һатып алыуы, «We Are the World», «Капитан Ио»

үҙгәртергә

1981 йылда Пол Маккартни Джексонға үҙенең миҫалы менән йырҙарға нәшерлек хоҡуғын һатып алыуҙан нисек табыш алырға кәрәклеген аңлатҡас, ул был идея менән ныҡ ҡыҙыҡһына һәм шунда уҡ тиерлек төрлө композицияларға хоҡуҡтар ала башлай[73][74]. The Beatles төркөмөнөң 200-гә яҡын йырын һәм башҡаларҙың 4000-гә яҡын йырын үҙ эсенә алған каталог ул саҡта ATV Music Publishing компанияһы милкендә була[74]. 1981 йылда Маккартни һәм Йоко Оно The Beatles йырҙарын һатып алырға тырышып ҡарай, әммә ул саҡтағы ATV компанияһы хужаһы Лью Грейд бөтә каталогты бер юлы 30 миллион долларға һатырға ғына ризалаша. Һөҙөмтәлә килешеү килеп сыҡмай, Йоко Оно менән Маккартни һатып алыуҙан баш тарта[75][73]. ATV каталогы һатыуға сығарылған тигән хәбәр Джексонға тик 1984 йылдың сентябрендә генә барып етә. Музыкант уны һатып алырға теләк белдерә, низағтарҙы булдырмаҫ өсөн йырсының адвокаттары Маккартни һәм Йоко Оно вәкилдәре менән бәйләнешкә инеләр һәм яҡын арала каталогты һатып алыу планлаштырылмай тигән яуап алалар[76]. Йырсы менән һөйләшеүҙәр башланыр алдынан каталог хужалары Маккартниға беренсе булып һатып алыу хоҡуғын бирә, әммә ул тағы ла баш тарта[77]. Джексондың адвокаттары нәшриәт хоҡуғын алыу буйынса 10 айлыҡ кампания башлай, һәм, конкуренттарҙы үтеп китеп, Джексон 1985 йылдың август уртаһында $47,5 млн долларға уларҙың хужаһына әйләнә[78].

1985 йылда АҠШ йырсыһы һәм йәмәғәт эшмәкәре Гарри Белафонте инициативаһы менән USA for Africa хәйриә проектына нигеҙ һалына. Американың билдәле башҡарыусылары менән бергә йыр яҙҙырыу өсөн йыйылыу планлаштырыла[79]. «We Are the World» тигән йырын Майкл Джексон һәм Лионель Ришелье проект өсөн махсус рәүештә яҙғандар, унда 45 башҡарыусы ҡатнашҡан[80]. 1987 йыл аҙағына USA for Africa хәйриә фондында 91 миллион доллар аҡса йыйыла, шуларҙың 54 миллион доллары синглдың һатыуҙарҙан килә[81]. 1986 йылда йыр дүрт «Грэмми» премияһына лайыҡ була[82].

Шул уҡ ваҡытта Disney студияһында Майкл Джексон Джордж Лукас һәм Фрэнсис Форд Коппола менән бергә футуристик «Капитан Ио» музыкаль фильмы өҫтөндә эш башлай. Бюджеты яҡынса 30 миллион доллар тәшкил иткән 17 минутлыҡ кинотаҫманың премьераһы 1986 йылдың 13 сентябрендә үтә[83]. «Captain EO» аттракционы тулы батырыу иллюзияһы менән 4D-фильм тип аталған беренсе фильм була, ул Калифорниялағы Диснейлендта һәм донъяның башҡа бер нисә күңел асыу парктарында эшләй башлай[83][84].

1986 йылдың майында Джексондың Pepsi менән 15 миллион долларға яңы реклама контракты төҙөлөүе тураһында иғлан ителә — был тарихта иң ҡиммәтле контракт була. Компания йырсының сираттағы альбомының һәм концерт гастролдәренең бағыусыһына әйләнә[85]. Шул уҡ ваҡытта Pepsi Мәскәүҙәге беренсе Изге ихтыяр уйындарының төп бағыусыларының береһе була, ә контракт шарттары буйынса 1986 йылдың йәйендә йырсы ярышты асыу тантанаһында сығыш яһарға тейеш була, әммә килеп сыҡмай[86][87].

1987—1990: Bad һәм «Айҙағыса атлау»

үҙгәртергә

80-се йылдар уртаһынан Джексон яңы альбом өсөн йырҙар өҫтөндә эшләй башлай, әҙерләнгән материалды мөмкин тиклем күберәк контролдә тотоу, ижади азатлыҡ алыу маҡсатында үҙенең демоверсияларын Энсинолағы үҙ студияһында яҙҙыра. Музыкант менән продюсер араһында ауыр мөнәсәбәттәр тағы ла нығыраҡ насарая, һәм «Bad» уларҙың өсөнсө һәм һуңғы уртаҡ хеҙмәте була[88][89]. Музыкант менән продюсер альбомды һәм уның өсөн промо-кампанияны 18 ай буйы әҙерләй, бер нисә тапҡыр альбомды сығарыу датаһы үҙгәрә[90][91]. Ниһайәт, 1987 йылдың июлендә тәүге синглы — «I Just Can't Stop Loving You» синглы сыға , ә 31 августа альбомдың релизы үтә[92][93]. Альбомдың исемлегенә фанк, ритм-н-блюз, госпел, поп һәм хард-рок, джаз, свинг һәм блюз жанрҙарындағы йырҙар ингән. Был ваҡытҡа Thriller альбомы музыкант ижадының үлсәменә әйләнә: күпселек тәнҡитселәр Джексондың артабанғы альбомдарын уның менән сағыштырып баһалай[94]. Тик бер нисә рецензент ҡына бындай аналогтарҙы эшләү дөрөҫ түгеллеген һәм һәр яҙманы айырым ҡарарға кәрәклеген белдерә[95].

 
Майкл Джексон Bad World Tour турының бер концертында сығыш яһай, 1988 йыл

Bad'ты оҙатып килгән промо-кампания ике йылдан ашыу дауам итә. Альбомы сыҡҡандан һуң йырсы донъя буйлап «Bad World Tour» турнеһына сыға[92]. Концерттар серияһы 18 ай дауам итә һәм 80-се йылдарҙа соло башҡарыусының иң отошло концерт туры була. 1987-1989-сы йылдарҙа альбомдың тағы 8 синглы сыға: «Bad», «The Way You Make Me Feel», «Man in the Mirror», «Dirty Diana», «Another Part of Me», «Smooth Criminal», «Leave Me Alone» һәм «Liberian Girl». Уларҙың тәүге бишәүһе «Billboard Hot 100» тигән Америка чартында беренсе урынға күтәрелә һәм Джексон беренсе урынға барып еткән бер альбомдан сыҡҡан синглдар һаны буйынса рекорд ҡуя[96]. Альбом үҙе 1987 йылдың сентябрендә «Billboard 200» һәм «UK Singles Chart» чартында дебютҡа сыға[97][98]. Bad донъяның 25 иле чарттарында беренсе урынды биләй[99]. Төрлө сығанаҡтар буйынса, бөтә донъя буйынса альбомды һатыу күләме 30 миллиондан алып 45 миллион данаға тиклем тәшкил итә. Альбом ике «Грэмми» статуэткаһына лайыҡ була[100][101]. Альбом был отмечен двумя статуэтками «Грэмми»[102][103]. 1987 йылдан 1988 йылға тиклем Джексон бер нисә режиссер менән бергә "Айҙағыса атлау" музыкаль антология фильмында эшләй. «Айҙағыса атлау» фильмы 1989 йылдың башында прокатҡа сыға, бер аҙҙан кинотаҫма буйынса Michael Jackson's Moonwalker видеоуйыны сыға[104][105].

1988 йылдың апрелендә Джексондың «Moonwalker» тигән автобиографияһы баҫылып сыға. Китап «The New York Times» һәм «The Los Angeles Times» гәзиттәренең бестселлерҙар исемлегендә беренсе урынды биләй[106]. 1988 йылда йырсы Лос-Анджелестан төньяҡҡа табан 100 км алыҫлыҡта ранчо һатып ала һәм май айында унда Джексондар ғаиләһенең Энсинолағы йортонан күсеп китә. Башта поместье Платар ранчо тип атала, һуңыраҡ йырсы уны Неверленд тип үҙгәртә[45].

1989 йылда «Soul Train Music Awards» премияһы тантанаһында, Джексонға музыка индустрияһына индергән өлөшө өсөн бүләк тапшырғанда, Элизабет Тейлор уны «ысын поп, соул һәм рок-музыка короле» тип атай[29]. Нәҡ шул ваҡытта Джексонға был титул тағыла тиҙәр, әммә быға тиклем журналистар йырсының «поп-таж»ы тураһында яҙа инеләр[29][92][107][108]. 1980 һәм 1989 йылдар араһында музыкант бөтә донъяла үҙенең 110 миллион яҙмаһын һата һәм һуңғы ун йыллыҡтың иң күп һатылған артисы тип таныла[99].

1991—1994: Dangerous һәм Супербоул XXVII

үҙгәртергә

1988 йылдан Epic Records Sony Music Entertainment корпорацияһының бүлендек предприятиеһына әйләнеп китә. Өс йылдан һуң, 1991 йылдың мартында, Джексон Sony компанияһы менән алты альбомға донъяла иң ҙур контракт төҙөй[109][110]. «Bad» сыҡҡандан һуң 1978 йылда Джексон һәм Куинси Джонс араһында 3 альбомға төҙөлгән килешеү үтәлә, һәм йырсы уның менән хеҙмәттәшлекте дауам итмәҫкә ҡарар итә. Башта, 1989 йылда, үҙенең «Decade» хиттар йыйынтығын дүрт яңы йыр бергә менән сығарырға уйлай, әммә яңы материал күп булыу сәбәпле, Джексон идеянан баш тарта, шуға тулы альбом сығарырға ҡарар ителә[111][112]. Йырсыға ул саҡтағы нью-джек-свинг тип аталған яңы музыкаль йүнәлештә хип-хоп, фанк һәм соул синтезы оҡшай, был ритмдарҙы ул үҙенең яңы материалында ишетергә теләй, шуға күрә йәш продюсер һәм музыкант Тедди Рилли менән «Dangerous» тигән яңы альбомы өҫтөндә эш башлай[113][112]. Ике йыл самаһы яҙылған альбом 1991 йылдың 11 ноябрендә сыға, декабрҙә ул «Billboard 200» чартында беренсе урынға сыға[114]. Альбомдың тәүге синглы раса гармонияһын талап иткән һәм расизм темаһына ҡағылған «Black or White» була; йырҙың 11 минутлыҡ музыкаль видеояҙмаһы бар[115]. Видеояҙманың премьераһы бер үк ваҡытта донъяның 27 илендә үтә, һуңынан уны яҡынса 500 миллион кеше ҡарай. Видеояҙманың тулы варианты, ҡайҙа йырсы ҡара пантераға әйләнә, артыҡ провокацион тип һанала һәм шунда уҡ АҠШ телевидениеһында [115][116]. Бынан тыш, йыр музыканттың тышҡы ҡиәфәтенең үҙгәреүе журналистар яғынан мыҫҡыл итеүгә {sfn|Вогель|p=206|2013}}. 80-се йылдар уртаһынан уның танауы тарыраҡ күренә, тиреһе һиҙелерлек ағара, һәм 1993 йыл башында Джексон Опра Уинфриға ҙур интервью бирә, унда танау формаһын үҙгәртеү өсөн пластик хирург хеҙмәттәренә мөрәжәғәт итеүен таный. Бынан тыш, йырсы витилиго менән яфалана, һөҙөмтәлә ваҡыт үтеү менән тиреһе пигментацияһының күп өлөшөн юғалта[117][118]. Башта Джексон ҙур булмаған асыҡ таптарҙы ҡараңғы грим менән йәшерә, әммә 90-се йылдарҙың башына ауырыу шул тиклем алға китә, хатта ҡалған ҡараңғы урындарға асығыраҡ тон менән грим һалыу рациональ булып [119].

1992 һәм 1993 йылдар араһында «Dangerous» альбомынан «Remember the Time», «In the Closet», «Jam», «Who Is It», «Heal the World», «Give In to Me», «Will You Be There» и «Gone Too Soon» синглдары сыға. 1992 йылда альбом хөрмәтенә музыкант «Dangerous World Tour» донъя турнеһына сыға: Джексон 3,5 миллион тамашасыға 69 концерт бирә, йырсының бөтә килемдәре хәйриәлеккә ебәрелә[120][121]. 1992 йылдың авгусында Джексон HBO менән үҙенең Бухаресттағы концертын трансляциялау тураһында килешеүгә ҡул ҡуя, һәм был концерттың трансляцияһы тарихта иң ҡиммәте була[45][122]. 1993 йылдың 19 ғинуарында музыкант АҠШ президенты Билл Клинтондың инаугурацияһына арналған концертта СПИД менән сирләүселәр тураһында телмәр менән сығыш яһай һәм «Gone Too Soon» йырын Райан Уайтҡа бағышлай[45][123]. Ғинуар аҙағында Джексон XXVII Супербоулдың финал матчының тәнәфесендә хиттарын башҡара, бөтә килем хәйриә фондтарына ебәрелә[124]. 1993 йылдың авгусында йырсы «Dangerous»ҡа терәк булған гастролдәрен дауам итә. 15 сентябрҙә ҡойма ямғыр аҫтында Мәскәүҙә "Лужники Арена"ла концерт менән сығыш яһай һәм постсовет Рәсәйенә килгән донъя кимәлендәге беренсе артист була[125][126][127].

1995—2000: HIStory, «Призраки» һәм Blood on the Dance Floor

үҙгәртергә

Майкл Джексондың яңы альбомы 1994 йылдың ғинуарында яҙҙырыла, «HIStory: Past, Prent and Future» альбомы 1995 йылдың июнендә сыға[128]. Баҫманың беренсе компакт-дискыһында музыканттың 15 билдәле хиты, икенсеһендә — яңы материал тупланған. Джексон HIStory-ға үҙ авторлығындағы ете йырын индерә. Төрлө баһалар буйынса, альбом донъяла 20—30 миллион дана (40—60 млн компакт-диск) һатыла[129][130][131]. 1995 йылдың июнь аҙағында — июль башында HIStory АҠШ-та һәм Бөйөк Британияла, шулай уҡ Eurochart Hot 100 дөйөм европа чарттарында беренсе урынды биләй[98][132][133]. Тәнҡитселәр альбомда үтә ҡараңғы, агрессив кәйеф һәм үтә киҫкен тематик ҡапма-ҡаршылыҡтар тураһында яҙа[134]. Синглдар булараҡ Джанет Джексон менән дуэтта «Scream», «You Are Not Alone», «Earth Song», «They Don’t Care About Us» һәм «Stranger in Moscow» сығалар. «Scream» йыры өсөн футуристик видеояҙманың бюджеты 7 миллион доллар тәшкил итә, был уны тарихта иң ҡиммәтле музыкаль видеоға әйләндерә, 1996 йылда видеояҙма «Йыл видеоһы» номинацияһында Грэмми премияһына лайыҡ була[44][135]. «You Are Not Alone» АҠШ-тың «Billboard Hot 100» чартында беренсе һыҙығынан дебютҡа сыҡҡан беренсе сингл була[136]. Джексондың яңы альбомы сыҡҡанға тиклем үк тәнҡитселәр «They Don’t Care About Us» протест йырының бер нисә юлдарының мәғәнәһен дөрөҫ аңлатмайҙар, һөҙөмтәлә йырсыны антисемитизмда ғәйепләйҙәр[137]. Был АҠШ-та йырҙың популярлығына ныҡ йоғонто яһай: радиостанциялар тректы әйләнешкә индерергә теләмәй, телеканалдар цензураға дусар итәләр йәки видеоклиптарҙы күрһәтеүҙән бөтөнләй баш тарталар[138].

1996 йылдың июлендә йырсы Брунейҙа солтандың тыуған көнө хөрмәтенә уникаль концерт бирә[139]. Сентябрҙә музыкант HIStory World Tour исемле яңы донъя турнеһын башлай, был концерттар серияһы сиктәрендә 1996 йылдың 17 сентябрендә Джексондың Рәсәйгә икенсе визиты була: йырсы Мәскәүҙә «Динамо» стадионында концерт менән сығыш яһай[140][141].

1996 йылдың октябрендә АҠШ-та төп ролде музыкант уйнаған «Майкл Джексон: Призраки» ҡыҫҡа метражлы тигән музыкаль ҡурҡыныс фильмдың премьераһы үтә[142]. Джексон сценарийҙың оригиналь концертын Стивен Кинг менән бергә уйлап сығарған, уның директоры Стэн Уинстон булған[143][144]. «Призраки» саундтрегы сифатында ул ваҡытҡа сығарылмаған ике «Is it Scary» һәм "Ghosts йырҙары, шулай уҡ HIStory альбомынан «2Bad» ҡулланыла[145]. 1997 йылдың майында донъя буйлап концерт турнеһының ике өлөшө араһында биш айлыҡ тәнәфес ваҡытында Джексондың «Blood on the Dance Fore: HIStory in the Mix» ремикс альбомы сыға[146]. Альбом музыканттың биш яңы трекынан, шулай уҡ алдағы альбомдың һигеҙ ремиксынан тора[147]. Альбом 6 миллион дана һатыла, был уны донъяла иң күп һатылған ремикс альбомы итә.

1999 йылдың июнендә Сеулда һәм Мюнхенда Michael Jackson & Friends тип аталған ике хәйриә концерты үтә. Джексондан тыш сәхнәгә Мэрайя Кэри, Лютер Вандросс, Boyz II Men һәм башҡа артистар сыға[148]. Германиялағы шоу ваҡытында йырсы техник боҙоҡлоҡ арҡаһында күтәргестән ҡолап төшә, умыртҡа һөйәге йәрәхәтләнеү һөҙөмтәһендә дауаханаға эләгә[83].

1997—2003: Invincible һәм Джексондың лейбл менән бәхәстәре

үҙгәртергә

1997 йылдың октябренән алып 2001 йылдың сентябренә тиклем Майкл үҙенең унынсы «Invincible» соло альбомы өҫтөндә эшләй, уның яҙмаһы уға 30 миллион долларға төшә[149]. 1999 йылдың июнендә Джексон Лучано Павароттиға Италияның Модена ҡалаһында үткән һуғыш балалары өсөн хәйриә концертына ҡушыла. Шоу Косово һуғышы ҡасаҡтарына миллион доллар һәм Гватемала балаларына өҫтәмә аҡса йыя[150]. Шул уҡ айҙа Джексон Германияла һәм Корея Республикаһында « Майкл Джексон һәм дуҫтар» хәйриә концерттары ойоштора. Уның менән бергә сәхнәлә Слэш, The Scorpions, Boyz II Men, Мэрайя Кэрри һәм башҡалар сығыш яһайҙар. Килем Нельсон Манделаның балалар фондына,Ҡыҙыл Тәрегә һәм ЮНЕСКО-ға күсерелә[151]. 90-сы йылдар аҙағында Джексон 1980-се йылдарҙың иң яҡшы артисы булараҡ American Music Awards премияһына лайыҡ була[152]. 2000 йылда Джексон башҡа артистарға ҡарағанда 39 хәйриә фондына ярҙам итеүсе музыкант сифатында Гиннесстың рекордтар китабына[153].

2001 йылдың сентябрендә Мэдисон-Сквер-Гарденда Джексондың 30 йыл соло артисы булыуына арналған ике юбилей концерты үтә. Майкл Джексон 1984 йылдан алып тәүге тапҡыр ағалары менән сығыш яһай. Шулай уҡ шоуҙа Майя, Ашер, Уитни Хьюстон, Моника Дэнис, Лайза Миннелли һәм Слэш сығыш яһай[154]. Тапшырыуҙы телевизорҙан 30 миллионға яҡын кеше ҡараған[155]. 11 сентябрҙәге теракттан һуң Джексон United We Stand хәйриә концертының ойоштороусыларының береһе була[156].

 
Майкл Джексон 2003 йылда

«Invincible»-дың сығарылышы алдынан Джексон һәм уның Sony Music Entertainment тауыш яҙҙырыу лейблы араһында бәхәс сыға. Джексон альбомдарының лицензиялары уға 2000-се йылдар башында ҡайтыр тип көткән, шунан һуң, табыш алып, материалды үҙе алып барыр ине, әммә контракт буйынса кире ҡайтарыу датаһы алдағы йылдарға билдәләнгән була. Шуға күрә Майкл контрактты ваҡытынан алда өҙөргә тырыша. «Invincible» 2001 йылдың 30 октябрендә сыға. Был Джексондың 1995 йылдан башлап тәүге студия альбомы һәм үҙе тере саҡта сығарған яңы һәм үҙенсәлекле материал менән һуңғы альбомы була. «Invincible» донъяның 13 илендә беренсе урындарға сыға һәм 6 миллион дана һатыла, АҠШ-та икеләтә платина сертификаты ала[157][158].

2002 йылдың 9 ғинуарында Майкл Джексон «Быуат артисы» тигән 22-се American Music Awards премияһына лайыҡ була[159][160]. Һуңғараҡ, шул уҡ йылда аноним суррогат әсә Майклға өсөнсө балаһын принц Майкл Джексон II-не тыуҙыра. 20 ноябрҙә Джексон ҡыҫҡа ваҡытҡа улын Берлиндағы ҡунаҡхана бүлмәһенең ер кимәленән дүрт ҡат юғарыраҡ бейек булған рәшәткәһенә ҡалдырып китә, бының өсөн киң мәғлүмәт сараларында тәнҡиткә дусар була. Джексон был ваҡиға өсөн ғәфү үтенә, уны «ҡот осҡос хата» тип атай[161]. 22 ғинуарҙа промоутер Марсель Аврам Джексонға 1999 йылда планлы ике концерт уҙғармағаны өсөн ялыу яҙа[162] . Март айында Санта-Мария жюриһы Джексонға Абрамға $5,3 млн түләргә бойора[163][164]. 2003 йылдың 18 декабрендә Джексондың адвокаттары хөкөм ҡарарын кире ҡаға һәм асыҡланмаған суммаға дәғүә итеүҙе хәл итә[165].

2002 йылдың 24 апрелендә Джексон «Аполлон» театрында сығыш яһай. Концерт Демократик милли комитет һәм элекке президент Билл Клинтон өсөн аҡса йыйыуға була[166]. Йыйылған аҡса граждандарҙы тауыш бирергә дәртләндереү өсөн тотонола. Майкл 2,5 миллион доллар аҡса йыя. Был телмәр Джексондың һуңғыһы була[167].

2002 йылдың июлендә Джексон Sony Music рәйесен Томми Моттолуны расист, иблис һәм ҡара тәнле артистарҙы үҙ файҙаһы өсөн эксплуатациялаусы кеше тип атай. Суд Моттолуның ҡара тәнлеләрҙе эксплуатациялауын тикшереү өсөн коалиция ойоштора[168]. Джексон Томми Моттолуны үҙенең коллегаһы Ирва Готтиҙы «һимеҙ нигер» тип атауҙа ғәйепләй. Джексондың һөжүмдәренә яуап итеп, «Sony», Моттолуны йылдар буйы Джексондың карьераһын яҡлаған кеше булараҡ яҡлап, ғәйепләүҙәрҙе «мыҫҡыллы, аяуһыҙ һәм һөжүмле» тип атаған белдереүен сығара[169]. «Sony», ахыр сиктә, Джексондың контрактын оҙайтыуҙан баш тарта һәм 25 миллион долларлыҡ реклама кампанияһы уңышһыҙлыҡҡа тарыны тип әйтә, сөнки Джексон «Invincible» альбомын яҡлап АҠШ буйлап гастролдәргә сығыуҙан баш тарта[149].

2003 йылдың ноябрендә Джексон «Number Ones» хиттар йыйынтығын сығара. 18 тректан торған йыйынтыҡҡа элек сыҡҡан 16 хит, «Ben» йырының тере тауыш менән башҡарыу һәм «One More Chance» тигән яңы сингл ингән. 2004 йыл аҙағына «Number Ones» бөтә донъяла 6 миллиондан ашыу дана һатыла.

2003—2009: Һуңғы йылдары һәм «This Is It Tour»

үҙгәртергә

2003 йылда Джексонға балаларҙы көсләүҙә ғәйепләнеп суд алдында баҫырға тура килә. Оҙайлы суд процесынан һуң музыкант аҡлана. Судтан һуң Майкл Джексон Бахрейнға журналистарҙан китә һәм «Катрина» ураганы ҡорбандары иҫтәлегенә хәйриә синглы яҙмаһын әҙерләй башлай. Тиҙҙән асыҡлана, Джексон етәкләгән проектта саҡырылған музыканттарҙың барыһы ла ҡатнашырға теләмәй. «I Have This Dream» йыры яҙылһа ла, аңлашылмаған сәбәптәр буйынса сығарылмай.

2004 йылдың 16 ноябрендә Майкл Джексон «Michael Jackson:The Ultimate Collection» тигән биш дисктан торған набор сығара. Ул 1969 йылдан алып 2004 йылға тиклемге осорҙо үҙ эсенә алған 57 тректан һәм 13 сығарылмаған яҙманан, өҫтәүенә, 1992 йылда сыҡмаған DVD-дисктағы йәнле концерттан тора.

2008 йылдың йәйендә Sony BMG глобаль кампания башлай, унда донъяның 20-нән ашыу илендә йәшәүселәр Майкл Джексондың яратҡан йырҙары өсөн тауыш бирә, шулай итеп, үҙ илендә «поп-музыка короле» хиттары йыйынтығын төҙөүҙә ҡатнаша. Көйәрмәндәргә 122 йыр тәҡдим ителә. Һәр илдең үҙ уникаль альбомының һәр дискына 17-18 трек инә.

Бынан тыш, Майкл Джексон үҙенең яңы соло альбомын яҙҙыра, уны сығарыу 2009 йылға планлаштырыла. Альбомда рэперҙар Will.I.Am, Канье Уэст һәм R&B йырсыһы Эйкон ҡатнаша.

2008 йылдың ноябрендә Бахрейн короленең малайы шәйех Абдулла бин Хамад әл-Хәлифәнең, уның саҡырыуы буйынса йырсы был илдә булғанлыҡтан, Майкл Джексонды договор йөкләмәләрен үтәмәгәне өсөн судҡа бирә. Шәйех унан ете миллион доллар түләүҙе талап иткән[170].

2009 йылдың мартында Майкл Лондонда «This Is It Tour» тип аталған концерттарҙың һуңғы серияһын бирергә йыйыныуы тураһында белдерә. Концерттар 2009 йылдың 13 июлендә башланырға һәм 2010 йылдың 6 мартында тамамланырға тейеш була. 2009 йылдың 5 мартында махсус пресс-конференцияһында Джексон сәхнәгә ҡайтыуы тураһында иғлан итә, һүҙ 20000 кешене һыйҙырған «The O2 arena» стадионында 10-ға яҡын концерт булыуы тураһында була. Әммә билеттарға ихтыяж шул тиклем юғары була, тағы ла 40 спектаклде планлаштырырға кәрәк була. Концерт туры йырсының үлеме менән бәйле булмай.

Үлеме, хушлашыу тантанаһы һәм ерләү

үҙгәртергә
 
Лондонда «Крейвен Коттедж» стадионында Майкл Джексондың һәйкәле

Майкл Джексон 2009 йылдың 25 июнендә дарыуҙарҙы саманан тыш артыҡ ҡулланыу һөҙөмтәһендә вафат була[171]. 2009 йылдың 25 июнендә иртән табип Конрад Мюррей Майкл Джексонға пропофол инъекцияһы эшләй һәм йырсыны яңғыҙ ҡалдыра. Яҡынса 2 сәғәттән һуң Мюррей кире әйләнеп, түшәктә пациентының күҙҙәрен һәм ауыҙын киң асып ятҡанын күрә. Табип йырсыға реанимация эшләп маташа, әммә маташыуҙар уңышһыҙ тамамлана. Урындағы тымыҡ океан ваҡыты буйынса сәғәт 12:21 911 телефон номерына шылтыратыу теркәлгән[172]. 3 минут 17 секундтан һуң килгән табиптар тын алмаған һәм туҡтаған йөрәк менән Джексонды күрәләр һәм шунда уҡ йөрәк-үпкә реанимацияһын үткәрәләр[173]. Майкл Джексонды терелтергә тырышыу калифорния университетының медицина үҙәгенә килгәндән һуң бер сәғәт буйына дауам итә[174]. Был тырышлыҡ уңышһыҙлыҡ менән тамамлана[175].Үлеме урындағы ваҡыт буйынса 14:26 сәғәттә иғлан ителә[176]. Уның үлеме тураһында хәбәр ваҡиғаның тәүге минуттарҙа уҡ тарала. Майкл Джексондың вафаты тураһында имеш-мимештәр һәм яңылыҡтар, үҙенсәлекле «тығындарға»[177] килтереп, интернет селтәре рекордтарын уҙып китәләр, Google[178], Facebook[178], Yahoo![179], Twitter[180] һәм Википедия кеүек сайттарҙа трафиктың ҡырҡа артыуына килтерә[181].

2009 йылдың 25-26 июнендә The Game, Chris Brown, Diddy, DJ Khalil, Polow da Don, Марио Уайненс, Usher һәм Boyz II Men йырсылары Майкл Джексондың үлеменә арналған «Better on the Other» синглын яҙҙыралар. Йырҙың һүҙҙәрен Джейсон Тейлор (The Game)яҙған. 2009 йылдың 30 июнендә йырҙың музыкаль видеояҙмаһы сыға[182].

2009 йылдың 7 июлендә Лос-Анджелеста Голливуд ҡалҡыулығындағы Форест-Лоун мемориаль паркында Либерти-холлда ғаилә хеҙмәтенән торған хушлашыу тантанаһы үтә, артабан «Стэйплз-Центр»ҙа халыҡ өсөн асыҡ хушлашыу үтә. Джексондың сәхнә алдындағы ябыҡ табуты бөтә донъя буйлап тура эфирҙа күрһәтелә, уны миллиардҡа яҡын кеше ҡарай, әммә кәүҙәнең ҡайҙа икәнлеге тураһында бер ниндәй ҙә мәғлүмәт асыҡланмай[183]. Стиви Уандер, Лайонел Ричи, Мэрайя Кэри, Дженнифер Хадсон, Ашер, Джермейн Джексон һәм Шахин Джафарголи Майкл Джексондың йырҙарын башҡаралар. Берри Горди һәм Смоки Робинсон панегириктар менән сығыш яһайҙар, ә Куин Латифа «Беҙҙә ул бар ине» тигән шиғырҙы уҡый[184]. Преподобный Эль Шарптон, Джексондың балаларына мөрәжәғәт итеп, аплодисментарҙы өҙә: «Атайығыҙҙа сәйер бер нәмә лә юҡ ине. Сәйере шул ине, нимә менән атайығыҙ осрашҡан»[185].

Майкл Джексон йәшерен рәүештә 2009 йылдың 8 йәки 9 авгусында Лос-Анджелес Форест-Лоун зыяратында ерләнгән тигән хәбәр тарала, әммә һуңғараҡ уның сентябрҙә генә ерләнәсәге тураһында һүҙ ишетелә. Джексонды һуңғы ерләү кесе йома, 3 сентябрҙә, Лос-Анджелес янындағы Форест-Лоун зыяратында үтә.

Лос-Анджелес властары Майкл Джексондың үлеме буйынса тикшереү башлай. Лос — Анджелес коронеры табиптарҙың ҡылыҡтарын үлтереү тип баһалай һәм суд процесын да кире ҡаҡмай[186]. 2011 йылдың ноябрендә Конрад Мюррей кеше үлтереүҙә ғәйепле тип таныла һәм 4 йылға иркенән мәхрүм ителә[187] и был приговорён к 4 годам тюрьмы[188][189][190]. 2013 йылдың 28 октябрендә өлгөлө тәртибе өсөн ваҡытынан алда иреккә сығарыла[191].

Үлгәндән һуң сыҡҡан альбомдар

үҙгәртергә

Sony компанияһы Майклдың ғаиләһе менән Джексондың ун яңы альбомын сығарыу тураһында контракт төҙөй. Уларға ҡайһы бер иҫке альбомдарын яңынан баҫтырылғандары һәм бер ҡасан да сығарылмаған йырҙарҙың йыйынтыҡтары инәсәк.

Был альбомдарҙың тәүгеһе «Michael» була, ул 2010 йылда сыға. Тәнҡитселәрҙән ҡатнаш фекерҙәр ала, әммә көтөлгәндән күпкә яҡшыраҡ булып сыға. Альбомдан дүрт сингл сыға, уларҙың һәр береһенә музыкаль роликтар төшөрөлгән. Майкл үҙе элекке клиптарынан алынған.

Бер йылдан һуң Майклдың иң яҡшы хиттарының ремикстарынан торған «Immortal» ремикс альбомы сыға. Был альбом Цирк дю Солейҙың «Michael Jackson: The Immortal World Tour» шоуының саундтрегы булып хеҙмәт итә, унда Джексондың йырҙары һәм бейеүҙәре буйынса номерҙар индерелә. Номерҙарҙы әҙерләүҙә элек Майкл менән үҙе тере саҡта эшләгән хореографтар ҡатнаша.

2014 йылдың майында Майклдың үлгәндән һуң икенсе «Xscape» студия альбомы сыға. Был альбом 8 йырҙан тора, һәм уларҙың береһе — «Love Never Felt So Good» синглы ике версияла: соло һәм Джастин Тимберлейк менән дуэтта (икенсе версияһына видеоклип төшөрөлә). 2014 йылдың 18 майында Billboard церемонияһында Джексондың голограмма[192] менән эшләнгән һүрәте «Slave To The Rhythm» альбомындағы йырҙы «башҡара». Көйәрмәндәрҙең реакцияһы ҡатнаш була, күптәр, ысынында оҡшаш кеше ҡулланылған тип иҫәпләй[193].

Фильм

үҙгәртергә

2017 йылда «Майкл Джексон: В поисках Неверленда» телевизион нәфис фильмының премьераһы була, унда Майклдың һуңғы өс йыл тормошо тураһында бәйән ителә. Фильм уның тән һаҡсылары Билл Уитфилд һәм Джавон Бирд яҙған «Remember the Time: Защищая Майкла Джексона в его последние дни» китабы нигеҙендә төшөрөлгән[194][195].

Фильмда Майкл күп һанлы бурыстар һәм йәмәғәттең тиле иғтибары, шулай уҡ Билл һәм Джавон менән мөнәсәбәттәренең эволюцияһы фонында балалары менән ғәҙәти ғаилә тормошо алып барырға тырыша. Фильмда Майкл ролен уның «игеҙәге» Ниви башҡарған, элек уның менән таныш булған һәм ҡайһы берҙә уны халыҡ алдында ла алмаштырған[196][197]. Фильмда Джексондың музыкаһы яңғырамай, сөнки кино төшөрөүселәр уға хоҡуҡ ала алмай.

Дискографияһы

үҙгәртергә

Студия альбомдары

үҙгәртергә

Үлгәндән һуң релиздар

үҙгәртергә

Billboard Hot 100-ҙә юғары урын алған йырҙар

үҙгәртергә
Йыл Йыр №
1971 Got to Be There 4
1972 Rockin' Robin 2
Ben 1
1979 Don’t Stop 'til You Get Enough 1
1980 Rock With You 1
Off the Wall 10
She’s Out Of My Life 10
1982 The Girl Is Mine (Полом Маккартни менән дуэт) 2
1983 Billie Jean 1
Beat It 1
Wanna Be Startin' Somethin' 4
Human Nature 6
P.Y.T. (Pretty Young Thing) 10
Say Say Say (Полом Маккартни менән дуэт) 1
1984 Thriller (Винсент Прайс менән бергә) 4
1985 We are the World (USA For Africa составында) 1
1987 I Just Can't Stop Loving You (Саидой Гаррет менән дуэт) 1
Bad 1
The Way You Make Me Feel 1
1988 Man In The Mirror 1
Dirty Diana 1
1989 Smooth Criminal 7
1991 Black Or White (L.T.B. менән бергә) 1
1992 Remember The Time 3
In The Closet (Монако принцессаһы Стефания менән бергә) 6
1993 Will You Be There 7
1995 Scream (Джанет Джексон менән дуэт) 5
You are Not Alone 1
2001 You Rock My World 10
2014 Love Never Felt So Good (Джастин Тимберлейк менән дуэт) 9

Видеоуйындар

үҙгәртергә
Йыл Исеме Роль
1989 Michael Jackson’s Moonwalker Майкл (шулай уҡ сценарист, гейм-дизайнер һәм композитор)
1994 Sonic the Hedgehog 3 саундтрек композиторы һәм продюсер
1999 Space Channel 5 Космический Майкл
2000 Ready 2 Rumble Boxing: Round 2 Камео
2002 Space Channel 5: Part 2 Космический Майкл
2011 Michael Jackson: The Experience Образ и композитор

Турҙар

үҙгәртергә

Китаптар

үҙгәртергә

Әҙәбиәт

үҙгәртергә

Һылтанмалар

үҙгәртергә
  Майкл Джексон Викиөҙөмтәлә
  Майкл Джексон Викимилектә
  Майкл Джексон Викияңылыҡтарҙа

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. ↑ Past Winners Search | Grammy.com
  2. ↑ Lifetime Achievement Award | GRAMMY.org 2011 йыл 17 февраль архивланған.
  3. ↑ GRAMMY Legend Award | Grammy.org 2011 йыл 22 ғинуар архивланған.
  4. ↑ Watch Michael Jackson Make Television History on the 2014 Billboard Music Awards Live on ABC. ABC (8 май 2014).
  5. ↑ New Michael Jackson Song, 'Love Never Felt So Good,' Features Justin Timberlake. Huffington Post (1 май 2014).
  6. ↑ Billboard Music Awards 2014: Michael Jackson hologram steals the show. The Telegraph (19 май 2014). Дата обращения: 28 декабрь 2014. Архивировано из оригинала 29 декабрь 2014 года.
  7. ↑ The World's Biggest Bands Are British and Its Biggest Solo Artists Are American. The Atlantic (2 июль 2013).
  8. ↑ Michael Jackson's Book Reveals Secrets Of His Success (инг.) // Jet : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 1988. — Т. 74. — № 7. — С. 36—39. — ISSN 0021-5996.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 M. Jackson, 2010
  10. ↑ Huxley, Martin. Michael Jackson: In a Class by Himself (ингл.). bmi.com (1 март 2001). Дата обращения: 10 май 2015. Архивировано 30 октябрь 2014 года.
  11. ↑ 11,0 11,1 Brown, Geoff. Michael Jackson: Singer whose personal troubles overshadowed his status as one of pop's greatest performers (ингл.). Independent (27 июнь 2009). Дата обращения: 29 июнь 2015. Архивировано 21 июнь 2013 года.
  12. ↑ K. Jackson, 1990
  13. ↑ J. Jackson, 2012, p. 89
  14. ↑ J. Jackson, 2012, p. 91
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Whitaker, 2011, p. 426
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Verdnik, Janette. Michael Jackson: An Icon of His Time (ингл.). The Guardian (31 март 2013). Дата обращения: 29 июнь 2015. Архивировано 2 ноябрь 2014 года.
  17. ↑ 17,0 17,1 Young, Julie A Hoosier Thriller Gary, Indiana's Michael Jackson (инг.) // Traces of Indiana : журнал. — США, Индиана, 2009. — С. 16—27.
  18. ↑ Monroe, Bryan Q&A Michael Jackson In His Own Words (инг.) // Ebony : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 2007. — Т. 63. — № 2. — С. 94—109. — ISSN 0012-9011.
  19. ↑ Betts, 2014
  20. ↑ 20,0 20,1 Berry Gordy Remembers Michael Jackson's Motown Audition With The Jackson 5 (ингл.). Huffington Post (13 июнь 2013). Дата обращения: 2 май 2015. Архивировано 2 май 2015 года.
  21. ↑ Bisel, Rob. Russ Terrana Motown Mix Magic (ингл.). tapeop.com (19 ғинуар 2015). Дата обращения: 2 май 2015. Архивировано 21 март 2015 года.
  22. ↑ Indiana town working day and night for Michael Jackson museum (ингл.). CNN (2 май 2010). Дата обращения: 2 май 2015. Архивировано 2 май 2015 года.
  23. ↑ Халстед & Кадман, 2013, p. 210
  24. ↑ Browse Results — Ben (ингл.). hfpa.org. Дата обращения: 21 апрель 2015. Архивировано 9 апрель 2015 года.
  25. ↑ The Official Academy Awards Database (ингл.). awardsdatabase.oscars.org. — Необходимо в поле «Film Title» набрать «Ben», в поле «Award Category» выбрать строку «Music (Song)». Дата обращения: 4 ғинуар 2021.
  26. ↑ The Hot 100 — 1972 Archive (ингл.). Billboard. Дата обращения: 21 апрель 2015. Архивировано 14 сентябрь 2014 года.
  27. ↑ 27,0 27,1 Michael Jackson/Billboard Chart History/21 July 1984 (инг.) // Billboard : журнал. — США: Prometheus Global Media, 1984. — Т. 96. — № 29. — ISSN 0006-2510.
  28. ↑ Parent, Marie-Joelle. He was a super kid. Toronto Sunruen (2 июль 2009). Дата обращения: 1 декабрь 2016.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 McMillian, Stephen. Soul Train History Book: The King of Pop, Michael Jackson (ингл.). soultrain.com (17 июнь 2013). Дата обращения: 21 апрель 2015.
  30. ↑ Michael Jackson's albums (ингл.). Entertainment Weekly (13 июль 2009). Дата обращения: 21 сентябрь 2015. Архивировано 2 апрель 2015 года.
  31. ↑ Ruhlmann, William. Michael Jackson — Forever, Michael Review (ингл.). Allmusic. Дата обращения: 21 сентябрь 2015. Архивировано 19 сентябрь 2015 года.
  32. ↑ Sullivan, John Jeremiah. Back in the Day (ингл.). GQ (сентябрь 2009). Дата обращения: 27 июнь 2015. Архивировано 24 ноябрь 2014 года.
  33. ↑ Kincaid, Jamaica:, Trow, George W.S. Leaving Motown (ингл.). The New Yorker (14 июль 1975). Дата обращения: 21 апрель 2015. Архивировано 7 декабрь 2014 года.
  34. ↑ Neal, Marc Anthony. Michael Jackson’s Off the Wall Was the Perfect Pop Record (ингл.). The Rootruen (6 август 2014). Дата обращения: 4 ғинуар 2021. Архивировано 23 июнь 2017 года.
  35. ↑ Hogan, Ed. Michael Jackson — Don't Stop 'Til You Get Enough (ингл.). Allmusic. Дата обращения: 21 апрель 2015. Архивировано 30 март 2014 года.
  36. ↑ Hirshey, Gerry. Michael Jackson: Life as a Man In the Magical Kingdom (ингл.). Rolling Stone (17 февраль 1983). Дата обращения: 21 апрель 2015. Архивировано 22 октябрь 2014 года. 2014 йыл 22 октябрь архивланған.
  37. ↑ Ewing, Tom. Michael Jackson starts work on Off the Wall (ингл.). The Guardian (11 июнь 2011). Дата обращения: 23 апрель 2015. Архивировано 23 апрель 2015 года.
  38. ↑ 38,0 38,1 Michael Jackson — Off The Wall (ингл.). Discogs. Дата обращения: 22 апрель 2015.
  39. ↑ Вогель, 2013, p. 49
  40. ↑ Heyliger, M. Thriller — Michael Jackson A State of the Art Pop Album (ингл.). Sonicclash. Дата обращения: 1 май 2015.
  41. ↑ Holden, Stephen. Michael Jackson: Off the Wall (ингл.). Rolling Stone (1 ноябрь 1979). Дата обращения: 23 июль 2015.
  42. ↑ Christgau, Robert. Consumer Guide Album Michael Jackson Off the Wall (ингл.). robertchristgau.com. Дата обращения: 23 июль 2015. Архивировано 1 май 2015 года.
  43. ↑ Erlewine, Stephen Thomas. Off the Wall — Michael Jackson (ингл.). Allmusic. Дата обращения: 23 июль 2015. Архивировано 26 июль 2014 года.
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 Michael Jackson Past Grammy Awards (ингл.). grammy.com. Дата обращения: 24 ғинуар 2021. Архивировано 3 август 2020 года.
  45. ↑ 45,0 45,1 45,2 45,3 45,4 Grant, 2009
  46. ↑ Triumph — The Jacksons Credits (ингл.). Allmusic. Дата обращения: 22 июль 2015.
  47. ↑ The Jacksons — Victory Credits (ингл.). Allmusic. Дата обращения: 22 июль 2015.
  48. ↑ Вогель, 2013, p. 85
  49. ↑ 49,0 49,1 49,2 Mitchel, Gail. Exclusive: How Michael Jackson's 'Thriller' Changed The Music Business (ингл.). Billboard (3 июль 2009). Дата обращения: 23 апрель 2015. Архивировано 29 октябрь 2014 года.
  50. ↑ Michael Jackson, the World's Greatest Entertainer (инг.) // Ebony : журнал. — Johnson Publishing Company, 1984. — Т. 39. — № 7. — С. 163—170. — ISSN 0012-9011.
  51. ↑ Morrison, Shelby. Top of the Charts: Michael Jackson's «Thriller» (ингл.). Rock & Roll Hall of Fame (26 февраль 2013). Дата обращения: 7 ғинуар 2021.
  52. ↑ McCartney, Anthony. Michael Jackson's 'Thriller' sets new sales record (ингл.). Associated Press (16 декабрь 2015). Дата обращения: 7 ғинуар 2021. Архивировано 7 ғинуар 2021 года.
  53. ↑ Durchholz, Daniel. Michael Jackson’s 'Thriller' At 30: Classic Track-By-Track Review (ингл.). Billboard (30 ноябрь 2012). Дата обращения: 18 август 2013.
  54. ↑ Anderson, Kyle. Michael Jackson’s Thriller Set To Become Top-Selling Album Of All Time (ингл.). MTV (20 июль 2009). Дата обращения: 18 август 2013.
  55. ↑ Connelly, Christopher. Michael Jackson: Thriller (ингл.). Rolling Stone (28 ғинуар 1983). Дата обращения: 23 апрель 2015.
  56. ↑ Huey, Steve. Michael Jackson Biography (ингл.). Allmusic. Дата обращения: 23 апрель 2015. Архивировано 2 сентябрь 2014 года.
  57. ↑ Gundersen, Edna. Music videos changing places (ингл.). USA Today (25 август 2005). Дата обращения: 25 апрель 2015. Архивировано 2 март 2015 года.
  58. ↑ Palmer, Tamara. How the 'Billie Jean' Video Changed MTV (ингл.). The Root (10 март 2013). Дата обращения: 7 ғинуар 2021. Архивировано 2 декабрь 2020 года.
  59. ↑ Friedman, Megan. Top 10 MTV Moments: Michael Jackson’s «Thriller» Premieres (ингл.). Time Entertainment (10 февраль 2010). Дата обращения: 25 март 2015. Архивировано 17 декабрь 2014 года.
  60. ↑ Todd Martens, Patrick Kevin Day. 25 'Thriller' facts (ингл.). Los Angeles Times (12 февраль 2008). Дата обращения: 6 ноябрь 2015. Архивировано 17 октябрь 2015 года.
  61. ↑ J. Jackson, 2012, p. 259
  62. ↑ Herrera, Monica. Michael Jackson, Pepsi Made Marketing History (ингл.). Billboard (3 июль 2009). Дата обращения: 23 апрель 2015. Архивировано 6 август 2014 года.
  63. ↑ 63,0 63,1 Gottlieb, Jeff. Testimony offers a peek into Jackson's private world (ингл.). Los Angeles Times (16 август 2013). Дата обращения: 12 июнь 2015.
  64. ↑ Michael Jackson's Ex-wife, Debbie Rowe, Reveals Singer's Private Moments (ингл.). Huffington Post (18 август 2013). Дата обращения: 7 ғинуар 2021.
  65. ↑ Michael Jackson Trial: Ex-Wife Says Med Visits Concerned Her (ингл.). The Hollywood Reporter (16 август 2013). Дата обращения: 12 июнь 2015. Архивировано 23 октябрь 2013 года.
  66. ↑ The Solo Years, 2003, p. 48
  67. ↑ Then Came ‘Thriller!’ (инг.) // The Bladeruen : газета. — Толидо (Огайо, США): Block Communicationsruen. — С. 33.
  68. ↑ Britt, Bruce. Michael Jackson's Grammy night 'Thriller': 30 years later (ингл.). Grammy.com (15 май 2017). Дата обращения: 7 ғинуар 2021. Архивировано 9 ноябрь 2020 года.
  69. ↑ 1984 Michael Jackson Tour (ингл.). Newsweek (16 июль 1984). Дата обращения: 25 апрель 2015. Архивировано 23 июнь 2015 года.
  70. ↑ Thousands Gather To See Jacksons Get H’wood ‘Star’ (инг.) // Jet : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 1980. — Т. 59. — № 7. — С. 64. — ISSN 0021-5996.
  71. ↑ Michael Mania Makes Star Beat It As Cops Lose Control Of Crowd (инг.) // Jet : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 1984. — Т. 67. — № 14. — С. 57—59. — ISSN 0021-5996.
  72. ↑ J. Jackson, 2012, p. 273
  73. ↑ 73,0 73,1 Greenburg, Zack O'Malley. Buying The Beatles: Inside Michael Jackson's Best Business Bet (ингл.). Forbes (2 июнь 2014). Дата обращения: 6 ғинуар 2021. Архивировано 8 апрель 2017 года.
  74. ↑ 74,0 74,1 Hilburn, Robert. The long and winding road (ингл.). Los Angeles Times (22 сентябрь 1985). Дата обращения: 6 ғинуар 2021. Архивировано 7 апрель 2017 года.
  75. ↑ J. Blaney, 2008, p. 122
  76. ↑ J. Blaney, 2008, p. 123
  77. ↑ Saunders, Tristram Fane. Didgeridoos and legal blues: the strange story of how Michael Jackson bought The Beatles (ингл.). The Telegraph (19 ғинуар 2017). Дата обращения: 6 ғинуар 2020.
  78. ↑ Greenburg, Zack O'Malley. Michael Jackson's Estate Sale (ингл.). Forbes (26 июнь 2009). Дата обращения: 6 ғинуар 2021. Архивировано 11 сентябрь 2017 года.
  79. ↑ It all started with a phone call from Harry Belafonte ....to ....Ken Kragen (инг.) // Billboard : журнал. — 1985. — Т. 97. — № 14. — С. USA-3. — ISSN 0021-2510.
  80. ↑ We're still about 200 million voices short (инг.) // Spin : журнал. — 1985. — Т. 1. — № 4. — С. 22. — ISSN 0886-3032.
  81. ↑ Donovan, 1992, p. 157
  82. ↑ 1985 Grammy Winners (ингл.). Grammy.com. Дата обращения: 7 ғинуар 2021. Архивировано 8 ноябрь 2020 года.
  83. ↑ 83,0 83,1 83,2 Greenburg, 2014
  84. ↑ Michael Jackson Film Makes Debut (инг.) // Billboard : журнал. — США: Nielsen Business Media, Inc., 1986. — Т. 98. — № 39. — ISSN 0006-2510.
  85. ↑ Michael Jackson Inks A $15 Million Pepsi Pact (инг.) // Jet : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 1986. — Т. 70. — № 10. — С. 56. — ISSN 0021-5996.
  86. ↑ McDougal, Dennis. Michael Jackson In A Thriller Of A Contract (ингл.). Los Angeles Times (5 май 1986). Дата обращения: 26 апрель 2015. Архивировано 23 июнь 2010 года.
  87. ↑ Michael Jackson May Sing At Moscow's Goodwill Games (инг.) // Jet : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 1986. — Т. 70. — № 14. — С. 57. — ISSN 0021-5996.
  88. ↑ Вогель, 2013, p. 140
  89. ↑ Aaron, David. Who's Bad? — Michael Jackson's Classic Album At 25 (ингл.). Clash (27 август 2012). Дата обращения: 10 ғинуар 2021. Архивировано 10 ғинуар 2021 года.
  90. ↑ Michael Jackson Comes Back! (инг.) // Ebony : журнал. — 1987. — Т. 42. — № 11. — С. 143—149. — ISSN 0012-9011.
  91. ↑ Handleman, David, Goldberg, Michael; Is Michael Jackson For Real? (ингл.). Rolling Stone (24 сентябрь 1987). Дата обращения: 30 апрель 2015. Архивировано 4 апрель 2015 года.
  92. ↑ 92,0 92,1 92,2 Grein, Paul. Michael Jackson: Can Exiled King Reclaim His Throne? (ингл.). Los Angeles Times (22 июль 1987). Дата обращения: 30 апрель 2015. Архивировано 8 апрель 2015 года.
  93. ↑ Dougherty, Margot. 1987's Stars of the Fall (ингл.). People (31 август 1987). Дата обращения: 10 ғинуар 2021.
  94. ↑ Вогель, 2013, p. 146
  95. ↑ Sigerson, Davitt. Michael Jackson Bad Album Review (ингл.). Rolling Stone (22 октябрь 1987). Дата обращения: 19 февраль 2015. Архивировано 6 июль 2015 года. 2016 йыл 12 ғинуар архивланған.
  96. ↑ Caulfield, Keith. July 2, 1988: Michael Jackson Scores Fifth Hot 100 No. 1 From 'Bad' (ингл.). Billboard (2 июль 2013). Дата обращения: 30 апрель 2015. Архивировано 23 август 2014 года.
  97. ↑ Billboard 200 Chart (ингл.). Billboard (26 сентябрь 1987). Дата обращения: 10 ғинуар 2021. Архивировано 31 октябрь 2020 года.
  98. ↑ 98,0 98,1 Michael Jackson (ингл.). Official Charts Company. Дата обращения: 30 апрель 2015. Архивировано 17 июнь 2018 года.
  99. ↑ 99,0 99,1 Michael Jackson Feted As Top Artist Of Decade After Selling 110 Million Discs (инг.) // Jet : журнал. — 1990. — Т. 77. — № 22. — С. 60. — ISSN 0021-5996.
  100. ↑ 50 fastest selling albums ever (ингл.). New Musical Express (27 апрель 2011). Дата обращения: 30 апрель 2015. Архивировано 12 ноябрь 2020 года.
  101. ↑ Michael Jackson Bad album set for re-release (ингл.). The Telegraph (9 ноябрь 2011). Дата обращения: 30 апрель 2015. Архивировано 8 декабрь 2015 года.
  102. ↑ 30th Annual Grammy Awards (1987) (ингл.). grammy.com. Дата обращения: 10 ғинуар 2021. Архивировано 31 декабрь 2020 года.
  103. ↑ 32nd Annual Grammy Awards (1989) (ингл.). grammy.com. Дата обращения: 10 ғинуар 2021. Архивировано 12 ноябрь 2020 года.
  104. ↑ Montgomery, James. Michael Jackson’s ‘Moonwalker’ To Get U.S. Theater Debut? (ингл.). MTV (20 ғинуар 2011). Дата обращения: 5 июнь 2015. Архивировано 6 ғинуар 2015 года.
  105. ↑ Michael Jackson Is Dance Hero In New Video Game (инг.) // Jet : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 1990. — Т. 77. — № 16. — С. 37. — ISSN 0021-5996.
  106. ↑ Халстед & Кадман, 2013, p. 275
  107. ↑ Some Loving Balm on Injured New King of Pop (ингл.). New York Post (8 февраль 1984). Дата обращения: 9 июнь 2015.
  108. ↑ Courtroom Thriller (ингл.). Chicago Sun-Times (7 декабрь 1984). Дата обращения: 9 июнь 2015.
  109. ↑ Greenburg, 2014, p. 156
  110. ↑ Citron, Alan. Michael Jackson Agrees to Huge Contract With Sony : Entertainment: Singer is guaranteed unprecedented share of album profits and a shot at movie stardom (ингл.). Los Angeles Times (21 март 1991). Дата обращения: 10 июнь 2015. Архивировано 6 декабрь 2010 года.
  111. ↑ Michael Jackson: The Making of 'The King of Pop' (ингл.). Rolling Stone (9 ғинуар 1992). Дата обращения: 1 июль 2015. Архивировано 1 июль 2015 года.
  112. ↑ 112,0 112,1 Вогель, 2013, p. 173
  113. ↑ Williams, Chris. 'We Gave R&B a New Lifeline': How Teddy Riley Invented New Jack Swing (ингл.). The Atlantic (23 ноябрь 2012). Дата обращения: 7 май 2015. Архивировано 23 октябрь 2014 года.
  114. ↑ Billboard 200 Chart (ингл.). Billboard (14 декабрь 1991). Дата обращения: 11 ғинуар 2021. Архивировано 27 сентябрь 2020 года.
  115. ↑ 115,0 115,1 Michael Jackson's Album Proves He Is Still ‘The King Of Pop’ (инг.) // Jet : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 1991. — Т. 81. — № 7. — С. 58—62. — ISSN 0021-5996.
  116. ↑ Халстед & Кадман, 2013, p. 33
  117. ↑ Duke, Alan. Autopsy reveals Michael Jackson's secrets (ингл.). CNN (7 май 2013). Дата обращения: 7 май 2015. Архивировано 3 сентябрь 2014 года.
  118. ↑ Coroner releases new details about Michael Jackson's death (ингл.). CNN (10 февраль 2010). Дата обращения: 7 май 2015. Архивировано 2 июнь 2013 года.
  119. ↑ J. Jackson, 2012, p. 306—307
  120. ↑ Халстед & Кадман, 2013, p. 268
  121. ↑ Michael Jackson Sheludles His First-Ever Televised Concert For $20 Million (инг.) // Jet : журнал. — США: Johnson Publishing Company, 1992. — Т. 82. — № 19. — С. 58—59. — ISSN 0021-5996.
  122. ↑ Michael Jackson, Live, On HBO in October (ингл.). New York Times (13 август 1992). Дата обращения: 6 июнь 2015. Архивировано 26 май 2015 года.
  123. ↑ Daunt, Tina. Michael Jackson's generous legacy (ингл.). Los Angeles Times (8 июль 2009). Дата обращения: 9 июнь 2015. Архивировано 10 ноябрь 2012 года.
  124. ↑ Jackson, Brooks Launching Benefits (инг.) // Billboard : журнал. — США: Nielsen Business Media, Inc, 1993. — Т. 105. — № 6. — С. 56. — ISSN 0006-2510.
  125. ↑ Халстед & Кадман, 2013, p. 269
  126. ↑ История "Лужников" — вещевой рынок, концерты и спортивные победы. РИА Новости (31 июль 2012). Дата обращения: 11 ғинуар 2021. Архивировано 11 ғинуар 2021 года.
  127. ↑ Busari, Stephanie. How Michael Jackson thrilled Russia (ингл.). CNN (26 июнь 2009). Дата обращения: 8 ноябрь 2015. Архивировано 8 ноябрь 2015 года.
  128. ↑ Miller, Ken;, Mukherjee, Tiarra. The return of the million dollar music video (ингл.). Entertainment Weekly (2 июнь 1995). Дата обращения: 18 ғинуар 2020. Архивировано 22 сентябрь 2018 года.
  129. ↑ Michael Jackson's best selling studio albums (ингл.). The Telegraph (26 июнь 2009). Дата обращения: 18 ғинуар 2020. Архивировано 27 ноябрь 2016 года.
  130. ↑ Вогель, 2013, p. 217
  131. ↑ Mackie, Drew. 20 Years Later, 20 Things You May Not Have Known About Michael Jackson's HIStory (ингл.). People (16 июнь 2015). Дата обращения: 18 ғинуар 2020. Архивировано 1 март 2019 года.
  132. ↑ Billboard 200. Billboard (8 июль 1995). Дата обращения: 17 ғинуар 2021. Архивировано 25 декабрь 2015 года.
  133. ↑ Hits of the World (инг.) // Billboard : журнал. — 1995. — Т. 107. — № 28. — С. 43. — ISSN 0006-2510.
  134. ↑ Вогель, 2013, p. 238
  135. ↑ McIntyre, Hugh. The 5 Most Expensive Music Videos Of All Time (ингл.). Forbes (24 август 2014). Дата обращения: 17 ғинуар 2021. Архивировано 21 сентябрь 2016 года.
  136. ↑ BB Awards Honor Joni, TLC, Hootie (инг.) // Billboard : журнал. — 1995. — Т. 107. — № 50. — С. 117. — ISSN 0006-2510.
  137. ↑ Weinraub, Benard. In New Lyrics, Jackson Uses Slurs (ингл.). New York Times (15 июль 1995). Дата обращения: 17 ғинуар 2021. Архивировано 3 март 2016 года.
  138. ↑ Anderson, D.B. Messenger King: Michael Jackson and the politics of #BlackLivesMatter (ингл.). The Baltimore Sun (9 декабрь 2014). Дата обращения: 9 июль 2016. Архивировано 21 апрель 2015 года. 2015 йыл 21 апрель архивланған.
  139. ↑ Jerudong Park Launches Revitalization Program (ингл.). anakbrunei.net (21 сентябрь 2013). Дата обращения: 21 ғинуар 2021.
  140. ↑ Халстед и др., 2010, p. 271
  141. ↑ От Олимпиады до Deep Purple: славные страницы жизни стадиона "Динамо". Москва 24. Дата обращения: 27 ғинуар 2017. Архивировано 28 март 2016 года.
  142. ↑ The Solo Years, 2003, p. 165
  143. ↑ King, Steven. Memories of Michael Jackson (ингл.). Entertainment Weekly (3 июль 2009). Дата обращения: 23 ғинуар 2021. Архивировано 3 июль 2017 года.
  144. ↑ Goodsell, Luke. Hell All Up in Hollywood: Michael Jackson’s Ghosts at 20 (ингл.). fourthreefilm.com (24 октябрь 2017). Дата обращения: 22 сентябрь 2018. Архивировано 22 сентябрь 2018 года.
  145. ↑ Michael Jackson ‎— Ghosts (ингл.). Discogs. Дата обращения: 23 ғинуар 2021.
  146. ↑ Вогель, 2013, p. 263
  147. ↑ Newman, Melinda. Michael Jackson’s Blood (инг.) // Billboard : журнал. — США: Nielsen Business Media, Inc., 1997. — Т. 13. — С. 6, 80. — ISSN 0006-2510.
  148. ↑ A Seoulful Experience (инг.) // Billboard : журнал. — США: Nielsen Business Media, Inc., 1999. — Т. 111. — № 29. — С. 24. — ISSN 0006-2510.
  149. ↑ 149,0 149,1 Jacko gets tough: but is he a race crusader or just a falling star? (ингл.). the Guardian (8 июль 2002). Дата обращения: 27 июнь 2021.
  150. ↑ Ricky Martin, Mariah Carey, Michael Jackson, Others To Join Pavarotti For Benefit | News | VH1.com. web.archive.org (18 октябрь 2011). Дата обращения: 27 июнь 2021.
  151. ↑ Slash, Scorpions, Others Scheduled For "Michael Jackson & Friends" | News | VH1.com. web.archive.org (21 февраль 2010). Дата обращения: 27 июнь 2021.
  152. ↑ Rozhon, Tracie. BIG DEAL; An Old Chagall Haunt, Repainted (16 ноябрь 2000). 27 июнь 2021 тикшерелгән.
  153. ↑ Losing His Grip: Fame & Scandal: vanityfair.com. web.archive.org (6 март 2008). Дата обращения: 27 июнь 2021.
  154. ↑ www.classicwhitney.com - Review - Michael Jackson Tribute Concert. www.classicwhitney.com. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  155. ↑ Jackson's CBS Special Moonwalks Over Rivals (ингл.). Billboard. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  156. ↑ J. Randy Taraborrelli. Michael Jackson : the magic, the madness, the whole story, 1958-2009. — New York : Grand Central Pub., 2009. — 810 с. — ISBN 978-0-446-56474-8.
  157. ↑ Gold & Platinum (билдәһеҙ). RIAA. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  158. ↑ The return of the King of Pop (ингл.). TODAY.com. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  159. ↑ Lodi News-Sentinel - Поиск в архиве Google Новостей. news.google.com. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  160. ↑ Neva Chonin. Awards recognize popular success / Keys, Destiny's win as expected (билдәһеҙ). SFGATE (11 ғинуар 2002). Дата обращения: 27 июнь 2021.
  161. ↑ Jennifer Vineyard. Michael Jackson Calls Baby-Dangling Incident A 'Terrible Mistake' (ингл.). MTV News. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  162. ↑ Archive-Joe-DAngelo. Michael Jackson Sued By Promoter For Attempting World Tour Without Him (ингл.). MTV News. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  163. ↑ Facebook, Twitter, Show more sharing options, Facebook, Twitter, LinkedIn. Officials to Revisit Tax Break for Jackson's Neverland as Cattle Ranch (билдәһеҙ). Los Angeles Times (21 март 2003). Дата обращения: 27 июнь 2021.
  164. ↑ Jackson's Legal Troubles (14 июнь 2005). 27 июнь 2021 тикшерелгән.
  165. ↑ Jackson Settles Old Lawsuit Against Him (ингл.). PEOPLE.com. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  166. ↑ Jackson fans celebrate at Apollo (1 июль 2009). 27 июнь 2021 тикшерелгән.
  167. ↑ HBO's The Apollo: 'The story of how black America lifted itself through music' (ингл.). the Guardian (2 ноябрь 2019). Дата обращения: 27 июнь 2021.
  168. ↑ Michael Jackson Brands Recording Industry As Racist (ингл.). Billboard. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  169. ↑ CNN.com. transcripts.cnn.com. Дата обращения: 27 июнь 2021.
  170. ↑ Scheich verklagt Michael Jackson (нем.)
  171. ↑ /New York Times: Doctor Reveals Details of Michael Jackson’s Autopsy Report. Его смерть официально была признана непреднамеренным убийством.
  172. ↑ Michael Jackson, pop music legend, dead at 50 (ингл.). CNN (25 июнь 2009). Дата обращения: 25 июнь 2009. Архивировано 31 ғинуар 2012 года.
  173. ↑ Singer Michael Jackson dead at 50-Legendary pop star had been preparing for London comeback tour (ингл.). MSNBC (25 июнь 2009). Дата обращения: 25 июнь 2009. Архивировано 31 ғинуар 2012 года.
  174. ↑ Michael Harvey. Fans mourn artist for whom it didn’t matter if you were black or white. The Times (26 июнь 2009). Дата обращения: 26 июнь 2009. Архивировано 31 ғинуар 2012 года.
  175. ↑ Andrew Blankstein, Phil Willon. Michael Jackson is dead (Updated) (ингл.). The Los Angeles Times (25 июнь 2009). Архивировано 31 ғинуар 2012 года.
  176. ↑ King of pop Michael Jackson is dead  (инг.), Guardian (25 June 2009). 27 июнь 2009 тикшерелгән.
  177. ↑ Jack Gillum. News of Jackson death breaks Web records. USA Today (26 июнь 2009). Дата обращения: 6 июль 2009. Архивировано 5 февраль 2012 года.
  178. ↑ 178,0 178,1 Sharon Gaudin. Michael Jackson's death sparks Internet crush. Computerworld (26 июнь 2009). Дата обращения: 6 июль 2009. Архивировано 5 февраль 2012 года. 2014 йыл 6 ғинуар архивланған.
  179. ↑ Chloe Albanesius. Jackson's Death Prompts Record Traffic for Yahoo. PC Magazine (26 июнь 2009). Дата обращения: 6 июль 2009. Архивировано 5 февраль 2012 года.
  180. ↑ Google & Twitter crash at news of Jackson’s death. Institute of Commercial Management (26 июнь 2009). Дата обращения: 6 июль 2009. Архивировано 5 февраль 2012 года. 2011 йыл 17 ноябрь архивланған.
  181. ↑ Current events and traffic spikes. Wikimedia Foundation (25 июнь 2009). Дата обращения: 6 июль 2009. Архивировано 5 февраль 2012 года. 2012 йыл 13 ғинуар архивланған.
  182. ↑ Rahman Dukes, Shaheem Reid. The Game, Diddy, Chris Brown Record Michael Jackson Tribute. MTV (26 июнь 2009). Дата обращения: 4 февраль 2010.
  183. ↑ Bucci, Paul. Michael Jackson RIP: One billion people estimated watching for gold-plated casket at memorial service, The Vancouver Sun (7 июль 2009). 8 июль 2009 тикшерелгән. 2011 йыл 7 март архивланған.
  184. ↑ Allen, Nick. Michael Jackson memorial service: the biggest celebrity send-off of all time, The Daily Telegraph (7 июль 2009). 8 июль 2009 тикшерелгән.
  185. ↑ Видео панегирика Шарптона 2009 йыл 30 ноябрь архивланған.
  186. ↑ Смерть Джексона официально признана убийством
  187. ↑ В США начался суд над врачом Майкла Джексона (рус.)
  188. ↑ TODAY Staff and Wire, Conrad Murray Sentenced to Four Years in Jail 2012 йыл 1 май архивланған.,msnbc.msn.com. November 29, 2011. Retrieved November 29, 2011.
  189. ↑ Ravindhran, Subha Conrad Murray sentenced to 4 yrs county jail. ABC. Архивировано 30 июнь 2013 года. 2013 йыл 29 июль архивланған.
  190. ↑ Врача Майкла Джексона приговорили к реальному сроку // lenta.ru, 29.11.2011
  191. ↑ Доктор Мюррей, обвиненный в убийстве Майкла Джексона, досрочно вышел на свободу и собирается восстановить лицензию врача. Газета.ру (28 октябрь 2013). Дата обращения: 9 ғинуар 2016.
  192. ↑ Why Billboard Music Awards' Michael Jackson Can't Be Called a 'Hologram' — Hollywood Reporter
  193. ↑ Michael Jackson hologram disappoints fans at Billboard Music Awards | Metro News
  194. ↑ Kreps, Daniel. Watch First Trailer for Lifetime's Michael Jackson Biopic 'Searching for Neverland', 'Rolling Stone' (15 май 2017). 1 июнь 2017 тикшерелгән. 2017 йыл 1 июнь архивланған.
  195. ↑ Sands, Nicole. Watch the King of Pop Teach His Kids to Dance in New Clip for Lifetime Biopic Michael Jackson: Searching for Neverland, 'People' (28 апрель 2017). 1 июнь 2017 тикшерелгән.
  196. ↑ Who Is Navi? Michael Jackson Impersonator To Play King Of Pop In Lifetime Biopic; International Business Times; retrieved June 2017
  197. ↑ Michael Jackson Impersonator Lands King of Pop Role in Lifetime Biopic 2018 йыл 21 май архивланған.; Rolling Stone Magazine online; retrieved June 2017
  198. ↑ Michael Jackson: MICHAEL | The Official Michael Jackson Site. Дата обращения: 31 декабрь 2010. Архивировано из оригинала 3 ғинуар 2011 года. 2011 йыл 3 ғинуар архивланған.
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Майкл_Джексон&oldid=1278734» битенән алынған