Кача юғары хәрби авиация осоусылар училищеһы
А. Ф. Мясников исемендәге Ленин ордены Кача юғары хәрби-авиация осоусылар училищеһы — Рәсәй Империяһының һауа флоты, СССР һәм РФ Ҡораллы Көстәренең 1910 йылдан 1998 йылға тиклем хәрби лётчиктар менән төп тәьмин итеүселәрҙең береһе булып тора.
| Кача юғары хәрби авиация осоусылар училищеһы | |
| Дәүләт |
 Рәсәй Рәсәй империяһы СССР |
|---|---|
| Урын | Севастополь, Кача[d], Красный Кут[d] һәм Волгоград |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
  |
 Кача юғары хәрби авиация осоусылар училищеһы Викимилектә | |
Тарихы үҙгәртергә
XX быуаттың тәүге ун йыллығына Рус император армияһында һауала осоу буйынса ҡайһы бер функциялар ғәҙәткә инәләр — инде 20 йылдан ашыу һауа шарҙары ярҙамында артиллерия утына разведка һәм төҙәтмәләр индерелә. Рәсәй империяһы генералитеты мөхитендә бомбардировка һәм самолёттар истребителдәре араһындағы һауа алыштарында техник яңылыҡтар ҡулланыла башлай. Бөйөк кенәз Александр Михайловичтың ярҙамы менән һауа шарҙары пилоттарына өҫтәп, тағы ике авиамәктәп төҙөлә: Гатчинда Офицер һауала йөҙөүсе мәктәп һәм Севастополл авиация офицерҙар мәктәбе — буласаҡ Кача осоу училищеһы. Әйтергә кәрәк, Гатчинала мәктәп хәрби һәм граждан пилоттарын әҙерләй, ә Севастополдә — тик хәрбиҙәрҙе.
Севастополь офицерҙар мәктәбе үҙгәртергә
Севастополь офицерҙар авиация мәктәбе 1910 йылдың 21 ноябрендә асыла, ә беренсе сығарылыш 1911 йылдың 26 октябрендә Николай II ҡатнашлығында үтә[1]. Училищеларҙың тәүге самолеттары: 2 биплан Farman IV, Blussiriot XI, 1 «Соммер» моноплан һәм 2 «Антуаниет» монопланы. 1911 йылдың йәйендә бында Дәүләт Думаһы рәйесе Гучков киле китә, унан һуң хөкүмәт авиамәктәпкә аэродромға ер һатып алыу өсөн 1,5 миллион һум бүлә. Был аҡсаға, Севастополдән 20 километр алыҫлыҡта, Кача йылғаһы буйында, 658 тиҫтә (7,1 квадрат километр) ҙурлыҡтағы, яраҡлы ер участкаһы һатып алына. 1912 йылдың йәйендә мәктәп яңы аэродромға һәм уның эргәһендәге Александро-Михайловка утарына тәүге тапҡыр юллана. Мәктәп инфраструктураһын үҫтереү элекке хуторға ла үҫеш өсөн яңы этәргес көс бирә. тип үҙгәртелгән Кач ҡасабаһын үҫтереүгә этәргес бирҙе.1912-1914 йылдарҙа мәктәп менән генераль штаы полковнигы А. А. Мурузи етәкселек итә. 1914 йылдың 9 сентябренән Севастополь авиамәктәбе начальнигы итеп Буксведен Герберт Оттович тәғәйенләнә. 1917 йылға тиклем мәктәп 609 хәрби летчик әҙерләй, Беренсе донъя һуғышында улар үҙ белемен алыштарҙа раҫлай.
Бөйөк Октябрь социалистик революцияһфынан һуң 1910—1917 йылдарҙағы сығарылыш уҡыусылары Граждандар һуғышы яландарында бе-беренә ҡаршы һуғышалар. Революцион Севастополь Советының комисары Филипп Задорожный була, ул Качин авиамәктәбендә хеҙмәт иткән. Шулай уҡ Василий Ремезюк, Михаил Ефимов большевиктар яҡлы булалар. Хәрби осоусылар араһындағы ҙур абруйы мәктәпкә нигеҙ һалған Бөйөк кенәз Александр Михайловичҡа ғүмерен һаҡлап ҡалырға ярҙам итә, уны һәм башҡа Романовтарҙы 1917 йылда ҡырымда ҡулға алалар һәм Дюльберҙың йортонда тоталар, ҡулға алынғандарҙы большевик задорожный яҡлап сыға, атып үлтереүгә юл ҡуймай.
Граждандар һуғышы осоронда авиа мәктәп Аҡ хәрәкәтенең Ирекле армияһы өсөн летчиктар әҙерләй.
Ҡыҙыл Армияның 1-се авиация мәктәбе һәм Мясников исемендәге Кача Ҡыҙыл Байраҡ хәрби авиация мәктәбе, һуғыш һәм эвакуация үҙгәртергә
Ҡыҙыл Армия еңгәндән һуң мәктәп ҡыҙыл Армияның 1-се авиация мәктәбе булараҡ хәрби летчиктарҙы әҙерләүен дауам итә, уның составына 1922 йылда Ҡыҙыл Һауа флотының 1-се Мәскәү хәрби осоусылар мәктәбе ҡушылдырыла(элекке Гатчина авиамәктәбе, Граждандар һуғышы осоронда Мәскәү өлкәһе Зарайск ҡалаһына күсерелә,)[2]. Шулай итеп, Рәсәйҙең ике боронғо мәктәптәре берләшә.
1938 йылда хәрби осоусылар авиация мәктәбе Мясников исемендәге Кача Ҡыҙыл Байраҡ хәрби авиация мәктәбе тип исемләнә башлай. Качин исеме рәсми рәүештә ҡулланыла башлай[3]
1941 йылда, Бөйөк Ватан һуғышы башланғандан һуң, мәктәп Һарытау өлкәһе Красный Кут ҡалаһына күсерелә һәм тиҙләтелгән режимда фронт өсөн летчиктар әҙерләй башлай. Шулай уҡ мәктәп филиалы Сталинград өлкәһе Палласовка ҡасабаһында урынлаша, бында курсанттарҙан тыш, Палласовка станцияһы ПВО-һы шөғөлләнә.
Һуғыштан һуңғы осор, Мясников исемендәге Кача Ҡыҙыл Байраҡ хәрби авиация мәктәбе, тарҡатылыуы үҙгәртергә
1947—1954 йылдарҙа училище тамбов өлкәһе Мичуринск ҡалаһында урынлаша[4][5].
1954 йылда училище Сталинград ҡалаһына күсерелә, уға Сталинград авиаучилищеһының инфраксруктураһы ҡала (был училище һуғыштан һуң Ҡостанайға ҡайтарылмай, 1946 йылда Новосибирскиға күсерелә), училищеның төп аэродромы Бекетовкала була. Красный Кут ҡалдырылған инфраструктурала Краснокут осоу граждан авиацияһы училищеһы булдырыла. Сталинградтан тыш, айырым уҡыу корпустары һәм аэродромдары Камышинда, Котельниковола, Морозовскиҙа булдырыла.
1990-сы йылдарҙа илдә хәрби летчиктарҙың һәм шуға ярашлы хәрби осоу училищеларын һанын ҡыҫҡартыу тураһында ҡарар ҡабул ителә. 1997 йылда Качин йәки Армавир училищеларының береһен ҡалдырыу мәсьәләһе күтәрелә[6]. Һөҙөмтәлә Кача училищеһын тарҡатыу буйынса ҡарар сығарыла. Кача осоу училищеһы Рәсәй Федерацияһы Оборона министры Игорь Сергеевтың 1997 йылдың 6 ноябрендәге 397-се бойороғона ярашлы бөтөрөлә.
Рәсәй авиацияһының 100-йыллығы айҡанлы байрамда 2010 йылдың ноябрендә Оборона министры Анатолий Сердюков Краснодар авиаучилищеһына Кача исемен биреү тураһында бойороҡҡа ҡул ҡуя, әммә училищеның исеме үҙгәртелмәй.
Училище йыһазының ҡайһы бер өлөшө рәсәй армияһына хеҙмәт итеүен дауам итә: Волгоградта уҡыу корпустары — 20-се мотоуҡсылар Прикарпатье-Берлин дивизияһына, кесе авиация белгестәре мәктәбе биналары — 242-се мотоуҡсылар полкына, Котельников ҡалаһындағы аэродром һәм уҡыу полкы Краснодар хәрби авиация училищеһына бирелә, Бекетовка аэродромы спорт аэродромына әүерелә.
Начальниктары үҙгәртергә
- полковник Александр Степанович Воротников, 04.1921 — 12.1923
Училищены тамамлаусылар үҙгәртергә
Совет осоронда училище 16 574 лётчик әҙерләй, улар араһында 352 Советтар Союзы Геройы, 17 Рәсәй Федерацияһы Геройы, 119 СССР һәм Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған хәрби лётчиктары, СССР һәм Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған лётчиктары, 12 авиация марштары һәм 200-ҙән ашыу генерал.
Хәтер үҙгәртергә
- Кача ҡалаһында — Миг-17 ;
- Кача ҡасабаһында Советтар Союзы Геройы исеменә лайыҡ булған летчиктар бюстары;
- Волго радта — МиГ-21, 1975 йылдың 2 февралендә Кача урамында ҡуйылған;
- Волгоград өлкәһе Котельниково ҡалаһында — МиГ-21, училищеһы филиалында урынлашҡан;
- Летчик Б. Танов һәйкәле, Палласовка ҡалаһы.
-
2010 йылғы почта маркаһы, Кача училищеһының 100-йыллығына. -
МиГ-21, Волгоград -
МиГ-21, Котельниково
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Манцуров Ю. А. Оборона дворца Дюльбер (рус.) // Наука и жизнь : журнал. — 1998. — № 9.
- ↑ Приказ Реввоенсовета № 1172 от 31 мая 1921 года
- ↑ Приказ НКО СССР № 067 от 13 мая 1938 года.
- ↑ Super User. В космос из Мичуринска. Дата обращения: 1 июль 2020. 2020 йыл 1 июль архивланған.
- ↑ Национальная оборона / Вооруженные Силы / Качинское училище летчиков необходимо возродить! Дата обращения: 1 июль 2020.
- ↑ http://www.molodoi-gazeta.ru/article-8133.html Газета «Молодой» Статья «Кача, здравствуй и прощай» от 19.08.2010
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Фотографии авиашоу — Посвященное 100-летию Качинского училища лётчиков в городе Волгограде.
- Виртуальная Кача — сайт Качинского ВВАУЛ