Ирла́ндия, Ирла́ндия Респу́бликаһы (Éire; ингл. Ireland, Republic of Ireland) — Көнбайыш Европала урынлашҡан дәүләт, Ирландия утрауының ҙур өлөшөн биләй. Илдең исеме кельт телендәге Éire — дәүләт һүҙенән барлыҡҡа килә. Баш ҡалаһы — Дублин, унда яҡынса 1,4 млн.кеше йәшәй. 1973 цылдан алып Европа Берләшмәһендә ағза булып тора.

Ирландия Республикаһы
Poblacht na hÉireann
Republic of Ireland
Ирландияның гербы
Флаг {{{Герб урынына}}}
Гимн: [[Ирландияның гимны|«"Әсҡыр йыры"
"Amhrán na bhFiann"»
]]
Ирландияның урынлашыуы (йәп-йәшел):
Европала (асыҡ-йәшел һәм ҡара-көлһыу)
Европа Берләшмәһендә (асыҡ-йәшел)
Үҙаллылыҡ датаһы 6 декабрь 1922Бөйөк Британия)
Рәсми телдәр ирланд һәм инглиз
Баш ҡала Дублин
Эре ҡалалар Дублин, Корк
Идара итеү төрө Парламент республикаһы
Президент
Премьер-министр
Майкл Д. Хиггинс
Энда Кенни
Территория
• Бөтәһе
• % һыу өҫтө
117
70273 км²
2
Халыҡ
• Һаны (2011)
• Халыҡ тығыҙлығы

4 581 269 чел. (120)
60,3 чел./км²
ЭТП
  • Бөтәһе (2010)
  • Бер кешегә

172,5 млрд[1] долл. (55)
39 009 долл.
ИЧР (2011) 0,908[2] (бик юғары) (7 урын)
Валюта Евро (EUR, код 978) [3]
Интернет-домен .ie
Код ISO IE
МОК коды IRL
Телефон коды +353
Сәғәт бүлкәте +0

Дәүләт ҡоролошо үҙгәртергә

Ирландия парламент республикаһы булы тора. Ҡануниәт хакимиәтенең юғары органы — ике палатанан (Ирландия йыйылышы һәм Сенаты) ҡоролған парламент (ирл. «Ти́хе-ан-И́ряхташ» — Tithe An Oireachtais — «шуро», «ҡоролтай»).

Дойл Эренға (Dáil Éireann — «Ирландия йыйылышы») 160 алып 170 тиклем ағза халыҡ менән һайлана.

Ирландия Сенаты (Seanad Éireann) 60 сенаторҙарҙан төҙөлә.

Ирландия президенты (Uachtarán) 7 йылға бер һайланыла. Ул күбенсә церемониаль функцияларҙы үтәй. Ысынында, илдә төп дәүләт башлығы тип Ирландияның Премьер-министры (Taoiseach — «предводитель») булып килә.

Халҡы үҙгәртергә

Ирландияның төп халҡы сығышы менән кельт халҡына ҡарай. Дөйөм халыҡ һаны — 4,24 миллион кеше. Халыҡтың яҡынса 58 % ҡалалрҙа йәшәй. Илдә ҡырҡтан ашыу милләт көн күрә, әммә уларҙың 88,6 % самаһы — ирландтар. Ҡалғандары Европанан, Африканан, Азиянан сыҡҡан эмигранттар: поляктар (1,5 %), литвалар (0,6 %), нигерийҙар (0,4 %), латыштар (0,3 %), американдар (0,29 %), ҡытайҙар (0,27 %), немецтар (0,24 %).

Ирландия байрамдары үҙгәртергә

Ирландияла иң төп милли байрам булып Изге Патрик көнө һынала. Унан башҡа христиан байрамдары (Пасха, Раштыуа), дәүләт көнө һ.б. билдәләнә.

Яҙыусылары үҙгәртергә

Галерея үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. Report for Ireland (ингл.). International Monetary Fund. Дата обращения: 22 февраль 2011. Архивировано 24 март 2012 года.
  2. Human Development Index and its components
  3. 1999 йылға тиклем  — ирланд фунты.

Һылтанмалар үҙгәртергә