Ирландия

Ирла́ндия, Ирла́ндия Респу́бликаһы (Éire; ингл. Ireland, Republic of Ireland) — Көнбайыш Европала урынлашҡан дәүләт, Ирландия утрауының ҙур өлөшөн биләй. Илдең исеме кельт телендәге Éire — дәүләт һүҙенән барлыҡҡа килә. Баш ҡалаһы — Дублин, унда яҡынса 1,4 млн.кеше йәшәй. 1973 цылдан алып Европа Берләшмәһендә ағза булып тора.

Ирландия Республикаһы
Poblacht na hÉireann
Republic of Ireland

Флаг {{{Герб урынына}}}
Гимн: [[Ирландияның гимны|«"Әсҡыр йыры" "Amhrán na bhFiann"»]]
Ирландияның урынлашыуы (йәп-йәшел): — Европала (асыҡ-йәшел һәм ҡара-көлһыу) — Европа Берләшмәһендә (асыҡ-йәшел)
Үҙаллылыҡ датаһы	6 декабрь 1922 ( Бөйөк Британия)
Рәсми телдәр	ирланд һәм инглиз
Баш ҡала	Дублин
Эре ҡалалар	Дублин, Корк
Идара итеү төрө	Парламент республикаһы
Президент Премьер-министр	Майкл Д. Хиггинс Энда Кенни
Территория • Бөтәһе • % һыу өҫтө	117 70273 км² 2
Халыҡ • Һаны (2011) • Халыҡ тығыҙлығы	4 581 269 чел. (120) 60,3 чел./км²
ЭТП   • Бөтәһе (2010)   • Бер кешегә	172,5 млрд долл. (55) 39 009 долл.
КПҮИ (2011)	▬ 0,908 (бик юғары) (7 урын)
Валюта	Евро (EUR, код 978)
Интернет-домен	.ie
Код ISO	IE
МОК коды	IRL
Телефон коды	+353
Сәғәт бүлкәте	+0

Дәүләт ҡоролошо

Ирландия парламент республикаһы булы тора. Ҡануниәт хакимиәтенең юғары органы — ике палатанан (Ирландия йыйылышы һәм Сенаты) ҡоролған парламент (ирл. «Ти́хе-ан-И́ряхташ» — Tithe An Oireachtais — «шуро», «ҡоролтай»).

Дойл Эренға (Dáil Éireann — «Ирландия йыйылышы») 160 алып 170 тиклем ағза халыҡ менән һайлана.

Ирландия Сенаты (Seanad Éireann) 60 сенаторҙарҙан төҙөлә.

Ирландия президенты (Uachtarán) 7 йылға бер һайланыла. Ул күбенсә церемониаль функцияларҙы үтәй. Ысынында, илдә төп дәүләт башлығы тип Ирландияның Премьер-министры (Taoiseach — «предводитель») булып килә.

Халҡы

Ирландияның төп халҡы сығышы менән кельт халҡына ҡарай. Дөйөм халыҡ һаны — 4,24 миллион кеше. Халыҡтың яҡынса 58 % ҡалалрҙа йәшәй. Илдә ҡырҡтан ашыу милләт көн күрә, әммә уларҙың 88,6 % самаһы — ирландтар. Ҡалғандары Европанан, Африканан, Азиянан сыҡҡан эмигранттар: поляктар (1,5 %), литвалар (0,6 %), нигерийҙар (0,4 %), латыштар (0,3 %), американдар (0,29 %), ҡытайҙар (0,27 %), немецтар (0,24 %).

Ирландия байрамдары

Ирландияла иң төп милли байрам булып Изге Патрик көнө һынала. Унан башҡа христиан байрамдары (Пасха, Раштыуа), дәүләт көнө һ.б. билдәләнә.

Яҙыусылары

• Грегори Изабелла Огаста

Галерея

• 
  Көнбайыш яр буйҙары
• 
  Лене күле
• 
  Ирландияның баш ҡалаһы — Дублин
• 
  Киске Дублин
• 
  Дублин аэропорты
• 
  Корк университеты
• 
  Дублин диңгеҙ порты

Һылтанмалар

• Ирландия президентының сайты
• Ирландия Хөкүмәтенең сайты
• Ирландия парлменты