Атакама
Атака́ма сүле (исп. Desierto de Atacama) — Көньяҡ Американың көнбайыш яр буйында Чили территорияһында (көньяҡ киңлектең 22° һәм 27° араһында) урынлашҡан сүл. Майҙаны — 105 000 км2[1]. Тымыҡ океан һуғышына (1879—1883) тиклем Боливия составында булған.
| Атакама | |
|---|---|
| исп. Desierto de Atacama | |
 | |
| Координаты: пропущена долгота | |
| Ил | |
| Тип | ҡомло, ташлы |
| Майҙаны | 105 000 км² |
| Климат | |
| Ғинуарҙа уртаса температура | 19—20 °C |
| Июлдә уртаса температура | 13—14 °C |
| Йыллыҡ яуым-төшөм миҡдары | 50-нән кәм мм |
| |
 Atacama Desert Викимилектә | |
Тасуирлама үҙгәртергә
Перу ағымы атмосфераның түбәнге ҡатламдарын һыуыта һәм яуым-төшөм (йылына 50 миллиметрҙан кәм) яуырға ҡамасаулаған температура инверсияһын барлыҡҡа килтерә. Ерҙең иң ҡоролоҡло урындарҙың береһе (һуңғы дүрт быуат дауамында бында ҙур күләмле яуым-төшөмдәр күҙәтелмәгән). Селитра, бура, иод, аш тоҙо, баҡыр ятҡылыҡтары бар.
Яр буйында ғинуарҙың уртаса температураһы 19—20 °C, июлдә — 13—14 °C. Ҡышын сүлдең ҡайһы бер төбәктәрендә йыш ҡына томандар, юғары дымлылыҡ күҙәтелә.
Үҫемлектәр бик һирәк осрай йәки бөтөнләй юҡ: урыны менән катустар һәм ҡыуаҡлыҡтар осрай. Фауна аҙ һанлы, ләкин яр буйы ҡаяларында балыҡ менән туҡланыусы ҡоштар колонияһы бар.
Сүл сигендә Тымыҡ океан яр буйында — Арика һәм Икике ҡалалары урынлашҡан.
Ерҙең иң ҡоро сүле. Атакама Көньяҡ Американың көнбайыш яр буйында Чилиның төньяғында урынлашҡан һәм көнбайышта Тымыҡ океан, төньяҡта — Перу, көнсығышта — Боливия һәм Аргентина менән сиктәш.
Сүлдең ҡайһы бер урындарында бер нисә тиҫтә йыл эсендә ямғыр бер тапҡыр яуа. Чилиның Антофагаста өлкәһендә уртаса йыллыҡ яуым-төшөм миҡдары 1 мм тәшкил итә. Атакаманың ҡайһы бер метеостанциялары бер ҡасанда ямғыр яуыуын теркәмәгән. Атакамала 1570 йылдан 1971 йылға ҡәҙәр ҙур яуым-төшөмдәр булмауы хаҡында дәлилдәр бар[2]. Был сүлдә иң түбән һауа дымлылығы теркәлгән: 0%[3].
Галерея үҙгәртергә
- Атакама
-
Валле дэ ла Луна -
Атакама сүле -
Сан-Педро-де-Атакама районы, Мисканти лагунаһы, диңгеҙ кимәленән 4200 м -
Сан-Педро-де-Атакама районы, Салар де Атакамала ҡыҙыл фламинго, диңгеҙ кимәленән 3200 м -
Атакама сүлендә ламалар -
Сан-Педро-де-Атакама районы, Атакама сүлендә сиркәү -
Сухое озеро Салар-де-Марикунга, Невадо-Трес-Крусес милли паркы -
«Сүл ҡулы» -
«Атакама алпамышаһы»
.JPG)
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Wright, John W., ed. (2006). The New York Times Almanac. — 2007. — New York: Penguin Books, 2006. — P. 456. — ISBN 978-0-14-303820-7.
- ↑ Wright John W. (ed.). The New York Times Almanac. — 2007. — New York, New York: Penguin Books, 2006. — P. 456. — ISBN ISBN 0-14-303820-6.
- ↑ Boehm Richard G. The World and Its People. — 2005. — Columbus, Ohio: Glencoe, 2006. — P. 276. — ISBN ISBN 0-07-860977-1.
Һылтанмалар үҙгәртергә
|
Атакама Викимилектә |
|---|
- Пустыня Атакама // nature.worldstreasure.com
- Павел Котляр. Пустыня Атакама зацвела. Газета.ru (2 ноябрь 2015). Дата обращения: 2 ноябрь 2015.